Thực phẩm sạch – Sạch tới mức nào?
Trung thu 2011, trên thị trường xuất hiện bánh trung thu ba sạch. Trước đó thị trường đã có hàng chục kiểu sạch khác nhau, từ thịt heo sạch, gà sạch, trứng sạch, nước mắm sạch, nước đá sạch… đến mỹ phẩm sạch, nước mía siêu sạch. Sạch đang thu hút sự chú ý của người mua. Thực tế thì sao?
Đủ kiểu sạch
Cho đến nay, sạch chưa có điểm chung và mỗi nơi đều gọi sản phẩm sạch theo tiêu chí khác nhau, cũng như mỗi loại sản phẩm đều có tiêu chuẩn sạch khác nhau.
Trứng sạch là trứng được xử lý qua dây chuyền công nghệ bằng nhiều công đoạn, nhằm bảo đảm an toàn và có thể dự trữ được lâu, như qua khâu kiểm dịch, xử lý ozôn, rửa trứng bằng băng chuyền tự động, xử lý tia cực tím… Nước mắm sạch, theo giới thiệu của công ty sản xuất có tiêu chí “bốn không”: không có urê gây hại, không có vi khuẩn yếm khí gây biến đổi mùi, không có vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm, không có nấm men, nấm mốc. Thịt sạch là sản phẩm không có thuốc, kháng sinh, hormone, chất kích thích tăng trưởng. Trong quá trình nuôi, gia súc chỉ ăn cỏ rơm hay ngũ cốc có chứng nhận sinh học, không thuốc trừ sâu hay phân bón hoá học. Tương tự như vậy, mỹ phẩm sạch được nơi phân phối giải thích là dùng nguyên liệu thiên nhiên hoàn toàn, không chứa hoá chất gây hại. Còn bánh trung thu ba sạch, theo đại diện công ty sản xuất là: sạch từ khâu chọn nguyên liệu, sạch trong khâu chế biến (nhà xưởng, thiết bị, quy trình sản xuất theo ISO 9001:2000, công nhân được kiểm tra sức khoẻ định kỳ) và sạch trong khâu bảo quản.
Trấn an tâm lý
Tình hình sử dụng phẩm màu và chất bảo quản ở nước ta rất bừa bãi
Xu hướng sạch được người mua chọn lựa sau hàng loạt các vụ phát hiện rau chứa dư lượng thuốc trừ sâu quá cao, thịt heo dư chất tăng trưởng, thuỷ sản chứa dư lượng kháng sinh, tôm cá khô bị phun thuốc diệt nấm mốc, nước giải khát trái cây có DEHP… với nguy cơ gây ngộ độc, dẫn đến bệnh ung thư, dậy thì sớm, vô sinh…
Cuộc điều tra trên 7.200 hộ dân tại 12 tỉnh, thành, kết quả từ hội nghị tổng kết chương trình mục tiêu quốc gia về vệ sinh an toàn thực phẩm giai đoạn 2006 – 2010 diễn ra đầu năm 2011 cho thấy: tỷ lệ người biết cách chọn thực phẩm an toàn chỉ đạt hơn 47%, và có gần 4% cho rằng cứ mua ở cửa hàng quen biết là ổn. Theo cục An toàn vệ sinh thực phẩm, năm năm qua, nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm có xu hướng thay đổi: giảm ngộ độc do vi sinh nhưng nguyên nhân ngộ độc do hoá chất, độc tố tự nhiên co xu hương tăng.
Từ nỗi sợ đó, người tiêu dùng có xu hướng chọn lựa hàng hoá nói chung, cũng như thực phẩm nói riêng có độ an toàn cao hơn. Nhà sản xuất, kinh doanh, phân phối… cũng nhân đó mà khai thác. Họ đẩy mạnh yếu tố sạch, và chứng minh theo nhiều cách khác nhau để làm nổi bật sự khác biệt so với sản phẩm khác cùng loại, bán hàng với giá cao hơn. Cụ thể, ly nước mía siêu sạch hiện nay có giá 10.000 đồng so với ly nước mía bình thường 5.000 đồng.
