Nữ quản giáo và hành trình cảm hóa phạm nhân
Tại Hội nghị Gia đình phạm nhân ở Trại giam Thủ Đức những giọt nước mắt nghẹn ngào, chan chứa yêu thương sau nhiều năm xa cách giữa phạm nhân và người thân như muốn trào dâng. Nhưng phía sau câu chuyện ấy là một hành trình gian nan về sự cảm hóa, giáo dục từ một phạm nhân “cộm cán” trở thành điển hình lao động cải tạo tốt…
Hình ảnh nữ phạm nhân Phạm Ngọc My và hai người mẹ (mẹ chồng và mẹ ruột) cùng hai con trai của phạm nhân ôm nhau khóc nức nở trong ngày hội ngộ tại Hội nghị Gia đình phạm nhân ở Trại giam Thủ Đức khiến nhiều người xúc động. Những giọt nước mắt nghẹn ngào, chan chứa yêu thương sau nhiều năm xa cách giữa phạm nhân và người thân như muốn trào dâng. Nhưng phía sau câu chuyện ấy là một hành trình gian nan về sự cảm hóa, giáo dục từ một phạm nhân “cộm cán” trở thành điển hình lao động cải tạo tốt…
Nữ phạm nhân “đặc biệt”
Nói về phạm nhân Phạm Ngọc My (43 t.uổi), quê TP Hồ Chí Minh, đang thụ án tại Đội 3, Phân trại số 1, Trại giam Thủ Đức (đóng tại huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận), các quản giáo ở đây bảo rằng, đó là một phạm nhân “đặc biệt” với “thành tích” bất hảo, dày đặc.
Giây phút phạm nhân My được gặp hai con đầy xúc động.
My bị bắt giữ từ năm 2003 về hành vi mua bán trái phép chất m.a t.úy, tổ chức sử dụng trái phép m.a t.úy. Sau khi xử án, trải qua 4 lần chuyển trại giam khác nhau cùng 26 lần vi phạm nội quy trại giam trong thời gian thụ án, nữ phạm nhân này nhận tổng cộng mức án 28 năm 11 tháng 12 ngày.
Hôm gặp chúng tôi ở Hội nghị Gia đình phạm nhân năm 2017 tổ chức vào cuối tháng 5 vừa qua, được biết My từ một phạm nhân cá biệt từng khiến Ban giám thị và cán bộ quản giáo ăn không ngon, ngủ không yên nhưng giờ đã “cải tà quy chính”, trở thành một con người biết suy nghĩ đúng sai, phải trái, chấp hành tốt nội quy trại giam. Mới đây nhất, tháng 9-2015, nữ phạm nhân này đã được trại công nhận là phạm nhân cải tạo tốt.
Để có được kết quả này, việc cảm hóa, giáo dục phạm nhân My là cả một hành trình dài đầy vất vả, gian nan. Chia sẻ với chúng tôi, Thiếu tá Lý Thị Phương, cán bộ quản giáo Phân trại số 1 cho biết, sau nhiều lần vi phạm nội quy trại giam và phải chuyển trại, đến tháng 11-2014, phạm nhân My được chuyển về Trại giam Thủ Đức.
Những ngày đầu về trại, My tiếp tục tỏ ra bất cần, không chấp hành những nội quy của trại, liên tục vi phạm, gây gổ với những phạm nhân khác… Dù đã được Ban Giám thị cũng như các cán bộ quản giáo động viên, giảng giải nhưng My vẫn chứng nào tật đó, và tiếp tục vi phạm nội quy trại giam.
Chính thái độ có phần ngổ ngáo của My khiến Thiếu tá Lý Thị Phương phải trăn trở, tìm hiểu kỹ càng về trường hợp này. Sau khi biết được hoàn cảnh gia đình cũng như cuộc sống bản thân My có rất nhiều trắc trở, éo le nên cán bộ quản giáo có giải pháp phù hợp.
My kể, lúc đầu vào trại với mức án cao, bỏ hai con còn nhỏ cho người mẹ già, còn chồng của My cũng đang phải chấp hành án tại Trại giam An Phước (đóng tại Bình Dương) với tội danh giống như My… nên phạm nhân tỏ ra rất bi quan.
