Truyền thông: Con cá mập nghễnh ngãng thực dụng tiếp tay thảm hoạ?
Dù khen hay chê thì hiệu ứng chung vẫn là đưa thông tin đến càng nhiều độc giả càng tốt, và về mặt tạo dư luận, không gì có thể hơn cái mác “thảm họa”.
Trong cuốn sách viễn tưởng “ Axit Sunfuric”, nữ văn sĩ Amélie Nothomb đã sáng tạo ra một show truyền hình rất đặc biệt mang tên “Trại tập trung”. Để thực hiện chương trình này, các nhà sản xuất bắt ngẫu nhiên những con người ngoài phố, đưa vào một khu trại với điều kiện lao động và sinh hoạt kham khổ không thua thời Phát xít Đức. Ở đó, các cai ngục (gọi là Kapo) sẽ cai quản, đán.h đậ.p các tù nhân d.ã ma.n, và mỗi sáng sẽ quyết định những người bị đưa đi hành hình. Người cuối cùng sống sót sẽ là người chiến thắng.
Ở thế giới tưởng tượng ấy, sự tàn nhẫn, những cảnh giật gân, thái độ hoảng loạn cùng cực của tù nhân được các camera ghi lại, các khán giả ở nhà thích thú theo dõi, bàn luận ai sẽ là người phải chế.t tiếp theo. Lượng người xem ngày càng tăng. Chính phủ không can thiệp vào trò giế.t ngườ.i này vì lợi nhuận mang lại quá cao. Các tù nhân cam chịu chờ chế.t, đán.h đổi tất cả chỉ để lấy cái bánh mì hay vài lát Chocolate.
“Axit Sunfuric” là tác phẩm hư cấu, nhưng đã phản ánh được một hiện thực rất sinh động, đề cập đến những thói quen văn hóa tưởng chừng vô hại, những game show giải trí, sự tập trung ngược đời vào những thứ xấu xí, kịch cỡm, tính hai mặt của truyền thông, đang ăn mòn dần những giá trị nhân bản. Đầu quyển sách, người đọc khó chịu với ý nghĩ không đời nào một show truyền hình thế này tồn tại. Cuối quyển sách, họ rùng mình nhận ra không hẳn đây là một tác phẩm hư cấu, rằng mọi thứ là hoàn toàn có thể, và nhận ra con quái vật thực sự.
Tính hai mặt của truyền thông, và sự lệch lạc về thị hiếu nói đến trong tác phẩm hoàn toàn phù hợp với một thói quen văn hóa mới ở Việt Nam, người ta gắn mác là “Thảm họa”. Cách đây khoảng 3 năm, cái mác ấy còn là từ xa lạ, nhưng dần dần với sự xuất hiện của các nhân vật Vũ Hà, Phi Thanh Vân, Lê Kiều Như… cùng các tác phẩm của họ, khán giả bắt đầu quen và thích thú với khái niệm này. Mới đầu đơn thuần là bàn luận về sự yếu kém trong chuyên môn, hoặc trò “đạo sĩ”, hát nhép, sự lố lăng kệch cỡm, xa lạ văn hóa Việt, “bàn luận” được định nghĩa là “chê” hoặc “chử.i” với sự bức xúc hoàn toàn nguyên thủy. Nếu chỉ có thế, để những tác phẩm nghệ thuật nửa mùa ấy biến mất, thì “thảm họa” thực sự là thảm họa và đi theo qui luật tự nhiên.
Sau 3 năm, khi Phương My với clip “Nói dối” bị đán.h tơi bời trên các diễn đàn, hàng ngàn comment la ó trên Youtube, mà cô vẫn cười nói rằng, rất vui vì được gắn mác “Thảm họa”, thì mọi thứ đã hoàn toàn khác. Cái mác ấy không còn ổn nữa. Nó đang bắt đầu cho những thứ rất bấp bênh và vô lý khác.
Nói một chút hiện tượng tương tự cùng thời điểm với “Nói dối” là “ Friday” của Rebecca Black. Khi nghe nhiều người ch.ê ba.i, cả tờ báo lớn như TheNewYorkTimes cũng lên tiếng “bài hát dở nhất thế kỉ”. Nhưng đến khi tìm xem thì rất bất ngờ, vì không có gì quá đến mức như thế cả. Phần lời có thể hơi ngớ ngẩn, nhưng vẫn có thể chấp nhận, không có từ gâ.y số.c, không đề cập đến se.x hoặc chính trị, không chử.i tục, không đao to búa lớn. Phần MV không lố lăng sặc sỡ, thậm chí còn đầu tư khá kĩ ở fast motion, rất có phong cách. Vậy tại sao “Friday” lại là thảm họa?
