Nhìn từ cuộc khủng hoảng truyền thông Canada
Mọi thứ đã trở nên tồi tệ hơn đối với các phương tiện truyền thông tin tức của Canada, trước tiên là do sự thụ động và bất lực của chính phủ trong nhiều thập kỷ khi không hạn chế sự hợp nhất của các phương tiện truyền thông, và hiện đang chứng kiến các cơ quan tin tức lớn nhất đất nước bị các công ty đầu tư cổ phần tư nhân và các quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ thôn tính.
Đạo luật Tin tức trực tuyến (C-18) thiếu sáng suốt của Ottawa đã khiến Tập đoàn công nghệ Meta chặn người dùng nước này truy cập tin tức trên các nền tảng xã hội Facebook và Instagram. Chỉ có Google đã thực hiện lời hứa cấp 100 triệu CAD (75 triệu USD) mỗi năm cho một quỹ tin tức. Câu hỏi đặt ra là tương lai sẽ ra sao?
Truyền thông Canada lâm vào khủng hoảng.
Thay vì các gói cứu trợ và trợ cấp bắt buộc đơn lẻ, cần có một chiến lược rõ ràng để hỗ trợ các phương tiện truyền thông tin tức vạch ra một lộ trình khả thi về tương lai. Đây là chủ đề của một cuộc đán.h giá liên bang được định hướng bởi các chuyên gia nghiên cứu ngành báo chí và truyền thông thay vì các nhà vận động hành lang cho các chủ sở hữu phương tiện truyền thông, những người dường như hầu hết đã để mắt tới Ottawa cho đến nay.
Giáo sư ngành báo chí Magda Konieczna của Đại học Concordia (Quebec, Canada) lưu ý trong cuốn sách “Báo chí không lợi nhuận” xuất bản năm 2018 về việc các phương tiện truyền thông tin tức phi lợi nhuận ở Mỹ đã phát triển mạnh mẽ như thế nào theo luật thuế của nước này, cho phép họ chấp nhận các khoản quyên góp từ thiện. Thật không may, Canada lại tụt hậu về vấn đề này và mặc dù Ottawa cuối cùng đã cho phép các phương tiện truyền thông tin tức tuyên bố phi lợi nhuận vào năm 2019 và đưa ra một số ưu đãi về thuế tạo điều kiện cho họ, nhưng rất ít cơ quan truyền thông đi theo con đường này.
Đã có nhiều phương án đề xuất để khắc phục tình trạng này trong giới truyền thông Canada. Một là kêu gọi cắt nguồn tài trợ liên bang cho các chủ sở hữu nước ngoài như là cách duy nhất để loại bỏ các quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ vốn sở hữu 98% chuỗi báo chí thống trị của Canada, mặc dù giới hạn được cho là 25%. Cần có hành động triệt để nhằm loại bỏ “căn bệnh ung thư” đã gây đau khổ cho các phương tiện truyền thông tin tức của Canada kể từ năm 2010, trong đó hơn 500 triệu CAD đã đổ sang phía Nam để trả nợ cho các nhà tư bản kền kền. Việc rút các khoản trợ cấp của Tập đoàn truyền thông Postmedia (Canada) có thể sẽ khiến nhiều phương tiện truyền thông tin tức địa phương mang tính lịch sử nhất nhanh chóng phá sản, nhưng dù sao đó cũng là điều không thể tránh khỏi với cách mà chúng hiện đang đi vào hoạt động.
Ottawa khi đó sẽ phải can thiệp ngay lập tức để giữ cho các nhật báo lớn như Ottawa Citizen, Montreal gazette, Edmonton Journal và Vancouver Sun tồn tại và xuất bản cho đến khi một kế hoạch giải cứu toàn diện được thực hiện. Các bên liên quan trong cộng đồng nên tham gia vào nỗ lực này, như đã từng thấy ở Montreal dưới thời nghị sĩ đảng Tự do Anthony Housefather.
Một thay đổi quan trọng cần được thực hiện đối với các chương trình hỗ trợ truyền thông là đưa các hãng tin tức này ra khỏi tầm tay của các quan chức liên bang để giúp khôi phục niềm tin của công chúng vào báo chí, vốn đã sụt giảm gần đây với tất cả các khoản viện trợ của chính phủ. Số tiề.n thu được từ gói cứu trợ trị giá 595 triệu CAD bắt đầu vào năm 2019 đã được Cơ quan Thuế vụ Canada miễn trừ, trong khi C-18 được cho là sẽ được Ủy ban Phát thanh – Truyền hình và Viễn thông Canada (CRTC) giám sát.
