Nỗi lo của các đồng minh phía bên kia Đại Tây Dương

Ngày 18/7 (giờ Việt Nam), tại đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa, Thượng nghị sĩ James David Vance – người có quan điểm xa rời châu Âu, đã chính thức chấp nhận đề cử làm ứng viên phó tổng thống, liên danh tranh cử với ông Donald Trump trong cuộc tổng tuyển cử toàn nước Mỹ năm 2024.

Theo nguồn tin từ Financial Times, nhiều đồng minh thân cận phía bên kia Đại Tây Dương của Mỹ đã bày tỏ lo ngại, bởi với sự lựa chọn này, ông Donald Trump dường như muốn truyền đi một tín hiệu rằng nếu tái đắc cử, ông sẽ tiếp tục tập trung vào chính sách đối ngoại lấy nước Mỹ làm trọng tâm.

Ông James David Vance (phải) sẽ đồng hành cùng ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Nguồn: Getty Images

Truyền thông quốc tế ngày 18/7 đồng loạt đưa tin về việc Thượng nghị sĩ bang Ohio James David Vance (38 t.uổi) đã chính thức chấp nhận đề cử của đảng Cộng hoà để trở thành ứng cử viên phó tổng thống. Tại đại hội của đảng này đang được tổ chức ở bang Wisconsin, ông James David Vance tuyên bố: “Tôi chính thức chấp nhận đề cử của các bạn làm ứng viên phó tổng thống Mỹ”.

Được biết, ông Vance đã vượt qua t.uổi thơ nghèo khó để phục vụ trong quân đội, theo học trường luật Yale và trở thành một nhà đầu tư mạo hiểm thành công. Dù mới trúng cử thượng nghị sĩ của bang Ohio hồi năm 2022 và bắt đầu nhiệm kỳ vào đầu năm 2023, nhưng ông Vance được giới chuyên gia nhận định là một người quyết liệt, có quan điểm dân túy, luôn muốn chính phủ cần phải làm nhiều hơn nữa để hỗ trợ tầng lớp lao động.

Theo Financial Times, diễn biến này đã dập tắt hy vọng của một số đồng minh thân cận của Mỹ về việc ông Trump có thể sẽ mềm mỏng hơn trong chính sách đối ngoại nếu tái đắc cử. Trong một dấu hiệu cho thấy căng thẳng xuyên Đại Tây Dương có thể xảy ra, ông Vance gần đây phát ngôn rằng nước Anh dưới thời chính phủ mới do Công đảng lãnh đạo có thể trở thành một “quốc gia Hồi giáo thực sự đầu tiên có vũ khí hạt nhân”, ám chỉ đến các cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine.

Bà Ricarda Lang, đồng lãnh đạo đảng Xanh thuộc chính phủ của Thủ tướng Đức Olaf Scholz, người từng tham gia cuộc thảo luận với ông Vance ở Munich bày tỏ: “Việc lựa chọn ông ấy làm người đồng tranh cử là điều đáng lo ngại đối với châu Âu”.

Thực tế, Thượng nghị sĩ Vance nhiều lần chỉ trích Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các thành viên châu Âu vì không chi đủ cho quốc phòng. Ông cảnh báo thẳng thừng rằng châu Âu sẽ phải ít phụ thuộc hơn vào Mỹ để bảo vệ lục địa già, nhấn mạnh Mỹ đã cung cấp tấm khiên an ninh cho châu Âu quá lâu. Ông Vance đồng thời phản đối việc Mỹ tăng cường hỗ trợ cho Ukraine.

Tại Hội nghị An ninh Munich hồi tháng 2, ông Vance đề xuất Ukraine nên đàm phán với Nga vì Mỹ và các đồng minh khác không có khả năng hỗ trợ. Nhưng Ukraine và NATO sau đó bác bỏ quan điểm này. Cũng tại Munich, ông Vance còn bỏ qua một cuộc họp quan trọng giữa phái đoàn lưỡng đảng gồm các thượng nghị sĩ Mỹ và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nói rằng ông không nghĩ mình sẽ học được điều gì mới ở đó. Hồi tháng 12/2023, ông có tham dự một cuộc họp cấp cao với Tổng thống Zelensky ở Washington nhưng rời đi sớm.

Và mới nhất, hồi đầu tuần, trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, ông Vance đã lập luận rằng Mỹ nên chuyển trọng tâm khỏi Nga và hướng tới Đông Á. Ông nhấn mạnh cuộc chiến ở Ukraine phải đi đến một kết thúc nhanh chóng để Mỹ có thể tập trung vào vấn đề thực sự là Trung Quốc. Giáo sư khoa học chính trị Serhiy Kudelia tại đại học Baylor (Mỹ) nhận xét trên mạng xã hội X: “Việc lựa chọn ông Vance cho chúng ta biết tất cả những gì chúng ta cần biết về cách ông Trump muốn tiếp cận vấn đề Ukraine một khi ông ấy trở thành tái đắc cử. Sẽ không có tư cách thành viên NATO cho Ukraine, cắt viện trợ quân sự và kinh tế, buộc ông Zelensky ngồi vào bàn đàm phán với người đồng cấp Nga Putin”.

Theo Reuters, thực tế này đã thúc đẩy các nước châu Âu phải tính tới kế hoạch B cho Ukraine. Tình trạng đình trệ ban đầu trong việc thông qua gói viện trợ khiến họ cố gắng tìm kiếm những sáng kiến mới nhằm huy động nguồn hỗ trợ ở nơi khác cho Kiev.

Tại Hội nghị thượng đỉnh NATO gần đây ở Washington, các thành viên đã gấp rút thông qua loạt cam kết hỗ trợ lâu dài cho Ukraine, cũng như chuyển một phần quyền điều hành nỗ lực viện trợ Kiev sang NATO. Tuy nhiên, một số học giả cho rằng không nên vội kết luận về ông Vance, bởi cuộc tổng tuyển cử ở Mỹ luôn ẩn chứa nhiều bất ngờ. “Chúng ta cần ngừng tạo ra lời tiên tri tự ứng nghiệm. Ông Trump hiện chưa thắng và ông Biden cũng chưa thua”, một nhà ngoại giao Pháp nói.

Trước đó, The Guardian dẫn lời nhà thăm dò dư luận Frank Luntz nêu lên lợi thế của thượng nghị sĩ 38 t.uổi này khi đồng hành cùng cựu Tổng thống Donald Trump. Theo ông Frank Luntz, ông Vance mang tới sức trẻ và cảm giác về sự tiếp nối. Nếu ông Trump tái đắc cử và hoàn thành nhiệm kỳ thứ hai, đảng Cộng hòa sẽ phải tìm người tiếp nối di sản và ông Vance được coi là một ngôi sao sáng. Còn ở thời điểm hiện tại, ông Vance có thể mang lại nhiều lợi thế cho chiến dịch tranh cử của ông Trump và đảng Cộng hòa nhờ nhận diện thương hiệu của ông.

Thượng nghị sĩ bang Ohio từng gây tiếng vang khi một cuốn hồi kỳ do ông viết đã lọt vào danh sách bán chạy nhất của New York Times hồi năm 2016. Hồi ký này sau đó được chuyển thể thành phim và phát hành năm 2020. Dự kiến trong những ngày tới, ông Vance sẽ có các cuộc nói chuyện trực tiếp với tầng lớp lao động và trung lưu ở các bang Pennsylvania, Wisconsin và Michigan. Đây đều là những bang chiến địa có ảnh hưởng lớn tới kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11