Phụ nữ và “gánh lo” trầm cảm

Theo dõi VGT trên

Chứng trầm cảm có thể gặp nhiều ở phụ nữ bởi họ vốn nhạy cảm, dễ khóc, lại trải qua nhiều giai đoạn biến đổi nội tiết.

Nếu một ngày bạn thấy mình buồn bã, mất ngủ, ăn không ngon, không thích thú với những điều trước đây mình đam mê, lại hôm nay đau chỗ này, mai đau nơi khác, thất vọng mọi thứ, tệ hơn nữa là muốn t.ự t.ử… thì đó là trầm cảm.

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm (depression) là bệnh lý rối loạn cảm xúc, khí sắc, trong đó “trầm” muốn nói đến trạng thái buồn rầu, nhìn đời bằng lăng kính tiêu cực, đ.ánh giá thấp bản thân…; “cảm” muốn nói rằng những cảm xúc ấy không đúng với sự thật nhưng người ta không thể thoát ra khỏi tình trạng ấy. Trầm cảm thuộc bệnh lý tâm thần thường gặp nhưng ban đầu rất dễ bị bỏ qua.

Trầm cảm t.uổi dậy thì

Có cô bé 10 t.uổi dậy thì, không được chuẩn bị tinh thần trước nên sợ hãi, lo lắng, mất ngủ, chán ăn vì luôn nghĩ mình bị ung thư. Cô gái khác thấy mỗi lần hành kinh bị đau ngực, sờ thấy “trái chàm” bèn tự chẩn đoán bị ung thư vú.

Con gái ngại hỏi cha mẹ, cứ âm thầm chịu đựng, lo lắng rồi hoang tưởng bị bệnh xuất hiện. Chỉ đến lúc bệnh trầm kha thì gia đình mới đưa đi chữa trị.

Trầm cảm khi yêu

Con gái dậy thì là bắt đầu để ý đến con trai. Nếu một chàng trai có tí râu lún phún lại học làm người lớn tán tỉnh, dụ dỗ sẽ khiến thiếu nữ dễ dàng ngộ nhận đó là “yêu”. Nếu rung động thoáng qua thì may mắn, nhưng nếu cô gái lún sâu vào “tình yêu học trò” thì mối nguy có bầu là có thật.

Hiện tượng các em gái đi nạo hút thai có bạn trai hoặc bà mẹ đi kèm vẫn thường thấy mỗi ngày ở các bệnh viện phụ sản.

Sau cái lần kinh khủng đó hầu hết các cô gái rơi vào sợ hãi cha mẹ, nhìn con trai bằng con mắt của “kẻ chủ mưu phá hoại đời mình”, mất niềm tin vào cuộc sống, rơi vào trầm cảm nếu cha mẹ không thông cảm và nâng đỡ tinh thần.

Video đang HOT

Phụ nữ và gánh lo trầm cảm - Hình 1

Nếu biết tạo ra một cuộc sống năng động, đầy ắp tiếng cười, phụ nữ sẽ ít có nguy cơ bị trầm cảm

Trầm cảm sau khi cưới

Con gái “yêu bằng tai” nên khi nghe chàng hứa “yêu em suốt đời” là sẵn sàng “yêu như điên”. Một nhà tâm thần học nói vui khi yêu cả hai giống như bệnh nhân tâm thần.

Điều nguy hiểm là trong lúc “bệnh” như vậy thì họ đưa ra quyết định cưới nhau. Cưới xong hết bệnh “yêu” lại rơi tõm vào thực tế, nên có cô đi từ thất vọng về t.ình d.ục đến thất vọng về tài chính để rồi sinh bệnh trầm cảm.

Trầm cảm sau khi sinh con

Thống kê của Donald Winnicott, bác sĩ nhi khoa và là nhà phân tâm học người Anh, cho rằng: khi mang thai đa số phụ nữ đều “điên một cách bình thường”. Nhưng đến khi chuyển dạ thì đau đớn, gia đình hoặc ông chồng không gần gũi chăm sóc chu đáo là yếu tố thúc đẩy trầm cảm xuất hiện.

