Rót tiề.n ra nước ngoài, Trung Quốc lãnh ‘cú sốc văn hóa’
Đau đầu với việc kinh tế trong nước tăng trưởng chậm và chi phí thuê nhân công cao, các doanh nghiệp Trung Quốc đổ xô ra nước ngoài đầu tư, song con đường ấy không dễ dàng khi họ lần đầu tiên phải đối mặt với những cú sốc mạnh về văn hóa.
Công nhân xô xát với cảnh sát chống bạo động trong một cuộc đình công đòi doanh nghiệp Trung Quốc tăng lương ở ngoại ô thủ đô Phnom Penh, Campuchia, vào năm 2014. Ảnh: AP
Việc phải bơi giữa dòng nước lạ lẫm, vật lộn để đối phó với những vấn đề chưa từng gặp qua như các công đoàn “ngang bướng”, những tòa án độc lập hay các phóng viên “thích quấy rầy” khiến nhiều doanh nghiệp Trung Quốc trôi về những hướng đầy khó khăn.
Từng kiế.m tiề.n dễ dàng ở trong nước, nơi mà việc tạo dựng quan hệ với các quan chức là chìa khóa thành công và tính thượng tôn pháp luật có thể dễ dàng bị gạt qua một bên, các doanh nghiệp Trung Quốc giờ đây nhận ra rằng mọi việc không đơn giản khi ở nước ngoài .
Từ Mỹ cho đến châu Á, các doanh nghiệp Trung Quốc đều phạm phải những sai lầm khiến họ trả giá đắt. Ngay cả ở một nước nhỏ như Campuchia, nơi Trung Quốc giữ vị thế nhà đầu tư hàng đầu trong ngành công nghiệp dệt may, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn có thể cảm nhận được sức ép gay gắt từ các công đoàn.
“Trong hai năm qua, mọi thứ đã thay đổi ở Campuchia”, He Enjia, chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dệt may thuộc Phòng Thương mại Trung Quốc tại Campuchia, cho biết. Ông giải thích rằng trước đây, chủ nhà máy dệt may có thể thuê cảnh sát để trấn áp công nhân đình công, biểu tình đòi tăng lương. “Nhưng nay điều này là không thể vì nhờ hỗ trợ của truyền thông phương Tây, ảnh hưởng của phe đối lập đang gia tăng”, ông nói.
Năm ngoái, đầu tư từ Trung Quốc ra nước ngoài lần đầu tiên vượt đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc phải rất vất vả để làm quen với môi trường kinh doanh ở nước ngoài, nơi công chúng thường đòi hỏi tính minh bạch cao hơn, đồng thời tòa án thực thi nghiêm ngặt các quy định về lao động và môi trường hơn. Giới chuyên gia nhận đình tình cảnh này cũng giống như những thách thức mà các doanh nghiệp nước ngoài phải đối mặt cách đây hai thập kỷ, khi họ lần đầu tiến vào Trung Quốc.
“Nhìn vào các doanh nghiệp nước ngoài tìm đến Trung Quốc, bạn sẽ thấy họ gặp nhiều khó khăn như thế nào khi muốn điều chỉnh cho phù hợp với môi trường kinh doanh ở đây. Các doanh nghiệp Trung Quốc cũng đang trải qua tình thế như vậy, thậm chí còn phức tạp hơn. Môi trường pháp lý nơi họ khởi nghiệp quá khác biệt so với các thị trường nước ngoài”, chuyên gia Thilo Hanemann, giám đốc bộ phận nghiên cứu của công ty tư vấn đầu tư nước ngoài Rhodium Group, Mỹ, nhận xét.
Không phải dấu hiệu của sức mạnh
Các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực khai thác nguyên liệu thô như dầu mỏ hay quặng sắt là những nhà tiên phong đầu tư ra nước ngoài. Nối tiếp là các doanh nghiệp xây dựng, đi theo dòng vốn mà nhà nước Trung Quốc đổ vào các công trình đường sá, cầu cống, đậ.p thủy điện… ở bên ngoài lãnh thổ, từ châu Á đến châu Phi. Khi những quy định về đầu tư ra nước ngoài cởi mở hơn, các doanh nghiệp tư nhân cũng bắt đầu gia nhập guồng quay nhằm tìm kiếm nguồn nhân công giá rẻ và thị trường mới.
