Nguyên nhân “sốc” khiến đàn ông “khó đẻ”
Nhiều nghiên cứu gần đây đã đặt ra vấn đề về xu hướng tăng tỉ lệ vô sinh nam do bất thường tin.h trùn.g (TT) ở VN. Vậy thực sự nguyên nhân do đâu?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Di truyền và sức khỏe sinh sản, Khoa Y, Đại học quốc gia TP.HCM; Tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TP.HCM cho rằng, môi trường là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc con người ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với các tác nhân ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản của chính từng cá thể tiếp xúc và các thế hệ sau đó.
- PV: Trước đây, người ta vẫn cho rằng chuyện không có con hoàn toàn do người vợ. Tuy nhiên, y học hiện đại đã chứng minh nguyên nhân đến từ phía các ông chồng không phải ít, đặc biệt là trong những năm gần đây đang tăng lên rõ rệt. Tại VN đã có nghiên cứu nào về tình hình vô sinh nam với các con số cụ thể không, thưa BS?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Khoảng 10% các cặp vợ chồng trong tuổ.i sinh sản có vấn đề về hiếm muộn. Trong đó, nguyên nhân hiếm muộn do nam giới, đơn thuần hoặc kết hợp, chiếm ít nhất 50%. Vấn đề này đang trở thành mối lo ngại của không riêng các ông chồng mà còn là mối quan tâm của ngành Y tế nói chung.
Một nghiên cứu mới đây của Trung tâm CGRH trên 4.060 nam giới lần đầu tiên thực hiện xét nghiệm tin.h dịc.h đồ tại các trung tâm điều trị vô sinh tại TP.HCM cho thấy, có đến 85,44% trường hợp bất thường về tin.h dịc.h. Đây là báo cáo đầu tiên ở VN về đán.h giá kết quả tin.h dịc.h đồ trên bệnh nhân VN theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2010. Cách đây 10 năm, tỉ lệ nam giới điều trị hiếm muộn có liên quan đến bất thường tin.h dịc.h chiếm 77,3%. Kết quả nghiên cứu mới nhất cho thấy sự bất thường tin.h dịc.h đồ ở nam giới VN có khuynh hướng gia tăng. Sự suy giảm số lượng và chất lượng TT ở nam giới, đặc biệt là sự bất thường về hình dạng của TT đã ảnh hưởng lớn đến khả năng thụ tinh.
Đàn ông yế.u sin.h l.ý có thể là do môi trường sống
PV: Vậy theo BS, đâu là căn nguyên của sự gia tăng tỉ lệ bất thường ở TT?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Trở ngại lớn nhất của việc điều trị vô sinh nam chủ yếu là do các nguyên nhân của vô sinh nam đến nay chưa được hiểu rõ. Sự phức tạp của các cơ chế liên quan đến quá trình sinh TT trong cơ thể là một trong những nguyên nhân chính khiến các nhà khoa học hiện còn hiểu biết rất ít về căn nguyên và cơ chế gây vô sinh.
Video đang HOT
Rất nhiều giả thuyết được đưa ra để giải thích cho hiện tượng số lượng và chất lượng TT người trong tin.h dịc.h có xu hướng giảm dần. Tuy nhiên, có một số vấn đề chính được tổng hợp từ các báo cáo trong y văn thế giới, chẳng hạn do: tổn thương cấu trúc di truyền (AND và ARN) của TT và tế bào sinh tinh (nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với nhiệt độ cao, ô nhiễm môi trường và hóa chất công nghiệp, các gốc oxy hóa tự do có thể làm tổn thương cấu trúc di truyền của TT, dẫn đến TT dị dạng, giảm khả năng thụ tinh, tăng khả năng sảy thai…); các tác nhân gây rối loạn hệ thống nội tiết trong môi trường sống mà con người có thể tiếp xúc từ giai đoạn phôi thai, sau sinh đến dậy thì và sau dậy thì là tác nhân quan trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và hoạt động của hệ sinh sản.