Thêm vào đó estrogen giảm sút, hormon bài tiết sữa (prolactin) xuất hiện ảnh hưởng trực tiếp đến sự buồn rầu của sản phụ. Tất nhiên không phải tất cả phụ nữ sau khi sinh đều bị trầm cảm. Nếu ông chồng để ý sẽ thấy vợ mình không ngủ được nhưng lại ít quan tâm đến em bé thì đây là triệu chứng báo động rồi.

Lúc ấy phải kịp thời gặp bác sĩ và làm cho bà xã vui trở lại thì trầm cảm sẽ lướt qua rồi biến mất. Nhưng nếu để lâu thì bà mẹ trẻ bắt đầu xuất hiện hoang tưởng và đa số là hoang tưởng tự buộc tội.

Trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh

Sự thiếu hụt hormon buồng trứng ở phụ nữ mãn kinh làm cho họ không còn khí sắc tươi tắn như thời xưa nữa. Hormon nam thay thế lại chuyển mỡ về vùng bụng khiến “bà già bụng to”.

Thiếu estrogen, sự hấp thu canxi giảm hẳn, loãng xương xuất hiện sinh ra đau nhức. Thế là các chị cho rằng mình đã già, nếu ông chồng còn “mạnh” đêm đêm đòi “vật nhau” thì có chị bực tức, giận dỗi.

Đàn ông VN hiểu phụ nữ rất ít, lại cho rằng thiếu “cơm” sẽ ăn “phở” càng đẩy bà xã rơi vào trầm cảm. Khởi đầu là hoang tưởng ghen tuông, tiếp đến là hoang tưởng tự buộc tội, buồn rầu, mệt mỏi, đau nhức, mất ngủ, tự ti, bi quan.

Một số gia đình đổ vỡ trong giai đoạn xế chiều là như vậy. Ly hôn càng đẩy người phụ nữ vào tình trạng bệnh lý nặng hơn. Nếu con cái không thông cảm, yêu thương mẹ và tìm cách chữa trị thì nguy cơ t.ự t.ử sẽ xảy ra.

Có phòng tránh được không?

Như vậy trầm cảm ở phụ nữ có nguyên nhân bên trong (thay đổi nội tiết) và nguyên nhân bên ngoài (tình cảm riêng tư, gia đình và xã hội), vì thế ngay từ bậc tiểu học các b.é g.ái cần được trang bị những kiến thức về giới tính, biết tự bảo vệ bản thân.

Sự quan tâm của cha mẹ sẽ giúp các b.é g.ái tránh được những cám dỗ và tai nạn có thể xảy ra. Cũng như trước khi kết hôn, các cặp vợ chồng cần có những hiểu biết và lập kế hoạch về tài chính cũng như thời điểm sinh con.

Các chị ở giai đoạn t.iền mãn kinh và mãn kinh càng cần được giúp đỡ.

Một cuộc sống năng động, thường xuyên tập thể dục, chơi thể thao và gia đình luôn đầy ắp tiếng cười, vợ chồng yêu thương, thông cảm và chia sẻ là những yếu tố quan trọng đẩy lùi trầm cảm.

Theo T.uổi trẻ

Khi hạnh phúc đã rời xa

Khi hạnh phúc đã rời xa - Hình 1

Bao nhiêu điều em muốn nói với anh bây giờ em không thể nói... (Ảnh minh họa)

Con người ta khi đ.ánh mất một thứ gì đó mới chợt giật mình và nhận ra rằng nó quan trọng đến nhường nào...

Em cũng vậy! Khi anh đã thực sự rời xa em mãi mãi, mãi mãi chẳng là của em, em mới nhận ra rằng em yêu anh biết mấy. Anh yêu em từ lúc nào em cũng không hay, đơn giản vì em là người ích kỷ chỉ quen với sự quan tâm của người khác dành cho mình.

Một hôm khi đọc xong tin nhắn anh gửi em vô tình kéo xuống thì nhận được dòng chữ "Anh yêu em", em kéo tất cả tin nhắn anh gửi thì đều có dòng chữ đó. Anh làm em bất ngờ quá, nhưng lúc đó tình cảm em dành cho anh chỉ đơn thuần là tình bạn không có gì là đặc biệt. Em đã làm anh đau khổ rất nhiều, em biết anh là người sống thiên về tình cảm và rất yếu đuối. Ba lần anh tỏ tình với em anh đều khóc trước mặt em, nhưng những điều đó vẫn không làm trái tim em rung động. Em nhắn tin "em xin lỗi anh vì em không thể yêu anh được, anh hãy đi tìm người con gái khác tốt hơn em, em biết điều đó là rất khó đối với anh lúc này nhưng em tin anh sẽ làm được".

