Phòng ngừa biến chứng bàn chân do đái tháo đường
Đái tháo đường (ĐTĐ) có những biến chứng nguy hiểm như đục thủy tinh thể, xơ vữa động mạch, cao huyết áp, nhồi má.u cơ tim…
Tuy nhiên, một loại biến chứng ĐTĐ cũng rất nguy hiểm nhưng lại ít được người bệnh quan tâm là những tổn thương bàn chân do ĐTĐ, nếu không được điều trị kịp, người bệnh có nguy cơ phải đoạn chi và thậm chí có thể bị đ.e dọ.a tính mạng.
Bệnh khá phổ biến
TS BS Trần Quang Nam – Trưởng khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cho biết, biến chứng loét chân do ĐTĐ là một biến chứng khá phổ biến và là một trong những nguyên nhân nhập viện hàng đầu của người bị ĐTĐ. Ước tính hàng năm có khoảng 1 – 4% số người bệnh ĐTĐ bị loét chân và 10 – 15% người bệnh ĐTĐ có ít nhất 1 lần loét chân trong đời từ khi được chẩn đoán mắc bệnh.
Loét chân do ĐTĐ là nguyên nhân hàng đầu gây cắt cụt chi không do chấn thương ở người bệnh ĐTĐ. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ loét chân và cắt cụt chi ở người bệnh ĐTĐ bao gồm: Thời gian mắc bệnh kéo dài trên 10 năm, đường huyết không được kiểm soát tốt và có nhiều biến chứng kèm theo như biến chứng thần kinh, mạch má.u ngoại biên và biến dạng bàn chân.
Khám cho bệnh nhân tại Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn. Ảnh: Phạm Hùng
BS Chuyên khoa 1 Nguyễn Thành Thuận – Khoa Nội tổng hợp cho biết: “Việc điều trị bàn chân ĐTĐ hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do nhận thức chưa đúng đắn về mức độ nguy hiểm của bệnh. Đa số người bệnh chỉ đến khám khi bàn chân đã nhiễ.m trùn.g nặng hoặc hoại tử lan rộng, khi đó việc cứu bàn chân trở nên vô cùng khó khăn. Hơn thế nữa việc điều trị bàn chân ĐTĐ khá phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp đồng thời nhiều chuyên khoa như: nội tiết, chấn thương chỉnh hình, can thiệp mạch má.u, tạo hình thẫm mỹ, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng…”.
Video đang HOT
Vừa qua, BV Đại học Y Dược đã triển khai liệu trình điều trị phối hợp liên chuyên khoa đối với bàn chân ĐTĐ. Đây là phương thức điều trị đã được nghiên cứu trên thế giới cho thấy làm giảm tỷ lệ phải đoạn chi tới trên 50%. Sự phối hợp toàn diện, chặt chẽ và liên tục của các chuyên khoa trong phương pháp điều trị loét chân do ĐTĐ, cùng những tiến bộ y học đã giúp tỷ lệ cứu sống chi cao gấp 3 lần so với trước đây.
Những ca bệnh điển hình
Bác N.T.K, 70 tuổ.i, bị ĐTĐ típ 2 đã 20 năm. Người bệnh đã từng cắt cụt các ngón chân trái do nhiễ.m trùn.g. Tuy nhiên kể từ đó, bác K. không tái khám và theo dõi bàn chân thường xuyên. Một năm sau, khi thấy đầu ngón chân mình bị thay đổi màu sắc, chuyển dần sang màu đen, do không có cảm giác đau hay khó chịu nên bác không quan tâm và không để ý nữa, cho đến khi vùng hoại tử đen ngày càng lan rộng, loét và nhiễ.m trùn.g, người nhà mới đưa bác đến bệnh viện địa phương trong tình trạng hoại tử nhiễ.m trùn.g ngón 4, ngón 5 bàn chân trái và được chỉ định cắt cụt chi lần hai.