Thiếu tá Lý Thị Phương cho biết, khi nhận quản lý và cảm hóa trường hợp đặc biệt này khiến chị cũng có nhiều trăn trở, suy nghĩ. Bởi khi mới được chuyển đến Trại giam Thủ Đức, My đã đ.ánh n.hau với nữ phạm nhân khác cùng vô số lần giáo dục, nhắc nhở nhưng có vẻ My không nhận ra điều sai trái…
Nữ phạm nhân Phạm Ngọc My.
Video đang HOT
Sau khi đã nghiên cứu thật kỹ hồ sơ về phạm nhân My, chị đã tìm gặp và phối hợp với gia đình, thân nhân phạm nhân để có một cách giáo dục, cảm hóa phù hợp.
Nhưng quan trọng nhất là cán bộ quản giáo phải trực tiếp đấu tranh khai thác, phải nhiều lần gặp phạm nhân, trao đổi, tâm sự, chia sẻ, động viên để có thể hiểu hơn hoàn cảnh và nguồn cơn phạm nhân này vi phạm nội quy trại giam và liên tục như thế.
Dù về mặt lý thuyết cơ bản là như thế, nhưng thực tế, để một phạm nhân có bề dày bất hảo như My trở về nẻo thiện, thay đổi theo chiều hướng tích cực, cải tạo tốt, Ban Giám thị cũng như các cán bộ quản giáo đã phải mất rất nhiều công sức, thời gian…
Thiếu tá Lý Thị Phương cho biết, để giáo dục và cảm hóa phạm nhân My thì phải dùng yếu tố tình cảm là quan trọng nhất, trong đó có sự tác động của thân nhân gia đình từ mẹ già đến con nhỏ cho tâm lý phạm nhân thức tỉnh.
Hành trình cảm hóa
“Trong những lần gặp gỡ, tiếp xúc tâm sự với nữ phạm nhân này, tôi chủ động tìm hiểu suy nghĩ nội tâm của phạm nhân để biết người ấy đang nghĩ gì, đang trăn trở điều gì để tác động hợp lý. Với phạm nhân My, tôi phát hiện một điều quan trọng là luôn rất nhớ con, thương mẹ.
Thiếu tá Lý Thị Phương.
Tôi thường xuyên tâm sự với cô ấy về những điều phải chăm lo cho con nhỏ, báo hiếu cho mẹ già, bởi ngoài hai đứa con nhỏ vẫn ở t.uổi ăn chưa no, lo chưa tới cần có bàn tay người mẹ chăm sóc, thì người mẹ già của chị My hàng ngày vẫn phải làm thuê, làm mướn để có t.iền hàng tháng tới thăm con gái trong trại…”, Thiếu tá Lý Thị Phương kể lại.
Tiếp đó, các thành viên của Ban Giám thị trại cũng thường xuyên trực tiếp gặp gỡ nói chuyện với nữ phạm nhân “cộm cán” này… Trước sự tận tình và tận tâm của Ban Giám thị và bản thân nữ quản giáo Phương đã làm phạm nhân My thổ lộ tâm sự và khẳng định sẽ thay đổi, cố gắng cải tạo thật tốt để còn có cơ hội trở về với mẹ già và hai con trai của mình. Và thực tế từ tháng 9-2015 đến nay, phạm nhân My đã được công nhận là một phạm nhân, chấp hành tốt nội quy trại giam.
“Sau nhiều năm kinh nghiệm thực tế, tôi thấy rằng bên cạnh dùng nội quy thì việc dùng nhân tâm của mình để cảm hóa, thu phục được phạm nhân là rất lớn”, Thiếu tá Lý Thị Phương chia sẻ.