Thay vào đó, cần có một cơ quan cấp phép độc lập để tách biệt nguồn tài trợ cho tin tức khỏi ảnh hưởng chính trị hoặc doanh nghiệp. Bản thân các khoản trợ cấp cho báo chí không gây lo ngại cho tự do báo chí, mà chỉ là cách chúng được phân bổ. Canada từ lâu đã trợ cấp cho các phương tiện truyền thông một cách vô tội vạ, từ trợ cấp bưu chính ban đầu đến giảm giá cước điện báo cho đến các thông báo bắt buộc của chính phủ, tất cả hiện nay hầu như đã biến mất. Báo chí ở các nước khu vực Scandinavi được trợ cấp rất nhiều, tuy nhiên những quốc gia này hằng năm vẫn đứng đầu bảng xếp hạng thế giới về tự do báo chí.
Video đang HOT
Hai là, Canada vẫn cần quyết định xem điều gì cần hỗ trợ và điều gì không cần trước khi tính đến phương thức hỗ trợ. Một nền dân chủ hoạt động tốt cần công dân của mình nhận thức được điều gì đang xảy ra với các thể chế chính phủ của họ, tiề.n thuế của họ đang được chi tiêu như thế nào và hệ thống đang hoạt động tốt ra sao. Công chúng cũng quan tâm đến tình trạng trật tự trong xã hội và nền kinh tế, vì vậy cần khuyến khích báo cáo về hệ thống tư pháp cũng như về kinh doanh và công nghệ. Tin tức về thể thao hoặc giải trí hầu như không cần thiết và nên được ưu tiên thấp hơn. Người hâm mộ của các đội thể thao, nghệ thuật và giải trí khác nhau đã tận dụng lợi thế của việc phân phối chi phí thấp do Internet mang lại để công khai và phân tích kỹ lưỡng các trò tiêu khiển yêu thích của họ rồi.
Nhiều đề xuất giá trị về cách hỗ trợ tin tức từng được đưa ra trên khắp thế giới sau cuộc suy thoái 2008-2009 khiến doanh thu báo chí giảm mạnh.
Các trang web cung cấp tin tức toàn diện về cộng đồng nên được ưu tiên. Các ấn phẩm trực tuyến đã bùng nổ trên khắp Canada trong những thập kỷ gần đây, nhưng nhiều ấn phẩm giống tạp chí hơn và chủ yếu là bình luận. Rất ít ấn phẩm trực tuyến có thể đưa tin về một sự kiện thường lệ như cuộc họp hội đồng thành phố. Trong khi bình luận báo chí có thể có giá trị trong việc kết nối các điểm trong các vấn đề thì việc đưa tin lại quan trọng hơn để tạo ra nhiều điểm kết nối hơn. Một trong những vấn đề lớn nhất của báo chí gần đây là tỷ lệ bình luận/tin tức tăng vọt, điều này cần được khắc phục bằng cách cung cấp thêm tin tức.
Nhiều đề xuất giá trị về cách hỗ trợ tin tức đã được đưa ra trên khắp thế giới sau cuộc suy thoái 2008-2009 khiến doanh thu báo chí giảm mạnh, gây ra nỗi lo sợ về việc sớm phá sản. Do đó, có rất nhiều cách để cứu vãn một phương tiện truyền thông tin tức tiềm năng và một loạt chương trình đã được triển khai ở các quốc gia khác, trong đó có những chương trình tốt nhất nên được xem xét áp dụng ở Canada.
Các mô hình sở hữu mới nên được xem xét để thay thế công ty hoạt động vì lợi nhuận, vốn được yêu cầu về mặt pháp lý để tối đa hóa giá trị cổ đông với chi phí báo chí. Trong cuốn sách “Giải cứu giới truyền thông” năm 2016 của mình, nhà kinh tế học người Pháp Julia Cagé đã đề xuất mô hình nửa vời giữa một quỹ và một công ty phát hành cổ phiếu. Tổ chức truyền thông phi lợi nhuận có thể chấp nhận các khoản quyên góp được khấu trừ thuế để đổi lấy cổ phần sở hữu không được giao dịch công khai để tránh tích lũy. Độc giả và nhân viên cũng sẽ nắm giữ cổ phần, giúp phân tán quyền biểu quyết trong toàn tổ chức.
