Tăng huyết áp gây suy thận, cần làm gì để tránh?
Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận và cũng là yếu tố thúc đẩy tình trạng bệnh diễn tiến xấu hơn.
Chính vì vậy, việc chủ động phòng ngừa, kiểm soát chỉ số huyết áp ở ngưỡng cho phép giúp bảo tồn chức năng của thận là vô cùng quan trọng.
Tăng huyết áp gây suy thận và ngược lại, khi chức năng của thận bị suy yếu cũng làm huyết áp tăng cao. Nguyên nhân là huyết áp tăng cao và kéo dài sẽ làm tổn thương và phá hủy các mạch m.áu trong cơ thể, làm giảm lượng m.áu cung cấp đến thận. Hơn nữa, huyết áp tăng cao khiến các mạch m.áu tại thận phải chịu áp lực lớn, phá hủy bộ lọc ở cầu thận, khiến thận không thể loại bỏ những chất cặn bã độc hại cũng như lượng nước dư thừa ra ngoài.
Mặt khác, một khi các chức năng của thận bị suy yếu sẽ làm cho thể tích m.áu trong lòng mạch tăng, từ đó lại làm huyết áp tăng cao, tạo thành một vòng bệnh lý luẩn quẩn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận.
Với bệnh nhân suy thận, huyết áp cao lại làm cho bệnh thận trầm trọng hơn. Có thể thấy, tăng huyết áp và suy thận là hai biến chứng có mối liên hệ tác động qua lại lẫn nhau. Khi huyết áp tăng dẫn đến biến chứng suy thận và ngược lại, bởi vậy, bệnh nhân cần có biện pháp thích hợp để phòng tránh biến chứng nguy hiểm này. Biểu hiện suy thận ở người tăng huyết áp
Ghi nhận cho thấy có những bệnh nhân không biết mình bị tăng huyết áp, hoặc biết nhưng thấy bản thân khỏe, nghĩ không nguy hiểm nên không điều trị. Đến lúc nhập viện đã phát hiện suy thận.
Bởi vậy, suy thận thường được phát hiện muộn do những tổn thương tiến triển âm thầm, hầu hết người bệnh không tự phát hiện khi suy thận ở mức độ nhẹ. Khi có triệu chứng lâm sàng, thường bệnh đã ở giai đoạn nặng. Một số triệu chứng thường gặp là phù, thường xuyên mệt mỏi, da thay đổi màu sắc như nhợt nhạt, sạm, tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu ít hơn bình thường, giấc ngủ không sâu, huyết áp tăng cao…
Nhiều bệnh nhân tăng huyết áp đến cơ sở y tế trong tình trạng đã suy thận mức độ 3-4, thậm chí là suy thận mạn giai đoạn cuối không hồi phục và buộc phải lọc m.áu định kỳ. Điều này gây ảnh hưởng nhiều đến đời sống, sinh hoạt và công việc, đòi hỏi người bệnh phải tuân thủ điều trị.
Vì vậy, người bệnh tăng huyết áp cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ, tiến hành xét nghiệm để đ.ánh giá được mức độ tổn thương thận.
Ngăn ngừa biến chứng suy thận do tăng huyết áp
Video đang HOT
Khi đã được chẩn đoán là tăng huyết áp, người bệnh bệnh cần chủ động theo dõi huyết áp bằng cách đo huyết áp tại nhà và ghi vào sổ, đồng thời nên đi khám sức khỏe định kì để kiểm tra được chức năng thận cũng như các bộ phận khác.
Tăng huyết áp dù được điều trị nhưng chưa đạt huyết áp mục tiêu vẫn có nguy cơ bị suy thận. Bởi vậy, để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm này, bệnh nhân cần chú ý như sau:
Nếu đã được chẩn đoán tăng huyết áp, người bệnh cần uống thuốc đều đặn, theo dõi mức huyết áp khi điều trị. Mức huyết áp mục tiêu thông thường là 130/80 mmHg, trừ một số trường hợp đặt biệt có mức mục tiêu khác sẽ được bác sĩ thông báo;
Cần kiểm tra định kỳ (ít nhất mỗi năm 1 lần) làm các kiểm tra như: Tổng phân tích nước tiểu, tỷ lệ microalbumin/creatinin niệu, đo điện tim, siêu âm tim, xét nghiệm chức năng thận, đường m.áu, cholesterol m.áu, chụp võng mạc, siêu âm động mạch cảnh…
Với người 50 t.uổi nên đo tầm soát huyết áp mỗi 6 tháng – 1 năm/lần.