Kể về khoảnh khắc khi hai người con trai của phạm nhân xuất hiện bất ngờ tại Hội nghị Gia đình phạm nhân năm 2017 lúc nữ phạm nhân này đang chia sẻ lại hành trình trở về nẻo thiện của mình, Thiếu tá Lý Thị Phương xúc động: “Lúc đó khi người dẫn chương trình báo sẽ có món quà đặc biệt dành cho nữ phạm nhân có thành tích cải tạo tốt, My không biết mình sẽ được gặp hai con trong hoàn cảnh đó. Lúc hai cháu bé xuất hiện và ôm chầm lấy mẹ cùng âm điệu dạt dào của bài hát “Tình mẹ” vang lên thì tôi cũng như tất cả mọi người trong khán phòng thật sự xúc động.
Những hình ảnh đó khiến tôi cũng như mọi người cảm nhận được tình mẫu tử, tình cảm gia đình vô cùng thiêng liêng, khiến người ta có động lực để có thể đương đầu với mọi khó khăn, cải tạo thật tốt, để sớm trở về với gia đình, với cuộc sống bình thường.
Trường hợp này thực sự là một bài học kinh nghiệm cũng là một trường hợp điển hình cho việc dùng tình cảm, sự chân thành để cảm hóa, giáo dục phạm nhân kết hợp với thân nhân gia đình phạm nhân để có thể thu phục được tình cảm của phạm nhân, nhằm giáo dục, cải tạo thành công.
Trong niềm vui vô bờ bến được gặp hai con sau nhiều năm đằng đẵng, phạm nhân My cũng nghẹn ngào chia sẻ: “Lúc đầu khi nghe sẽ được nhận một món quà đặc biệt, tôi chỉ nghĩ đó là một vật phẩm gì đó. Không ngờ tôi lại được gặp trực tiếp hai con mình bằng xương bằng thịt. Sau cả chục năm trời, các con tôi đã khôn lớn và may mắn là cả hai đều vẫn thương nhớ tôi. Đó là điều tôi thực sự hạnh phúc. Qua đây tôi cũng chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ Ban Giám thị và Hội đồng cán bộ của trại. Tôi hứa sẽ quyết tâm, cố gắng cải tạo thật tốt để không phụ lòng quan tâm, giúp đỡ của cán bộ trại giam…”.
Theo Đại tá Trần Hữu Thông, Giám thị Trại giam Thủ Đức, trong những năm qua, trại luôn coi trọng công tác giáo dục, cảm hóa người phạm tội. Với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, Đảng ủy, Ban lãnh đạo và cán bộ chiến sĩ luôn luôn đoàn kết nhất trí, lấy bao dung, độ lượng với tình thương trách nhiệm đã giúp nhiều phạm nhân gột bỏ lỗi lầm, ăn năn hối cải, thi đua cải tạo trở thành người có ích…
Nhận rõ mỗi phạm nhân có đặc điểm riêng về tâm lý, hoàn cảnh gia đình, môi trường sống khi còn ngoài xã hội, điều kiện phạm tội, quá trình chấp hành án nên bên cạnh hình thức giáo dục chung, trại đã chú trọng giáo dục riêng để nắm tình hình, diễn biến tư tưởng thái độ của các phạm nhân.
Hình ảnh nghẹn ngào khi chị My ôm chầm lấy mẹ ruột và mẹ chồng cùng người thân.
Nhất là với những phạm nhân thường xuyên vi phạm nội quy, xếp loại cải tạo kém, giam riêng, có thái độ tư tưởng bất cần chống đối… trại đã áp dụng các biện pháp thuyết phục, động viên cũng như răn đe để uốn nắn, giải quyết tâm tư, nguyện vọng, tạo điều kiện thuận lợi để họ ổn định tâm lý.
Đặc biệt, trại chú trọng phối hợp chặt chẽ với thân nhân gia đình trong giáo dục phạm nhân, bởi đây là những người gần gũi nhất, hiểu rõ đặc điểm tâm lý và có sức ảnh hưởng lớn đối với phạm nhân.
Sự quan tâm, lo lắng và những lời động viên, an ủi cả về tinh thần và vật chất chính là nguồn động lực để phạm nhân cố gắng cải tạo tiến bộ. Đặc biệt với những phạm nhân thường xuyên vi phạm nội quy trại giam, vi phạm pháp luật, cán bộ quản lý trại luôn thường xuyên liên lạc trao đổi tình hình, tạo mọi điều kiện thuận lợi để gia đình thân nhân thăm gặp, điện thoại, thư từ để tác động, thuyết phục, giáo dục họ biết hối cải mà rèn luyện cải tạo. Và phạm nhân My là một điển hình thành công trong công tác giáo dục, cải tạo phạm nhân.
