Trẻ vùng biên sống chung với bão AIDS
Tại huyện nghèo biên giới Quan Hóa (Thanh Hóa), hiện có tới 240 trẻ mồ côi cha, mẹ hoặc cả cha lẫn mẹ, và 17 học sinh (HS) nhiễm HIV/AIDS – một con số khiến ai cũng lặng người…
Từ những con số…
Xã Hồi Xuân là nơi có nhiều người nghiện m.a t.úy và nhiễm HIV/AIDS nhất huyện Quan Hóa, với 93 người nhiễm HIV/AIDS, 25 người đã t.ử v.ong.
Khi đến thăm Trường Tiểu học Hồi Xuân, chúng tôi hiểu được sự e ngại của cô giáo Vũ Thị Thắng – Hiệu trưởng nhà trường, khi trao đổi về vấn đề HS bị lây nhiễm HIV/AIDS. Bởi cô giáo không muốn khơi lại, đụng chạm đến nỗi đau âm ỷ mà bấy lâu nay một số HS thân yêu của mình đang âm thầm gánh chịu.
Cô tâm sự: “Đa số những HS chịu ảnh hưởng của m.a t.úy, HIV/AIDS ở đây đều có hoàn cảnh khó khăn, rất thương tâm. Hiện tại, Trường Tiểu học Hồi Xuân có 21 HS mồ côi, 2 em mồ côi cả cha lẫn mẹ, 2 HS nhiễm HIV/AIDS và 18 em khác có bố hoặc mẹ đang nhiễm HIV”. Như vậy, tổng cộng tại ngôi trường này có hơn 40 HS đang chịu ảnh hưởng trực tiếp của tệ nạn m.a t.úy, HIV/AIDS.
Ông Phạm Anh Toàn – Chánh văn phòng UBND huyện Quan Hóa cho biết: Từ những năm 1992-1993, HIV bắt đầu “ghé thăm” huyện nghèo này và lan nhanh từ năm 2000 trở lại đây. Ở Quan Hóa, HIV chủ yếu lây nhiễm qua tiêm chích m.a t.úy. Do đặc điểm dân cư trú tách biệt trên địa hình phức tạp, nên công tác phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế, hiện tại hơn 64% số người nghiện m.a t.úy ở Quan Hóa nhiễm HIV và số người nghiện m.a t.úy ở huyện này có khoảng 700 người.
Bà Thi buồn rầu trước bàn thờ con trai và con dâu đã qua đời vì HIV/AIDS.
Video đang HOT
…đến kiếp con trẻ
Cô Vũ Thị Thắng dẫn chúng tôi đến thăm em Tr ở bản Khằm, 1 trong 2 HS bị nhiễm HIV không thể đến lớp vì quá yếu. Cô Thắng kể: “Bố mẹ Tr đều nhiễm HIV/AIDS.
Bố Tr c.hết năm 2009, sau đó 1 năm mẹ Tr cũng qua đời. Rồi ông nội Tr cũng mất cùng năm mẹ Tr, bố Tr là con duy nhất trong nhà, nên giờ đây Tr chỉ còn người thân duy nhất là bà nội đã 60 t.uổi”.
“Theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng huyện Quan Hóa, đến tháng 3.2013, toàn huyện có 601 người nhiễm HIV (trong đó, có 121 người là phụ nữ) và đã có 170 người c.hết.
Bà Cao Thị Thi (bà nội Tr) cho biết: “Dạo này cháu nó yếu quá nên không đi học được. Cố gắng lắm, mỗi tuần cũng chỉ gượng dậy đến trường được 1 buổi thôi”.
Trong căn nhà sàn lạnh lẽo, Tr cùng bà nội đang chuẩn bị ăn trưa. Tr được 9 t.uổi, cũng là 9 năm em phải chống chọi với HIV. Hiện em vẫn đang được điều trị ARV, nhưng sức khỏe thì đã sa sút nhiều.
Bà Thi – bà nội Tr – buồn rầu: “Sáng nào tôi cũng đi kiếm củi mang về bán lấy t.iền đong gạo. Bà con trong bản thường mua củi giúp, thi thoảng còn cho gạo, thức ăn nữa”.
Theo tìm hiểu, hiện nay ở Quan Hóa, nhiều đ.ứa t.rẻ còn không có cả nhà để ở, vì “bão” m.a t.úy đã “kéo” đi tất cả. Bà Phạm Thị Sử – Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Quan Hóa cho biết: “Vài năm trở lại đây có 4 chương trình, dự án trong và ngoài nước dành cho công tác phòng chống m.a t.úy, HIV/AIDS ở Quan Hóa, đã phát huy tác dụng đáng kể.
Chỉ tính riêng năm 2012, số người nhiễm HIV phát sinh (56 người), t.ử v.ong do AIDS (23 người) đều giảm so với các năm trước. Tuy nhiên, hiện 3 trong số 4 dự án, chương trình nói trên đã kết thúc và có nguy cơ m.a t.úy, HIV/AIDS lại lan truyền trở lại. “Hiện tại, Quan Hóa có 316 t.rẻ e.m có bố hoặc mẹ nghiện m.a t.úy hoặc nhiễm HIV, đây mới chỉ là những số liệu “nổi”- bà Sử nói.
