Người Homo sapiens lai với loài khác 47.000 năm trước
Một phân tích gien mới đã tiết lộ cách mà DNA của một loài đã tuyệt chủng len lỏi vào dòng máu người Homo sapiens chúng ta.
Công trình mới dẫn đầu bởi nhà di truyền học dân số Priya Moorjani từ Trường Đại học California ở Berkeley (Mỹ) chỉ ra rằng DNA Neanderthals trong dòng máu người Homo sapiens hiện đại đến từ một thời kỳ pha trộn kéo dài và duy nhất cách đây khoảng 47.000 năm.
Triển lãm ở hang Bacho Kiro gần Dryanovo – Bulgaria, nơi chứa đựng hài cốt một số các thể Homo sapiens lai với Neanderthals 35.000-45.000 tuổi – Ảnh: SCIENCE/ANCIENT ORIGINS
Homo sapiens – người tinh khôn, người hiện đại – chính là chúng ta, còn người Neanderthals là một loài khác cùng chi Homo (chi Người), đã tách khỏi loài tổ tiên ít nhất 500.000 năm trước.
Như một số nghiên cứu trước đây đã chỉ ra, trong quá trình di cư từ châu Phi rồi lan tỏa sang châu Âu, châu Á, các vị tổ tiên Homo sapiens của chúng ta đã gặp gỡ một số loài người khác.
Trong đó, giao phối dị chủng đã nảy sinh với ít nhất 2 loài là Neanderthals và Denisovans.
Nhưng điều đó xảy ra cụ thể như thế nào vẫn là bí ẩn. Tất cả các bằng chứng về sự giao thoa đó cho đến nay chủ yếu là bằng chứng gián tiếp – ví dụ khoảng 2% DNA Neanderthals tồn tại rõ ràng trong bộ gien người hiện đại.
Video đang HOT
Theo bài tóm tắt nghiên cứu của tạp chí khoa học Science, 59 bộ gien Homo sapiens cổ đại được giải trình tự chi tiết đã giúp các nhà khoa học Mỹ tìm lại khoảng thời gian chung sống đầy bí ẩn đó.
DNA lâu đời nhất bao gồm từ người đàn ông Ust’-Ishim ở phía Tây Siberia (45.000 tuổi), người phụ nữ Zlatý kůň ở Czech (45.000 tuổi), các cá thể từ hang động Bacho Kiro của Bulgaria (35.000-45.000 tuổi) và hang Peștera cu Oase của Romania (40.000 tuổi).
Tiếp theo, họ xác định các vùng DNA của người Neanderthal trong bộ gien các Homo sapiens cổ đại này và trong bộ gien của 275 Homo sapiens hiện đại trên khắp thế giới.
Một phần mềm máy tính đã lập mô hình tiến hóa của gien người Neanderthals theo thời gian, ước tính khoảng bao nhiêu thế hệ sẽ đủ để bộ gien lai này phát triển tinh vi như ngày nay.
Con số 47.000 năm đã được đưa ra từ thời điểm đó, ngoài các bằng chứng cho thấy sự giao thoa giữa 2 loài đã xảy ra liên tục trong khoảng 6.000-7.000 năm.
Nghiên cứu này không chỉ cung cấp những hiểu biết quan trọng về quá trình tiến hóa và di cư của nhân loại, mà còn xác nhận rằng con người hiện đại có được một số gien của người Neanderthals.
Các gien này liên quan đến sắc tố da, phản ứng miễn dịch, trao đổi chất, một số bệnh… Việc tìm hiểu về chúng rất có ý nghĩa đối với y học, có thể đưa đến các phương pháp điều trị bệnh mới.
Bí ẩn những "loài người ma" vừa lộ diện
Ba "loài người ma" là tổ tiên dị chủng của một số người hiện đại đã để lộ tung tích thông qua các DNA "lạ".
Gọi là "loài người ma" bởi chúng ta biết họ ở đó, nhưng không tìm được bất kỳ hài cốt hay bằng chứng hữu hình nào từ họ, hoặc tìm được nhưng vẫn không thể hiểu được họ là ai, ở đâu trên cây tiến hóa loài người.
