Turkmenistan tìm cách dập tắt miệng núi lửa “Cổng địa ngục” đã cháy ròng rã suốt 5 thập kỷ
Được tạo ra và cháy liên tục suốt hơn 5 thập kỷ qua sau một sự cố địa chất, Turkmenistan đang nung nấu kế hoạch lấp miệng núi lửa khí đốt tự nhiên Darvaza, thường được người dân bản địa gọi là “ Cổng địa ngục”.
Các nhà chức trách ở Turkmenistan đang chuẩn bị bịt miệng núi lửa khí đốt tự nhiên Darvaza, thường được người dân địa phương gọi là “Cổng địa ngục”.
Phát biểu tại một diễn đàn đầu tư quốc tế ở thủ đô Ashgabat mới đây, người đứng đầu Viện Khí tự nhiên Turkmenistan, Bayrammyrat Pirniyazov, cho biết, các nhà khoa học đang nghiên cứu cấu trúc địa chất của miệng núi lửa để dập tắt nó bởi một lượng lớn khí tự nhiên liên tục bị đốt cháy gây hại cho môi trường.
Miệng núi lửa Cổng địa ngục. Nguồn: Nutshell/YouTube.
Turkmenistan cũng đang đ.ánh giá các đề nghị hỗ trợ từ nước ngoài để lấp miệng núi lửa Darvaza, trong đó các nhà khoa học từ Belarus và Slovenia bày tỏ sẵn sàng tham gia dự án.
Núi lửa khí đốt tự nhiên Darvaza được cho xuất hiện năm 1970 sau sự cố sụt giàn khoan. Nguồn: Alexander Vershinin/AP.
Giếng lửa nằm trong sa mạc Karakum, Turkmenistanngay phía trên một mỏ khí đốt khổng lồ. Nguồn: upstreamonline
Ngoài ra, Chủ tịch Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD), Odile Renaud-Basso, cho biết, EBRD sẵn sàng hợp tác với Turkmenistan để giảm phát thải khí độc hại vào khí quyển và ngăn chặn rò rỉ khí trong miệng núi lửa.
Trước đó, vào đầu tháng 1, trong bài phát biểu trên truyền hình, Tổng thống Turkmenistan Gurbanguly Berdymukhamedov với lập luận, Cổng địa ngục ảnh hưởng tiêu cực đến cả môi trường và sức khỏe của người dân sống trong khu vực, cũng như gây lãng phí tài nguyên, nhất là trong bối cảnh năng lượng đang là vấn đề “ nóng” toàn cầu, từ đó tuyên bố đã chỉ thị cho cơ quan chuyên môn tìm cách dập tắt Cổng địa ngục.
Cổng địa ngục đã cháy ròng rã suốt 5 thập kỷ. Nguồn: Tormod Sandtorv / Wikipedia.
Nhiều nỗ lực dập tắt miệng giếng đã thất bại. Ảnh: George Verschoor / National Geographic Channels.
Năm 2010, ông Berdymukhamedov cũng từng tuyên bố sẽ lấp miệng Cổng địa ngục, tuy nhiên lò lửa này vẫn tiếp tục cháy cho đến nay.
Ed Galea, trưởng nhóm nghiên cứu an toàn cháy nổ tại Đại học Greenwich, Anh, cho rằng, có thể dập tắt giếng lửa nếu loại bỏ một trong ba thành phần quan trọng cần cho sự cháy là nhiên liệu, nhiệt và ô xy.
Cổng địa ngục nằm trên mỏ khí đốt tự nhiên khổng lồ, được các nhà khoa học Liên Xô phát hiện những năm 1960 ở Davraza, trong sa mạc Karakum, cách thủ đô Ashgabat, Turkmenistan 260km về phía Bắc.
Nguồn khí mê tan gần như vô tận bên dưới là nguồn nhiên liệu giúp duy trì ngọn lửa vĩnh cửu. Nguồn: nomadasaurus
Năm 1971, quá trình lắp giàn khoan khai thác, một tai nạn khiến toàn bộ giàn khoan sụp xuống. Các kỹ sư Liên Xô đã đốt khí mê tan thoát ra miệng giếng khoan vì lo ngại nó sẽ gây nguy hiểm cho dân cư trong vùng.