Từ ngày hôm đó em không còn nhận được những tin nhắn chúc ngủ ngon, chào buổi sáng mỗi ngày. Em chợt thấy buồn, em ngồi nhớ lại những buổi tối mình ngồi caffe, rồi có những buổi chiều anh đến trường đón em đi học về khi đó em vẫn hồn nhiên cười đùa với anh như hai người bạn có cùng sở thích. Có nhiều khi lên giường đi ngủ rồi em lại nhắn tin cho anh nói rằng em đói, anh không nói gì, em cũng thấy hơi bực mình, nhưng chỉ chưa đầy 10 phút anh đã gọi điện bảo em ra cổng, anh đưa cho em một đống đồ ăn và không quên dặn em phải ăn hết. Em cảm động lắm nhưng cũng chỉ biết cười và nói cảm ơn anh!!! Anh biết em thích đọc truyện, nhưng với anh đọc truyện là một thứ gì đó xa lạ, thế mà anh đã lang thang khắp các cửa hàng để tìm mua cho em những cuốn truyện hay... tất cả chỉ là anh muốn làm cho em thấy vui và được nhìn em cười...

Đã hai tháng trôi qua, trong em chợt thấy thiếu vắng một thứ gì đó, em cũng không hiểu được mình nữa, em ngồi nhớ lại những kỉ niệm của em và anh. Em thấy nhớ anh quá và đặt ra rất nhiều câu hỏi là tại sao bấy lâu nay anh không nhắn tin hay gọi điện cho em? Nhưng em giật mình khi nhận ra rằng chỉ cách đây 2 tháng thôi chính em là người nói anh đừng yêu em nữa, quên em đi cơ mà? Em thấy sợ quá, em sợ liệu anh có tha thứ cho em khi mà em làm cho anh đau khổ như thế, em sợ mình sẽ mất anh. Em đã biết em yêu anh từ đó...

Khi hạnh phúc đã rời xa - Hình 2

Em không biết trân trọng những gì mình đang có, để ngày hôm nay đây em ân hận lắm... (Ảnh minh họa)

Em đã có dự định tối nay em sẽ gọi điện cho anh, rủ anh đến quán caffe quen thuộc vì đã 2 tháng rồi em chưa gặp anh, chỉ có 2 tháng thôi mà sao em thấy hồi hộp quá. Giật mình khi nghe thấy chuông điện thoại reo, em cứ ngỡ là anh, nhưng không phải hoá ra là của đứa bạn thân, tiếng nói của đứa bạn vang lên "mày biết chuyện gì chưa? Anh H yêu mày ngày trước, 2 tuần nữa là cưới đó, nhanh nhi?". Em không tin vào tai mình, chân em không đứng vững, đầu em choáng váng quay cuồng, em đau quá. Để chứng minh điều đó em đã gọi điện cho anh và hẹn anh nói chuyện.

Lâu không gặp nhìn anh khác quá, chính em cũng không nhận ra, ánh mắt anh lảng tránh mỗi khi em nhìn anh, khuôn mặt buồn bã, mệt mỏi, em không nhận thấy trong anh niềm hạnh phúc như những người con trai khác khi sắp được kết hôn với người mình yêu. Cuối cùng anh cũng nói với em rằng anh sắp kết hôn, những điều đứa bạn nói với em là không sai, nhưng sao anh không cười mà thay vào đó em lại thấy nước mắt anh rơi. Em không kìm được nỗi đau trong em, em cũng đã khóc và không biết nói gì.

