Sách Tiếng Việt gây nhiều tranh cãi, Tiến sĩ Giáo dục mách bố mẹ cách kèm con học mà không cần sách giáo khoa
Theo nữ tiến sĩ, rất nhiều bố mẹ luôn lo sợ con không hiểu bài thì sẽ không theo kịp lớp. Điều này là bởi bố mẹ chưa hiểu rõ chương trình tiểu học.
* Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả, không thuộc về tòa soạn.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội, chuyên gia giáo dục vô cùng tâm huyết với nền giáo dục của Việt Nam. Những hoạt động, bài viết, quan điểm… của chị luôn nhận được sự yêu mến, trân trọng và có sức lan tỏa tới thầy cô, học sinh và các bậc cha mẹ.
Thời gian gần đây, sách giáo khoa lớp 1, cụ thể là bộ Cánh diều gây ra nhiều tranh cãi. Chương trình học bị phụ huynh đ.ánh giá nặng, một số bài đọc có nội dung gây nhiều tranh cãi. Các bậc cha mẹ sau đó loay hoay không biết phải kèm con học ra sao, khi mà sách giáo khoa có nhiều vấn đề. Mới đây, Tiến sĩ Vũ Thu Hương đã có những chia sẻ hữu ích về vấn đề này:
Khi sách giáo khoa (sau đây viết tắt là SGK) có nhiều vấn đề, các bậc cha mẹ đều cảm thấy hoang mang, lo lắng. Tôi thấy nhiều người đã nghĩ đến việc cho con nghỉ hẳn 1 năm để tránh sự căng thẳng hiện nay. Chủ trương của chương trình mới là giáo dục tách rời sách giáo khoa. Đây là 1 điều hết sức may mắn với các bạn nhỏ. Do vậy, chúng ta có thể dạy trẻ mà không phải lo lắng đến các vấn đề của sách.
Bài viết này, tôi sẽ chỉ ra các phương pháp dạy trẻ không cần bám sát SGK. Các phương pháp này có thể áp dụng với tất cả các bạn nhỏ lớp 1, thậm chí lớp 2, 3, 4,.. dù học theo sách cũ hay sách mới. Phương pháp dạy trẻ gồm các bước như sau:
1. Tìm hiểu chương trình và các yêu cầu cần đạt
Rất nhiều bố mẹ luôn lo sợ con không hiểu bài thì sẽ không theo kịp lớp. Điều này là bởi bố mẹ chưa hiểu rõ chương trình tiểu học. Nếu tham khảo kĩ, bố mẹ sẽ thấy chương trình các môn học ở bậc tiểu học chỉ có vài chủ đề chính hoặc vài dạng bài cố định.
Nếu các con đã thành thạo các dạng bài tập, biết rõ về các chủ đề đó thì dù con có làm sai đi vài bài, trả lời sai vài câu hỏi, không làm được các bài tập thì cũng không có vấn đề gì to tát. Con sẽ vẫn học ổn. Vì vậy, nếu lo lắng, bố mẹ hãy tìm hiểu kĩ chương trình học của con.
Bố mẹ cần tìm hiểu kỹ chương trình học của con. (Ảnh minh họa)
2. Không quá lo lắng nếu con viết sai ly, sai dòng
Trẻ mới vào lớp 1 sẽ được các cô cố gắng, hướng dẫn cách viết chính xác nhất. Tuy nhiên, khi các con đã viết thạo hơn thì ly, dòng trở nên không quá quan trọng. Sau thời gian viết chữ to, trẻ sẽ học chữ 1 ly. Đến khi đó, trẻ sẽ 1 lần nữa đối diện với ly và dòng.
Video đang HOT
Việc cô giáo tích sai vào 1 số chữ sai ly, dòng chỉ là nhằm mục đích giúp con biết những chữ đó chưa thật sự chính xác. Việc con viết sai ly không phải điều gì tệ hại. Hết lớp 1, con viết được, đọc được, không sai chính tả là ổn.