Theo tính toán, lượng khí mê tan sẽ hết và đám cháy sẽ tắt trong vài ngày hoặc vài tuần, nhưng không ngờ nó trở thành ngọn lửa vĩnh cửu, cháy suốt hơn 5 thập kỷ qua. Miệng giếng dần mở rộng, hiện có đường kính khoảng 70m, sâu 30 m và không cách gì dập tắt. Người dân địa phương gọi giếng lửa là “Cổng địa ngục”.
Không ai trả lời được Cổng địa ngục sẽ cháy đến khi nào. Nguồn: anews.
Tháng 10/2013, trong một nỗ lực nghiên cứu, nhà thám hiểm George Kourounis, thuộc Hiệp hội địa lý Hoàng gia Canada, là người đầu tiên đi xuống miệng núi lửa. Để chống chọi với cái nóng, Kourounis đã đeo thiết bị thở đặc biệt, một bộ quần áo phản xạ nhiệt và dây nịt leo núi đặt làm riêng làm từ Kevlar để nó không bị tan chảy, đồng thời treo mình trên một sợi dây cáp.
Ông Kourounis đã dành gần 17 phút trên khu vực miệng hố, thu thập các mẫu đất để các nhà khoa học kiểm tra xem liệu miệng hố có phải là nơi cư trú của bất kỳ vi sinh vật “bất tử” nào có thể tồn tại được môi trường khắc nghiệt như vậy hay không. Và các nhà khoa học đã kinh ngạc khi tìm thấy một số vi khuẩn sống dưới đáy hố.
Nhà thám hiểm George Kourounis mang bộ bảo hộ đặc biệt để xâm nhập Cổng địa ngục. Ảnh: George Verschoor / National Geographic Channels.
Hoạt động thám hiểm Cổng địa ngục diễn ra tháng 10/2013. Ảnh: George Verschoor / National Geographic Channels.
Mark Tingay, một chuyên gia dầu khí tại Đại học Adelaide, cho biết, Cổng địa ngục nằm trên một mỏ khí mê tan khổng lồ, nằm dưới mặt đất chỉ khoảng 500m.
Cổng địa ngục về đêm là một cảnh quan ngoạn mục. Dưới bầu trời sao, lò lửa đỏ rực nhảy múa và rít lên trong bóng tối. Sự lạ và mạo hiểm khiến Cổng địa ngục là địa điểm du lịch nổi tiếng nhất ở Turkmenistan.
Kourounis xuống giếng bằng cách đu trên một sợi cáp chịu nhiệt. Ảnh: George Verschoor / National Geographic Channels.
Kourounis đã thu thập nhiều mẫu đất đá dưới đáy giếng giúp các nhà khoa học phát hiện một số vi khuẩn sinh sống trong môi trường khắc nghiệt này. Ảnh: George Verschoor / National Geographic Channels.
Krunal Varshikar, một chuyên gia dầu khí cho rằng, không phải con người không có khả năng dập tắt đám cháy này. Nhưng nếu nó ngừng hoạt động, các khí độc hại có thể gây nguy hiểm cho bầu khí quyển và sức khỏe con người.
Guillermo Rein, một chuyên gia về chữa cháy tại Đại học Hoàng gia Luân Đôn, tỏ ra ngờ vực về một kết thúc thành công.
Cổng địa ngục là địa điểm thu hút khách du lịch hàng đầu ở Turkmenistan. Ảnh: Martha de Jong-Lantink / Flickr.
Du khách có thể cắm trại qua đêm ngay gần miệng hố Cổng địa ngục. Ảnh: Nomadasaurus.
Theo ông Rein, dập tắt Cổng địa ngục đang cháy không thích hợp cho những biện pháp nửa vời. Chỉ cần một mạch ngầm không được bịt kín tiếp tục làm thoát khí mê tan ra ngoài không khí, một tia lửa vô tình có thể hồi sinh đám cháy. “Nếu họ không đầu tư đủ nguồn lực để làm triệt để việc này, thì tôi cho rằng hãy đừng đụng đến nó. Bạn cần làm đúng cách, hoặc hãy để mặc nó.”, Rein nói.