Bao nhiêu điều em muốn nói với anh bây giờ em không thể nói, những điều đó bây giờ còn ý nghĩa gì nữa đâu? Anh cầm tay em và nói "anh vẫn còn yêu em nhiều lắm, người anh yêu chỉ là em thôi, anh phải lấy vợ là để làm vừa lòng bố mẹ, vì bố mẹ chỉ có mình anh, và mong sớm cho cháu cho vui nhà". Em chẳng biết mình phải làm gì bây giờ cả, em không thể khóc, vì nước mắt sẽ làm anh day dứt và đau khổ, nhưng em cũng không thể kìm nén lòng mình được khi mà trái tim em đang vụn vỡ, mọi thứ trong em sụp đổ. Em không thể trách ai, không thể trách anh bạc tình vì chính em là người bảo anh hãy rời xa em cơ mà, nếu có trách em chỉ trách mình ngu ngốc, khờ khạo không biết nắm giữ hạnh phúc khi hạnh phúc đang ở trong tầm tay. Em không biết trân trọng những gì mình đang có, để ngày hôm nay đây em ân hận lắm nhưng cũng chỉ biết ngồi nhìn hạnh phúc cứ mãi dần xa mà thôi...

Em đề nghị kể từ ngày hôm nay anh hãy xoá số điện thoại của em đi, em cũng sẽ làm vậy, việc tốt nhất mà em và anh nên làm lúc này là quên nhau đi. Anh phải có trách nhiệm với quyết định của mình, không được phụ lòng bố mẹ và chị ấy, đừng làm tổn thương ai nữa. Anh hãy sống hạnh phúc anh nhé, hãy sống thật tốt, đừng nghĩ về em nữa. Anh sống vui vẻ hạnh phúc thì em mới không cảm thấy mình có lỗi. Em cũng sẽ không buồn nữa đâu, rồi em sẽ bước đi trên con đường mới, sẽ có một ngày em lại tìm thấy được một người yêu em như anh đã từng yêu, em cũng sẽ hạnh phúc anh ạ. Em xin lỗi vì ngày anh cưới em sẽ không đến. Anh đừng giận em nhé!!! Hãy hiểu cho em.

cherry_kt11@yahoo.com (Theo Bưu Điện Việt Nam)

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Mang thai tới tuần 32, sản phụ ở Hải Phòng mới phát hiện mang tam thai tự nhiên hiếm gặp
11:31:18 02/07/2024
Việc cần làm để bệnh quai bị nhanh khỏi
17:15:07 02/07/2024
Giảm cân nên tránh 3 loại thực phẩm màu trắng
19:37:50 01/07/2024
Lợi ích của cá đối với sức khỏe
09:56:10 02/07/2024
Phát hiện bất ngờ về 'thần dược' tự nhiên chống tiểu đường
09:20:45 02/07/2024
Những ai không nên uống nước chanh mật ong?
07:04:51 03/07/2024
Cách phòng tránh ngộ độc thực phẩm khi đi du lịch
07:10:21 02/07/2024
Một số lưu ý khi tập luyện đối với người bệnh barrett thực quản
07:33:06 02/07/2024

Tin đang nóng

Thực hư thông tin bạn trai Khánh Vân là chồng cũ ca sĩ đình đám Vbiz
14:06:38 03/07/2024
Sở GD-ĐT vào cuộc vụ giám thị ký nhầm giấy thi, làm thí sinh mất 20 phút làm bài
15:30:02 03/07/2024
Vũ Luân tuyên bố quỳ xuống tạ lỗi nếu có bằng chứng, khi Hồng Loan tố quay lưng
17:21:45 03/07/2024
Bạn thân Vũ Linh lên tiếng chuyện Vũ Luân cạch mặt Hồng Loan, bênh vực chị Ni
14:17:14 03/07/2024
Nữ diễn viên công khai thông tin chiếm sóng MXH sau 7 năm người cũ đột ngột qua đời
15:19:15 03/07/2024
Nam Em bất ngờ khoe ảnh cưới nhưng phản ứng từ cư dân mạng mới gây chú ý
16:26:01 03/07/2024
Phạm Như Phương ung dung vui vẻ bên bạn trai dù bị gần 100.000 người quay lưng
14:43:23 03/07/2024
Midu để lộ thái độ với chị em dâu trong đám cưới, hot hơn cả mẹ chồng - nàng dâu
16:33:09 03/07/2024

Tin mới nhất

Món 'đặc sản' khiến một người bị sán ký sinh khắp cơ thể

19:31:10 03/07/2024
Đồng thời, người dân cần ăn chín uống sôi, vệ sinh tay trước khi ăn. Người lớn, trẻ nhỏ cần tẩy giun định kỳ 6 tháng đến một năm một lần.

