Năm 2023 sẽ nóng chưa từng thấy vì nhiệt độ toàn cầu tăng đột biến
Dữ liệu ban đầu cho thấy nhiệt độ tháng 6 đã đạt mức cao kỷ lục ngay trước khi hiện tượng El Nino gây nóng hơn bắt đầu.
Người dân mặc áo chống nắng trên đường phố tại Thượng Hải, Trung Quốc, ngày 29/5/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Guardian, nhiệt độ toàn cầu đã tăng nhanh đến mức thiết lập các kỷ lục trong tháng 6. Đây được cho là một dấu hiệu đáng ngại của cuộc khủng hoảng khí hậu trước thềm El Nino, với khả năng đưa năm 2023 trở thành năm nóng nhất trong lịch sử.
Nhiệt độ trung bình toàn cầu sơ bộ được đo trong tháng 6 cao hơn gần 1 độ C so với kỷ lục từng ghi nhận trước đó trong cùng tháng, tính từ năm 1979. Mặc dù tháng 6 còn chưa kết thúc và có thể không lập kỷ lục mới, nhưng các nhà khoa học khí hậu tin rằng dựa trên mô hình tăng cường ấm lên toàn cầu có thể thấy năm nay trở thành là năm nóng nhất từng được ghi nhận, vượt qua cả năm 2016.
Copernicus – cơ quan quan sát Trái đất của Liên minh châu Âu (EU) đã xác nhận về “sự nóng lên toàn cầu đáng chú ý” trong tháng 6 cho đến nay. Vài ngày đầu tiên của tháng này thậm chí đã vượt quá mức tăng 1,5 độ C so với thời kỳ t.iền công nghiệp. Copernicus cho biết đây có lẽ là lần đầu tiên điều này xảy ra kể từ khi công nghiệp hóa.
Các yếu tố nóng lên dài hạn do đốt nhiên liệu hóa thạch có thể được “tiếp sức” bởi El Nino – một hiện tượng tái diễn tự nhiên khiến các phần của Thái Bình Dương nóng lên và dẫn đến nhiệt độ tăng đột biến trên toàn thế giới.
Tuần trước, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (Noaa) cho biết hiện tượng El Nino đang xuất hiện và sẽ dần mạnh lên vào đầu năm tới. Nhà khoa học khí hậu Michael Mann tại Đại học Pennsylvania cho biết sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra sẽ trở nên trầm trọng hơn nữa bởi El Nino. Hình thái này thường làm nhiệt độ toàn cầu tăng thêm từ 0,1 – 0,2 độ C nói chung.
Ông Mann lưu ý: “Hiện tại, sự bất thường về nhiệt độ bề mặt toàn cầu đang ở hoặc gần mức kỷ lục và năm 2023 gần như chắc chắn sẽ là năm nóng nhất được ghi nhận. Theo ông, mối lo ngại này có thể thành sự thật đối với mọi năm xảy ra El Nino trong tương lai, chừng nào con người còn tiếp tục làm hành tinh nóng lên bằng việc đốt nhiên liệu hóa thạch và ô nhiễm carbon.
Video đang HOT
Mực nước ở các hồ chứa lớn tại Thái Lan thấp đáng lo ngại vì nắng hạn. Ảnh: Huy Tiến – Phóng viên TTXVN tại Thái Lan
Đồng quan điểm trên, nhà khí tượng học Phần Lan Mika Rantanen nhận định đợt nắng nóng tăng vọt từ đầu tháng 6 đến nay là bất thường và khá chắc chắn rằng nó sẽ dẫn đến một tháng 6 ấm áp kỷ lục.
Năm nay đã chứng kiến những đợt nắng nóng kỷ lục và nghiêm trọng bao trùm rộng khắp từ Puerto Rico qua Siberia cho đến Tây Ban Nha. Sức nóng thiêu đốt ở Canada đã góp phần gây ra những đám cháy rừng lớn gây ô nhiễm bầu trời thành phố New York và Washington của Mỹ vào tuần trước.
Theo một bản cập nhật do Noaa đưa ra hôm 14/6, thế giới vừa trải qua tháng 5 nóng thứ ba trong lịch sử 174 năm, với Bắc Mỹ và Nam Mỹ đều chứng kiến tháng 5 nóng nhất từng được ghi nhận.
Mặc dù Noaa đưa ra dự báo thận trọng hơn về kỷ lục nhiệt hàng năm vào năm 2023 với tỷ lệ xảy ra khoảng 12%, nhưng gần như chắc chắn năm nay sẽ nằm trong tốp 5 hoặc 10 năm nóng nhất.
Vào tháng 5, Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã cảnh báo rằng nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng cao trong vòng 5 năm tới, do hiện tượng El Nino cũng như khí thải nhà kính gây ra. Một năm nóng kỷ lục mới nhiều khả năng sẽ xảy ra trong giai đoạn này.
Cũng có khả năng cao là nhiệt độ trung bình sẽ vượt quá 1,5 độ C của thời kỳ t.iền công nghiệp. Các chính phủ đều đồng ý đây là ngưỡng khiến nắng nóng, hạn hán, lũ lụt và các tác động khí hậu khác trở nên tồi tệ hơn đáng kể.