3. Tìm các ví dụ, các phương pháp dễ nhất để giảng nếu con thật sự không hiểu bài trong sách giáo khoa
Tôi từng dạy một cậu học trò nhỏ không biết phép trừ bằng cách vạch ra những vạch kẻ ở vở nháp. Số bị trừ có bao nhiêu thì vạch bấy nhiêu. Đến số trừ, tôi lại hướng dẫn con xóa đi hoặc tô đen các vạch đó. Đáp số sẽ là các vạch không bị xóa hoặc không bị tô đen. Trong hình minh họa sẽ thể hiện đúng cách tôi dạy con phép trừ đơn giản đó.
Khi con trẻ không hiểu được về dấu bằng, tôi sẽ lấy bó đũa ra, cho thêm 1 đôi đũa nấu vào để cho con so đũa. Cách này giúp con hiểu ngay về dấu bằng.
4. Tìm các bài đọc tương tự có các vần con đang học để con tự đọc và tự tìm hiểu
Không phụ thuộc vào bài đọc trong sách giáo khoa, tôi thường tự tìm cho các học trò của mình những bài đọc khác. Trong bài đọc có thể sẽ có âm vần mà con chưa học, tôi sẽ yêu cầu các con gạch chân các từ có âm vần đó và đọc hộ con (dạy con đọc luôn chữ đó chứ không đ.ánh vần nữa). Như vậy, thay vì con phụ thuộc ở 1 bài đọc cố định trong sách thì con sẽ mở rộng và đọc được rất nhiều bài.
5. Tìm cách mở rộng vốn từ của các con bằng hình ảnh
Tôi sẽ cho học trò xem tranh hoặc đi dã ngoại, tìm các từ ngữ mới để giới thiệu với các con. Chẳng hạn tôi sẽ cho các con ngắm ánh nắng chiếu qua mặt nước, ánh nắng đó sẽ khác hẳn ánh nắng bên ngoài. Sau đó tôi sẽ chỉ cho các con ý nghĩa của chữ “lóng lánh” – đây là 1 tính từ rất khó hình dung đối với trẻ nhỏ.
6. Biến các bài học thành các trò chơi
Nếu như được học theo kiểu: Làm 1 bài toán bằng các đồ chơi có sẵn thì thường con sẽ rất thích. Các bậc cha mẹ có thể tận dụng những món đồ chơi ở nhà để hướng dẫn con về phép cộng, phép trừ. Chắc chắn con sẽ thích đếm rổ hoa quả nhựa, xem có bao nhiêu món hơn là ngồi làm phép cộng trừ đơn thuần một cách khô khan.
7. Tham khảo các sách giáo khoa khác
Trẻ lớp 1 năm nay có tận 5 bộ sách giáo khoa. Vậy nên, tôi vẫn hướng dẫn thầy cô giáo và bố mẹ hãy tìm sách khác để tham khảo bài của các sách đó, thay vì chỉ áp theo duy nhất 1 bộ sách.
Khi tìm thấy các bài học hay của các sách đó, đừng ngần ngại dạy con. Chúng ta cứ thoải mái dạy con những bài học đó, đừng sợ lạc đề. “Mọi con đường đều đến thành Roma”, vậy nên yên tâm nhé!
"Sách Tiếng Việt lớp 1 Cánh Diều, không thể chỉnh sửa mà nên thu hồi"
Nhiều ý kiến cũng lo ngại, liệu việc chỉnh sửa sách Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều liệu có hết được toàn bộ "sạn" trong cuốn sách hay không?
Trước phản ánh về việc sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều có quá nhiều sai sót, thậm chí phản cảm, thực hiện yêu cầu của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 và tác giả đã thống nhất tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý để chỉnh sửa sách.
Bộ sách Cánh Diều.
Quy trình sửa sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 như thế nào, việc sửa chữa có ảnh hưởng đến việc học của học sinh hay không, thời gian sửa chữa trong bao lâu... là những vấn đề đang được dư luận đặc biệt quan tâm.
