Phương Tây chật vật đối phó với Nga
Dù rất lo ngại sẽ xảy ra “một cuộc xâm chiếm” ở miền Đông Ukraine, song đến nay NATO vẫn bất lực trước việc làm thế nào để ngăn chặn “gấu” Nga.
NATO cung cấp ảnh chụp các máy bay Su-27/30 và Su-24 của Nga ở căn cứ quân sự vùng Buturlinovka
Trong hai ngày qua, NATO liên tục cung cấp các bức ảnh kèm theo các lời tố cáo nói rằng Nga đang điều hàng chục nghìn binh sĩ đến sát biên giới Ukraine để chuẩn bị cho một cuộc “xâm chiếm” ở miền Đông nước này. Dù rất lo lại, nhưng cái chính là các nước phương Tây không đưa ra được bất cứ đối sách nào ngăn chặn hành động can thiệp, nếu có, của Nga nhằm vào Ukraine.
Đầu tiên, do Ukraine không phải là một thành viên của NATO nên việc viện đến giải pháp quân sự hoàn toàn bị loại trừ. Trong bối cảnh đó, chỉ có các biện pháp trừng phạt và cô lập là những phương sách tốt nhất và có lẽ cũng là con đường duy nhất để gây sức ép với Nga. Theo các chuyên gia châu Âu, về lâu dài, việc gia tăng áp lực lên giới nhà giàu và các nhân vật quyền lực thân cận với Tổng thống Vladimir Putin sẽ buộc nhà lãnh đạo Nga phải tìm hướng tiếp cận hòa giải hơn cho cuộc khủng hoảng Ukraine hiện nay.
Nhưng cách làm này vừa mất nhiều thời gian, vừa có mặt trái khiến phương Tây không khỏi quan ngại. Một số quốc gia thành viên NATO và Liên minh châu Âu (EU) cho rằng thời gian cô lập càng dài, nước Nga sẽ càng dâng cao tinh thần dân tộc chủ nghĩa và tìm được phương cách tự xoay sở. Khi đó, Tổng thống Putin sẽ càng có thêm quyết tâm để thực thi các chính sách bảo vệ lợi ích của dân tộc mình.
Trong khi đó, điểm cốt yếu nhất hiện nay là quyết tâm của Nga trong việc giành lại ảnh hưởng ở không gian hậu Xô Viết luôn mạnh hơn nhiều so với nỗ lực của Mỹ và châu Âu trong việc ngăn chặn hành động này. Cụ thể, trong khi Nga ngày càng thâm nhập sâu hơn vào các nước thuộc không gian ảnh hưởng của mình (cả về quân sự, chính trị, ngoại giao và kinh tế) thì Mỹ và châu Âu lại luôn thờ ơ với những lời kêu gọi giúp đỡ khi các nước gặp khó khăn. Sự bám rễ của Nga ăn sâu tới mức nước này có thế dễ dàng khuấy động bất ổn ở bất cứ đâu và nếu cầu có thể tạo lập ngay các điều kiện cho việc tiến hành can dự.
“Những gì chúng ta đang nhìn thấy là một cuộc chiến tranh mới và là một phần của chiến lược đã được trù tính”, chuyên gia Chris Donnelly nói. Ông Donnelly là cựu cố vấn cấp cao của NATO về Nga và hiện là Giám đốc Viện nghệ thuật quản lý ở thủ đô London, Anh.
Trong bản thông điệp đặc biệt đọc ngày 18/3 sau khi sáp nhập Crimea, Tổng thống Putin cũng đã nói rõ nước Nga sẵn sàng sử dụng vũ lực để bảo vệ các lợi ích của các cộng đồng thiểu số nói tiếng Nga. Theo thống kê, trên thế giới hiện có khoảng 25 triệu người gốc Nga (chủ yếu ở Ukraine, Kazakhstan, Gruzia, Moldova, các nước Trung Á, Baltic) và khoảng 10 triệu người nói tiếng Nga (ở Ukraine, Belarus và một số nước khác). Vì vậy, cần phải hiểu đúng tinh thần tuyên bố của ông Putin rằng nước Nga sẵn sàng đối đầu với bất kỳ thế lực nào nếu như được cộng đồng người Nga hay người nói tiếng Nga ở nước ngoài lên tiếng cầu viện “gấu mẹ vĩ đại”.