Trong khi mọi người đang cảm thấy nóng trên đất liền, thì một làn sóng ấm áp thậm chí còn đáng chú ý hơn đang diễn ra ở biển. Noaa xác nhận nhiệt độ bề mặt đại dương đã cao kỷ lục vào tháng 5 và là tháng thứ hai liên tiếp lập kỷ lục. Nhiệt dư thừa ở các đại dương, bao phủ 70% bề mặt địa cầu, đã ảnh hưởng đến nhiệt độ toàn cầu nói chung, khiến cá c.hết hàng loạt, xóa sổ các rạn san hô và làm mực nước biển ven bờ dâng cao.
Bất kể năm 2023 có trở thành năm nóng nhất từng được ghi nhận hay không, các nhà khoa học cảnh báo rằng tác động leo thang của khủng hoảng khí hậu đang trở nên rõ ràng và sẽ không thể hạ nhiệt cho đến khi lượng khí thải nhà kính được cắt giảm triệt để.
Natalie Mahowald, nhà khoa học khí quyển tại Đại học Cornell, cho biết: “Nếu không cắt giảm khí thải mạnh hơn, những thay đổi mà chúng ta đang thấy sẽ chỉ là khởi đầu của những tác động bất lợi sắp tới. “Năm nay và những sự kiện cực đoan mà chúng ta đã thấy cho đến nay nên được coi là một lời cảnh báo”.
Châu Á bị ảnh hưởng nặng nề bởi đợt nắng nóng kỷ lục
Nhiệt độ kỷ lục lên tới 45C đã được ghi nhận ở nhiều quốc gia bao gồm Bangladesh, Việt Nam, Singapore và Trung Quốc.
Nắng nóng gây ra tình trạng thiếu nước ở một số khu vực. Ảnh: Reuters
Các khu vực của châu Á đã bị ảnh hưởng bởi nắng nóng gay gắt trong những tuần gần đây. Một liên minh quốc tế gồm các nhà khoa học cho biết đây là sự kiện "200 năm mới có một lần" và "hầu như không thể xảy ra" nếu không có biến đổi khí hậu do con người gây ra.
Nhiệt độ kỷ lục lên tới 45C đã được ghi nhận ở nhiều quốc gia bao gồm Bangladesh, Việt Nam, Singapore và Trung Quốc.
Với Indonesia, theo hãng tin Reuters, nước này đang gồng mình chống cháy rừng, mất mùa do mùa khô khắc nghiệt.
Dwikorita Karnawati, người đứng đầu BMKG, cơ quan khí tượng, khí hậu và địa vật lý của Indonesia cho biết, tác động của kiểu thời tiết El Nino đang đe dọa mùa màng và làm tăng nguy cơ cháy rừng.
"Nhìn vào dữ liệu chúng tôi có, El Nino bắt đầu vào tháng 6 và sẽ ảnh hưởng đến hầu hết cả nước và trở nên tồi tệ hơn cho đến tháng 9", bà Karnawati cảnh báo.
Theo bà Karnawati, El Nino sẽ gây ra hạn hán nghiêm trọng trên các đảo chính của Indonesia, với một số đảo khả năng không có mưa hoặc chỉ có 30% lượng mưa thông thường.
Bà Dwikorita lưu ý: "Điều này sẽ làm giảm lượng nước ngầm, tác động đến nông nghiệp và tưới tiêu, mất mùa cũng như cháy rừng", đồng thời kêu gọi các bên liên quan chuẩn bị để giảm thiểu rủi ro, bao gồm cả việc sử dụng công nghệ điều chỉnh thời tiết.
Theo Ngân hàng Thế giới, Indonesia đã trải qua các vụ cháy rừng tàn khốc vào năm 2019, bao phủ cả nước và khu vực bằng khói mù, gây thiệt hại kinh tế khoảng 5,2 tỷ USD ở 8 tỉnh bị ảnh hưởng.
Tại Malaysia, quốc gia đang phải đối phó với đợt nắng nóng trong những tháng gần đây, được dự báo sẽ trải qua các hiện tượng El Nino từ tháng 6 trở đi, Nik Nazmi Nik Ahmad, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên, Môi trường và Biến đổi khí hậu nước này lưu ý.
Malaysia là nước sản xuất dầu cọ lớn thứ hai thế giới. Ủy ban Dầu cọ Malaysia (MPOB) cho biết vào cuối tháng trước, sản lượng dầu cọ thô của quốc gia này có thể giảm từ 1 đến 3 triệu tấn vào năm tới do El Nino.
Việt Nam, nhà sản xuất thủy điện lớn thứ 9 toàn cầu, hiện đang phải đối mặt với một đợt nắng nóng kéo dài và đã chứng kiến sản lượng giảm 10,5% trong quý đầu năm nay so với năm trước.
Theo các nhà phân tích, những dấu hiệu ban đầu của thời tiết nóng và khô do El Nino gây ra đang đe dọa các nhà sản xuất lương thực trên khắp châu Á, với sản lượng dầu cọ và gạo có thể bị ảnh hưởng ở Indonesia và Malaysia - nơi cung cấp 80% dầu cọ của thế giới - và Thái Lan.
Nhiệt độ toàn cầu sẽ đạt kỷ lục mới trong 5 năm tới Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) ngày 17/5 cảnh báo nhiệt độ toàn cầu có thể tăng lên mức kỷ lục trong giai đoạn từ năm 2023 đến năm 2027 do khí nhà kính giữ nhiệt và hiện tượng tự nhiên El Nio xảy ra. Người dân tắm biển tránh nóng ở Collioure, Pháp, ngày 17/5/2022. Ảnh: AFP/TTXVN Có 66% khả năng...
