Mối lo nợ xấu quay trở về các ngân hàng thương mại
Chính phủ cũng như Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thể hiện quyết tâm xử lý nợ xấu trong việc thành lập Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) và đã có những điều chỉnh chính sách để cơ quan này hoạt động hữu hiệu hơn. Tuy nhiên, câu chuyện nợ xấu vẫn còn những bỏ ngỏ chưa kết thúc.
Quá trình xử lý nợ xấu không thể tách rời tiến trình cơ cấu lại hệ thống các ngân hàng
Nợ xấu được giải quyết chỉ là bề mặt?
Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) 2016 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) nhận định, số lượng nợ xấu theo báo cáo đến cuối năm 2015 giảm xuống còn 2,7% tổng dư nợ, chủ yếu thông qua việc chuyển nợ xấu từ các NHTM cho VAMC. Nhưng với nguồn vốn có hạn và thiếu một khuôn khổ pháp lý đầy đủ để giải quyết nợ xấu, cho đến cuối tháng 12 năm ngoái, công ty này mới chỉ bán lại hoặc thu hồi được khoảng 9% số nợ xấu mình đã mua về.
Chia sẻ với ĐTCK, ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch VAMC cho biết, kể từ khi thành lập đến nay Công ty đã mua được nợ xấu của 41 tổ chức tín dụng (TCTD) bằng trái phiếu với số lượng khách hàng là 16.075; 24.556 khoản nợ; 244.082 tỷ đồng tổng số dư nợ gốc, phát hành 208.636 tỷ đồng trái phiếu đặc biệt để mua 237.350 tỷ đồng dư nợ gốc nội bảng. Riêng 3 tháng đầu năm 2016, mua được 727 tỷ đồng trái phiếu và dư nợ gốc 747 tỷ đồng.
“VAMC quản lý khoản nợ dư nợ gốc (nghĩa là kể cả TCTD đã trích lập dự phòng rủi ro) là 244.082 tỷ đồng, như vậy số trích dự phòng rủi ro khoảng 7.000 tỷ đồng. Trong 3 tháng đầu năm 2016 đã thu hồi nợ được 3.217 tỷ đồng. Theo đó, kể từ khi thành lập đến nay tổng số VAMC đã thu hồi nợ, bán tài sản đảm bảo, bán nợ được 26.000 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ trên số dư nợ gốc là trên 11%. Đây là tỷ lệ rất đáng khích lệ”, ông Hùng nói.
Về phía các TCTD, ông Nguyễn Đức Vinh,Tổng giám đốc VPBank cho biết, tổng chi phí dự phòng trích lập của Ngân hàng tăng cao nhằm xử lý nợ xấu và dự phòng nợ xấu cho năm 2015 là 3.278 tỷ đồng, tăng 2.298 tỷ đồng so với năm trước. Bên cạnh đó, năm 2015, nhà băng này đã thu hồi được 1.700 tỷ đồng gốc nợ xấu và gần 300 tỷ đồng nợ lãi của các khách hàng tồn lâu năm. Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc OCB chia sẻ, năm 2015, Ngân hàng đã xử lý và thu được 1.300 tỷ đồng nợ xấu; bán cho VAMC là 600 tỷ đồng, tuy nhiên, lợi nhuận OCB năm 2015 chỉ đạt được 70% chỉ tiêu đặt ra đầu năm một phần do OCB phải trích dự phòng rủi ro cao.
TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cho rằng, các NHTM đã rất cố gắng xử lý thu hồi nợ, phần còn lại đẩy sang VAMC nhưng đến thời điểm này mới thu hồi được 10% nợ xấu, 90% vẫn còn nguyên trên sổ sách của VAMC và có khả năng sẽ quay lại với các ngân hàng. Do vậy, trong công cuộc tái cơ cấu, xử lý nợ xấu có thể được xem là kém hiệu quả nhất, trong khi thật ra có thể đẩy nhanh việc xử lý nợ xấu nếu các khung pháp lý đồng bộ, hoàn thiện, giúp việc xử lý tài sản bảo đảm nhanh hơn.