Theo Phú Lữ
Cảnh sát toàn cầu
Cảm động với lá thư xin lỗi của con dâu trong tù
Nhận được thư xin lỗi của con dâu, người mẹ hết giận rồi thức trắng khóc nhiều đêm. Sau một thời gian dài suy nghĩ, bà đã viết thư hồi âm rằng, mẹ không thể không tha thứ, dù con có dại dột đến bao nhiêu.
Sau những đêm dài suy nghĩ, bà H đã tha thứ cho những lỗi lầm mà con dâu gây ra cho mình - Ảnh: D.T
Con ngàn lần xin lỗi mẹ
Chồng mất sớm, bà H. (66 t.uổi, xã Trung Lập Hạ, huyện Củ Chi, TPHCM) chỉ có một đứa con trai duy nhất nhưng cậu ấm này lại ăn chơi, hút chích, vào tù ra khám. Bảy tháng sau khi con trai bà bị bắt vì liên quan đến m.a t.úy, người con dâu tên H.T.T.A (SN 1984) cũng theo người tình đi buôn m.a t.úy, để lại con gái mới 4 tháng t.uổi cho bà nuôi.
Con được 9 tháng, A. quay về xin lỗi mẹ chồng, xin được đoàn tụ gia đình và chăm sóc con gái. Giận con dâu nhiều lắm nhưng bà H. lại nghĩ A. làm vậy cũng là bước đường cùng khi mà chồng đi tù, con còn nhỏ. "Nó làm vậy cũng là do con trai tôi. Nó có vợ con mà không chăm sóc được, lại tù tội hết lần này đến lần khác. Tôi cũng là mẹ, là vợ nên rất hiểu nó. Nhìn nó chăm sóc, cưng nựng con gái, tôi vui lắm. Tôi đã tự nhủ mình phải tha thứ cho nó để cháu có mẹ, gia đình được đoàn tụ và tạo cơ hội cho nó sửa sai, làm lại từ đầu".
Thế mà, A. về nhà chưa đầy tháng thì công an đến nhà đọc lệnh bắt vì phạm tội mua bán và hút chích m.a t.úy trước đó. Đã thế, chị ta còn bí mật bán con cho người khác. Phải tìm mọi cách bà H. mới ngăn được việc làm của con dâu, đưa cháu nội về nuôi. "Tôi giận nó vô cùng. Nhìn nó ngồi trên xe bịt bùng rồi nhìn cháu nội khóc ngất mà tôi suy sụp và căm giận. Con cái sinh ra, yêu thương không hết sao nó lại nỡ bán cho người ta?!. Sao nó lại có thể phủ nhận lòng tin của tôi như vậy. Tôi sẽ chẳng bao giờ có thể tha thứ cho nó. Càng nghĩ, tôi càng giận", bà H. nói.
Từ trong trại giam Thủ Đức (xã Tân Đức, huyện Hàm Tân, Bình Thuận), A viết thư gửi về: "Kính gửi mẹ yêu!. Hôm nay, trại giam phát động phong trào viết thư xin lỗi người thân và những người bị hại con mới dám nói hết suy nghĩ của mình. Mẹ ơi! Con xin lỗi mẹ, ngàn lần con xin lỗi mẹ. Chắc mẹ buồn và đau khổ lắm phải không mẹ. Hôm nay, con rất vui mừng vì có dịp viết thư xin lỗi mẹ. Con chỉ mong sao, lá thư này sẽ về đến nhà mình và đến tay mẹ. Con sẽ nhờ đến giấy bút để chuyển đến những lời con muốn nói với mẹ. Những điều mà khi đứng trước mẹ, con không bao giờ nói được.