Người bệnh bệnh cần chủ động theo dõi huyết áp bằng cách đo huyết áp tại nhà và ghi vào sổ.
Ngoài ra, người tăng huyết áp cần kiểm soát tốt huyết áp không ăn quá nhiều muối vì sẽ làm hàm lượng natri trong m.áu tăng cao, làm gia tăng áp lực thẩm thấu và kéo nước vào trong lòng mạch m.áu.
Điều này khiến cho thể tích m.áu tăng lên, tăng áp lực lên thành mạch từ đó, gây tăng huyết áp. Người bệnh tăng huyết áp, cụ thể chỉ nên ăn 2 -3g muối/ngày. Nên tập ăn rau luộc không chấm nước mắm mặn, các món canh nấu nhạt hơn so với khẩu vị bình thường. Tăng cường hấp luộc, hạn chế các món xào, kho mặn. Không ăn các thức ăn chế biến sẵn, không ăn dưa cà muối và các loại mắm: Mắm tôm, mắm tép…
Duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh như tập thể dục đều đặn, không hút t.huốc l.á, hạn chế rượu bia, kiểm soát cân nặng, ăn uống hợp lý, giảm căng thẳng, áp lực trong cuộc sống cũng góp phần phòng ngừa các biến chứng do tăng huyết áp gây ra.
Các hoạt động thể lực làm cho động mạch mềm mại, đàn hồi và dẻo dai hơn; làm cho các tĩnh mạch đưa m.áu về tim nhanh chóng và đều đặn hơn, đẩy m.áu nhiều hơn đến các cơ quan quan trọng như não, phổi, thận, gan. Từ đó làm giảm áp lực lên thành mạch, hạ huyết áp và duy trì ổn định huyết áp.
Chuyên gia y tế khuyên về mức dùng muối
Tờ The New York Times dẫn lời một số chuyên gia y tế giải đáp các thắc mắc liên quan đến việc tiêu thụ muối.
Nếu không có muối, dây thần kinh không hoạt động và cơ bắp không co lại. Nhưng hiện nay hầu hết mọi người đang dùng muối quá mức làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp hoặc bệnh tim. Chẳng hạn tại Mỹ, khoảng 95% nam giới và 77% phụ nữ tiêu thụ hơn mức khuyến nghị 2.300mg mỗi ngày.
Vài chục năm qua, giới nghiên cứu vẫn chưa thể thống nhất lượng muối bao nhiêu là quá mức, không phải ai cũng đồng ý với mức khuyến nghị mà Mỹ đặt ra. Tuy nhiên vài nghiên cứu gần đây đã giúp làm sáng tỏ một số vấn đề còn mơ hồ.
Muối ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe?
Giáo sư y tế công Cheryl Anderson (Đại học California, Mỹ) cho biết các nghiên cứu trong nửa thế kỷ qua đều chỉ ra tiêu thụ càng nhiều muối huyết áp càng tăng.
Chẳng hạn trong một đ.ánh giá năm 2021 về 85 thử nghiệm lâm sàng với huyết áp của những người tiêu thụ từ 400 - 7.600mg muối/ngày, đội ngũ nghiên cứu ghi nhận huyết áp tăng theo lượng muối tiêu thụ. Tình trạng nghiêm trọng nhất ở trường hợp đã bị huyết áp cao từ trước.
Theo giáo sư Anderson, kiểm soát tốt huyết áp là một trong những điều quan trọng nhất có thể làm để giảm nguy cơ nguy cơ mắc bệnh tim hoặc đột quỵ. Giới chuyên gia cũng lưu ý rằng trong số vấn đề liên quan đến chế độ ăn uống, tiêu thụ muối là có hại nhất. Ước tính tiêu thụ muối quá mức gây ra gần 2 triệu ca t.ử v.ong mỗi năm.
Bao nhiêu muối là quá mức?
Mỹ khuyến nghị không nên tiêu thụ quá 2.300mg - tương đương một thìa cà phê - mỗi ngày. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cùng Hiệp hội Tăng huyết áp quốc tế (ISH) đặt ra mức thấp hơn: 2.000mg mỗi ngày.
Hiệp hội Tim mạch Mỹ nói rằng mặc dù 2.300mg là mục tiêu tốt, nhưng lý tưởng hơn nên tránh vượt quá 1.500mg, đặc biệt nếu bị huyết áp cao.