Điều quan trọng nhất sẽ là một hệ thống quyết định ai sẽ nhận được bao nhiêu tiề.n tài trợ. Phương pháp tín dụng thuế hiện tại nên được loại bỏ để chuyển sang quỹ mà Google đã đồng ý đóng góp. Một trong nhiều vấn đề với tín dụng thuế, như báo cáo năm 2017 của Diễn đàn Chính sách công (PPF) đã chỉ ra, là chúng không cần phải dùng đến báo chí và “thậm chí có thể được áp dụng cho lợi nhuận của công ty, vì lợi ích của các cổ đông và giám đốc điều hành”. Đó là kết quả của gói cứu trợ năm 2019 khi cựu Giám đốc điều hành Postmedia Paul Godfrey nghỉ hưu với gói lương vượt quá 5 triệu CAD trong năm đó, bao gồm tiề.n thưởng và quyền chọn mua cổ phiếu.
Thay vì dựa vào các quan chức, các bên liên quan hoặc những người được gọi là “chuyên gia” để quyết định ấn phẩm nào nhận được bao nhiêu tiề.n tài trợ, một đề xuất gần đây của nhà phân tích truyền thông Mỹ Ken Doctor khá đơn giản. Ông cho rằng, “khen thưởng số lượng nhân viên phòng tin tức địa phương – không phải số lượng nhân viên công ty hay số lượng nhân viên công ty tin tức quốc gia. Hãy bỏ tiề.n và.o nơi cần thiết: trả tiề.n cho một thế hệ nhà báo chuyên nghiệp mới để làm công việc cho các nền dân chủ địa phương”. Một khả năng thậm chí còn đơn giản hơn sẽ được các chuyên gia thực sự đưa ra – đó là độc giả. Ottawa thực sự đã có ý tưởng hay về khoản tín dụng thuế 15% cho người đăng ký đối với ấn phẩm kỹ thuật số được bao gồm trong gói cứu trợ năm 2019. Tuy nhiên, nó không cung cấp nhiều hỗ trợ vì nó bị giới hạn ở mức 75 CAD một năm và phải được nộp đơn xin trên tờ khai thuế hằng năm.
Điều có thể hiệu quả hơn là cung cấp trước một khoản lợi ích gia tăng. Trong cuốn sách “Cái chế.t và cuộc sống” về nền báo chí Mỹ xuất bản năm 2010, Robert McChesney và John Nichols đề xuất một hệ thống chứng từ tương tự như hệ thống thường được sử dụng trong việc phân bổ kinh phí công cho các trường học.
Người nộp thuế có thể được cấp khoản tín dụng vài trăm USD hằng năm mà họ có thể sử dụng để đặt mua các ấn phẩm mà họ lựa chọn, điều này sẽ có thêm lợi thế là giúp giảm bớt lo ngại về ảnh hưởng hoặc sự thiên vị của chính phủ. Nếu bạn là một nhà báo bảo vệ môi trường tự do và yêu thích tờ Toronto Star và The Narwhal, bạn có thể sử dụng tiề.n để đăng ký theo dõi National Post. Điều này cũng có thể tạo ra sự cạnh tranh giữa các nhà xuất bản để cung cấp các gói đăng ký hợp lý, có lẽ với việc một số nhà xuất bản có cùng quan điểm sẽ cùng nhau cung cấp các gói hấp dẫn.
Cuối cùng, đi đến vấn đề hóc búa là tiề.n sẽ đến từ đâu? Khoản đóng góp hằng năm trị giá 100 triệu CAD mà Google hứa hẹn chỉ là bước khởi đầu, vì Quỹ Truyền thông tin tức Canada mạnh gấp nhiều lần quy mô đó có thể dễ đàng được tích lũy từ các nguồn thích hợp.
Đầu tiên sẽ là số tiề.n thu được từ C-18, lần đầu tiên đán.h thuế và quản lý các dịch vụ âm thanh và video kỹ thuật số. Dự kiến nó sẽ mang lại ít nhất 830 triệu CAD mỗi năm, tối thiểu 10% trong số đó sẽ được phân bổ để tạo nội dung tin tức. Sau đó là thuế dịch vụ kỹ thuật số 3% theo kế hoạch, sẽ nhắm vào các công ty lớn kiếm doanh thu từ quảng cáo trực tuyến và ước tính sẽ sớm mang lại 1,4 tỷ CAD mỗi năm. Chỉ dành 5% trong số đó cho tin tức sẽ bổ sung thêm 70 triệu CAD vào quỹ, nâng con số này lên 253 triệu CAD mỗi năm.