Đối lập với quyết tâm mạnh mẽ của Nga, rất ít quốc gia phương Tây có đủ khả năng và quyết tâm để chặn đường. Các cuộc chiến tại Transdniestria ở Moldova, hay Nam Ossetia và Abkhazia ở Gruzia cũng đã chứng minh điều đó. Thực tế cho thấy Nga không chỉ mạnh hơn về tiềm lực quân sự, mà còn ở cả ý chí và quyết tâm bảo vệ lợi ích dân tộc của mình. Chỉ có duy nhất một lằn ranh đỏ mà nước Nga sẽ phải tính toán cẩn trọng trong cuộc đối đầu với phương Tây là không được đụng đến các nước thành viên NATO, dù đó là các quốc gia vùng Baltic. NATO không ít lần khẳng định động đến các nước này có nghĩa Nga sẽ nhấn nút khởi động chiến tranh tổng lực với liên minh quân sự lớn nhất thế giới và Mỹ, đối thủ nặng ký bên kia bờ Đại Tây Dương.
Phương Tây thực chất có thể làm gì?
Video đang HOT
Một số chuyên gia cho rằng, đối sách mạnh mẽ nhất của phương Tây đối với Nga hiện nay là cứ mỗi khi Nga sáp nhập thêm một vùng đất vào lãnh thổ liên bang thì lại có thêm một hoặc một vài quốc gia khác nằm gần quỹ đạo của Nga ngả sang phương Tây. Nhưng để làm được điều đó, phương Tây sẽ phải có các hỗ trợ kinh tế thường xuyên và phải quan tâm nhiều hơn đến việc kết nạp các nước thuộc không gian hậu Xô Viết gia nhập EU, thậm chí NATO. Xây dựng các chiến lược kinh tế và năng lượng với Trung Á cũng là những bước đi cần tính đến.
Tuy nhiên, việc kéo các nước này ra khỏi sự ảnh hưởng của Nga phụ thuộc rất lớn vào việc Mỹ và châu Âu có tạo được tâm lý ổn định và an toàn cho chính phủ các nước. Với một Ukraine chìm sâu trong khủng hoảng và vòng cung ảnh hưởng của Nga đang ngày càng lan rộng, chiến lược này xem ra cũng chỉ là ảo tưởng huyễn hoặc, chí ít trong bối cảnh hiện nay.
Một đề xuất khác được đưa ra là các nước phương Tây sẽ đưa quân tới đồn trú ở các nước Đông Âu, đặc biệt là 3 nước vùng Baltic, và những nước có ý định sẽ liên kết với châu Âu. Cách làm này vô cùng nguy hiểm vì sẽ phá vỡ thỏa thuận và chạm đến lằn ranh mà Mátxcơva đã vạch ra trước đó. Đó là NATO và EU không được phép mở rộng biên giới tới sát đường biên của Nga.
Vì vậy, nếu xét tổng thể, “vũ khí” tốt nhất hiện nay của phương Tây vẫn là gây áp lực kinh tế và ngoại giao với Nga, cho dù hiệu quả thực sự của phương pháp này có thể không được như phương Tây mong đợi.
Đức Vũ
Theo Dantri
Người đứng sau sự quả quyết của Putin
Sergey Karaganov cười lớn khi được hỏi tại sao ý tưởng cách đây hai thập niên của ông về việc Moscow cần "bảo vệ" những người nói tiếng Nga ở nước ngoài đột nhiên lại thành trung tâm chính sách đối ngoại.