Các "loài người ma" lẩn khuất bí hiểm trong DNA các loài hiện đại hoặc có DNA không thể giải thích được - Ảnh đồ họa
1. Chiếm 19% DNA một số người Tây Phi!
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Trường Đại học California ở Los Angeles (UCLA) đã kiểm tra DNA của 4 cộng đồng Tây Phi là người Yoruba và Esan ở Nigeria, Gambia ở Tây Gambia và Mende ở Sierra Leone.
Họ thừa hưởng từ 2-19% DNA từ một loài người ma chưa từng được biết đến.
Loài này tách ra khỏi dòng giống chung của ba loài người Homo sapiens - Neanderthals - Denisovans khoảng hơn 1 triệu năm trước.
Trong đó, Homo sapiens chính là loài người tinh khôn chúng ta, còn Neanderthals và Denisovans là hai loài anh em gần gũi cùng thuộc chi Homo (chi Người).
Sau đó khoảng 900.000 năm, loài người ma bí ẩn lại gặp gỡ Homo sapiens một lần nữa ở Tây Phi khoảng 124.000 năm trước, nảy sinh các cuộc hôn phối dị chủng.
2. Thiếu nữ Siberia
Được khai quật tại hang Denisova ở Siberia - Nga năm 2018, hài cốt một thiếu nữ tuổi teen ban đầu được cho là con lai của hai loài người cổ Neanderthals - Denisovans.
Tuy nhiên, vào năm 2022, nhóm khoa học gia từ Trường ĐH Pompeu Fabra (Tây Ban Nha) và ĐH Tartu ở Estonia đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hài cốt 50.000 tuổi của thiếu nữ lần nữa.
Một cuộc khai quật tại hang Denisova ở Siberia - Ảnh: THE NEW YORK TIMES
Khi loại bỏ các yếu tố Neanderthals - Denisovans, vẫn còn vô số đặc điểm bất thường về di truyền từ hài cốt của cô gái nhỏ, cho thấy cô không hẳn là con lai của hai loài trên, mà có thể là đại diện duy nhất của một loài người khác, chưa từng được biết đến.
Tuy vậy, cô là ai, đứng ở đâu trên cây gia phả rối rắm của con người, vẫn là điều bí ẩn.
3. "Người xa lạ" ở Levant
Vào khoảng 120.000-140.000 năm trước, một loài người ma đã từng đi lại trên vùng lưỡi liềm màu mở Levant, vốn thuộc địa phận một số nước Trung Đông ngày nay.
Được đặt tên là Nesher Ramla Homo, dòng dõi người người cổ đại này tiết lộ sự pha trộn phức tạp - cả về dòng máu và công nghệ chế tác công cụ - của người Á - Âu cổ đại và người châu Phi, cũng như giữa hai loài Homo sapiens và Neanderthals.
Họ có những đặc điểm giải phẫu cổ xưa hơn so với người Neanderthals đương thời cũng như dòng dõi Homo sapiens hiện tại ở vùng Levant và sinh sống ở khu vực nay là Israel.
Rất có thể họ tách ta từ một dòng dõi chung trước đó của hai loài này, nhưng nhìn chung nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ. Các dữ liệu về họ đan xen, rối rắm, điều đồng thời cho thấy lịch sử của loài chúng ta và loài Neanderthals có thể phức tạp hơn chúng ta từng nghĩ.
Hai "kẻ xâm lăng" từ rìa hệ Mặt Trời đang bay quanh Sao Hỏa? Khác với vệ tinh mang tên Mặt Trăng vốn là một phần của Trái Đất, 2 mặt trăng Phobos và Deimos của Sao Hỏa có bản chất hết sức "tăm tối". Theo Live Science, một nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi GS Sonia Fornasier từ Đại học Paris Cité (Pháp) đã phân tích một loạt hình ảnh chưa từng được công bố của...
