Phòng bệnh lây từ chó
Chó là loài vật gần gũi với con người hơn các loài động vật khác nhưng chó có thể gây bệnh cho người, điển hình là bệnh dại và bệnh sán chó.
Cần vệ sinh tay chân sạch sẽ bằng xà phòng ngay sau khi chơi đùa với chó mèo. Ảnh: fatherly.com
Chó là động vật được con người thuần dưỡng sớm nhất, được nuôi trong nhà nhiều nhất. Tất nhiên, chúng cũng gần gũi với con người hơn hẳn các loài động vật khác. Tuy nhiên, chó có thể gây bệnh cho người, điển hình là bệnh dại và bệnh sán chó.
Bệnh dại
Bệnh dại là bệnh do virus gây ra. Ban đầu bệnh xảy ra ở động vật như chó mèo, cáo, cầy, dơi… sau đó ngẫu nhiên truyền sang người, thường là do bị chó cắn hay mèo cào. Virus truyền từ động vật sang người chủ yếu bằng nước dãi khi động vật cắn, cào, liếm hoặc hiếm hơn là qua niêm mạc mũi, mắt khi hít phải virus lơ lửng trong không khí ở các hang dơi hay virus lang thang với bụi trong các môi trường bị nhiễm bẩn. Thời gian ủ bệnh kéo dài 2 tuần đến 2 năm (trung bình là 40 ngày). Do thời gian ủ bệnh kéo dài như vậy nên nhiều trường hợp bệnh nhân và người nhà đã quên thời điểm bị chó mèo liếm, cào, cắn. “Lợi dụng” khoảng thời gian ủ bệnh kéo dài, người ta đã chế tạo ra vắc xin tiêm phòng để tạo miễn dịch trước khi bệnh xuất hiện.
Biểu hiện
Các biểu hiện của người mắc bệnh dại trong thời kỳ toàn phát là: Lo âu, trằn trọc, sốt. Tại nơi virus xâm nhập có cảm giác kiến bò, tê bì, ngứa, rát. Một biểu hiện điển hình và chắc chắn mắc bệnh dại là chứng “sợ nước, sợ gió” (vì sự co thắt các cơ thanh quản, họng gây đau đớn, thần kinh bị kích thích mạnh, thở từng hồi, nói như đứt hơi, mắt long sòng sọc, tai nghe rất thính…). Bệnh nhân có thể bị liệt, ngừng hô hấp, tuần hoàn và t.ử v.ong trong một bối cảnh nặng nề, rất đáng thương tâm. Các trường hợp bệnh dại ở t.rẻ e.m thường là không điển hình, dấu hiệu “sợ nước, sợ gió” không rõ. Bệnh cảnh của trẻ chủ yếu là lơ mơ, mê sảng trong bối cảnh của một hội chứng màng não (sốt, nôn, cứng gáy, li bì…). Bệnh dại diễn biến xấu nhanh và t.ử v.ong trong vòng 1 tuần lễ.
Chưa có phương pháp điều trị bệnh dại khi đã lên cơn (tỷ lệ t.ử v.ong là 100% khi đã lên cơn). Khi bị chó mèo cào cắn cần rửa sạch vết thương ngay bằng xà phòng, không khâu vết thương, tiêm phòng uốn ván nếu xét thấy cần thiết, sau đó tham vấn ý kiến của bác sĩ hay nhân viên y tế dự phòng cách theo dõi và tiêm phòng bệnh dại. Tiêm phòng vắc xin cho tất cả chó nuôi trong gia đình.
Xử trí khi bị chó cắn
Bắt buộc tiêm phòng vắc xin cho tất cả các trường hợp bị chó nghi mắc bệnh dại cắn và những trường hợp sau đây:
- Sau khi cắn chó bỏ chạy mất.
- Chó bị đ.ập c.hết ngay.
Video đang HOT
- Chó c.hết hoặc đột nhiên biến mất trong vòng 1 tuần lễ sau đó.