“Đặc biệt, câu chuyện mua bán nợ vẫn là mua bán hình thức không phải theo đúng quy luật thị trường. Tuy đã có những sự điều chỉnh, bao gồm VAMC tăng vốn điều lệ, mua bán nợ xấu theo giá thị trường và phát hành loại trái phiếu thông thường, không phải đặc biệt, nhưng tất cả mới chỉ là trên giấy tờ chứ chưa thực hiện mua bằng t.iền mặt hay trái phiếu phổ thông để các ngân hàng bán nợ có thể sử dụng trái phiếu mang ra thị trường thứ cấp lấy lại thanh khoản. Do đó, nợ xấu được giải quyết vẫn chỉ là bề mặt”, TS. Hiếu nói.
Video đang HOT
Cần nguồn lực tài chính, khung khổ pháp lý đủ mạnh
Theo TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế, vấn đề quan trọng của câu chuyện nợ xấu là cần xử lý nốt những khoản nợ xấu còn lại, đây là những khoản nợ xấu khó xử lý hơn nhiều so với những khoản đã được xử lý trước đây. Mặt khác, cần kiểm soát tốt dư nợ tín dụng cho vay để không làm tăng thêm quy mô nợ xấu trong bối cảnh tổng tín dụng cho nền kinh tế đã tăng trên 19% năm 2015.
“Quá trình xử lý nợ xấu không thể tách rời tiến trình cơ cấu lại hệ thống các NHTM nên ngoài việc tăng cường thanh tra, giám sát hệ thống các TCTD, nhất là việc phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro thì cần kiên quyết xử lý vấn đề sở hữu chéo và cho vay DN “sân sau” của các TCTD”, TS. Ánh nói.
Chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa cho rằng, tình hình hiện nay của các NHTM không cho phép tiếp tục các biện pháp đã được thực hiện lâu nay (trong điều kiện không có t.iền và khung pháp lý) như là khoanh nợ, giãn nợ, mua gom nợ về VAMC bởi vì số lượng các DN đã phá sản là rất lớn và ngày càng gia tăng.
Chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2016 đã có 16.471 DN phá sản, tăng 17,3% so với cùng kỳ. Nợ xấu của các NHTM cũng theo đó tăng lên rất nhanh, đặc biệt là nền tảng tài chính của các ngân hàng cũng suy giảm mạnh (ROE chỉ còn 5%; ROA chỉ còn 0,5%) và tỷ lệ chi phí hoạt động/tổng chi phí đã tăng lên xấp xỉ 20%, mà nợ xấu là nguyên nhân cơ bản.
“Số lượng nợ xấu theo báo cáo chính thức không lớn, nhưng nếu phân tích các chỉ tiêu tài chính của hệ thống ngân hàng Việt Nam và so sánh với các nước trong khu vực thì có thể ước lượng được khối lượng nợ xấu còn khá lớn. Điều đáng lo ngại là một loạt NHTM vừa và nhỏ đang rất chật vật với việc tìm nguồn vốn để hoàn lại khối lượng lãi dự trữ khổng lồ (thực chất là lỗ) và để bù đắp tài sản xấu đang ngày càng gia tăng, trong bối cảnh DN chưa thực sự khởi sắc. Nếu không có nguồn lực tài chính cùng với đó là khung khổ pháp lý đủ mạnh thì không thể giải quyết được vấn đề tái cấu trúc ngân hàng, vốn đang ngày càng trở nên cấp bách”, TS. Nghĩa nhấn mạnh.
Theo_Tin Nhanh Chứng Khoán
Nợ xấu vẫn là 'bóng ma' trong năm 2016
Tuy nợ xấu đã được sớm đưa về dưới ngưỡng 3% từ cuối quý III/2015, song các ngân hàng vẫn phải ra sức xử lý nợ những mong khơi thông dòng chảy tín dụng cũng như đảm bảo mục tiêu lợi nhuận trong năm 2016.
Việc xử lý nợ xấu chưa thể như kỳ vọng là do khâu phát mãi tài sản bằng bất động sản rất nhiều khê và chưa có giải pháp đầu ra
Tăng tốc xử lý, thu hồi nợ
Cùng với việc bán nợ cho VAMC, các ngân hàng phải tăng trích lập dự phòng rủi ro và tích cực triển khai thu hồi nợ. Vietcombank là ngân hàng điển hình về tự xử lý nợ. 8 tháng đầu năm 2015, Ngân hàng đã tự xử lý được hơn 8.400 tỷ đồng nợ xấu, vượt 50% kế hoạch đề ra. Trong khi đó, cùng thời điểm, BIDV tự xử lý được hơn 4.200 tỷ đồng nợ xấu, hoàn thành 65% kế hoạch cả năm; MB hoàn thành tự xử lý nợ hơn 3.000 tỷ đồng; hay VPBank tự xử lý được hơn 2.000 tỷ đồng nợ xấu.