"Bởi vì gần như mọi thứ tôi nói đã xảy ra", ông Karaganov trả lời một cuộc phỏng vấn ở văn phòng thuộc quận Kitai-Gorod của Moscow, cách không xa Quảng trường Đỏ.
Chính Tổng thống Vladimir Putin là người khiến cho việc bảo vệ quyền lợi của người nói tiếng Nga ở bất kỳ nơi đâu họ sống trở thành một nguyên tắc đối ngoại với Kremlin. Nhưng trong lần can thiệp mới đây, ông đã vay mượn khá nhiều ý tưởng của Karaganov - người mà Putin thường xuyên tham vấn về các vấn đề đối ngoại.
Hai thập niên trước, ông Karaganov đưa ra giả thuyết rằng, người nói tiếng Nga đang sống tại các quốc gia mới độc lập như Ukraina, Belarus và các nước Baltic sẽ là người đảm bảo chính cho ảnh hưởng chính trị và kinh tế của Moscow đối với láng giềng sau sự sụp đổ của Liên Xô. Trong một bài phát biểu năm 1992 đưa ra những gì gọi là "học thuyết Karaganov", ông dự báo Moscow một ngày nào đó có thể cảm thấy buộc phải sử dụng vũ lực để bảo vệ người nói tiếng Nga và lợi ích của mình ở Liên Xô cũ.
Sergei Karaganov, Chủ tịch danh dự của Đoàn chủ tịch Hội đồng Chính sách Đối ngoại và Quốc phòng Nga. Ảnh: AP
Một kịch bản như vậy giờ đây đã diễn ra tại Ukraina, ông Karaganov thấy rằng, Nga và phương Tây bị mắc kẹt trong một trạng thái "xung đột mô hình", một cuộc vật lộn mà ông tin có thể dính líu tới cả yếu tố quân sự. Và ông cũng tin, Putin sẽ không lùi bước.
Học thuyết
"Tôi cho là Nga không có gì để mất. Sẽ là chiến thắng hay sụp đổ. Đó là đ.ánh giá của tôi. Và Putin, theo những gì tôi hiểu, sẽ chiến đấu tới cùng", ông nhấn mạnh. "Chúng ta đang ở trong một ngõ cụt, hay tồi tệ hơn là trong cuộc khủng hoảng với cái giá phải trả về con người, kinh tế và chính trị khủng khiếp cho tất cả".
Rất ngạc nhiên khi biết rằng, người đàn ông 61 t.uổi này không làm việc cho Kremlin, nhưng lại đảm nhận cương vị Chủ tịch danh dự của Đoàn chủ tịch Hội đồng Chính sách Đối ngoại và Quốc phòng Nga.
Ông Karaganov là một trong số những người thiên về chủ nghĩa dân tộc trong chính sách đối ngoại, người có ảnh hưởng tại Moscow kể từ khi Putin trở lại Kremlin vào 2012. Ông cũng là người giúp Putin soạn thảo bài phát biểu mùa thu năm ngoái, trong đó nêu rõ tầm nhìn mới, về một nước Nga hùng mạnh hơn được dẫn dắt bởi chính những ý tưởng và giá trị riêng của họ.
Trong câu chuyện của Karaganov, học thuyết mang chính tên ông xuất hiện khá tình cờ.
Vào phút cuối một hội nghị năm 1992, ông được mời phát biểu. Thời gian chuẩn bị quá ngắn, ông chỉ nói vài ý tưởng về việc các nhà hoạch định chính sách thay vì than khóc thực tế hàng triệu người nói tiếng Nga bị đặt ra khỏi biên giới đất nước lúc Liên Xô tan rã, thì hãy nhìn nhận họ như một tài sản giá trị, công cụ có thể duy trì ảnh hưởng của Moscow đối với láng giềng.