Cuối cùng là vai trò lối sống và ảnh hưởng của môi trường. Rõ ràng các thay đổi về lối sống và môi trường trên thế giới là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc con người ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với các tác nhân ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản. Xã hội hiện đại và công nghiệp hóa được nhiều người cho là đóng vai trò chính.
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường
PV:BS có thể nói rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng từ một xã hội hiện đại và công nghiệp hóa đến quá trình sinh sản của con người, nhất là đối với nam giới?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Một số vấn đề lớn về lối sống và thay đổi môi trường hiện nay được y văn đề cập đến bao gồm: chế độ ăn không tốt cho sức khỏe; tỉ lệ béo phì ngày càng tăng; hút thuố.c l.á; ô nhiễm không khí từ các phương tiện giao thông, khí thải công nghiệp; ô nhiễm nguồn nước sử dụng; thực phẩm chứa độc chất… hay bị stress trong đời sống hiện đại…
Các nghiên cứu gần đây cho thấy tác nhân oxy hóa (stress oxy hóa – oxidantive stress, viết tắt là OS) là một yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng tin.h trùn.g nam giới. OS là hậu quả của sự mất cân bằng giữa sự hình thành các gốc tự do có oxy (ROS) và cơ chế kháng oxy hóa của cơ thể. OS cũng được xem là nguyên nhân của nhiều bệnh lý khác như: xơ vữa động mạch, ung thư, thấp khớp, Parkinson, bệnh lý phụ khoa…
PV: Như vậy, ý của BS là muốn cải thiện chất lượng TT thì nguyên tắc quan trọng là phải làm sao loại bỏ các gốc tự do này?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Đúng vậy. Việc sử dụng các chất kháng oxy hóa trong điều trị nhằm làm giảm tác động của OS lên TT, qua đó sẽ phục hồi chức năng của TT được nghiên cứu rất nhiều trong những năm gần đây. Các antioxidant được sử dụng phổ biến gồm: vitamin C, vitamin E, kẽm, selenium, acid folic, carnitine, astaxanthin, N-acetyl cysteine, trong đó, đặc biệt là L-carnitine giúp nâng cao chất lượng tin.h trùn.g. Tại VN, chúng tôi đã thực hiện một cuộc khảo sát nhằm đán.h giá hiệu quả antioxidant trong 3 tháng trên 150 bệnh nhân vô sinh (từ các tỉnh, thành phố khác nhau) do TT kém.
Kết quả là các trị số có lợi trong tin.h dịc.h đồ đều tăng, chẳng hạn: tổng số TT trong một lần xuấ.t tin.h tăng khoảng 31 – 40%, mật độ TT tăng trung bình 38 – 60%, tỉ lệ TT có khả năng tiến tới cũng tăng 33 – 57%, TT không tiến tới hoặc không di chuyển giảm đáng kể. Bên cạnh đó, tỉ lệ TT sống tăng 28 – 50%, tỉ lệ TT có hình dạng bình thường tăng 1 – 2%.
PV: Theo BS, có cách nào chẩn đoán sớm nguy cơ giảm khả năng sinh sản ở nam giới để có giải pháp hữu hiệu hơn là đợi có bệnh rồi mới chữa?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Có thể thực hiện các chương trình tầm soát về sức khỏe sinh sản sớm trước khi đến tuổ.i có con để có các biện pháp can thiệp sớm để ngăn chặn hoặc giảm các tác hại hoặc áp dụng các biện pháp lưu trữ TT để duy trì khả năng sinh sản.
Do bất thường về di truyền ở TT do các yếu tố môi trường ngày càng tăng, tỉ lệ bất thường di truyền ở phôi có thể cũng tăng theo. Do đó, vai trò của các kỹ thuật chọn lọc tin.h trùn.g có cấu trúc di truyền bình thường để thực hiện ICSI (tiêm TT vào bào tương noãn) và kỹ thuật chẩn đoán di truyền phôi trước khi làm tổ có thể sẽ ngày càng trở nên quan trọng.
