Tôm nõn miệt biển

Đi chợ biển sớm dễ dàng bắt gặp những người đàn bà miệt biển, ngày nào cũng bán vài ba thau tôm biển đủ loại (tôm sú, tôm sắt, tôm thẻ, tôm chì…).

Họ vốn là những người phụ nữ có chồng hoặc người thân làm nghề giã cào. Mỗi mẻ cào được kéo lên, trút ra giữa khoang thuyền, nào tôm, cá lớn nhỏ đủ loại, được phân loại riêng để chuyển lên bờ. Mùa hè, khi những cơn gió nồm thổi thông thốc qua làng chài là thời điểm nghề đi lưới giã trúng nhiều tôm biển, đặc biệt là tôm sắt.

Những thau tôm sắt giá rẻ hơn các loại tôm khác bởi nhỏ con, khi chế biến phải bỏ vỏ vì rất cứng. Nhưng lạ một điều, chỉ hơn tiếng đồng hồ đứng chợ, thau tôm sắt đã vơi vì luôn được các thương lái chen chân mua cả rổ chừng chục ký tôm rồi tỏa đi các chợ vùng ven. Tôm sắt được chuộng nhờ sống tự nhiên trong môi trường biển, độ tươi, ngon ngọt, hàm lượng dinh dưỡng cao.

Theo kinh nghiệm, những con tôm sắt mới bắt lên bờ mắt rất sáng và linh hoạt, các khớp trên lớp vỏ và thịt tôm không rộng, phần chân của tôm gắn chặt vào thân thịt tôm rất săn chắc. Mua tôm về, người nội trợ phải cất công ngồi bóc bỏ vỏ. Nếu để nguyên vào ăn thấy vỏ cứng, giòn, chóng vỡ vụn, gây khó chịu. Tôm sắt bóc vỏ xong ngư dân quen gọi tên khá mỹ miều là “ tôm nõn”. Cũng thật rộn ràng chái bếp miệt biển khi có thêm nhiều món từ tôm nõn để chế biến. Lấy một nhúm tôm nõn ướp gia vị rồi thả vào nồi nước canh đang sôi. Đầu ngõ, có bà lão bán dưa hồng, đi làm về tiện thể mua năm nghìn đồng một trái xanh mướt, đem thái mỏng, bỏ vào nồi, gia thêm mắm muối cho vừa ăn, để lửa đến khi dưa vừa mềm, rắc hành hoa, ngò, bắc xuống. Thế là đã có món canh dưa nấu tôm thơm tho, ngon ngọt. Cũng cách nấu nướng giản đơn, nguyên vị ấy còn phổ biến với cả canh bí đao, bầu, rau mùng tơi, rau cải, rau muống…

Điệu đà hơn một tí thì không quên món tôm nõn xào thập cẩm. Tỉ mỉ ngay từ khâu bắt đầu lột vỏ từng con tôm rồi chuẩn bị nguyên liệu. Cà rốt cắt mỏng hình hoa, cà chua đều đặn với hình trái cau, hành tây cắt lát mỏng, đậu tây khứa nhỏ đều tay. Đặt chảo lên bếp, bật lửa to, cho dầu ăn vào. Đợi dầu nóng, cho tỏi băm nhuyễn phi thơm rồi cho cho các loại củ quả vào xào trước. Chú ý xào bật lửa to gần chín mới hạ nhỏ lửa rồi cho tôm vào đảo đều, một vài phút sau thêm lần lượt các loại hành tây, giá. Có thể nêm một chút bột nêm và nước mắm, đảo nhanh tay rồi tắt bếp. Món tôm nõn xào thập cẩm không khó, nhưng khó nhất là cách chọn đúng thời điểm để cho nguyên liệu, gia vị vào xào.

Người miệt biển nhiều khi vẫn thèm ăn cháo trắng? Cháo trắng húp nguội kèm với tôm nõn rim hay đem rang mặn không thể không nói là kỳ thú. Cách làm là cho tôm nõn cho vào nồi ướp cùng muối hầm, gia vị, tiêu, ớt. Độ mươi phút thì bắt lên chảo, khử dầu, đổ tôm vào xào. Bí quyết ở chỗ là để lửa liu riu, đợi rút hết nước, bong bóng lụp xụp đặc lại bám vào từng còn tôm thấm thía vị béo, ngọt, mặn, cay. Tôm nõn rim hay rang mặn còn là món dụ cơm nhiều người.

Đặc biệt, xa xỉ nhất là món ram tôm nõn, món đưa cay của cánh đàn ông biển tự thưởng cho mình sau những ngày lênh đênh. Tôm nõn chừng hơn nửa ký mang đi xay hoặc băm thật nhuyễn. Cho gia vị muối, bột nêm, tiêu và tỏi vào nhào đều đến khi gia vị quyện vào thịt tôm. Tiếp tục lấy bánh tráng lề gói một ít tôm lại thành ram cuộn tròn. Từ từ thả từng gói ram vào chảo dầu đang sôi. Ram chín, màu vàng ruộm, nhanh tay vớt ra để ráo dầu trước khi trưng bày lên đĩa. Món này còn có thể ăn vặt hấp dẫn của đám trẻ miệt biển hoặc các bà, các chị cuốn cùng bánh tráng, rau sống chấm nước mắm chua ngọt, hương vị đặc trưng không lẫn vào đâu được.

Dù bám biển lâu năm, được ăn tôm nõn thường xuyên nhưng nhiều gia đình vẫn xem đây là món ngon số một. Bạn bè đôi lần ghé thăm, người phụ nữ miệt biển vẫn thích đãi các món tôm nõn dân dã, bởi bạn đã quen với ê hề thịt cá, những bữa cơm tôm nõn giản dị, mặn mòi hương vị biển nhưng len vào đó cả tấm chân tình.