Trong tiêu chuẩn Việt Nam, cho đến nay vẫn chưa có quy định nào về vấn đề sạch. Ông Hoàng Lâm, phó giám đốc Quatest 3 cho biết: “Sạch như thế nào đang nằm ngoài các quy định hiện hành. Bởi liên quan đến thực phẩm có những chỉ tiêu cụ thể, để biết sản phẩm đạt hay chưa đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, không có tiêu chuẩn thực phẩm sạch”. Ông Lâm nói thêm: “Nguyên liệu thiên nhiên hoàn toàn cũng chưa hẳn là sạch, thông tin như vậy dễ làm cho người tiêu dùng hiểu sai sản phẩm khác là bẩn”.
Video đang HOT
Theo ông Nguyễn Hùng Long, phó cục trưởng cục An toàn vệ sinh thực phẩm thì vấn đề an toàn thực phẩm không chỉ liên quan đến giá cả. Có những sản phẩm giá không cao nhưng vẫn an toàn, có sản phẩm giá rất cao nhưng vẫn không an toàn. Vấn đề là người tiêu dùng phải biết cách lựa chọn…
Sạch hay không, sạch đến độ nào, chỉ có nhà sản xuất biết rõ. Trong thực tế, với nhiều chiêu thức tiếp thị, cách chứng minh thông qua những dẫn chứng có vẻ khoa học… người tiêu dùng khó mà phân định được thực hư.
Bích Thảo
Tiêu chuẩn HACCP dành cho thực phẩm và VietGAP cho rau – củ – quả
Nên chọn lựa thực phẩm theo hai tiêu chuẩn đã được quốc tế công nhận: đối với thực phẩm – nước uống (tươi hay chế biến) chọn nhà sản xuất đã đạt tiêu chuẩn HACCP. HACCP (viết tắt của Hazard Analysis and Critical Control Points, dịch ra tiếng Việt là Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn) là những nguyên tắc được sử dụng trong việc thiết lập hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. HACCP được nhiều nước trên thế giới quy định bắt buộc áp dụng trong quá trình sản xuất, chế biến thực phẩm. HACCP được áp dụng trong suốt cả chuỗi thực phẩm, từ khâu ban đầu tới khâu tiêu thụ cuối cùng.
Còn mua rau – củ – quả, nên căn cứ vào tiêu chuẩn VietGAP. VietGAP (viết tắt của Vietnamese Good Agricultural Practices – thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau quả tươi của Việt Nam). VietGAP cho rau, quả tươi an toàn dựa trên cơ sở ASEAN GAP, EUREPGAP/GLOBALGAP và FRESHCARE, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho rau, quả Việt Nam tham gia thị trường khu vực ASEAN và thế giới, hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững.
Theo Dân Trí
Mua trái cây theo kiểu đại gia sính ngoại
Không chỉ đổ xô sang thực phẩm sạch, các loại hoa quả được quảng cáo là có nguồn gốc từ Mỹ, Úc và "sạch hoàn toàn, không chất bảo quản" cũng đang trở thành sự lựa chọn trong thói quen tiêu dùng của những người giàu có.
Được quảng bá "sạch hoàn toàn"
"Hoa quả nhập khẩu từ Mỹ, Úc", "sạch hoàn toàn", "không chất bảo quản" là những cụm từ đã trở nên quen thuộc đối với những người hay mua hoa quả tại các điểm như số 2 Láng Hạ, đầu đường Nguyễn Sơn (quận Long Biên) hoặc một vài địa điểm khác trên toàn thành phố Hà Nội.
Có nhiều người kinh doanh nắm được tâm lý của khách hàng là đã bắt đầu thích mặt hàng này nên chuyển sang bán theo đường "xách tay", chỉ cần lên mạng quảng cáo tên quả, nguồn gốc, giá cả là khách sẽ chỉ việc ngồi một chỗ để nhận hàng (miễn phí vận chuyển).