Video đang HOT
Chuyên gia Hanemann cho rằng không thể coi việc Trung Quốc vội vã mở rộng đầu tư ra nước ngoài là động thái cho thấy nước này chuẩn bị thâu tóm thế giới. “Đó không phải dấu hiệu của sức mạnh mà là bằng chứng của sự suy yếu”, ông nói.
Khi chỉ hoạt động trong nước, các doanh nghiệp Trung Quốc có thể đạt tốc độ tăng trưởng lợi nhuận lớn, vì thế “họ phớt lờ chuỗi giá trị toàn cầu” và không phát triển kiến thức chuyên môn về môi trường đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, với việc nền kinh tế giảm tốc, khủng hoảng dư thừa trong ngành công nghiệp sản xuất thép, xi măng nổ ra, đồng thời chi phí thuê nhân công và đất đai tăng mạnh, doanh nghiệp Trung Quốc buộc phải đa dạng hóa đầu tư ra nước ngoài để bám đuổi đối thủ cạnh tranh cũng như học hỏi các kỹ năng mới để tồn tại.
Sai lầm đắt giá
Ngụp lặn trong môi trường kinh doanh ở nước ngoài không phải là điều dễ dàng. Thực tế, doanh nghiệp Trung Quốc đã nhiều lần phải trả giá đắt bởi những tính toán sai lầm của mình, theo Washington Post.
Ở Mỹ, các doanh nghiệp Trung Quốc hiện đau đầu xử lý hàng loạt vụ kiện đòi bồi thường hàng trăm triệu USD, liên quan đến chất lượng của những tấm tường khô nhập từ Trung Quốc dùng cho việc tái thiết nhà cửa sau cơn bão Katrina. Bên thưa kiện cho rằng các bức tường này nhả khí độc, gây ra những vấn đề về hô hấp và ăn mòn các thiệt bị điện tử.
Tại bang Texas, Tổng công ty Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) đang bị Tang Energy, một đối tác cũ, đòi bồi thường 7,5 tỷ USD. Công ty này cho hay mặc dù đôi bên đã ký thỏa thuận lập liên doanh phát triển điện gió tại Mỹ nhưng AVIC lại tự ý dựng nên các công ty riêng trong cùng lĩnh vực để “thầu” hết các dự án xây dựng trạm điện gió mà không có sự tham gia của Tang Energy. Nếu ở Trung Quốc, việc làm này của AVIC có thể được cho qua nhưng ở các nước phương Tây thì không.
Tại Ba Lan, Tập đoàn Công trình Nước ngoài Trung Quốc (Covec) năm 2009 ký hợp đồng xây dựng một tuyến đường cao tốc để phục vụ cho vòng chung kết Euro 2012. Tuy nhiên, ba năm sau, đường cao tốc vẫn chưa xây xong. Chính phủ Ba Lan nổi giận và hủy hợp đồng bởi phía Covec đòi bổ sung thêm 320 triệu USD do chi phí bị đội lên. Nguyên nhân là Covec đã không tính đến các phí phát sinh liên quan đến luật môi trường địa phương cũng như chi phí xây dựng đường hầm phía dưới đường cao tốc để những con ếch và các loài động vật nhỏ băng qua.
Khi tham gia đấu thầu, Covec không chú ý đến chi tiết này và càng không biết rằng xây dựng những đường hầm như vậy là một tiêu chuẩn ở châu Âu.
Trên khắp thế giới, doanh nghiệp Trung Quốc cũng vấp phải làn sóng phản ứng gay gắt vì đưa theo công nhân nước này sang làm việc mà không sử dụng lao động địa phương hoặc bạc đãi người lao động ở quốc gia sở tại.
Theo ông Li Yi, tổng thư ký chi nhánh tỉnh Quảng Tây thuộc Phòng Thương mại Trung Quốc ở Campuchia, các tổ chức phi chính phủ ở đây thực sự là “mối phiền toái”. Li cho biết những tổ chức này làm mọi cách để soi mói và cố tình nhắm vào các dự án lớn của Trung Quốc.