Mẹ ơi! Mẹ không những là một người mẹ chồng tốt, mà còn là một người mẹ thứ hai của con. Mẹ là một người mẹ chồng, con vô cùng kính trọng. Mẹ có một tấm lòng rất bao dung, cao cả. Con biết, con có nói gì đi nữa thì con cũng đã sai hoàn toàn rồi mẹ ạ. Vì con không nghe lời mẹ, chỉ biết làm theo ý mình và chạy theo đồng t.iền để giờ phải trả giá rất đắt. Thời gian qua, xa mẹ, xa gia đình và xa bé Mun (con gái của A.), con đã hối hận rất nhiều.
Con là mẹ mà không có trách nhiệm với con. Con là mẹ mà sinh con ra lại để cho mẹ nuôi dưỡng. Con là mẹ mà bỏ con mình khi đang t.uổi chập chững đi, bọ bẹ kêu tiếng mẹ.. mẹ. Con là mẹ mà không ở nhà để ôm ấp, dỗ dành con thơ trong từng miếng ăn, giấc ngủ. Càng nghĩ, con càng thấy mình có lỗi với mẹ rất nhiều. Nghĩ về mẹ và bé Mun, ruột con như rối bời, tim con như ai đó d.ùng d.ao c.ắt. Không được hằng ngày nhìn bé Mun lớn lên, con buồn lắm mẹ ạ.
Mẹ ơi! Giờ mẹ t.uổi đã cao, sức khỏe đã yếu rồi, ra đường mẹ hãy đi đứng cẩn thận mẹ nhé. Mẹ đã hy sinh cho gia đình mình rất nhiều. Con thì ngược lại, lúc nào con cũng làm mẹ buồn. Mẹ yêu ơi! Hãy tha lỗi cho con, đừng buồn và giận con mẹ nhé. Con rất buồn bản thân mình. Con còn trẻ mà để mẹ già lo toan mọi thứ. Con biết, con sai và hối hận thì đã muộn. Thời gian xa mẹ, xa gia đình, con thương mẹ nhiều lắm. Đêm đêm con chỉ biết cầu nguyện cho mẹ và bé Mun được bình an, khỏe mạnh. Nhất định con sẽ cố gắng cải tạo tốt để sớm về phụng dưỡng mẹ, chăm sóc bé Mun".
Lòng người mẹ nặng trĩu
Lá thư đó, được A viết năm 2014. Và cứ mỗi khi cầm lá thư trên tay là bao nhiêu ký ức cứ ùa về, làm bà H. càng thêm tức giận. "Tôi sẽ chẳng bao giờ tha thứ cho những việc làm của nó. Nó là mẹ mà quá nhẫn tâm. Nó đối xử với tôi thế nào cũng được, nhưng con của nó còn bé, có biết gì đâu. Lúc mang con bé đi bán, nó có nghĩ đến hậu quả gì sẽ xảy ra không. Nó có nghĩ rằng, nó sẽ phải hối hận rồi viết thư xin lỗi tôi hôm nay không". Cứ mang lá thư ra đọc là mỗi lần nước mắt bà H. cứ chảy dài trên má, lòng bà nặng trĩu.
Bà thương cho bé Mun còn quá nhỏ mà phải xa ba mẹ, không được mẹ ôm ấp, vỗ về, đút cho từng miếng ăn, lo cho từng giấc ngủ. "Lúc nào nó cũng nhắc đến mẹ. Tôi mua cho cái quần, cái áo hay đôi dép nó cũng bảo mẹ mua. Ai hỏi về mẹ, nó cũng bảo là mẹ đi làm xa. Mỗi chiều về, mấy đ.ứa t.rẻ trong xóm có ba mẹ đi làm về, chạy ra đón, nó cũng đi theo. Không thấy mẹ đâu, mặt nó buồn thiu. Nó cứ hỏi? mẹ con đâu. Lúc đó, tôi chỉ trả lời: Mẹ con đi làm xa, mấy năm nữa mới về; con ngoan, mẹ sẽ gửi quà về cho. Thế là nó cứ mong. Lâu lâu tôi phải mua quà, bảo là mẹ mua cho. Nhận quà, nó vui lắm. Nó cứ khen, sao mà mẹ mua quà đẹp, đoán được ý thích của nó". Có mấy bộ quần áo của A. treo trong nhà, bé Mun cứ bảo đó là đồ của mẹ và không cho ai động vào.
