Người Đan Lai trồng lúa nước
Ngày xưa, người Đan Lai sống trong vùng lõi của rừng Quốc gia Pù Mát (xã Môn Sơn, Con Cuông, Nghệ An) luôn bị cái đói đ.e dọ.a bởi tập quán canh tác lạc hậu, lối sống du mục săn bắ.n, hái lượm…
Đến bản Co Phạt, điều bất ngờ nhất với chúng tôi là những thửa ruộng lúa nước đang vào vụ cấy, bà con nô nức rủ nhau cùng xuống đồng. “Từ nhiều năm nay, các cán bộ khuyến nông của huyện, xã cùng với Bộ đội Biên phòng đã cử người vào hướng dẫn bà con kỹ thuật canh tác lúa nước, vốn là điều hết sức xa lạ với người Đan Lai. Dần dần bản làng ổn định, bà con quen với lối canh tác mới nên đến vụ thì rủ nhau đi cấy rất đông vui”, một sĩ quan của trạm Biên phòng Khe Khặng, thuộc đồn biên phòng 555 tâm sự.
Ruộng ở đây không nhiều do đất đai chật hẹp nhưng cùng với những loại cây trồng khác như sắn, ngô… bà con phần nào đã tự chủ được lương thực nhất là khi bước vào mùa giáp hạt.
Con trâu giờ là để đi cày, đi cấy.
Video đang HOT
Người phụ nữ Đan Lai soi bóng mình trên mặt mặt ruộng.
Trên lưng mẹ ra đồng cấy lúa, cậu bé Đan Lai này khám phá cuộc sống bản làng.
Làm hàng rào ngăn trâu bò vào phá ruộng lúa.
Ngày nghỉ, cô bé này phụ giúp mẹ đi nhổ cỏ lúa.
Cô bé giã gạo chuẩn bị cho bữa cơm chiều.
Theo Bee.net.vn
Những hủ tục hãi hùng ở vùng rừng Nghệ An
Người Đan Lai (Nghệ An) có phong tục, sau khi đứ.a tr.ẻ ra đời một ngày phải tắm nước lạnh, nếu chế.t hoặc bệnh thì đó là... ý trời.
Đến nay người dân Đan Lai vẫn chưa từ bỏ tục tắm cho trẻ
sơ sinh dưới dòng nước lạnh.
Sống biệt lập với xã hội bên ngoài, người Đan Lai không có những nét văn hóa riêng, thay vào đó là hàng loạt hủ tục trải qua hàng trăm năm nay vẫn tồn tại.
Cuộc sống hàng ngày của người Đan Lai chủ yếu gắn liền với vò rượu. Theo các già làng ở đây, khi vò rượu trong nhà vẫn còn đủ cho những lần say, không mấy ai lên nương làm rẫy, lên rừng đốn củi. Chỉ khi nào vò rượu đã cạn và không còn gì ăn, lúc đó người Đan Lai mới chịu vào rừng kiếm củi, săn thú về làm thức ăn hay bán kiế.m tiề.n đong gạo. Người dân có thói quen uống rượu thay cơm. Già trẻ, trai gái trong làng đều biết uống và coi rượu như thứ nước uống hàng ngày.
Đói nghèo và không việc làm, trẻ con sinh ra mới khoảng 12-13 tuổ.i đã được bố mẹ lo dựng vợ gả chồng với người trong làng. Theo tục người Đan Lai, điều kiêng kỵ nhất là không ai được nhìn thấy "những chỗ nhạy cảm" trên người phụ nữ. Người chồng cũng không ngoại lệ, trừ những lúc cả hai gần gũi khi "tối lửa tắt đèn".
Theo già Quyết, người dân Đan Lai sinh đẻ nhiều và không theo phép tắc. Họ không quan niệm nhiều về việc sống chế.t bởi nếu đứa con này chế.t sẽ có con khác. Đứ.a tr.ẻ nào sống được đó là sự chọn lọc của tự nhiên và người con đó lớn lên sẽ khỏe mạnh như con hươu, con nai trong rừng. Trung bình mỗi cặp vợ chồng đẻ khoảng 6-7 người con, có gia đình lên đến 10-12 con.
Một trong những nguyên nhân khiến người Đan Lai có nhiều trẻ sơ sinh chế.t yểu là do hủ tục phụ nữ không được cho người khác nhìn thấy chỗ kín của mình. Vì vậy ít bà mẹ mang thai đến trạm xá thăm khám.
Mỗi khi chuyển dạ, sản phụ ngồi ngay trên sàn nhà sinh con, có người tự đỡ đẻ cho mình. Một số phụ nữ nhờ bà đỡ, tuy nhiên những lúc ấy tuyệt nhiên không được có mặt người đàn ông nào, kể cả chồng.
5 năm trước, nhiều phụ n.ữ sin.h tại nhà bị băng huyết và qua đời. Nhiều đứ.a tr.ẻ sinh ra cũng bị nhiễ.m trùn.g vì không đảm bảo vệ sinh. Những năm trở lại đây, người dân Đan Lai có nhận thức hơn về việc chăm sóc sức khỏe và sinh sản nhưng vẫn giữ nhiều hủ tục lạc hậu. Trạm y tế tuyên truyền cho phụ nữ Đan Lai về việc sinh nở nhưng người dân không mấy mặn mà với việc đến trạm xá.