Tại ACB, Tổng giám đốc Đỗ Minh Toàn cho hay, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2015, Ngân hàng đã thu hồi được 900 tỷ đồng nợ xấu. Ngoài ra, ACB có kế hoạch bán cho VAMC 1.000 tỷ nợ xấu trong năm 2015 và đã hoàn tất kế hoạch này vào cuối tháng 9, nâng tổng lượng nợ xấu bán cho VAMC trong 2 năm 2014 - 2015 lên 2.000 tỷ đồng, với mục tiêu kiểm soát nợ xấu về dưới 1% vào cuối năm 2015.
Hiện ACB còn khoản nợ "bầu" Kiên để lại chưa giải quyết xong. Trả lời ĐTCK về vấn đề này, lãnh đạo cấp cao ACB cho biết, các khoản nợ xấu liên quan đến "bầu" Kiên hiện vẫn được ACB trích lập dự phòng đầy đủ và đang từng bước xử lý theo đề án đã trình Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Tình hình khó khăn chung của thị trường ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của ngân hàng trong những năm gần đây, nhất là khi ngành đang trải qua cuộc "đại phẫu" và đẩy mạnh xử lý nợ xấu. Vì vậy, với các ngân hàng, để đảm bảo trong hoạt động và muốn làm sạch được nợ xấu, đòi hỏi tăng trích lập dự phòng rủi ro khiến lợi nhuận teo tóp, đồng thời cổ đông cũng phải hy sinh lợi nhuận.
Trường hợp điển hình phải kể đến là Eximbank, kết quả kinh doanh của Ngân hàng trong 2 năm gần đây không đạt kế hoạch do tăng trích lập dự phòng (dự phòng rủi ro tăng mạnh từ 84 tỷ đồng cùng kỳ năm trước lên 332 tỷ đồng, nên tổng lợi nhuận trước thuế quý III/2015 chỉ còn 110 tỷ đồng, giảm 61% so với quý cùng kỳ). Trong 11 tháng đầu năm 2015, Eximbank đã trích lập dự phòng rủi ro lên đến 1.172 tỷ đồng nên lợi nhuận còn lại 552 tỷ đồng trước thuế, đạt 55,2% kế hoạch lợi nhuận cả năm (1.000 tỷ đồng).
Eximbank đang nỗ lực tái cơ cấu, trong đó vấn đề chính vẫn là giải quyết nợ xấu và cải thiện chất lượng tài sản. Tỷ lệ nợ xấu của Ngân hàng giảm xuống 1,82% và cho vay khách hàng giảm 3% so với cuối năm 2014. Theo giải thích của ông Nguyễn Hồ Hoàng Vũ, Phó tổng giám đốc Eximbank, Ngân hàng đã giảm cho vay tín chấp và danh mục cho vay sản phẩm tài chính lãi suất thấp và bán nợ xấu cho VAMC. Nếu loại trừ cho vay tín chấp và cho vay sản phẩm tài chính, tăng trưởng dư nợ cho vay thực tế đạt 11%, trong đó cho vay bán lẻ tăng 36%.
"Trước mắt, có thể lợi nhuận của Ngân hàng thấp, các cổ đông sẽ không nhận được cổ tức, nhưng trong tương lai, khi thu hồi được các khoản nợ xấu, các khoản dự phòng đã trích sẽ được hoàn nhập vào lợi nhuận, cổ tức sẽ tăng lên", ông Vũ nói.
Áp lực trước khối lượng lớn nợ xấu
Không chỉ với nhà băng lớn, mà ngân hàng quy mô vừa và nhỏ cũng đang nỗ lực xử lý và thu hồi nợ. Các số ngân hàng đã vượt kế hoạch cả năm về tự xử lý nợ, còn có OCB, SHB... Trong đó, SHB vượt gấp 2 lần kế hoạch (kế hoạch xử lý 500 tỷ đồng, nhưng thực hiện được hơn 1.100 tỷ đồng). Hay ABBank đến cuối tháng 8 thu hồi được 398 tỷ đồng nợ xấu, nhưng đến cuối tháng 9 đã đạt 656 tỷ đồng.