"Tôi nhận thấy đây là tinh thần hết sức cầu thị của những người biên soạn sách. Nhưng mà tôi cũng có băn khoăn là các cháu đang học chương trình sách giáo khoa như vậy nếu chỉnh sửa thì sẽ được làm theo lộ trình như thế nào. Sách liệu có được in lại và học sinh có phải mua lại không hay là tiếp tục học chương trình này và sách sẽ chỉnh sửa cho năm tiếp theo. Tôi thấy rằng sách Cánh Diều đối với con tôi nó khá là nặng, thế nên là dù có chỉnh sửa hay không thì theo ý kiến của tôi là tôi đề nghị là được thay sách phù hợp với con của tôi hơn", một phụ huynh có con học lớp 1 nói.
Đó là một số ý kiến của phụ huynh học sinh sau khi nhận được thông tin Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 và tác giả sẽ chỉnh sửa sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều. Một số ý kiến cho rằng, việc thừa nhận sai sót và sẽ thực hiện chỉnh sửa sách dù muộn nhưng cũng thể hiện sự tiếp thu nghiêm túc của Hội đồng thẩm định và tác giả.
Nhiều chi tiết trong SGK Tiếng Việt lớp 1 thuộc bộ sách Cánh Diều được cho là không phù hợp với học sinh.
Vấn đề đặt ra hiện nay đó là học sinh đã học được hơn 1 tháng và việc học cũng không thể gián đoạn nên việc chỉnh sửa sách này sẽ được thực hiện như thế nào. Tiến sỹ Lê Thống Nhất nêu giả thiết, với tình hình hiện nay chắc chắn học sinh không có một quyển sách hoàn chỉnh về Tiếng Việt lớp 1 sau khi chỉnh sửa mà rất có khả năng nhà xuất bản sẽ in những trang chỉnh sửa thành các tập tài liệu.
"Tôi nghĩ là tập tài liệu này phải chuyển được xuống tất cả các nhà trường đang sử dụng sách Tiếng Việt 1 trong Cánh Diều. Tuy nhiên, tài liệu này có in đẹp như giáo khoa hay không, hay là chỉ là một bản hướng dẫn giảng dạy. Nếu chỉ là bản hướng dẫn giảng dạy thì giáo viên có thể xử lý được, nhưng khi học thì học trò sẽ không có tài liệu gì cả. Vậy tôi nghĩ là tốt nhất là chúng ta in lại các trang mà có chỉnh sửa và phải được chuyển tới tất cả mọi người mua sách Cánh Diều này và rõ ràng chúng ta không thể thu tiền", Tiến sỹ Lê Thống Nhất nói.
Sách Tiếng Việt lớp 1 là chủ đề nhận được nhiều quan tâm trên các diễn đàn giáo dục. (Ảnh chụp màn hình)
Hiện nay, cả phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 và tác giả cũng chưa đưa ra phương án chỉnh sửa sách cụ thể, lộ trình thực hiện, cũng như thời điểm nào học sinh có sách mới. Vì vậy, nhiều ý kiến cũng lo ngại, liệu việc chỉnh sửa sách của tác giả có hết được toàn bộ "sạn" trong cuốn sách hay không.
Tiến sỹ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục cho rằng, việc chỉnh sửa sách và đưa vào giảng dạy ngay trong năm nay là rất khó khăn và rất khó thực hiện. Với Chương trình giáo dục phổ thông mới, sách giáo khoa chỉ là tài liệu để giáo viên tổ chức dạy học, còn chương trình mới là "pháp lệnh", nên chúng ta hoàn toàn có thể thay thế sách Tiếng Việt lớp 1 của Cánh Diều bằng sách sách của các nhà xuất bản khác.