Tuy nhiên, nguồn tài trợ dồi dào nhất và bị bỏ qua nhiều nhất đối với hệ thống truyền thông Canada là lợi nhuận độc quyền không được kiểm soát mà các nhà cung cấp dịch vụ Internet như Bell, Rogers và Telus kiếm được với tỷ suất lợi nhuận khoảng 45% chỉ để cung cấp cho người dân quyền truy cập trực tuyến. Doanh thu của nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) đã tăng vọt từ 13 tỷ CAD lên ước tính 15,3 tỷ CAD chỉ trong 2 năm qua.
Một khoản thu (không phải thuế) lấy lại 5% doanh thu đó, tương tự như khoản thuế 5% mà các công ty truyền hình cáp phải đóng góp cho Quỹ Truyền thông tin tức Canada để trợ cấp cho nội dung phát sóng, sẽ cung cấp thêm 751 triệu CAD cho quỹ tin tức và vẫn dành cho ISP tỷ suất lợi nhuận khoảng 40%. Điều này sẽ mang lại cho truyền thông Canada hơn 1 tỷ CAD mỗi năm và nó sẽ góp phần nuôi dưỡng một hệ sinh thái tin tức trực tuyến đáng ghen tị. Chỉ là, đừng mong đợi các công ty viễn thông tham lam sẽ chi tiề.n mà không cần đấu tranh
Khả năng tái cử của Donald Trump và cuộc khủng hoảng đang rình rập châu Âu
Các nhà lãnh đạo châu Âu, những người đã nỗ lực xây dựng sự đồng thuận trong các vấn đề quan trọng như hỗ trợ Ukraine, giải quyết vấn đề nhập cư và phản ứng với cuộc chiến của Israel ở Gaza, sẽ phải đối mặt với những thử thách thậm chí còn khó khăn hơn nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong cuộc vận động tranh cử ở bang Nevada ngày 27/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo nhận định của Huseyin Ozdemir, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Thế giới TRT có trụ sở tại Istanbul trên trang web của hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 16/2, châu Âu lại đang trên bờ vực bất ổn và việc cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump khả năng trở lại nắm quyền có thể có những tác động lớn tới tình hình ở lục địa này.
Chuyên gia Ozdemir cho rằng bối cảnh châu Âu ngày nay hoàn toàn khác với lịch sử mạnh mẽ của họ, hiện đang phản ánh sự "rời rạc" và vật lộn với những thách thức gây nguy hiểm cho sự gắn kết trên lục địa. Sự ra đi của các nhà lãnh đạo có ảnh hưởng, điển hình là việc cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel rời khỏi sân khấu chính trị chỉ ba tháng trước cuộc xung đột Nga - Ukraine, làm nổi bật mối lo ngại ngày càng tăng về việc thiếu vắng sự lãnh đạo mang tính quyết định trong chính châu Âu. Nhiều đối tác chiến lược của Liên minh châu Âu (EU), có thể đóng vai trò lãnh đạo, chẳng hạn như Anh, Na Uy và Thổ Nhĩ Kỳ, vốn cũng là thành viên NATO nhưng vẫn ở ngoài EU.
Hơn nữa, sức mạnh của EU phụ thuộc vào khả năng hợp tác hiệu quả. Hợp tác nội bộ này đòi hỏi phải nhanh chóng đạt được sự đồng thuận về mọi vấn đề. Tuy nhiên, tình trạng hiện tại của EU không tạo ra nhiều niềm tin. Các nhà lãnh đạo châu Âu, những người đang nỗ lực xây dựng sự đồng thuận trong các vấn đề quan trọng như hỗ trợ Ukraine, giải quyết vấn đề nhập cư và phản ứng với cuộc chiến của Israel ở Gaza, sẽ phải đối mặt với những thử thách thậm chí còn khó khăn hơn nếu ông Trump đắc cử.
Gánh nặng của EU: Xung đột Nga - Ukraine
Giữa những cuộc tranh luận sôi nổi xung quanh tính hiệu quả của NATO trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, xung đột Nga - Ukraine và sự hỗ trợ sau đó của các nước thành viên NATO đã "thổi sức sống mới" vào liên minh quân sự trên với cam kết mạnh mẽ của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ngay cả các quốc gia trung lập trong lịch sử như Phần Lan và Thụy Điển cũng hướng đến việc gia nhập NATO.
Nhưng nếu ông Trump thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới, điều này có nghĩa là Washington sẽ tập trung vào châu Á - Thái Bình Dương hơn là châu Âu. Ông Trump sẽ không rút Mỹ khỏi NATO nhưng sẽ không thực hiện Điều 5, làm dấy lên lo ngại về sự gắn kết và đoàn kết của NATO. Khả năng này xuất phát từ những lời chỉ trích của ông Trump đối với EU vì đã không chia sẻ gánh nặng tài chính của NATO bất chấp sự hồi sinh của liên minh này kể từ tháng 2/2022, thời điểm xung đột ở Ukraine nổ ra.