Nghĩ cho bé Mun, bà chỉ muốn mang lá thư ra đọc để tìm trong đó một tia hy vọng, một lòng vị tha. Nhưng đọc đến tên A. bà lại chững lại. "Tôi không thể tin nó. Nó đã bán con một lần thì sẽ bán lần nữa. Mà chưa chắc nội dung lá thư là của nó. Nếu do nó viết thì cũng là do tác động từ bên ngoài, hay chỉ là những lời nói không phải xuất phát từ tâm", bà H. trải lòng.
Tôi hỏi: "Nếu không tha thứ, có làm cô sống vui hơn không". Bà nghẹn ngào: "Không. Lúc nào tôi cũng nghĩ về những việc làm mà vợ chồng nó gây ra cho tôi. Từ ngày nhận lá thư, đêm nào không ngủ được tôi cũng mang thư ra đọc rồi gấp lại, mang đi cất. Lúc đó, nước mắt tôi cứ thế chảy dài trên má". Tôi nói: "Nếu nghĩ cho bé và tha thứ sẽ làm cô thanh thản hơn thì cô hãy làm điều đó". Im lặng lúc lâu rồi bà nói: "Tôi sẽ suy nghĩ".
Đã tìm được niềm vui
Cuộc gặp của tôi với bà H. đến nay đã hơn một năm. Sau cuộc nói chuyện với tôi, bà cũng đã viết thư lại cho A, với nội dung chấp nhận tha thứ cho sự dại dội của con dâu và động viên con dâu cố gắng cải tạo tốt để sớm về với gia đình.
Hôm nhận được điện thoại của bà báo tin, tôi vui, bà cũng vui. Tôi vui vì bà H. đã tìm được một tia sáng, lòng bà đã thanh thản hơn khi tha thứ cho con dâu. Bà H vui vì bà đã xóa được sự hận thù, căm hận con dâu. Và những lời trong thư là do A viết, là những lời tự sâu trong tim chị. Bà khoe: "Tôi sẽ cố gắng sống thật vui, chăm bé Mun, đợi vợ chồng nó về. Lần trước, tôi góp được ít t.iền đưa bé Mun đi thăm con A. Gặp mẹ, nó vui lắm. Nó cứ ôm lấy mẹ nó, chẳng chịu rời. Lúc về, nó đưa hai tay ôm mẹ nó và nói: "Mẹ có nhớ con không. Con nhớ mẹ nhiều lắm".
Và mới đây, bà H. lại gọi điện cho tôi báo tin, con trai bà đã thụ lý xong án tù, trở về cùng bà chăm sóc bé Mun. "Cô vui lắm con ơi!. Thằng D. (con bà H.) về rồi. Nó chưa tìm được việc làm nhưng đang đi làm phụ hồ. Chiều đi làm về, nó phụ cô dọn dẹp nhà, nấu ăn, tắm rửa, cho bé Mun ăn. Con A. cũng sắp về rồi. Gia đình cô sắp được đoàn tụ rồi con ạ!", bà H. Khoe.
Cuộc điện thoại chấm dứt, tôi thật vui. Thế là bà H đã tìm được niềm vui trong chính ngôi nhà của mình. Tôi mong con trai bà đừng phạm tội nữa, gắng sống tốt để cùng mẹ chăm bé Mun. Còn A thì gắng cải tạo tốt, trở về cùng bà H đoàn tụ gia đình, để mối quan hệ mẹ chồng - nàng dâu của họ trở nên thắm thiết hơn.
Theo Diệu Thuần
Lao động
Trong 2 tháng, người dân một xã đã giao nộp 100 khẩu s.úng Phần lớn số s.úng này được đồng bào dân tộc Mông cất giữ trong nhà để phục vụ săn b.ắn và bảo vệ tài sản. Ngày 22/3, theo thông tin từ Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh Đắk Nông, sau 2 tháng triển khai các đợt tuyên truyền, vận động nhân dân giao nộp...