Theo dõi sau khi bị chó cắn:
- Vết thương xa thần kinh trung ương (tức ngoài vùng đầu mặt, cổ): Nhốt chó theo dõi 1 tuần, thấy chó vẫn bình thường thì không cần phải tiêm.
- Vết thương ở gần thần kinh trung ương: Vừa tiêm vắc xin vừa theo dõi. Nếu chó c.hết trong vòng 1 tuần thì tiêm tiếp. Nếu chó sống>1 tuần thì ngừng tiêm.
Bệnh sán chó
Bệnh sán chó là bệnh xảy ra do trứng giun từ chó xâm nhập vào cơ thể người phát triển và gây bệnh. Ai cũng có thể mắc bệnh sán chó, nhưng đối tượng có nguy cơ cao nhất vẫn là t.rẻ e.m. Các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ trung bình người có huyết thanh dương tính – nghĩa là bị nhiễm sán chó ở khu vực nông thôn là 14,2-37% và thành thị là 2-5%.
Tác nhân gây bệnh
Đó là một loại giun thân tròn, thường được gọi là giun đũa chó hay mèo, phát triển trong đường tiêu hóa của chó, đẻ trứng rồi theo phân bài tiết ra ngoài môi trường (có khoảng 15.000 trứng giun trong 1 gram phân chó) và hóa thành phôi sau 1-2 tuần. Phôi là giai đoạn có thể gây bệnh cho người nếu vô tình “rước” chúng vào cơ thể qua đường ăn uống do tay bẩn, do thức ăn bị nhiễm bẩn. Trứng giun chó dưới dạng phôi sau khi vào cơ thể người phóng thích ra ấu trùng nhỏ li ti. Các ấu trùng này chui qua thành ruột vào m.áu. Theo dòng m.áu, chúng tỏa đi khắp các bộ phận trong cơ thể. Đáng lưu ý nhất là thần kinh trung ương, gan, phổi và mắt. Ấu trùng có thể sống sót trong cơ thể người sau nhiều tháng. Điều may mắn là hệ thống miễn dịch của cơ thể t.iêu d.iệt chúng qua các phản ứng viêm. Tuy nhiên, tổ chức tế bào của các mô bị ấu trùng xâm nhập cũng chịu nhiều tổn thương. Trong cơ thể người, ấu trùng giun chó không phát triển đến giai đoạn trưởng thành, nhưng có thể biến thành bào nang hoặc vôi hóa gây tổn thương các mô mà chúng hiện diện. Ấu trùng giun chó chỉ phát triển giai đoạn trưởng thành ở trong lòng ruột non của chó hoặc mèo mà thôi.
Biểu hiện
Biểu hiện của bệnh sán chó tùy thuộc vào số lượng ấu trùng và các cơ quan mà chúng xâm nhập. Sau đây là các dấu hiệu có thể gặp ở người mắc bệnh sán chó:
- Sốt, mệt mỏi, ngứa ngáy, nổi ban.
- Đau vùng bụng, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, gan lớn, lách lớn.
- Nhức đầu, sa sút trí tuệ, co giật, hôn mê.
- Ho và thở như người bị hen suyễn.
- Đột nhiên giảm thị lực, thường là một bên và có thể dẫn đến mù lòa.
- Ngoài ra có thể gặp các biểu hiện của viêm cơ tim, viêm thận, viêm não – màng não, viêm tủy, viêm thần kinh ngoại biên, viêm các dây thần kinh sọ não.
- Xét nghiệm thấy bạch cầu ái toan tăng cao (có thể đến 70%, bình thường: 1- 3,5%). Các globulin miễn dịch như IgE, IgG, IgM trong m.áu đều tăng.
Hướng điều trị và cách phòng bệnh
Thời gian điều trị có thể là 7, 14, hoặc 21 ngày tùy từng trường hợp. Bệnh nhân sẽ được chỉ định các loại thuốc đặc trị bệnh sán chó và các thuốc làm giảm triệu chứng nhức đầu, ngứa ngáy, đau bụng, ho hen, co giật, lú lẫn…
Để phòng bệnh sán chó cần:
- Luôn luôn vệ sinh sạch sẽ môi trường nuôi chó mèo.