Thời điểm tối kỵ ăn chuối

19:19:55 03/07/2024
Hơn nữa, chuối có đặc tính chống viêm nhờ chất chống oxy hóa và tăng cường năng lượng. Do đó, loại quả này lựa chọn phổ biến cho một bữa ăn nhẹ lành mạnh.

Gia vị quen thuộc này hóa ra lại là 'khắc tinh' của nhiều bệnh thường gặp

18:21:52 03/07/2024
Tuy nhiên, ít ai biết rằng riềng còn là một vị thuốc quý với vô vàn lợi ích sức khỏe tuyệt vời và là khắc tinh của nhiều loại bệnh thường gặp.

Lợi ích sức khỏe của cà phê được khoa học chứng minh

18:17:40 03/07/2024
Cà phê không chỉ chứa nhiều caffeine mà còn giàu chất chống oxy hóa và chứa một lượng nhỏ một số vi chất dinh dưỡng mà cơ thể chúng ta cần.

7 siêu thực phẩm mùa hè ngăn ngừa đột quỵ

18:14:20 03/07/2024
Trong những trường hợp nghiêm trọng, tình trạng tắc nghẽn động mạch có thể dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ. Do đó, điều quan trọng là phải nhanh chóng tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu bạn cảm thấy khó chịu.

Chủ động bảo vệ đàn vật nuôi trong mùa nắng nóng

08:46:28 03/07/2024
Bảo đảm chuồng trại cao ráo, sạch sẽ, thoáng mát, thích hợp với từng đối tượng vật nuôi; phủ lá, rơm, trồng cây dây leo lên mái chuồng trại để chống nóng trực tiếp; phun nước lên mái hoặc phun sương trong chuồng nuôi.

Bệnh tim mạch cần sử dụng trà như thế nào?

07:18:41 03/07/2024
Bên cạnh đó, trà cũng có thể giúp giảm cân, giảm nguy cơ béo phì, một trong những yếu tố dẫn đến bệnh tim mạch. Đồng thời, trà cung cấp Flavonoid chính trong chế độ ăn uống hằng ngày.

Cứu sống người đàn ông nguy kịch tính mạng vì vết loét nhỏ ở ngực

21:41:54 02/07/2024
Trên ngực có vết loét nhỏ, người đàn ông ở Sơn La sốt cao, đi tới 2 bệnh viện không tìm ra nguyên nhân. Khi được chuyển tới Bệnh viện Trung ương Quân đội (TWQĐ) 108, bệnh nhân đã suy đa tạng, nguy kịch tính mạng.

Lạm dụng điều hòa nhiệt độ ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

19:27:55 02/07/2024
Nếu máy điều hòa của gia đình không được vệ sinh và bảo dưỡng đúng cách, bạn hoặc người thân có thể tiếp xúc với nhiều chất kích thích và vi khuẩn. Từ đây, có thể gây ra các cơn hen hoặc dị ứng.

Ngăn ngừa biến chứng thận do mắc đái tháo đường

19:24:11 02/07/2024
Nếu bệnh nhân không tuân thủ đúng quy trình hướng dẫn lọc màng bụng tại nhà, có thể bị viêm phúc mạc, n.hiễm t.rùng chỗ ra của ống thông.

Chế độ ăn trứng luộc hàng ngày có tác dụng gì?

19:21:17 02/07/2024
Chế độ ăn trứng luộc tập trung vào trứng, đặc biệt là trứng luộc chín, ăn tối thiểu hai đến ba quả mỗi ngày và thậm chí không cần phải kết hợp chúng vào mỗi bữa ăn.

Nhuộm tóc thường xuyên tăng nguy cơ ung thư không?

19:17:51 02/07/2024
Khi nhuộm tóc, chúng ta cũng có thể sẽ hấp thụ một lượng nhỏ nhất định các hóa chất này thông qua da đầu hoặc hít phải chúng trong không khí.

Có thể bạn quan tâm

Phim 'Trạm cứu hộ trái tim' tập 51: Nghĩa quay lại với An Nhiên?