Về lâu dài, các giải pháp toàn diện về cải thiện lối sống và ngăn chặn các biến đổi xấu về môi trường sống sẽ là những vấn đề mang tính toàn cầu.
PV: Xin cám ơn BS về cuộc trao đổi này.
Theo Anh Kiệt (Sức khỏe & Đời sống)
Vô sinh nam và nỗi đau thầm kín
Có bệnh nhân đã "sốc" khi biết được kết quả này, họ cứ nghĩ rằng nguyên nhân không có con là từ người vợ, chứ không phải do mình.
Đã hơn 5 năm kết hôn nhưng Đức Thắng, giám đốc một công ty quảng cáo và thiết kế vẫn chưa thể có con. Điều này không làm giảm tình yêu của anh dành cho vợ nhưng nó lại trở thành nỗi ám ảnh khủng khiếp đối với người bạn đời. Nó cũng chính là nguyên nhân khiến vợ anh phải chia tay vì không thể chịu đựng nổi lời chì chiết của gia đình nhà chồng.
Sự thật khó tin
Tại Hội thảo quốc gia về sức khỏe sinh sản và tìn.h dụ.c vừa tổ chức ngày 12/12 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết: Kết quả điều tra gần 14.400 cặp vợ chồng đại diện cho 8 vùng sinh thái ở Việt Nam cho thấy tỉ lệ vô sinh khá cao, với khoảng 700.000 - 1 triệu cặp vợ chồng (chiếm 7,7%) trong độ tuổ.i 15 - 49 tuổ.i.
Với vóc dáng cao lớn, đẹp trai, có tài ăn nói và giỏi giang nên Đức Thắng là niềm tự hào của bố mẹ và cả dòng họ. Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật, một tay Thắng gây dựng sự nghiệp và trở thành một giám đốc trẻ có uy tín trong lĩnh vực thiết kế. Rất nhiều bạn bè của bố mẹ Thắng nhăm nhe kén cậu con rể tài ba này. Các cô bạn gái của Thắng cũng tìm mọi cách để có được anh nhưng trái tim của chàng trai trẻ lại trao cho Loan, một cô gái vùng sơn cước.
Ngày Thắng lấy vợ, bạn bè của bố mẹ cậu xuýt xoa tiếc rẻ cậu con rể "hụt", nhiều cô gái thất vọng tràn trề. Hạnh phúc của đôi vợ chồng trẻ lúc nào cũng đầy ắp trong căn nhà nhỏ do Thắng tự tay làm nên. Ngay từ lúc cưới, vợ chồng Thắng đã xác định không phải lo lắng về kinh tế nên sẽ có con ngay. Nhưng nỗi mong chờ ấy kéo dài đến hơn 1 năm mà chưa thấy. Sang đến năm thứ hai, vợ chồng Thắng thấy cả hai cùng khỏe mạnh nên nghĩ không cần thiết phải đến bác sĩ.
Có bệnh nhân đã "sốc" khi biết được kết quả từ tay bác sĩ
Năm thứ ba, gia đình Thắng sốt ruột ép hai người phải có cháu cho ông bà và bóng gió chuyện không con là nhà "vô phúc". Loan lo lắng tự đi khám, bác sĩ khẳng định cô không vấn đề gì và đề nghị đưa chồng đến. Nhưng do công việc ngày càng nhiều và Thắng e ngại chuyện đi khám nên sang đến năm thứ tư, kế hoạch có con vẫn dậm chân tại chỗ. Lúc này, mẹ Thắng không thể kiên nhẫn hơn được nữa đã nói thẳng với con dâu là "cau điếc cả buồng", "không thể sinh con thì nên trả tự do cho nhau",... Quá buồn vì sự dằn vặt của nhà chồng, cùng sự vô tâm của Thắng, Loan đã quyết định chia tay.