Đối với EU, vốn dựa vào NATO để phòng thủ trong gần 80 năm qua, sự hỗ trợ ngày càng suy yếu của Mỹ sẽ là một thảm họa. Điều đáng lo ngại hơn nữa là cam kết của ông Trump sẽ giải quyết cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga chỉ trong một ngày, kéo theo một thỏa thuận có khả năng dẫn đến việc Ukraine phải nhượng bộ lãnh thổ nhiều hơn. Kịch bản này sẽ gây "bẽ mặt" cho EU, vốn kiên quyết ủng hộ sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
Trong khi châu Âu vẫn có thể tìm cách hỗ trợ Ukraine, những nỗ lực như vậy nguy cơ trở nên "thừa thãi" và gây ra xung đột với ông Trump. Như vậy, khi một số nước châu Âu vẫn có thể ủng hộ việc tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine, thì những quốc gia khác có thể kiềm chế không muốn gây mâu thuẫn với quan điểm của ông Trump. Ba nhà tài trợ lớn của châu Âu cho Ukraine là Đức, Anh và Na Uy đều là thành viên NATO, chỉ có Đức là thành viên EU. Mặc dù Đức là một cường quốc kinh tế nhưng lại là một quốc gia có quy mô hạn chế về quân sự, do đó nước này không thể bù đắp được khoảng trống mà Mỹ để lại.
Bên cạnh đó, không giống như Nga, vốn đã chuyển sang hệ thống kinh tế thời chiến, EU phải đối mặt với một bối cảnh kinh tế khác. Tình huống này là nguyên nhân khiến cựu Tổng thống Trump tuyên bố rằng ông sẽ không hỗ trợ phòng thủ châu Âu như trước đây. Đối với châu Âu, môi trường mới này có nghĩa là họ phải chuyển nguồn vốn từ phúc lợi xã hội sang ngành công nghiệp quốc phòng. Điều đó cũng sẽ báo hiệu sự gia tăng tiềm tàng của chủ nghĩa cực đoan, cực hữu, vốn đã gia tăng ở châu Âu trong những năm gần đây, thậm chí còn có nhiều động lực hơn trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6 tới.
Bằng cách hỗ trợ EU sau Brexit, chính quyền Mỹ thời Tổng thống Joe Biden đã trì hoãn bước tiến của các đảng cực hữu ở Đức và Italy. Tuy nhiên, khả năng tái đắc cử của ông Trump có thể sẽ có tác động ngược lại. Như bà Merkel đã khéo léo tuyên bố, người châu Âu phải nắm bắt vận mệnh của mình. Xung đột ở Ukraine, về cơ bản là vấn đề của châu Âu, đòi hỏi các biện pháp chủ động chứ không phải thụ động.
Chuyên gia Ozdemir kết luận, một trong những hành động nhanh chóng cần thiết là giải quyết những lỗ hổng an ninh tiềm ẩn phát sinh từ "chiếc ô phòng thủ" của Mỹ dưới thời Trump đang bị thu hẹp. Trong khi cử tri Mỹ ngày càng mệt mỏi về Ukraine thì người châu Âu cũng có khả năng sẽ như vậy. Thực tế này là một lời cảnh tỉnh khác đối với châu Âu rằng "lục địa già" không nên giao phó an ninh tập thể của mình cho ý chí bất chợt của cử tri Mỹ. Châu Âu không thể để mình rơi vào tình trạng thiếu chuẩn bị một lần nữa, giống như trường hợp Brexit và nhiệm kỳ tổng thống trước đây của ông Trump.
Bằng cách chịu trách nhiệm và thực hiện các chính sách chiến lược, châu Âu có thể vượt qua những bất ổn phía trước và đảm bảo an ninh, ổn định của mình.
Tuy nhiên, điều này chỉ đạt được khi có các nhà lãnh đạo mạnh mẽ của châu Âu, một điều kiện hiện chưa xuất hiện.
Thị trường nhà ở tại Canada có dấu hiệu hồi sinh Ngày 17/2, Hiệp hội bất động sản Canada (CREA) công bố số liệu cho thấy thị trường nhà ở tại nước này đã bắt đầu có dấu hiệu hồi sinh, khi doanh số bán nhà bất ngờ tăng mạnh trong tháng 1 cả về giá tham chiếu và giá giao dịch trên thực tế. Những ngôi nhà được rao bán tại tỉnh Alberta,...