Tuy nhiên, sau phẫu thuật, vết thương vẫn không lành và tình trạng hoại tử chân tiếp tục lan rộng. Người bệnh được chuyển lên điều trị tại bệnh viện ở TP Hồ Chí Minh. Sau khi các chuyên gia nội tiết, mạch má.u, chấn thương chỉnh hình… hội chẩn và đán.h giá, bác K. được chỉ định điều trị bằng việc can thiệp tái thông mạch má.u nuôi bàn chân, cắt lọc các mô hoại tử, chăm sóc tích cực vết thương, ổn định nội khoa, kiểm soát đường huyết thật tốt. Sau 6 tuần chăm sóc tích cực và theo dõi, vết thương của bác K. đã lành.
Cô N.H.L. (54 tuổ.i) bị ĐTĐ nhiều năm nhưng không được kiểm soát tốt. Một tuần trước nhập viện, cô thấy bàn chân ngứa, sưng tấy, nóng đỏ, đau và nổi nhiều bóng nước, nhưng vẫn không đi khám bệnh mà tự mua thuố.c uống. Đến khi sốt cao lạnh run, nhiễ.m trùn.g ở chân lan rộng nhiều.
Sau khi thăm khám, các bác sĩ đán.h giá đây là tình trạng nhiễ.m trùn.g nặng, tụ dịch ở bàn chân và lan rộng hết cẳng chân bên trái, khả năng cắt cụt chi cao và tình trạng nhiễ.m trùn.g huyết có thể đ.e dọ.a tính mạng của người bệnh. Các bác sĩ đã quyết định phẫu thuật cắt lọc vết thương, dẫn lưu mủ, cố gắng bảo tồn chân cho người bệnh. Sau 3 tháng điều trị nội khoa và chăm sóc vết thương tích cực, cuối cùng cô L. cũng đã lành vết thương hoàn toàn và giữ được bàn chân của mình.
TS BS.Trần Quang Nam khuyến cáo các biến chứng của ĐTĐ nói chung và biến chứng bàn chân nói riêng tuy rất nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu người bệnh kiểm soát tốt chỉ số đường huyết, có chế độ theo dõi, thăm khám sức khỏe định kỳ và không nên bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên cơ thể.
Người bệnh đái tháo đường cần phòng ngừa biến chứng mất thị lực, mù mắt
Đục thủy tinh thể là biến chứng thường gặp ở mắt của bệnh đái tháo đường (tiểu đường). Bệnh diễn tiến nhanh và nếu không được điều trị kịp thời sẽ dễ dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
Bệnh nhân bị đục thủy tinh thể do biến chứng đái tháo đường được bác sĩ thăm khám - KHẢI LINH
Mất thị lực do biến chứng đái tháo đường
Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Hiếu (Khoa Liên chuyên khoa, Bệnh viện Gia An 115, TP.HCM): Đái tháo đường có thể ảnh hưởng tới toàn thân, gây ra các biến chứng ở não, thận, tim và mắt. Trong các biến chứng tại mắt, đục thủy tinh thể là biến chứng rất thường gặp.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người bệnh đái tháo đường trên 60 tuổ.i bị đục thủy tinh thể khoảng 90%.
Người bệnh có các triệu chứng như nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng (chói mắt khi nhìn ánh sáng), nhìn một thành hai hoặc nhiều hình (song thị), thấy màu sắc có vẻ nhạt hơn... "Diễn tiến bệnh đục thủy tinh thể ở người đái tháo đường thường nhanh hơn rất nhiều so với người bình thường, tiến triển tính theo hằng tháng thay vì hằng năm như bình thường. Nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ mù lòa rất cao", bác sĩ Hiến cảnh báo.
Ghi nhận tại Bệnh viện Gia An 115, có nhiều trường hợp bệnh nhân bị đục thủy tinh thể do biến chứng đái tháo đường, trong đó đa phần đến điều trị khá muộn, khi mắt đã nhìn mờ nhiều.
Bệnh nhân L.B.Q (47 tuổ.i, ngụ huyện Bình Chánh, TP.HCM) những tháng gần đây mắt trái nhìn mờ. Anh đã tự điều trị bằng thuố.c nhỏ mắt nhưng không đỡ, mắt ngày càng mờ dần. Đến khi mắt mờ nhiều, gần như không thấy gì, chỉ có thể nhìn thấy bóng bàn tay khua trước mặt (thị lực bóng bàn tay), bệnh nhân đã đến bệnh viện khám mắt.