Video đang HOT
Giới truyền thông, mà phần lớn là truyền thông Internet, cũng như bất kì phạm trù nào khác, đều có hai mặt đối lập. Dù khen hay chê thì hiệu ứng chung vẫn là đưa thông tin đến càng nhiều độc giả càng tốt, và về mặt tạo dư luận, không gì có thể hơn cái mác “thảm họa”. Con người hiện đại có một nhu cầu rất lớn gọi là “xả xì trét”, rất mẫn cảm với những cảm xúc tiêu cực. Khi đọc một tin về người tốt việc tốt, bạn sẽ nhủ thầm họ thật đáng phục và bỏ qua. Nhưng khi đọc một tin khiến bạn nổi giận, bạn sẽ muốn đặt tay vào phím và gõ vài dòng sỉ vả. Khi sỉ vả trở thành … “tổng sỉ vả” và thu hút thêm các độc giả, đặc biệt có quan điểm bênh vực, không nghi ngờ gì về các cuộc tranh luận khổng lồ bùng nổ.
Giới truyền thông, cũng là một con cá mập thực dụng, đán.h hơi được mùi ở cái mác “thảm họa”. “Thảm họa” đồng nghĩa với tăng truy cập, tăng bình luận, tăng sức sống ở Google analyst, tăng tiề.n quảng cáo, “thảm họa” đồng nghĩa với hạnh phúc. Con cá bắt đầu quẫy đuôi đi theo mùi tanh, dần dần thành phản xạ, con cá mập biến thành quái vật, nó bất chấp những gì diễn ra sau đó, nó chỉ cần cái mác. Bề ngoài vẫn là một nhân viên cần mẫn đi tìm tiêu cực để xóa sổ, nhưng bản chất đã khác từ trong má.u.
Trong “Axit Sunfuric”, tác phẩm đã tạo ra sự băn khoăn từ chương trình “Trại tập trung”. Ai là kẻ có lỗi? Là nhà sản xuất, những người tạo ra và thực hiện chương trình vô nhân đạo nhất trong lịch sử? là Chính phủ vì đã không ngăn cấm chương trình phát sóng? KHÔNG, nhân vật đã chỉ ra con quái vật lớn nhân, nguy hiểm nhất, gian ngoan xảo quyệt nhất: KHÁN GIẢ! Họ là tầng lớp hưởng thụ chương trình, cấp tiề.n cho nhà sản xuất và chính phủ, là nguồn sống duy trì cho “Trại tập trung”. Họ đóng vai những người hiền lành với nhu cầu giải trí chính đáng, một số vừa xem chương trình vừa lên án chương trình, một số khác tự hào mình không mua tivi để xem (sang hàng xóm coi ké), họ tự lừa dối chính họ.
Nếu giới truyền thông là một con cá mập săn mồi, thì công chúng là con bạch tuộc khổng lồ, giác mút chạm đến mọi ngõ ngách và điều khiển tất cả. Nhưng trước biển khơi, nó trở thành một ngọn núi hiền lành vô hại.
Điểm khác biệt giữa Phương My và Rebecca Black là ở mục tiêu. Rebecca không có ý định trở thành “thảm họa” để nổi tiếng. Khi càng nhiều người dislike (không thích), một số người khác không biết nên nói gì và chấp nhận hùa theo số đông. Lời hát ngớ ngẩn, giai điệu đơn giản là những gì các báo vẫn viết về “Friday”, chỉ có thế, nhưng nếu vậy thì là “dở” chứ không phải “thảm họa” – hai phạm trù cách nhau xa lắc. Còn Phương My hoàn toàn nhận thức được vấn đề, từ cặp kính Lady Gaga, giọng hát tệ hại đến phần lời lố lăng, tất cả được nâng lên hết mức, để không thể chạm mức “dở” rồi người ta lãng quên, mà phải là “thảm họa”. Kết quả, cái tên Phương My từ Zero thành Hero.