Lò lửa khổng lồ giữa sa mạc mang lại một trải nghiệm thú vị. Ảnh: Nomadasaurus.
Sa mạc Karakum chiếm khoảng 70% (350.000 km) diện tích của Turkmenistan, nơi chỉ có lượng mưa từ 70-150 mm/ năm. Quốc gia này cũng sở hữu trữ lượng khí đốt tự nhiên lớn thứ 4 thế giới trong lòng đất, dự định tăng đáng kể việc xuất khẩu khí đốt sang nhiều nước như Pakistan, Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Nga và cả Tây Âu vào năm 2030.
Bên trong 'cổng địa ngục' ở Turkmenistan
"Cổng địa ngục" ở Turkmenistan luôn rực cháy vì trữ lượng khí mêtan khổng lồ bên dưới bề mặt và các nhà khoa học không rõ số khí này sẽ mất bao lâu để cháy hết.
"Cổng địa ngục" giữa sa mạc Karakum ở Turkmenistan. Ảnh CHỤP MÀN HÌNH INDEPENDENT
Một chiếc hố đỏ rực lửa giữa sa mạc Karakum là hình ảnh quen thuộc với người dân làng Darvaza ở Turkmenistan trong hơn 50 năm qua. Có tên gọi chính thức là "Ánh sáng của Karakum", chiếc hố rộng 70 m và sâu 20 m này cách thủ đô Ashgabat của Turkmenistan khoảng 270 km. Dù là một địa điểm du lịch nổi tiếng, dòng khí mêtan liên tục thoát ra từ hố đã ảnh hưởng đến sức khỏe của động vật hoang dã và cư dân địa phương.
Nguồn gốc cổng địa ngục
Chiếc hố này còn được nhiều người biết đến với tên gọi "cổng địa ngục". Ở sa mạc Karakum, ánh sáng rực rỡ từ những ngọn lửa chưa bao giờ tắt trong chiếc hố này có thể được nhìn thấy từ cách đó nhiều km.
Chiếc "cổng địa ngục" này vô tình được tạo ra khi Chiến tranh Lạnh đang bùng phát. Các nhà địa chất tin rằng khu vực này có nhiều dầu mỏ và quyết định khoan xuống đất. Họ không biết rằng bên dưới lớp đất mỏng mà họ sẽ khoan vào năm 1971 là một túi khí tự nhiên khổng lồ.
Khi bắt đầu khoan, lớp đất mỏng không thể chịu được sức nặng của các máy móc Liên Xô nặng nề. Đất nhanh chóng sụp xuống và tạo thành một chiếc hố khổng lồ nuốt chửng các thiết bị. Tuy vậy, các nhà địa chất nhanh chóng nhận ra rằng họ phải giải quyết vấn đề lớn hơn.
Kỳ lạ hố lửa địa ngục cháy suốt 50 năm, Tổng thống Turkmenistan ban lệnh dập tắt
Chiếc hố không những vùi lấp các thiết bị khoan mà còn rò rỉ khí đốt tự nhiên. Dù chủ yếu là khí mêtan không độc hại, loại khí này có thể gây khó thở. Không lâu sau vụ tai nạn, động vật hoang dã lang thang trên sa mạc Karakum bắt đầu c.hết dần, theo trang All Thats Interesting.
Bên cạnh đó, khí mêtan rất dễ cháy. Chỉ cần 5% mêtan trong không khí là đủ để gây ra một vụ nổ lớn. Với lượng khí lớn thoát ra từ "cổng địa ngục", khu vực này có nguy cơ xảy ra thảm họa nghiêm trọng. Do đó, các chuyên gia quyết định đốt bỏ số khí này.