Ngoài ra, khác biệt văn hóa giữa Trung Quốc và Campuchia cũng tạo ra không ít khó khăn. Quản lý người Trung Quốc thường phàn nàn rằng công nhân Campuchia không làm việc chăm chỉ như công nhân Trung Quốc.
Một quản lý xây dựng Trung Quốc cách đây hai tháng bị một nhóm công nhân Campuchia sá.t hạ.i ở Phnom Penh chỉ vì người này mắng họ là đồ lười biếng và không tuân theo chỉ đạo.
Tại Myanmar, ứng xử trước công luận cũng là vấn đề khiến nhiều doanh nghiệp Trung Quốc gặp khó khăn. Tổng giám đốc Công ty Đầu tư Điện lực Trung Quốc Li Guanghua cho hay công ty của ông đã rút ra được bài học xương má.u từ vụ việc dự án đậ.p thủy điện Myistone ở Myanmar bị đình chỉ thi công vào năm 2011 sau khi khơi dậy làn sóng phản đối dữ dội trong dư luận nước này. Công ty của Li hiện hiểu rất rõ rằng phải vô cùng thận trọng khi nói chuyện với cộng đồng dân cư địa phương, các nhà chính trị phe đối lập và cả giới báo chí.
“Chúng tôi nghĩ minh bạch là yếu tố quan trọng nhất vào lúc này”, Li nói. Nhưng khi được hỏi liệu các doanh nghiệp Trung Quốc khác có rút ra được bài học như công ty ông không, Li chỉ cười và cho biết “không dám chắc về điều đó”.
Hồng Vân
Theo Washington Post
Tệ mất giá, nhà giàu Trung Quốc đổ xô chuyển tiề.n ra nước ngoài
Với giới giàu Trung Quốc, cú sốc phá giá đồng nhân dân tệ khiến họ tiếc đứng tiếc ngồi vì đã không chuyển tiề.n ra nước ngoài sớm hơn.
Đồng nhân dân tệ liên tiếp giảm trong ba ngày từ hôm 11/8, cho đến khi tăng vào hôm nay. Ảnh: David Chang/ EPA
Nhiều người Trung Quốc cuống quýt tìm cách chuyển tiề.n ra khỏi nước này với lo sợ rằng đợt phá giá đồng nhân dân tệ trong vài ngày gần đây chỉ là bước khởi đầu trong sự lao dốc của đồng này, dù Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã nói rằng không cơ sở nào để tiếp tục hạ giá.
"Vụ phá giá đồng tiề.n này đã làm tôi mất hàng trăm nghìn nhân dân tệ", Tang Wei, một doanh nhân Trung Quốc nói. Wei đang cố chuyển tài sản ra khỏi Trung Quốc, một phần để chi trả cho việc ăn học của con trai ở Canada vào năm tới.
"Với hoàn cảnh của tôi thì tôi rất cần ngoại tệ, vì thế, tôi nên sớm chuyển tiề.n ra nước ngoài. Nền kinh tế Trung Quốc có vẻ không tốt lắm", Wei nói tiếp.
Theo công ty tư vấn Boston Group Consulting, có khoảng 4 triệu hộ gia đình ở Trung Quốc có tài sản cá nhân từ một triệu USD trở lên. Nhiều ngân hàng tư nhân nói rằng trước khi có vụ phá giá đồng nhân dân tệ, thì tình hình rối loại của thị trường chứng khoán từ tháng trước đã khiến nhiều gia đình Trung Quốc giàu có đầu tư ra nước ngoài nhiều hơn.
Năm qua cũng có làn sóng chuyển tiề.n ra nước ngoài, một phần vì người Trung Quốc kỳ vọng Mỹ sẽ tăng lãi suất vào cuối năm. Các chuyên gia phân tích của JPMorgan đán.h giá có khoảng 235 tỷ USD "tiề.n nóng" đã rờikhỏi Trung Quốc trong chưa đầy một năm, từ quý ba năm 2014 đến hết quý hai năm 2015.