Trong khi đó, vẫn có những nhà băng còn cách xa mục tiêu tự xử lý nợ như SeABank mới hoàn thành được 14% chỉ tiêu, Kienlongbank đạt 23% chỉ tiêu... Tuy nhiên, với khối lượng nợ xấu gần 230.000 tỷ đồng mà VAMC "gom" về từ các ngân hàng, đến nay mới xử lý được hơn một nửa, đòi hỏi các nhà băng phải tăng trích dự phòng rủi ro, nỗ lực trong việc xử lý nợ xấu mới có thể làm sạch nợ xấu, khơi thông dòng chảy tín dụng.
Theo nguồn tin từ NHNN, nhiều đơn vị đã vượt 100%, thậm chí 200%, có nơi còn vượt gần 600% chỉ tiêu bán nợ. BIDV bán nợ nhiều nhất cho VAMC, với tổng cộng hơn 11.000 tỷ đồng, vượt 25% so với kế hoạch đề ra (kế hoạch 9.000 tỷ đồng). Tiếp đến là MaritimeBank khi bán gần 6.000 tỷ đồng, trong khi kế hoạch bán nợ chỉ 4.600 tỷ đồng. Vietcombank, MB, VPBank, LienVietPostBank, ACB, mỗi ngân hàng đặt chỉ tiêu bán 1.000 tỷ đồng nợ xấu, song đến 30/9/2015 thì các nhà băng trên hoàn tất...
Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN cho hay, đến cuối tháng 11/2015, tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống được đưa về mức 2,72%. Đặc biệt, từ quý I/2015, không còn tồn tại 2 số liệu nợ xấu (số liệu theo báo cáo của các ngân hàng và số liệu kết quả giám sát của NHNN). NHNN cho biết, VAMC đang phát huy vai trò là công cụ đặc biệt của Nhà nước, tuy nhiên, xử lý bài toán nợ xấu vẫn phải thuộc về trách nhiệm của ngân hàng.
Lãnh đạo các nhà băng lo ngại, nợ xấu chỉ mới giảm trên sổ sách, do trong 2 quý cuối năm 2015, các nhà băng đẩy mạnh việc bán nợ xấu cho VAMC theo chỉ tiêu NHNN áp đầu năm, còn việc xử lý nợ xấu xem ra còn nhiều khó khăn.
Phó tổng giám đốc một ngân hàng cho biết, với chỉ tiêu xử lý nợ được đưa ra trong năm nay ở mức 1.500 - 2.000 tỷ đồng, nhưng 9 tháng đầu năm, Ngân hàng chỉ mới giải quyết được một nửa. Việc xử lý nợ xấu chưa thể như kỳ vọng là do thủ tục phát mãi tài sản bằng bất động sản rất nhiều khê và chưa có giải pháp đầu ra.
Các ngân hàng kỳ vọng, thị trường bất động sản hồi phục là điều kiện tốt để đẩy mạnh quá trình xử lý nợ xấu trong năm 2016, tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Mở TP. HCM, thị trường nhà đất thời gian qua có hiện tượng sốt "ảo".
Thông tư 14/2015/TT-NHNN vừa ban hành dù được nhiều người kỳ vọng là lối ra cho bài toán xử lý nợ xấu trong năm tới, song theo nhận định của TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, việc mua - bán nợ xấu lẽ ra phải thực hiện trên cơ sở mua đứt bán đoạn thì hình như Thông tư chưa đáp ứng được yêu cầu này.
Theo_Tin Nhanh Chứng Khoán
Hệ thống ngân hàng: Những tín hiệu lạc quan Về tổng thể, bức tranh của hệ thống ngân hàng trong năm 2015 đã có nhiều gam màu sáng. Nhiều ngân hàng thương mại có lợi nhuận đạt mức cao, nợ xấu giảm dần xuống dưới ngưỡng 3% trên tổng dư nợ, tăng trưởng tín dụng vượt qua kỳ vọng. Điều đó phản ánh "sức khỏe" của các ngân hàng đã thực sự...