Và một nụ cười…
Trào lưu thảm họa đã biến tướng thành một cái huy hiệu để nổi tiếng. Gắn nó lên áo, bất chấp nó màu đen hay đỏ, chỉ cần nó phát sáng là OK. Khi đó, người làm nghệ thuật không còn gọi là nghệ sĩ nữa. Bài hát là nghệ thuật, nhưng nó là thứ nghệ thuật kệch cỡm, không vì cái đẹp, không vì sự nâng tầm cảm xúc. Nó là sự pha trộn giữa thiếu hụt tài năng và thiếu hụt đạo đức nghề nghiệp – mà đạo đức duy nhất của người nghệ sĩ là hết mình vì nghệ thuật, sống vì nó chứ không vì cái danh của nó. Còn kẻ tạo ra và tô màu cái huy hiệu, là khán giả, là công chúng.
(Ảnh: Okmagazine)
“Axit Sunfuric” đặt ra một giải pháp, SỰ IM LẶNG. Giới truyền thông đặt hai chữ “im lặng” và ngón tay lên môi, chấm hết. Công chúng không mất thời giờ chử.i bới cãi nhau ch.ê ba.i những thứ không đáng, dìm chúng vào quên lãng là cách kế.t liễ.u mạnh hơn lời sỉ vả và nút dislike. Nhưng có vẻ, đây là điều hoang đường hơn cả câu chuyện viễn tưởng của. Sức mạnh công nghệ cho người ta, bất kì một ai biết đăng nhập Internet và có đủ ngón tay, cách tạo lập dư luận khủng khiếp, khi thị hiếu đã thành hình và có một thứ văn hóa ngầm tiếp tục lớn mạnh. Thì mọi nỗ lực của cá nhân đơn lẻ, chính hành động im lặng mới là thứ rơi vào quên lãng.
Theo vietnamnet
"Không cần hậm hực với thứ rác rưởi như thảm họa V.pop"
"Tôi chắc là ít ai muốn nghe họ một cách chính thống trên sân khấu hay ai đó mời họ biểu diễn trong show ca nhạc. Nếu có thì nó sẽ là một tiết mục tấu hài thì đúng hơn", nhạc sĩ Quốc Trung nói về "thảm họa V.pop".
Những ngày đầu tháng 5, làn sóng "thảm họa V.pop" lại trỗi dậy khiến nhiều người nghe nhạc cảm thấy bức xúc. Những cái tên như Phương My, Phi Thanh Vân, Lê Kiều Như, HKT bỗng nhiên được nhắc đến xôn xao, các bạn trẻ truyền tay nhau đường dẫn các ca khúc để cùng "hốt hoảng" với các sản phẩm mới của V.pop.
Các nghệ sĩ đã chứng minh được tài năng của mình trong đời sống văn nghệ chia sẻ những suy nghĩ, quan điểm về "Thảm họa V.pop". Chúng ta hãy cùng lắng nghe họ chia sẻ.
Nhạc sĩ Xuân Phương: "Mỗi lần chúng tôi nghe những người đó hát chỉ biết lắc đầu cười khổ thôi"
Nhạc sĩ Xuân Phương
"Tôi cho rằng nguyên nhân khiến một số ca sĩ chọn cách nổi tiếng bằng "thảm họa" cũng một phần do sự dễ dãi của khán giả, coi như có cái để xem vui là được. Một phần lớn hơn là sự dễ dãi đối với nghệ thuật của chính ca sĩ đó và một phần không nhỏ do chính báo, đài cứ suốt ngày đưa lên, gián tiếp đưa họ đến với công chúng, tán tụng không ít nên làm những người đó cứ nghĩ mình là giỏi thật. Mỗi lần chúng tôi nghe những người đó hát chỉ biết lắc đầu cười khổ thôi".
Nhạc sĩ Quốc Bảo: "Tôi cho rằng đã là âm nhạc thì phải, phải tốt, phải đẹp"
Nhạc sĩ Quốc Bảo
Nhạc sĩ Quốc Bảo: "À, đấy là do mọi người hào phóng xếp họ vào V-pop ấy chứ, có phải tự họ trèo tường mà vào đâu! Lẽ ra ngay từ đầu, chúng ta phân định rõ: đây là trò ngớ ngẩn, thì đâu đến nỗi họ trở thành thảm hoạ. Tôi cho rằng đã là âm nhạc thì phải hay, phải tốt, phải đẹp, còn không được thế, thì chẳng nên cố ép nó vào âm nhạc. Các trò mèo linh tinh ngây ngô nếu không phải là "nhạc pop Việt" thì lại nằm ngoài mối quan tâm của tôi, kệ ai làm gì cũng mặc. Nhố nhăng thì bị tẩy chay cũng đáng thôi".