Nếu như có thêm các đợt phá giá đồng nhân dân tệ thì PBOC sẽ phải đối mặt với lựa chọn khó khăn là nên để đồng nhân dân tệ yếu nhằm giúp thúc đẩy xuất khẩu hay ngược lại, giữ giá nội tệ để đảm bảo dòng tiề.n chảy ra nước ngoài không tăng đột biến.
"Chúng tôi tin rằng mối lo lớn nhất của PBOC là nếu hạ tỷ giá hối xuống quá thấp thì sẽ gây ra làn sóng di chuyển vốn", các chuyên gia kinh tế của Credit Suisse nhận định trong một báo cáo công bố hôm 11/8.
Mối lo này được phản ánh trong cuộc họp báo PBOC tổ chức gấp hôm 13/8, trong đó giới chức khẳng định rằng đợt điều chỉnh này là động thái đơn lẻ và sẽ duy trì tỷ giá ở mức hợp lý.
Dòng tiề.n ra đi
Bất chấp những lời trấn an của PBOC, nhiều chuyên gia tiề.n tệ đều nhận định rằng phần lớn giới giàu Trung Quốc sẽ không chịu để tiề.n bạc của họ tùy tay chính quyền quyết định.
"Vào thời điểm này, làn sóng chuyển tiề.n ra nước ngoài sẽ càng lên cao vì giới giàu Trung Quốc sẽ xem xét đầu tư vào những tài sản lớn hơn", Kunal Ghosh, một quản lý đầu tư đa ngành tại Singapore của Allianz Global Investor nhận định. AGI đang giúp quản lý 1,8 tỷ USD tài sản thị trường mới nổi.
Một chuyên gia khác là Tan Jialong của Văn phòng Tan Private Wealth Management ở Thượng Hải cho biết, kể từ tháng 5, ngày càng có nhiều khách hàng xin tư vấn về việc chuyển tiề.n ra nước ngoài.
"Nhiều khách hàng tỏ vẻ hoài nghi về nền kinh tế của Trung Quốc, và tôi khuyên họ nên tăng tài sản ở nước ngoài", Tan kể.
Ông Tan giúp những người này chuyển tiề.n qua kênh đầu tư nước ngoài chính thức như chương trình đầu tư cơ cấu nội địa có thẩm định và các hình thức đầu tư xuyên biên giới khác.
Theo quy định về kiểm soát dòng vốn, người dân Trung Quốc chỉ được phép chuyển nhiều nhất 50.000 USD ra khỏi đất nước mỗi năm. Tuy nhiên, nhiều người đã tìm cách lách luật, điều này được minh chứng với thực tế là các khách hàng nước ngoài lớn nhất của thị trường bất động sản Australia, Mỹ và Canada là người Trung Quốc.
"Nhà ở luôn là phương án được nhiều người lựa chọn nếu họ muốn chuyển khoảng dưới 5 triệu USD", Oliver Barron, nhà phân tích chính sách của ngân hàng NSBO phát biểu. "Nếu họ muốn chuyển nhiều tiề.n hơn, thì mua công ty có vẻ là cách tốt nhất", Barron nói tiếp.
Với những người chuộng tài sản có khả năng thanh khoản cao, thì việc chọn những tài sản bằng USD có vẻ là lựa chọn hàng đầu. "Họ sẽ tìm mọi cách để giữ của cải không bị mất giá. Vào thời điểm này thì đồng USD dường như là an toàn nhất", chuyên gia Ghosh của Allianz nhận xét.
Nhật Nam
Theo Reuters
Trung Quốc vung tiề.n gieo ảnh hưởng toàn cầu Trung Quốc bơm hàng tỷ đôla vào nhiều nước, dùng cú huých về kinh tế để giành đồng minh ngoại giao và các nguồn tài nguyên trên khắp thế giới. Các đường ống được xếp ven đường gần nơi Ecuador muốn Trung Quốc xây dựng một nhà máy lọc dầu lớn, bên ngoài cảng Manta. Ảnh: NYT Dưới chân núi Andes, sâu trong...