Hơn một năm sau, nguôi ngoai chuyện của người vợ đầu, Thắng lấy vợ thứ hai và cũng không thể có con. Lúc này, bố mẹ anh đã bắt con phải đi khám nam khoa. Bác sĩ kết luận Thắng bị vô sinh. Nhận kết quả từ tay bác sĩ, hai ông bà vừa buồn vừa thấy có lỗi với cả hai nàng dâu.
Càng khó nói, càng "mắc kẹt"
Câu chuyện của Đức Thắng không phải là câu chuyện hiếm gặp trong những cặp vợ chồng không thể có con. Tuy nhiên, phần lớn trong suy nghĩ của mọi người không sinh được con là chuyện... của phụ nữ. Vì thế, ở những gia đình không sinh được con, thường phụ nữ là người chịu nhiều lời cay đắng nhất.
Phần lớn đàn ông chỉ nghĩ là mình bị "trục trặc" vì không hợp với vợ hoặc do mình hơi yếu (?!). Và cũng vì cái tôi "bản lĩnh đàn ông" không thể lôi ra để giãi bày nên nhiều người đành để "cái tiếng" cho vợ. Sự im lặng và không chịu đến các bệnh viện khám chữa của họ đã khiến nhiều gia đình tan nát và họ thì ngày càng "mắc kẹt". Chỉ đến khi niềm mong mỏi có mụn con "nối dõi" trở nên quá xa vời họ mới chịu đến tìm bác sĩ.
Vô sinh (infertility) được định nghĩa là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống, quan hệ tìn.h dụ.c trung bình 2-3 lần/tuần, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà người vợ vẫn chưa có thai.
Có thể hiểu vô sinh là hiện tượng mất hay thiếu khả năng sinh sản xảy ra trong khoảng 10-15% các cặp nam nữ muốn có con.
Tại các khoa hiếm muộn của các bệnh viện phụ sản, phòng khám nam khoa đã có nhiều nam giới đi cùng vợ đến khám. Tuy nhiên, không phải đấng nam nhi nào cũng sẵn sàng cho chuyện này. Hoàng Minh, 28 tuổ.i, kỹ sư tin học không thoải mái khi xếp hàng chờ cùng vợ ở sảnh BV Phụ sản Hà Nội. Bắt quen với một thanh niên khác cùng cảnh ngộ, Hoàng phàn nàn: "Cả nhà tôi lẫn nhà vợ ép tôi phải đi khám để không ai đổ lỗi do chồng hay vợ. Nhưng nói thật, ông xem tôi hoành tráng thế này, nhà tôi mấy đời ai cũng đủ nếp đủ tẻ, vô sinh thế quái nào được". Người đàn ông được Hoàng tâm sự thì rụt rè: "Em cũng không rõ thế nào nhưng nhìn thấy bạn em mãi không có con nên mình đi sớm ngày nào hay ngày ấy. Hơn 1 năm vợ em không có bầu, em cũng lo lo. Thôi, cứ khám cho yên tâm, không sao thì càng tốt".
GS.TS Trần Quán Anh - Giám đốc Phòng khám Tiết niệu và Nam học Tâm Anh (30A Lý Nam Đế, Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, phần lớn nam giới đến Phòng khám đều bắt đầu khám với lý do trục trặc về sinh lý. Trong số những người đến khám, qua quá trình làm các xét nghiệm và điều trị mới biết mình không thể có con. Có bệnh nhân đã "sốc" khi biết được kết quả này, họ cứ nghĩ rằng nguyên nhân không có con là từ người vợ, chứ không phải do mình.
Theo Hà Anh (Gia đình & Xã hội)
Tại sao nguyệt san ổn định vẫn hiếm muộn Dù quan hệ thường xuyên, không sử dụng bất cứ hình thức tránh thai nào mà nhiều cặp vợ chồng vẫn hiếm muộn. Vậy nguyên nhân do đâu? Tuổ.i tác Đối với phụ nữ sau tuổ.i 35 và nam giới sau tuổ.i 40 có thể sau khi kết hôn phải mất một thời gian dài nỗ lực để có được em bé, vì...