Hồ Quỳnh Hương: "Chỉ nên thể hiện những gì mình có khả năng"
Ca sĩ Hồ Quỳnh Hương
"Là ca sỹ, chỉ mong nhận được phản hồi của khán giả nhận xét càng ngày càng hát hay. Những lời nhận xét đó cũng là động lực để ca sĩ cống hiến nhiều hơn nữa trong sự nghiệp âm nhạc của mình. Nghề đến với Hương hay Hương đến với nghề đều xuất phát từ chữ "duyên" mà ra. Để có một vị trí nhất định trong lòng khán giả không phải ai cũng có và không phải ai cũng dễ dàng có được. Nghề ca sĩ, ai cũng phải trải qua những thăng trầm, khó khăn, thử thách chứ không phải dễ dàng mà được nhiều người biết đến. Hãy nhận những gì thuộc về mình, còn những gì không thuộc về mình thì có cố cũng không bền vững. Với âm nhạc cũng vậy, niềm đam mê là một chuyện nhưng còn phải có khả năng của mình thể hiện trong đó. Hương cho rằng chỉ nên thể hiện những gì mình có khả năng, nằm trong tầm kiểm soát của mình và biết mình phải mặc cái áo như thế nào cho phải. Rộng quá thì tuột và nhỏ quá ôm sát thì không hợp với con người và tính cách, sẽ làm hỏng hình ảnh bản thân".
NS Quốc Trung: "Không nên gọi những người đó là ca sỹ"
Nhạc sĩ Quốc Trung
"Thứ nhất để tôn trọng danh từ "ca sỹ" và " âm nhạc" thì không nên gọi những người đó là ca sỹ. Họ có thể là "nghệ sỹ" hay "diễn viên" (bi hài kịch) chứ không phải là ca sỹ. Còn để gọi là "hiện tượng" thì cũng có nhiều loại hiện tượng. Họ có thể được nhiều người biết đến một phần là do truyền thông góp phần truyền dẫn những thảm hoạ đó và làm nó trở nên chính thống hơn. Tôi chắc là ít ai muốn nghe họ một cách chính thống trên sân khấu hay ai đó mời họ biểu diễn trong show ca nhạc mà nếu có thì nó sẽ là một tiêt mục tấu hài thì đúng hơn. Có lẽ nên đặt câu hỏi này với nhà quản lý, mọi sản phẩm âm nhạc khi ra đại chúng luôn vẫn phải được các cơ quan quản lý kiểm duyệt, vậy tại sao lại có thể xuất hiện tràn làn những thứ rác rưởi như vậy. Hay quyền tự do ca hát mà không vi phạm thuần phong mỹ tục? Tôi nghĩ ít nhất thì nó "tục" và chẳng có tý "mỹ" nào. Tốt nhất là cứ để nó làm trò vui trên mạng cho mọi người trong thế giới ảo chứ đừng bận tâm và nhắc đến nó để mọi người chú ý rồi lại bảo là hiện tượng".
Nhà thơ Đỗ Trung Quân: "Cái gì không có giá trị nó phải dừng lại và tự hủy sớm thôi"
Nhà thơ Đỗ Trung Quân
"Nguyền rủa hậm hực làm gì các em, các cháu của mình. Thứ "nhạt nhẽo" ấy chỉ là vài khoảnh khắc vui đùa của các em, các cháu mà ta giương cả ngọn cờ lập trường quan điểm thì kỳ quá. Không thể hở tí là kêu các anh văn hóa tư tưởng cấm cái này, tịch thu cái nọ. Quyền tự do sáng tác là của các em, các cháu, nếu nó không làm nhạc tục tĩu hay xâm hại an ninh quốc gia. Cũng đừng báo động la hoảng, hú còi ầm ĩ thế. Tin tôi đi, cái gì không có giá trị, là rác rưởi thì tự nó làm nghẽn dòng chảy của chính nó, nó phải dừng lại và tự hủy sớm thôi. Cứ bình tĩnh nhìn lại xem có bao nhiêu thứ đang báo động tồn tại quá 12 tháng không?
Theo vietnamnet
Hiện tượng Showbiz Việt: Bất tài và thảm họa! Không cần phải hát hay, ở năm 2011 này chỉ cần một ai đó vô danh có khả năng bắt chước hoặc làm trò "lố" và có độ "trơ trẽn" cao thì chắc chắn sẽ trở thành hiện tượng. Không phải đến lúc Vietnam Idol 2010 Uyên Linh đăng quang khán giả mới biết đến cụm từ "hiện tượng", nhưng quả thật là...