Chị La Thị Sao (18 tuổ.i) có ba đứa con nhỏ cho biết chưa từng đến trạm xá để đẻ. Lý giải về điều này, chị Sao cho rằng đến trạm xá đẻ mất thời gian, không có ai lên nương, lại tốn kém tiề.n nong.
Những đứ.a tr.ẻ nào chịu được "thử thách" tắm sông ấy được xem là
sẽ khỏe mạnh như con thú trong rừng.
Theo phong tục, mỗi lần sinh con, chỉ sau một ngày sản phụ sẽ mang ngay đứa con nhỏ xuống dòng sông Giăng nhúng xuống nước lạnh. Người Đan Lai cho rằng, sông Giăng là nguồn sống của cả bộ tộc, vì vậy những đứ.a tr.ẻ sinh ra đều phải được tắm dưới sông để sau này lớn lên chúng thích nghi được với môi trường tự nhiên. Những đứ.a tr.ẻ nào sau khi sinh ra tắm dưới sông không chịu được thiên nhiên thì theo người Đan Lai, đó là ý trời.
Trên dòng sông Giăng, ba bốn người lớn đang xúm lại tắm cho đứ.a tr.ẻ đang khóc thét. Nhóm người đứng phía ngoài cười sảng khoái vì như vậy là đứ.a b.é đã sống. Mấy phút sau tắm xong, toàn bộ người cậu bé tím tái, tay chân co quắp vì lạnh, tiếng khóc không còn ré lên như lúc đầu, thay vào đó là tiếng kêu bẹ bẹ phát ra từ cổ họng.
Anh Thau, chú của đứ.a tr.ẻ, vui mừng nói: "Lần nào có trẻ con tắm là chúng tôi lo lắm, lo chúng không trụ được với sự chọn lọc của thiên nhiên thì gia đình lại mất đi một người, mẹ nó sẽ khổ lắm".
Người chú ấy cho biết thêm, mùa đông ở đây lạnh tê người nhưng nếu vợ chồng nào sinh con mùa này vẫn phải theo tục nhúng con xuống sông tắm.
Theo thống kê của các y tá xã Môn Sơn, thường những đứ.a tr.ẻ sinh vào mùa đông sau khi tắm dưới sông Giăng lên đều bị chế.t, đứa khỏe cũng bị viêm phổi dẫn đến bệnh tật, còi cọc. Vì vậy tuổ.i thọ trung bình của người Đan Lai rất ngắn, chỉ khoảng 50 tuổ.i.
Ngoài những hủ tục có này, ở tộc người Đan Lai còn tồn tại nhiều điều kỳ lạ khác trong các nghi thức như ma chay, cưới xin...
Việc ma chay của người Đan Lai cũng được coi là kỳ quái. Bình thường người Đan Lai hiếm khi nằm ngủ và thường quây quần bên bếp lửa để ngủ ngồi. Chỉ khi chế.t, người đó mới được nằm trên giường và mới được người thân mắc màn cho "ngủ". Người chế.t được đem đi chôn không được bỏ vào quan tài. Xá.c chế.t được bó gọn trong những miếng mành làm bằng nứa, sau đó đem ra một khu rừng nào đó hạ xuống hố và lấp đất lại là xong.
Sau khi chôn, thân nhân không quan tâm tới người quá cố chôn ở chỗ nào bởi họ quan niệm chế.t là hết, không vướng bận trần gian. Các gia đình không nghĩ tới chuyện đắp mộ, sửa mộ, bốc mộ nên nhiều khi trên chính mảnh đất chôn người chế.t ấy, vài năm sau lại có cặp vợ chồng làm nhà ở ngay trên nóc mộ.
Bên cạnh tập tục trên người Đan Lai cũng còn nhiều điều lạ lẫm. Ở đây trai gái có thành vợ chồng được hay không đều phụ thuộc vào ông mối. Người Đan Lai cho rằng, ông mối là người quyết định tất cả việc hôn nhân của con cái.
Khi ông mối đồng ý, đồng nghĩa với việc hai bên gia chủ phải chấp nhận cho các con lấy nhau mà không cần đăng ký kết hôn. Nếu ông mối không tán thành, dù đôi trai gái đó yêu nhau đến chừng nào cũng phải ngậm ngùi chia tay.
Đám cưới của người Đan Lai được tổ chức linh đình. Trung bình mỗi đám uống rượu ăn thịt cả tuần. Trong nhà có trâu kéo, lợn gà sẽ được gia chủ mổ tưng bừng. Người Đan Lai quan niệm con cái cả đời chỉ có một ngày vui nên phải ăn chơi thật vui vẻ, sau cuộc vui sẽ tính tiếp. Sau mỗi đám cưới, gia đình thường hết sạch lương thực, tiề.n bạc và đôi vợ chồng mới cưới phải nai lưng đi làm kiế.m tiề.n đong gạo, trả nợ...
Theo Đời Sống và Pháp Luật