Nắm bắt được tâm lý sính ngoại và sợ ăn phải hoa quả chứa chất bảo quản, ngày càng nhiều cửa hàng mọc lên và quảng bá sản phẩm của mình là hàng nhập ngoại từ Úc, Mỹ và đảm bảo không có hóa chất bảo quản.
Khi quảng cáo, người kinh doanh quên nói "nhập khẩu từ Mỹ, Úc rất đảm bảo, ngon ngọt, do vận chuyển bằng đường hàng không nên hoa quả rất tươi và không chất bảo quản". Để gia tăng lòng tin cho khách, người bán còn "chú thích" nguồn hàng mình lấy trùng với nguồn nhập của các khách sạn 5 sao hàng đầu tại Hà Nội (như khách sạn Metropole chẳng hạn).
Do có xuất xứ và chất lượng "đặc biệt' nên giá bán của loại hàng này cũng không lấy gì làm "dễ chịu" (với đại đa số người mua, còn với người giàu có thì lại không phải vấn đề). Cụ thể: Quả Cherry có giá 470.000 đồng/kg (bán lẻ ít nhất cũng từ 0,5kg trở lên); kiwi có giá 120.000 đồng/kg; nho đen Mỹ 170.000 đồng/kg; táo Mỹ 155.000 đồng/kg; táo Fuji 220.000 đồng/kg; đào 280.000 đồng/kg; cam Úc 120.000 đồng/kg; vv...
Tuy giá đắt, nhưng chủ các cửa hàng kinh doanh này cho biết, lúc đầu mới xuất hiện thì người tiêu dùng khá e dè, song đến nay thì khách có t.iền cũng thường xuyên phải "đợi hàng về" mới mua được. Có những người không chỉ mua để ăn hàng ngày mà còn mua để đi biếu như một món quà sang trọng. Thậm chí có người mua ăn, mua biếu nhiều nơi thì chỉ mua 1 lần cũng hết gần chục triệu đồng.
Người tiêu dùng có lý do để lựa chọn những loại hoa quả này, vì nhiều người từng mua cho biết đúng là ăn rất ngon, nhưng có "sạch hoàn toàn" và đúng nguồn gốc từ Mỹ, Úc như quảng cáo không thì thực sự họ cũng không biết chắc chắn được.
"Khi mua hoặc giao hàng tôi cũng không có thói quen hỏi giấy tờ nguồn gốc hàng hóa, mà có hỏi chưa chắc cũng đã được xem. Nhiều khi tôi cũng băn khoăn là hàng xách tay mà nhiều như vậy thì có tin tưởng được không? Nhưng tôi thấy ăn ngon và nhiều người cũng mua nên tôi vẫn tiếp tục sử dụng", chị Nguyễn Kim Chi, một khách hàng thường xuyên sử dụng hoa quả nhập khẩu bày tỏ.
Chưa có ai quản?
Dù giá đắt nhưng nếu thông tin đúng như những gì người bán nói thì đây cũng có thể là một kênh mua bán tốt cho sức khỏe người tiêu dùng.
Nhưng liệu nguồn gốc thực sự của chúng có phải từ Úc, Mỹ và liệu chúng có "sạch hoàn toàn" khi mà có thể để thêm 3-4 ngày trong tủ lạnh mà vẫn tươi ngon (kể từ thời điểm mua). Đó là chưa nói đến quãng thời gian vận chuyển từ Úc, Mỹ về đến Việt Nam và quãng thời gian "chờ đợi" để đến được tay người tiêu dùng.
Ở đây có 2 vấn đề là nguồn gốc và chất lượng sản phẩm cần được quan tâm. Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, các vấn đề này cần hỏi thanh tra sở y tế địa phương có mặt hàng này lưu hành. Khi hỏi thanh tra sở Y tế Hà Nội, đơn vị này cho biết, "cần hỏi bên ngành công thương".