Ông lập luận, cộng đồng nói tiếng Nga thường là những công dân giàu có, giáo dục tốt ở các quốc gia mới. Bằng việc bảo vệ quyền lợi của họ, để họ nói tiếng Nga nơi công cộng, xem truyền hình tiếng Nga và có con em học tập ở Nga, Moscow sẽ giữ vững lòng trung thành của họ, có thể tiếp cận với các nền kinh tế và chính phủ ở quốc gia mới.
"Chúng ta phải dám và đưa họ vào sự kiểm soát của chúng ta, theo cách đó thiết lập một vùng đất chính trị mạnh mẽ sẽ là nền tảng cho ảnh hưởng chính trị của chúng ta", tài liệu trực tuyến về bài phát biểu năm 1992 nêu rõ.
Tài sản giá trị
Thời điểm đó, học thuyết Karaganov khiến báo chí nhiều nước Baltic như Estonia, Latvia và Lithuania lo lắng, nhưng không được Kremlin của Yeltsin chấp nhận.
Giờ đây, trong làn sóng sáp nhập Crưm, thì học thuyết ấy rõ ràng là trọng tâm chính sách đối ngoại.
"Chúng ta phải thừa nhận rằng, nước Nga của Putin chưa bao giờ từ bỏ học thuyết Karaganov", Bộ trưởng Quốc phòng Estonia Urmas Reinsalu gần đây nói.
Karaganov nhấn mạnh, chủ nghĩa dân tộc của Putin bị đẩy lên cao bởi chính phương Tây, do đã phớt lờ sự phản đối của Kremlin trong suốt hai thập niên qua khi NATO và EU mở rộng hướng tới các biên giới của Nga, tới "phạm vi ảnh hưởng" lịch sử của họ.
"Cuộc tranh cãi là về Crưm. Không nên như thế. Đầu tiên đó là mối quan hệ Nga - phương Tây và sự tôn trọng lợi ích mỗi bên".
Để tránh xung đột lớn hơn, ông Karaganov cho rằng, các nhà lãnh đạo phương Tây cần chấp thuận đề xuất của Moscow để "vẽ lại" Ukraina dọc theo các ranh giới của Bosnia-Herzegovina, quyền tự chủ rộng hơn cho các khu vực nói tiếng Nga ở phía đông và phía nam. Nga cũng muốn Ukraina giữ vị trí trung lập vĩnh viễn, nghĩa là không bao giờ gia nhập NATO hay EU.
Ông thừa nhận Kiev và phương Tây không chấp thuận những điều khoản như vậy, nhưng họ có thể phải thay đổi nếu khả năng chiến tranh trở nên rõ ràng hơn. Karaganov hy vọng phương Tây sẽ nhìn việc sáp nhập Crưm "như một bài học" để đ.ánh giá khả năng của Moscow.
"Chúng ta đang ở trạng thái trước một cuộc thế chiến, nhưng vì vũ khí hạt nhân, chúng ta sẽ không rơi vào đó. Nhưng có thể là một trạng thái quân sự, hay bán quân sự", ông nhấn mạnh. Lệnh cấm vận, theo ông, sẽ không đẩy Nga về phía mà các nhà lãnh đạo phương Tây đang hy vọng.
"Động thái ấy cho thấy phương Tây chẳng hiểu gì cả. Họ nghĩ Putin và các cộng sự gắng sức vì t.iền. Không phải như vậy. Họ gắng sức vì sức mạnh và niềm tự hào".
Theo Thái An
Vietnamnet/Globeandmail
Không thể làm khác Dư luận thế giới có nhiều đ.ánh giá khác nhau về cuộc khủng hoảng đang nhấn chìm Ukraine. Nhưng dưới góc độ của "chú gấu Nga", việc cương quyết giữ Crimea để chặn đà "Đông tiến" của phương Tây là điều không thể làm khác. Tổng thống Putin quyết tâm hậu thuẫn Crimea ly khai để trả đũa phương Tây tăng cường ảnh...