Theo giáo sư dinh dưỡng và dịch tễ học Frank Hu (Trường Y tế công TH.Chan thuộc Đại học Harvard), loạt khuyến nghị này dựa trên các bằng chứng tốt nhất hiện có về huyết áp cao và bệnh tim.
Nhưng không phải ai cũng đồng ý. Trong 10 năm qua có vài nghiên cứu chỉ ra chỉ trường hợp tiêu thụ từ 5.000mg mỗi ngày trở lên mới dễ mắc bệnh tim và t.ử v.ong hơn, như vậy khuyến nghị hiện hành quá nghiêm khắc.
Giáo sư y học thần kinh Martin O'Donnell (Đại học Galway) cho biết thử nghiệm dinh dưỡng quy mô lớn khó thực hiện hơn thử nghiệm thuốc, đặc biệt khi xem xét nguy cơ sức khỏe lâu dài, chẳng hạn đau tim hay đột quỵ. Các nhà khoa học dinh dưỡng thường chỉ có thể dùng mô hình chỉ ra mối liên hệ giữa thói quen ăn uống nhất định với sức khỏe, dẫn đến kết quả nghiên cứu khác nhau.
Tuy nhiên theo ông O'Donnell, bằng chứng ủng hộ ý kiến giảm lượng muối tiêu thụ về mức khuyến nghị hiện hành khá mạnh mẽ. Ông Hu cũng kêu gọi nên thực hiện ngay bây giờ thay vì chờ thêm bằng chứng mới.
Giảm lượng muối tiêu thụ
Bác sĩ tim mạch Deepak K.Gupta (Trung tâm Y tế, Đại học Vanderbilt) khuyên rằng giảm lượng muối tiêu thụ sẽ giúp hạ huyết áp. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh chế độ ăn ít muối kéo giảm huyết áp tương đương dùng thuốc.
Giáo sư y học tim mạch Alta Schutte (Viện Y tế toàn cầu George) lưu ý không nên đến lúc bị huyết áp cao mới nghĩ đến giảm lượng muối tiêu thụ. Bà cho biết muối dư thừa trong thời gian dài sẽ phá hủy mạch m.áu, cuối cùng làm tăng huyết áp.
Một số thử nghiệm gần đây ghi nhận người trưởng thành huyết áp bình thường cắt giảm tiêu thụ muối sẽ ít bị huyết áp cao hơn người không cắt giảm. Ông Hu nhắc nhở: "Phòng bệnh chắc chắn tốt hơn chữa bệnh".
Cũng theo bà Schutte, bổ sung đủ kali quan trọng không kéo theo sự cắt giảm lượng muối tiêu thụ. Kali góp phần giảm nguy cơ tăng huyết áp và bệnh tim, một phần nhờ chất này giúp thận loại bỏ natri dư thừa ra khỏi m.áu.
Tuy nhiên trường hợp mắc bệnh thận hoặc đang đang dùng một số loại thuốc chẳng hạn như thuốc lợi tiểu nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung kali. Còn người có lượng natri trong m.áu thấp không nên áp dụng chế độ ăn ít muối.
Làm sao biết đã tiêu thụ đủ muối?
Giáo sư y khoa Lawrence Appel (Đại học Johns Hopkins) cho biết cách cắt giảm tốt nhất là ít ăn bên ngoài, cũng như hạn chế thực phẩm chế biến sẵn. Rau, trái cây, đậu, các loại hạt, sản phẩm từ sữa là nguồn thực phẩm giàu kali.
Ngoài ra, thử dùng thảo mộc, gia vị thay vì muối nêm vị cho món ăn cũng là giải pháp khả thi. Nhiều nghiên cứu chỉ ra ớt cay hay chanh, giấm chua có thể làm tăng vị của muối qua đó giảm lượng muối tiêu thụ.
Theo bà Anderson, nguyên tắc khi mua thực phẩm đóng hộp là chọn loại có lượng muối trong mỗi khẩu phần không cao hơn lượng calo.
Sự thật ăn tỏi sống giảm mụn trứng cá Tỏi có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và được nhiều nhà sáng tạo nội dung cho rằng, ăn tỏi sống có thể giúp giảm mụn. Ăn tỏi trị mụn trứng cá được không? Tiến sĩ Priyanka Kuri, nhà tư vấn da liễu tại Bệnh viện Aster Whitefield, Bengaluru (Ấn Độ) cho biết, tỏi là một siêu thực phẩm mạnh mẽ và được...