Đây là một phương pháp thường được sử dụng trong ngành công nghiệp khai thác dầu. Tuy vậy, các nhà địa chất ở Karakum không biết túi khí bên dưới có trữ lượng bao nhiêu và dự đoán lửa chỉ cháy trong vài tuần. Họ không biết hành động này đã tạo thành chiếc hố đỏ lửa trong hơn nửa thế kỷ qua.
Biến "cổng địa ngục" thành điểm du lịch
Năm 2010, Tổng thống Gurbanguly Berdymukhamedov của Turkmenistan ra lệnh cho các nhà địa chất và cơ quan hữu quan tìm cách dập tắt ngọn lửa. Là lãnh đạo của một trong những quốc gia có trữ lượng khí đốt tự nhiên cao nhất thế giới, ông Berdymukhamedov lo ngại rằng ngọn lửa vĩnh cửu sẽ cản trở việc khoan các mỏ khí đốt khác, làm ảnh hưởng thu nhập của Turkmenistan.
Tuy vậy, các nhà địa chất không thể tìm ra cách dập tắt ngọn lửa. Chiếc hố kể từ đó trở thành một điểm thu hút khách du lịch với một khu cắm trại gần miệng hố.
Chiếc hố lửa này là một điểm thu hút khách du lịch ở Turkmenistan. Ảnh AFP
Người dân địa phương cũng rất thích thú khi xem các bầy nhện phóng mình xuống hố. Vào năm 2013, nhà thám hiểm người Canada George Kourounis đã mang thiết bị chống nhiệt và leo xuống "cổng địa ngục".
Dù chiếc hố mang đến khách du lịch, ngành công nghiệp này có vai trò rất nhỏ đối với Turkmenistan. Để vào Turkmenistan, du khách cần có thị thực đặc biệt do công ty du lịch xin cấp.
Giờ đây, với ngày càng nhiều nguy cơ đối với sức khỏe của cả con người và động vật, tổng thống Turkmenistan đang thực hiện những nỗ lực mới để dập lửa.
Đóng cổng địa ngục
Tổng thống Berdymukhamedov, lần đầu nắm quyền vào năm 2006, đã dành 15 năm qua để xây dựng các tòa nhà chính phủ khổng lồ, tượng đài và một sân bay mới ở thủ đô Ashgabat. Tuy nhiên, số lượng khách du lịch nước ngoài đến Turkmenistan trước đại dịch Covid-19 chỉ đạt mức vài chục ngàn mỗi năm. Người dân địa phương cũng luôn muốn đóng "cổng địa ngục".
Trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 8.1, ông Berdymukhamedov nói mình đã ra lệnh cho các chuyên gia một lần nữa "tìm ra giải pháp để dập tắt ngọn lửa". Tổng thống Turkmenistan cũng nói ông không loại trừ sự tham gia của quốc tế và hoan nghênh các chuyên gia tư vấn nước ngoài giúp đỡ thực hiện việc này.
Ông Berdymukhamedov tuyên bố hố lửa này "ảnh hưởng tiêu cực đến cả môi trường và sức khỏe của người dân sống gần đó. Turkmenistan cũng đang đ.ánh mất các nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá mà chúng ta có thể thu lợi và dùng chúng để cải thiện cuộc sống của người dân".
Hiện chính phủ Turkmenistan vẫn chưa đưa kế hoạch dập tắt ngọn lửa ở Darvaza. Và nếu vẫn không có giải pháp nào được đưa ra, ngọn lửa này sẽ tiếp tục cháy cho đến khi hết khí mêtan bên dưới, khoảng thời gian mà các nhà khoa học không thể kết luận chính xác.
Miệng núi lửa khét tiếng “Cổng địa ngục” nhiều thập kỷ sắp bị dập tắt "Cổng địa ngục" ở sa mạc Karakum, Turkmenistan đã cháy liên tục trong suốt 5 thập kỷ. Thế nhưng mới đây, có lẽ du khách không còn cơ hội thấy nó được nữa. Trang AFP đưa tin, ngày 8/1 vừa qua trên kênh truyền hình nhà nước của Turkmenistan, Tổng thống Gurbanguly Berdymukhamedov kêu gọi các quan chức "tìm giải pháp dập tắt...