Theo 24h
Kiêng kỵ khi vào bản ở Sapa
Vào bản Cát Cát, Tả Phìn, Tả Van của người Mông đen hay người Dao đỏ, khách không được ngồi gian giữa, vào thăm nhà phải theo sự chỉ dẫn của gia chủ và ghế đầu bàn dành cho cha mẹ, dù họ đã mất khách cũng không được ngồi vào.
Ngôi nhà của dân bản, gian giữa là nơi thờ cúng, khách không được phép ngồi. Vào thăm nhà phải theo sự chỉ dẫn của gia chủ. Phong tục người Mông, ghế đầu bàn dành cho cha mẹ, dù cho cha mẹ đã đi gặp tiên tổ, khách không được ngồi vào chiếc ghế thiêng liêng đó.
Sapa nằm ở phía Tây Bắc Tổ quốc, một huyện miền núi thuộc tỉnh Lào Cai. Gần đây, du khách, đặc biệt giới trẻ (cả tây lẫn ta) lại rất thích loại hình trekking, đi theo vết xe bò, len lỏi qua các đồi nương, suối khe, ruộng bậc thang để vào các bản xa xôi của đồng bào các dân tộc anh em.
Du lịch Sapa cần tìm hiểu văn hóa của người dân tộc nơi đây. Ảnh: Do Phong.
Đặt chân vào bản Cát Cát, Tả Phìn, Tả Van của người Mông đen hay người Dao đỏ nhưng nếu bản đang bận cúng thần hay đuổi tà ma, họ không muốn cho người lạ tham dự. Lúc đó trước cổng bản thường có một chùm lá xanh treo trên cây cột cao dựng nơi trang trọng để ai cũng nhìn thấy được mà tránh không vào.
Đi lại trong bản không cười đùa huyên náo như ngoài vườn hoa, công viên mà phải từ tốn, lịch lãm, tôn trọng cảnh quan tĩnh lặng vốn có của bản làng. Với các cháu nhỏ, dù yêu trẻ đến đâu cũng không xoa đầu chúng. Đồng bào cho rằng xoa đầu, hôn đầu trẻ làm chúng hoảng sợ, trẻ dễ bị đau ốm sài đẹn.
Trong bản thường có một khu vực chung thờ cúng rất linh thiêng: một khu rừng cấm, một gốc cây cổ thụ xum xuê cành lá nhiều năm t.uổi, một hòn đá kỳ vĩ thờ thần thánh. Đó thường là nơi sạch, đẹp, mát mẻ, song du khách chớ đến đó dừng chân ngồi nghỉ ngơi, tâm tình, ăn uống, nằm ngả ngốn, vứt rác bừa bãi. Tối kỵ là không huýt sáo khi dạo chơi ngắm cảnh bản. Bà con cho rằng âm thanh tiếng huýt sáo là gọi ma quỷ về bản.
Ngôi nhà của dân bản, gian giữa là nơi thờ cúng, khách không được phép ngồi ở đấy. Vào thăm nhà phải theo sự chỉ dẫn của gia chủ. Phong tục người Mông, ghế đầu bàn dành cho cha mẹ, dù cho cha mẹ đã đi gặp tiên tổ, khách không được ngồi vào chiếc ghế thiêng liêng đó.
Nhà người Mông xây dựng có cây cột to chôn sâu xuống đất, đụng cao đến nóc nhà, các cột khác nhỏ hơn. Cột đều kê trên mặt đất, cột cao nhất gọi là cột cái, nơi con ma trú ngụ, du khách không treo quần áo, ngồi dựa lưng vào cây cột "linh hồn" đó. Khách ngồi uống rượu cần, giao lưu, chuyện trò cùng gia chủ không được vừa nói, vừa chỉ trỏ ngón tay ra phía trước. Người Mông cho rằng hành vi đó là bày tỏ thái độ không bằng lòng hoặc coi thường người tiếp chuyện.
Ngoài ra, khi gia chủ mời uống nước, uống rượu, nếu khước từ thì khách nên có lời nói khéo léo để chủ nhà hiểu, thông cảm, chớ úp bát xuống bàn, chỉ thầy cúng mới được phép làm như vậy để đuổi tà ma.
Trang phục mặc vào thăm bản không mặc loại lanh trắng chưa nhuộm, đó là màu sắc của tang lễ. Du khách đến với Sapa đừng quên tắm nước suối được pha nhiều vị lá cây của người Dao đỏ sẽ làm cho nước da săn chắc, khỏe khoắn và thưởng thức thắng cố bốc khói nghi ngút bên bếp lửa hồng, uống rượu ngô với thịt thú rừng nướng ngào ngạt thơm phúc.
Theo VNE
Xuân về sớm trên bản Khâu Vai Những đ.ứa t.rẻ run rẩy trong giá rét, vui mừng đón nhận những món quà tình nghĩa, rồi nhanh lẹ đi ngay vào đôi chân trần nhem nhuốc. Sáng 31-12, sau một hành trình vật lộn với cung đường hiểm trở từ Hà Giang đến với xã đặc biệt khó khăn Khâu Vai, Mèo Vạc đoàn công tác xã hội tình nghĩa từ...
