Sự nhàm chán của Đen Vâu

Đen đã hạ nhiệt.

Đen đã hạ nhiệt so với chính mình

Tối 25/6, Đen ra mắt MV FRIENDSHIP. Sáng tác mới của Đen xoay quanh chủ đề tình bạn, có sự góp giọng của dàn đồng ca cũng là những người bạn, để tạo nên một bản hoà ca du dương và tươi vui, mang năng lượng tích cực đến cho mọi người.

Trong FRIENDSHIP, câu chuyện về tình bạn và ý nghĩa của những người bạn trong cuộc đời được Đen đem vào nhiều câu rap. Nếu verse 1 của ca khúc nhắc về giá trị của tình bạn và sự đồng hành quý giá từ những người bạn trong đời, thì verse 2 lại tựa như lời nhắn nhủ của Đen gửi tới những người bạn, người anh em của mình: “Ai cũng cần có những người bạn cùng cười cùng khóc hay là cùng ngồi thu lu”, “Ai cũng cần có những người bạn, để mà đưa tay kéo nhau trong cơn gục ngã”.

Đen – FRIENDSHIP ft. Friends (M/V)

FRIENDSHIP vẫn là một sản phẩm chỉn chu, đậm chất Đen Vâu như từ trước đến nay. Tuy nhiên, thẳng thắn mà nói, phần âm nhạc của Đen Vâu trong sản phẩm FRIENDSHIP không có gì đột phá, mới lạ so với các sản phẩm trước. Về mặt hình ảnh, vẫn là những khung hình tuyệt đẹp, nhiều tính ẩn dụ cho thông điệp mà Đen muốn truyền tải. Điểm đáng khen là “tính nghệ” trong các sản phẩm của Đen vẫn còn đó, xem MV là thấy một màu sắc cá tính nghệ thuật của Đen rất rõ ràng.

Sau khoảng 2 ngày ra mắt, MV FRIENDSHIP hiện đang giữ vị trí top 5 trending với khoảng hơn 1,3 triệu ượt xem và hơn 101 nghìn lượt thích. Trước khi MV ra mắt, ai cũng đặt hi vọng vào việc Đen chính là đối thủ mạnh nhất có thể “soán ngôi” Top 1 trending của Sơn Tùng M-TP với Đừng Làm Trái Tim Anh Đau. Nhưng với tình hình hiện tại, sức công phá của Đen là không có, Sơn Tùng vẫn rất mạnh mẽ, nhiều khả năng giữ vững vị trí top 1 trending cho đến khi… đạt giới hạn tối đa một sản phẩm có thể xuất hiện trong tab thịnh hành (37 ngày). Dù vậy, so với mặt bằng chung các sản phẩm ra mắt trong cùng tối 25/6, MV FRIENDSHIP vẫn đạt thành tích tốt nhất. Nhưng điều đó đến từ cái tên Đen cùng FC đông đảo vững chắc chứ không phải từ chất lượng âm nhạc hay sự mới mẻ nào đó trong đợt comeback lần này

Nhìn đi nhìn lại, điều người ta bàn luận sôi nổi nhất ở màn ra mắt MV mới này, hóa ra lại là… dự đoán đề thi Ngữ Văn. Fanpage Đen Vâu FC còn đăng tải hàng loạt dự đoán đi kèm với hình ảnh giải thích, kể ra thì luận theo kiểu nào cũng đúng, từ Chiếc Thuyền Ngoài Xa, Đất Nước hay Tây Tiến. Ngay dưới MV của Đen cũng như trên nhiều trang mạng xã hội, hầu hết các bình luận cũng chỉ xoay quanh dự đoán đề thi và chúc các sĩ tử 2k6 có kì thi như ý. Và quả thật, ngay sau khi buổi thi Văn tốt nghiệp THPT kết thúc, cái tên Đen một lần nữa lại phủ sóng MXH nhờ vào 1 hình ảnh đầy khiên cưỡng được cắt ra trong MV FRIENDSHIP, cố gán rằng Đen đã đoán đúng đề bài thơ Đất Nước của nhà văn Nguyễn Khoa Điềm.

Nhưng cái gì nhiều quá cũng nhàm

Sau thành tích “đoán” trúng đề Văn 3 năm liên tiếp từ 2019-2021, Đen Vâu được coi là “nhà tiên tri”. Vì thế, bất cứ khi nào anh ra sản phẩm mới gần như khán giả đều chăm chú phân tích để đưa ra dự đoán. Nhưng mặc cho mấy năm gần đây, Đen không hề “đoán” trúng đi chăng nữa, đề tài đó vẫn tiếp tục được sử dụng như một nước đi truyền thông để quảng bá cho sản phẩm mới. 6 năm 1 chiêu trò, trong khi số lượng tác phẩm văn học quay đi quay lại cũng chỉ hơn chục bài nằm trong khả năng thi, làm những ai mà không thi tốt nghiệp thì cũng phát ngán.

Nhưng cái nhàm chán hơn cả việc năm nào người ta cũng luận đề Văn từ nhạc của Đen, chính là nhạc của Đen! Và nhạc của Đen cũng chính là nguyên nhân khiến năm nào người ta cũng chỉ biết luận đề Văn chứ chẳng còn gì để bàn tán thêm nữa.