"Các thầy cô có thể lựa chọn được tất cả những cuốn sách khác và xây dựng những bài tập riêng cho mình để dạy cho học sinh của mình. Vậy thì không có lý do gì mà chúng ta phải dành quá nhiều thời gian cho vấn đề chỉnh sửa mà chỉ cần quyết định là quyển sách Cánh Diều không được học ở trường tiểu học nữa là xong. Bởi vì từ hiện giờ cho đến 15/11, học sinh vẫn phải học theo cuốn sách cũ, từ 15/11 trở đi chúng ta cũng không biết chắc chắn là quyển sách sau khi chỉnh sửa nó đã thực sự ổn để mà các con học được hay không", Tiến sỹ Vũ Thu Hương bày tỏ quan điểm.
Nhiều ý kiến cũng lo ngại, liệu việc chỉnh sửa sách Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều liệu có hết được toàn bộ "sạn" trong cuốn sách hay không?
Phó Giáo sư Nguyễn Hữu Đạt, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ và Văn hóa phương Đông, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Việt ngữ học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định, về chất lượng, sách Tiếng Việt lớp 1 trong bộ Cánh Diều không đạt, nếu tiếp tục giảng dạy sẽ có hại cho học sinh.
Những nội dung được cho là chưa phù hợp của sách mà các chuyên gia, phụ huynh và báo chí đã nêu không thể coi là "sạn", mà là những lỗi sai cơ bản cả về phương pháp biên soạn, ngữ liệu, tri thức về ngôn ngữ học, về mục đích dạy Tiếng Việt. Ngữ liệu của các bài đọc ngô nghê.
Người biên soạn không có tư duy văn học; phương pháp học âm vần ghán ghép các từ ngữ rất tùy tiện; nghĩa của từ đưa vào sach sai rất nhiều, không đúng thực tế sử dụng... Nếu muốn dùng để dạy thì phải biên soạn lại chứ không thể sửa chữa theo kiểu chắp vá như phương án mà tác giả đưa ra.
"Tôi cho rằng cách xử lý như vậy là mang tính chắp vá. Bởi vì cơ sở khoa học để biên soạn sách này không xuất phát từ chuẩn mực khoa học, không đạt yêu cầu cho nên bây giờ có đưa ngữ liệu nào vào xử lý nó cũng sống sít chứ không thể là một bộ sgk đảm bảo chất lượng...Về thời gian, hiện nay t.rẻ e.m đã học rồi, bây giờ bắt chờ sửa xong học thì sẽ gây ra bao nhiêu phiền toái cho các gia đình, vừa tốn kém vừa ảnh hưởng lâu dài đến việc đào tạo cho các em. Chúng ta phải nhất quán quan điểm: T.rẻ e.m không phải vật thí điểm cho các nhà khoa học. Trong trường hợp này phải thu hồi lại", Phó Giáo sư Nguyễn Hữu Đạt nêu quan điểm.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam triển khai chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, có nhiều bộ sách giáo khoa theo một chương trình thống nhất, trong đó sách giáo khoa có vai trò là tài liệu để các nhà trường, giáo viên nghiên cứu, xây dựng kế hoạch giảng dạy cho phù hợp.
Tuy nhiên các chuyên gia đều khẳng định, dù sách giáo khoa chỉ có vai trò là tài liệu thì ngữ liệu trong sách phải đảm bảo đạt chuẩn cả về mặt ngôn ngữ, tư duy logic, các từ được sử dụng đúng ngữ nghĩa... thì mới trở thành chất liệu tốt để giáo viên xây dựng được bài giảng hấp dẫn, giúp học sinh tiếp thu bài học tốt hơn./.
Thẩm định sách giáo khoa lớp 1 có "quên" ý kiến giáo viên tiểu học? Quá trình thẩm định lại sách giáo khoa cần được thực hiện một cách nghiêm túc, chặt chẽ hơn, cần đi từ lý thuyết đến thực tiễn. Trước những vấn đề gây tranh cãi về chương trình mới lớp 1, trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Đại học Sư phạm...