Phim việt

19:45:14 03/07/2024
Phim Trạm cứu hộ trái tim tập 51: An Nhiên rơi nước mắt và rất có thể cô sẽ tỉnh lại khi nghe con trai đọc thư; Mỹ Đình sinh ba.

Tôi 68 t.uổi, sau khi trải qua 2 hình thức là thuê giúp việc chăm sóc và vào viện dưỡng lão, tôi mới hiểu ra nơi nào là tốt nhất trong những năm cuối đời

Góc tâm tình

19:42:17 03/07/2024
Cuối cùng tôi cũng hiểu, nơi tốt nhất để thuộc về những năm cuối đời thực sự là ở cạnh các con.Biết tôi không phải con ruột nhưng bố vẫn giấu giếm cho vợ,

5 phim Hoa ngữ đạt điểm cao nhất nửa đầu 2024: Dữ Phượng Hành và Mặc Vũ Vân Gian bất ngờ thua đau trước một cái tên lạ hoắc

Phim châu á

19:32:44 03/07/2024
Danh sách phim Hoa ngữ có điểm cao nhất khiến khán giả bàn tán xôn xao khi ngôi vương thuộc về một cái tên vô danh lạ hoắc.

Sư Tử cần hâm nóng tình yêu, Bảo Bình tràn đầy năng lượng ngày 4/7

Trắc nghiệm

19:18:43 03/07/2024
Tử vi 12 cung hoàng đạo ngày 4/7 dự đoán vận trình sự nghiệp, tài lộc, tình duyên... giúp bạn chủ động ứng phó vận xui hay may mắn đến với mình

Miền Bắc có nơi mưa lớn gần 500mm, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất

Tin nổi bật

19:17:05 03/07/2024
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn quốc gia cho biết, do ảnh hưởng của rãnh áp thấp kết hợp với vùng áp thấp nóng phía Tây, từ chiều qua (2/7) đến chiều nay (3/7), mưa lớn đã bao phủ nhiều khu vực ở miền Bắc.

Phối đồ tuyệt đẹp với quần shorts trắng

Thời trang

18:50:10 03/07/2024
Quần shorts là trang phục phóng khoáng và đậm chất street style. Tùy theo sở thích và phong cách thời trang cá nhân mà các cô gái có thể diện chúng theo kiểu năng động, quyến rũ hoặc thanh lịch, trẻ trung.

Gợi ý thực đơn bữa cơm mùa hè đủ đầy dinh dưỡng với 3 món dễ nấu

Ẩm thực

18:09:37 03/07/2024
Hãy thử tham khảo gợi ý thực đơn cơm tối tuyệt vời với 3 món dễ nấu sau đây. Không những thơm ngon, hấp dẫn mà còn cực kỳ phù hợp để xua tan cái nóng của mùa hè.

Khối tài sản chung hàng trăm tỷ của Midu và thiếu gia Minh Đạt

Sao việt

17:58:12 03/07/2024
Chồng là thiếu gia nổi tiếng trong giới kinh doanh, vợ lại là sao nữ đình đám Vbiz nên khối tài sản của cả hai sau khi về chung một nhà cũng là chủ đề được quan tâm hơn cả.

NSX Anh Trai Say Hi im lặng trước việc sử dụng bản đồ không có Hoàng Sa - Trường Sa, khán giả kịch liệt tẩy chay

Tv show

17:26:26 03/07/2024
Sau khi thông tin và hình ảnh Anh Trai Say Hi sử dụng bản đồ Việt Nam không có 2 quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa được chia sẻ, đông đảo khán giả không khỏi bức xúc.

Nhóm bị cáo mua đi bán lại cô gái 18 t.uổi lĩnh án

Pháp luật

17:24:55 03/07/2024
N. bị các đối tượng bán đi bán lại nhiều lần và lần cuối cùng N. bị những đối tượng này đem bán sang Campuchia với giá 1.300 USD.

Hãng hàng không lớn nhất của Nga thiếu tiếp viên trầm trọng

Thế giới

17:15:48 03/07/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Moskva, Aeroflot - hãng hàng không lớn nhất của Nga, đang phải đối mặt với vấn đề thiếu tiếp viên hàng không dẫn đến tình trạng trễ và hủy chuyến trên diện rộng.