Tại Bệnh viện Gia An 115, qua thăm khám, trao đổi với bác sĩ, anh cho biết mình có tiề.n sử đái tháo đường, trước đó đã phát hiện đục thủy tinh thể nhưng do lượng đường trong má.u cao, huyết áp không ổn định nên chưa thể thực hiện phẫu thuật. Sau đó, do công việc bận rộn nên bệnh nhân "bỏ lơ" bệnh.
Bác sĩ đán.h giá bệnh nhân cần phẫu thuật tán nhuyễn thể thủy tinh bị đục bằng siêu âm (Phaco) kết hợp đặt thể thủy tinh nhân tạo (IOL) ngay để tránh dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
Tuy nhiên, bác sĩ Hiếu cho biết phẫu thuật đục thủy tinh thể ở bệnh nhân đái tháo đường phức tạp hơn và nhiều nguy cơ biến chứng. Tình trạng đái tháo đường cũng phải được kiểm soát thật tốt để chuẩn bị phẫu thuật.
Sau điều trị kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường và phẫu thuật, thị lực của bệnh nhân đã tốt 10/10. "May mắn ở trường hợp này là đáy mắt của bệnh nhân còn tốt. Nếu để bệnh đái tháo đường tiến triển làm tổn thương đáy mắt thì đôi khi thị lực sẽ không thể phục hồi tốt dù được phẫu thuật", bác sĩ Hiếu nhận định.
Không nên tự điều trị bằng thuố.c nhỏ mắt
Theo bác sĩ Hiếu, đục thủy tinh thể là bệnh rất thường gặp, đứng hàng đầu trong các nguyên nhân gây mù lòa trên thế giới. Nếu đục thủy tinh thể, đặc biệt là trường hợp do biến chứng của bệnh đái tháo đường, không được điều trị đúng, thể thủy tinh sẽ càng ngày càng đục nhiều. Khi đó, phẫu thuật sẽ khó khăn hơn, thủy tinh thể quá chín sẽ gây biến chứng như tăng nhãn áp, bị vỡ bao dẫn đến phản ứng viêm màng bồ đào... và làm tăng nguy cơ mù mắt.
Thực tế, nhiều người khi có các triệu chứng mỏi mắt, khô mắt, mờ mắt... thường tự ra tiệm thuố.c mua thuố.c nhỏ mắt về sử dụng.
Tuy nhiên, bác sĩ Hiếu cảnh báo: "Việc tự điều trị các triệu chứng bệnh ở mắt bằng thuố.c nhỏ mắt là thói quen xấu có thể dẫn đến những hệ lụy khôn lường. Bởi vì trong các loại thuố.c nhỏ mắt được bán ở hiệu thuố.c có thể có chứa kháng sinh hoặc các chất corticoid. Tuy các chất này tốt cho việc điều trị một số bệnh về mắt như viêm bờ mi, viêm giác mạc... nhưng nếu lạm dụng hoặc tự ý sử dụng, không theo chỉ định của bác sĩ thì có thể làm tăng nhãn áp, làm tăng thêm tình trạng đục thủy tinh thể, tổn hại thần kinh thị giác, thậm chí mất thị lực vĩnh viễn".
Vì vậy, bác sĩ Hiếu khuyến cáo, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng đục thủy tinh thể hoặc thấy mỏi mắt, khô mắt, mắt mờ, giảm thị lực... người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa khám, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị. Đặc biệt, đục thủy tinh thể, mất thị lực ở người đái tháo đường thường tiến triển nhanh, nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ mù lòa rất cao.
Nguy cơ mù loà vì bệnh lý đái tháo đường Đục thủy tinh thể là biến chứng thường gặp ở mắt của bệnh đái tháo đường. Bệnh diễn tiến nhanh và nếu không được điều trị kịp thời sẽ dễ dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Bệnh đái tháo đường và biến chứng thường gặp Đái tháo đường (ĐTĐ) có thể ảnh hưởng tới toàn thân, gây ra các biến chứng ở...