Nhiều năm gần đây, Đen đã trung thành với công thức làm nhạc của mình. Một thông điệp giàu tính nhân văn hướng tới cộng đồng, ca từ thường có nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ đậm tính triết lý nhân sinh. Nhạc của Đen chính là một kho tàng cho các trang fanpage cộng đồng, cắt bất kì đoạn nào ra để làm thành những câu quote cũng được. Đen có tone giọng trầm, cách đi flow chậm rãi, từ tốn, đôi khi thêm một vài câu rap theo lối melodic. Bố cục thì cũng rất đơn giản, cứ hết verse rồi lại đến hook, và đoạn hook thì gần như sẽ được giao cho một giọng ca bất kì, không cần quá đặc biệt hay tên t.uổi thực hiện.

Thế là xong một tác phẩm! Về độ viral người ta cũng có thể dự đoán được luôn. Nếu là các sản phẩm nằm trong những dự án cộng đồng như Nấu Ăn Cho Em, những dịp đặc biệt như Mang T.iền Về Cho Em, Đi Trong Mùa Hè… thì lại càng được chú ý. Thế là nhạc của Đen cứ xoay quanh những chủ đề về cộng đồng, người nào thích sẽ bảo là như lời động viên, chữa lành, truyền cảm hứng, còn người nào chẳng ưa thì sẽ nói là thứ nhạc dạy đời, nói đạo lý.

“Rapper quốc dân” đang là cái gông trên cổ Đen

Có phải danh xưng “rapper quốc dân” đang là một cái gông đè lên âm nhạc của Đen Vâu? Nhiều khán giả nói anh là rapper duy nhất không “mày tao”, không “rap nhạy cảm”. Đã thế, anh lại sống quá đẹp, quá tinh tế. Anh làm từ thiện nhiều, lúc nào cũng giữ phong thái giản dị, khiêm tốn, anh trả lời phỏng vấn cũng hay, anh làm show cũng cháy vé. Đã vậy, câu chuyện của Đen Vâu lại cực kì truyền cảm hứng. Từ một người công nhân dọn rác, anh miệt mài với đam mê và trở thành rapper có thành tích số 1 Việt Nam hiện tại.

Nhưng đã là “rapper quốc dân”, tức là sức ảnh hưởng của Đen quá to lớn với khán giả đại chúng. Chỉ một thông điệp “mang t.iền về cho mẹ” thôi đã đủ khiến cộng đồng mạng tạo nên những tranh luận trái chiều. Chứ còn tới nỗi như Đi Trong Mùa Hè, với những câu rap kiểu “tỷ lệ một phần triệu biến anh thành người vũ phu (anh đùa đấy)” thì bị chỉ trích nặng nề hơn cũng là điều dễ hiểu.

Thế là “rapper quốc dân” phải tránh những ca từ kiểu ấy. Mà cách tránh tốt nhất là… cứ viết chung chung. Cứ ca ngợi, cổ vũ, truyền động lực, cứ nhẹ nhàng, từ tốn, có tếu táo thì cũng vừa phải thôi, thế là an toàn! Để rồi, kĩ năng tốt nhất của Đen Vâu là viết lời, cũng bị giới hạn khi anh trở thành một “rapper quốc dân”.

Đen có muốn thay đổi không? Đã từng. Đen đã từng làm mới nhiều ca khúc của mình với dự án dongvuiharmony, kết hợp với dàn nhạc giao hưởng. Nhưng đó mới chỉ là một sự thay đổi không triệt để, sự thay đổi trong khuôn khổ của một “rapper quốc dân”.

Hơn mười năm trước, Đen đã có một bước thay đổi đột phá, đó là quyết định từ công nhân vệ sinh để trở thành nghệ sĩ. Nhưng giờ đây, Đen thật khó để dám thay đổi. Ai lại nỡ rời bỏ cái vùng an toàn, nơi đã tạo nên vị thế riêng biệt của mình như hiện nay?

Nhưng Đen hãy nhìn ra thị trường kìa, xem những rapper cùng lứa mình đang làm gì? Binz tháo mác badboy, trở thành một Xuân Đan cực kì tình tứ, ngọt ngào trong EP Đan Xinh In Love. Karik từ hồi lên mainstream hầu như chỉ toàn rap love, vậy mà giờ cũng quay lại với chủ đề cuộc sống, sẵn sàng phơi bày cả những u tối, nặng nề nhất trong mình. Andree Right Hand tuy vẫn làm nhạc ăn chơi, nhưng nay đã bổ sung thêm rất nhiều chất liệu mới trong âm nhạc, không ngại ngần tiếp thu và học hỏi từ các ngôi sao mới của thế hệ trẻ để làm mới chính mình. Hay như Suboi, vốn là nhân tố đứng giữa lằn ranh khen – chê của nhạc rap Việt nhiều năm qua, cuối cùng cũng tìm ra được điểm chạm giữa cá tính âm nhạc của bản thân với thị hiếu khán giả ở Dâu Thiên Hạ.

Chẳng có ai là không thay đổi. Chẳng có ai là muốn mình nhàm chán. 15 năm theo nhạc rap, 15 lần đạt Top 1 Trending – nhiều nhất Việt Nam, nhưng số album phòng thu của Đen vẫn chỉ là con số 0 tròn trĩnh. Nhiều Đồng Âm từ xưa vẫn nhớ lắm Đen của cái hồi KOBUKOVU - mixtape ra mắt từ 2016 với những Mơ, Cô Gái Bàn Bên… Một album phòng thu hoàn chỉnh, với những thay đổi táo bạo, với nhiều thể nghiệm hơn, từ cả tính nhạc lẫn chủ đề, chính là điều các khán giả mong đợi ở Đen. Nhưng trước tiên, anh phải dám thoát khỏi cái gông “rapper quốc dân” để trút bỏ những sự nhàm chán đã.