- Tập cho chó mèo đại tiện đúng nơi và phân phải được chôn lấp kỹ hoặc cho vào túi nylon bỏ vào thùng rác.
- Không cho trẻ chơi nghịch với đất cát nơi có chó mèo phóng uế.
- Vệ sinh tay chân sạch sẽ bằng xà phòng, đặc biệt ngay sau khi chơi đùa với chó mèo và trước khi ăn uống.
- Tẩy giun định kỳ cho chó mèo nuôi trong nhà, thường là 2 lần/ năm./.
Nguồn: Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Đà Nẵng
Theo tuoitre.vn
Bộ Y tế yêu cầm đảm bảo cung ứng vắc xin dại trong mùa hè
Trước xu hướng bệnh dại tăng cao vào mùa nắng nóng, một số nơi có hiện tượng thiếu vắc xin phòng dại, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) yêu cầu các đơn vị cần chủ động trong việc cung ứng vắc xin.
Ảnh minh họa
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có văn bản khẩn Số 7545/QLD-KD gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố, các Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Parteur Nha Trang, Tây Nguyên và Tp Hồ Chí Minh yêu cầu đảm bảo cung ứng đủ vắc xin phòng bệnh dại.
Theo đó, cơ quan này đã nhận được một số thông tin phản ánh về việc có nguy cơ chưa cung ứng đủ vắc xin phòng bệnh dại. Do trong quý 1, đặc biệt là vào các tháng mùa hè nhu cầu sử dụng vắc xin dại tăng cao, nên các đơn vị không có đủ vắc xin dự trữ; do giá dự thầu cao hơn giá mời thầu; một số đơn vị chưa chủ động thay thế nguồn vắc xin trong trường hợp nguồn cung hiện tại có nguy cơ thiếu đột ngột.
Về tình hình vắc xin phòng bệnh dại đã được cấp giấy đăng ký lưu hành và nhập khẩu vào Việt Nam, Cục Quản lý Dược cho biết hiện tại có 4 vắc xin phòng bệnh dại được cấp giấy đăng ký lưu hành và đã được nhập khẩu hoặc có thể được nhập khẩu vào Việt Nam (không yêu cầu cấp phép nhập khẩu).
Trong khi đó, theo báo cáo của các đơn vị nhập khẩu, khả năng cung ứng vắc xin phòng bệnh dại của năm 2018 là đủ để cung ứng đủ cho nhu cầu của người dân.
Vì thế, để đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời vắc xin cho tiêm chủng, Cục Quản lý Dược đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị tiêm chủng trên địa bàn; đối với các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế thực hiện hoạt động tiêm chủng, tiêm vắc xin phòng dại cần có kế hoạch cụ thể trong việc dự trù, ký hợp đồng, đấu thầu, để cung ứng vắc xin đáp ứng đủ nhu cầu.
Tại Việt Nam, theo thống kê của ngành y tế, số người t.ử v.ong vì bệnh dại cả nước trong các năm 2016, 2017 và 4 tháng đầu năm 2018 lần lượt là: 91 (tăng 17% so với năm 2015 và tăng 38% so với năm 2014); 62 và 18 người.
Các trường hợp t.ử v.ong do bệnh dại do không đi tiêm phòng vắc xin và gặp chủ yếu ở vùng nông thôn nơi có tập quán nuôi chó thả rông, không tiêm phòng vắc xin cho đàn chó và còn thiếu hiểu biết về phòng, chống bệnh dại.
Theo đ.ánh giá từ Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), bênh dại thường tăng cao vao mùa năng nong từ tháng 5 đên tháng 8 hàng năm, gặp ở mọi lứa t.uổi và hầu hết các trương hợp t.ử v.ong do bệnh dại đều không tiêm vắc xin.
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị để điều trị bệnh dại, tuy nhiên bệnh này có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại.
Tú Anh
Theo Dân trí