Hỏi ngành công thương thì được nói "cần hỏi ngành y tế" (?!). Sau khi biết trước đó ngành y tế đã "chuyển" sang mình nên ngành công thương... chỉ sang ngành nông nghiệp. Hỏi ngành nông nghiệp thì ngành nông nghiệp (cụ thể là bên bảo vệ thực vật) cho biết, hàng nhập khẩu phải do... Bộ Công Thương quản lý (?!).
Trước thực trạng rối rắm như thế này, Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam chỉ còn biết khuyến cáo người mua một câu đã "xưa như trái đất" là "khi mua hàng hóa cần lấy hóa đơn để hạn chế gian lận của tư thương, cần hỏi về giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ vì đó là quyền lợi người tiêu dùng". Còn chuyên gia an toàn thực phẩm thì khuyến cáo "Khi mua về cũng không nên chủ quan mà cần rửa, ngâm sạch sẽ như đối với các loại hoa quả khác".
An toàn: Ảo giác hay sự thật?
Khi được hỏi liệu ăn uống ở một nhà hàng đắt t.iền có mang lại an toàn thực sự cho sức khỏe hay chỉ tạo ra "ảo giác" về sự an toàn, anh Thắng, người thường xuyên sử dụng món phở có giá 750.000 đồng/bát (như chúng tôi đã nhắc trong bài trước), nhìn nhận: "Tôi nghĩ những nơi như thế này họ phải làm thật như những gì họ nói thì mới giữ được khách. Ít nhất nhìn bằng mắt thì tôi cũng thấy ổn hơn".
Trong khi hàng rào triệt tiêu thực phẩm bẩn hổng quá nhiều chỗ (thậm chí có chuyên gia còn bi quan cho rằng an toàn thực phẩm ở Việt Nam đang bị thả nổi) thì chỉ có người nghèo không có khả năng tiếp cận thực phẩm sạch, đành "nhắm mắt" ăn liều rồi tích bệnh tật vào cơ thể.
Theo chủ các nhà hàng được hỏi, thực phẩm nhập về phải đảm bảo toàn bộ những tiêu chí quốc tế về an toàn vệ sinh thực phẩm và nhà hàng có đủ các thiết bị máy móc để kiểm tra độc chất. Nếu sản phẩm nào không đạt yêu cầu sẽ bị trả lại. Thậm chí, có những nhà hàng cho biết họ đã đặt hàng nơi sản xuất thực phẩm theo tiêu chuẩn riêng để đảm bảo thực khách không phải ăn chất độc trong thực phẩm một cách "sống sượng" như hiện nay.
Toàn bộ bát đũa cũng được rửa bằng máy, khử trùng rồi sấy khô ở nhiệt độ gần 100 độ C; các món ăn không sử dụng mì chính; các loại nước sốt đều được nhập khẩu từ thị trường Âu, Mỹ. Nước phở, nước lẩu được ninh 48 tiếng từ xương, thịt thật chứ không dùng viên nấu lẩu của Trung Quốc như ở các điểm bán "giá rẻ giật mình".
Chuyện kiểm chứng những gì nhà hàng nói đã có cơ quan chức năng đảm nhận. Nhưng rõ ràng với người giàu, đang có một "dòng chảy" sang dịch vụ ăn uống cao cấp để được hưởng an toàn vệ sinh thực phẩm ở mức tối đa. Nhiều ông chủ kinh doanh đã nhanh chóng nắm bắt được xu hướng này và tung ra những chiêu hút khách kịp thời.
Trong khi hàng rào triệt tiêu thực phẩm bẩn hổng quá nhiều chỗ (thậm chí có chuyên gia còn bi quan cho rằng an toàn thực phẩm ở Việt Nam đang bị thả nổi) thì chỉ có người nghèo không có khả năng tiếp cận thực phẩm sạch, đành "nhắm mắt" ăn liều rồi tích bệnh tật vào cơ thể.
Theo Vietnamnet
