Miền gió hú
Những hẻm gió thiên tạo hay đài đón gió nhân tạo dựng lên đâu đó dọc biển miền Trung không chỉ để nghe tiếng gió, mà đôi khi còn đo đếm cảm xúc và gợi mở về phận người trước gió…
Du khách check-in cạnh hẻm đón gió ở địa danh Eo Gió, Quy Nhơn. Ảnh: H.X.H
1. “Hôm nay trời ngưng gió. Bình thường, cứ vào buổi chiều như thế này, anh sẽ nghe tiếng gió hú và cảm nhận được luồng gió rất mạnh thổi dọc theo con hẻm này”. Một người bạn mới quen ở thành phố biển Quy Nhơn thủ thỉ khi đang cùng tôi rời Eo Gió.
Thoạt đầu, tôi đến địa danh quen thuộc ở xã đảo Nhơn Lý này chỉ để check-in như bao du khách dừng chân Quy Nhơn. Nhưng chút tiếc nuối thoáng qua của người bạn đã nhắc tôi nhớ lại những vết xước trên mỏm đá ở nơi “có cảnh hoàng hôn đẹp nhất Việt Nam” như nhiều du khách hào phóng khen tặng.
Nhìn từ xa, thấy rõ hình chiếc yên ngựa giữa hai mỏm núi cao kề bên biển. Nhìn từ trên cao, lại giống chiếc phễu. Nên dễ hiểu vì sao rãnh núi này mang tên “Eo Gió”, luôn hứng luồng gió rất mạnh từ biển…
Hơn cả sự tình cờ, hai điểm mà tôi dừng chân ven bờ biển trong chuyến ngang qua các tỉnh Nam Trung Bộ những ngày nắng gắt cuối tháng 9 đều là “đài đón gió”, mà Eo Gió là điểm dừng chân đầu tiên.
Điểm đầu tiên do thiên nhiên tác tạo, còn điểm kế tiếp – tháp Nghinh phong ở TP.Tuy Hòa (Phú Yên) – lại do con người dựng nên. Ai đến đây cũng dễ nhận ra bóng dáng ghềnh Đá Đĩa trong cảm hứng thiết kế tháp Nghinh phong, lại được khéo léo dẫn chuyện bằng truyền thuyết quen thuộc “Trăm trứng nở trăm con”.
Hai cột đá cao chính giữa mang hình ảnh Lạc Long Quân và Âu Cơ. Dưới chân mỗi tòa tháp là 50 khối đá xếp chồng lên nhau, ngụ ý về 50 người con theo cha xuống biển, theo mẹ lên rừng. Giữa hai cột đá cao ấy, có một lối đi hẹp chỉ vừa cho 2 người.
Nghinh phong, là đón gió. Khách xa đến đây luôn thử bước chậm theo lối đi giữa 2 cột tháp để cảm nhận thanh âm trong trẻo tạo ra từ tiếng gió thổi qua khe đá, với giai điệu du dương không trùng lặp…
Trên lối đi ở tháp Nghinh phong, tôi thoáng nghĩ về một mũi đất cũng mang tên “đón gió” phía nam bán đảo Vũng Tàu. Và tâm tư vẫn chưa dứt khỏi hình ảnh pho tượng Phật bà Quan Âm ở xã đảo Nhơn Lý nằm dưới đỉnh Eo Gió ngoài Quy Nhơn. Thiện nam tín nữ vẫn tin rằng, từ pho tượng ấy, có ánh mắt thiện lành đang dõi theo và phù hộ độ trì cho bà con ngư dân ngoài khơi.
Video đang HOT
2. Làm sao kể cho hết những miền đất hứng gió dọc theo dải đất liền hình chữ S , dải đất “nằm phơi phới bên bờ biển xanh” như nhạc sĩ Phạm Duy từng tưởng tượng.
Dọc biển, cư dân thường đặt tên cho những nơi có dãy núi cánh cung, hõm xuống, giống yên ngựa, hứng gió là Eo Gió. Như ở hòn Lao của Cù Lao Chàm (Quảng Nam), hay ngoài đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Mà đâu phải chỉ phía biển mới có “eo biển hút gió”. Thử ngược lên vùng trung du xứ Quảng mà xem. Có một Eo Gió trên tuyến ĐT 615, khi bạn từ phía Kỳ Lý đi đường bộ ngang qua đỉnh đèo về phía Tiên Phước… Vào mé Quảng Ngãi, thậm chí có cả đèo lẫn núi mang tên Eo Gió.
Ngược về quá khứ, địa danh “Eo Gió” còn thấy ký chú trên bản đồ dẹp yên miền Nam năm Giáp Ngọ 1774 (Giáp Ngọ niên bình Nam đồ) do Đoan quận công Bùi Thế Đạt (1704 – 1778) vẽ trong chiến dịch quân Trịnh tiến đ.ánh chúa Nguyễn, vẽ từ Đồng Hới vào đến biên giới Cao Miên.
“Giáp Ngọ niên bình Nam đồ” gồm 14 bức, là một phần của “Hồng Đức bản đồ”. Dò theo địa danh trên một trang bản đồ, thấy ghi rõ Chiêm Thành tổ mộ (mộ tổ của vua Chiêm Thành), Hiền mẫu tổ mộ (mộ bà nội chúa Hiền, tức bà Đoàn quý phi), Đại Chiêm môn (cửa Đại), Điện Bàn phủ trị, Đà Nông hải môn (cửa biển Đà Nẵng)… Và trong số những địa danh quen thuộc của xứ Quảng đó, bất ngờ thấy có cả cụm “Eo Gió – Tân Mỹ xã – Phúc Minh xã – Hàn thị”.
Sau này, có nhà nghiên cứu khảo sát thực tế tại Eo Gió và căn cứ Hồng Đức bản đồ đã nhận ra “Eo Gió” là một vị trí chiến lược về quân sự cổ, nằm trên con đường thượng đạo xưa.
3. Đầu tuần này, khi đọc bản tin các tàu cứu nạn của lực lượng hải quân, cảnh sát biển chính thức kết thúc đợt tìm kiếm 13 ngư dân Quảng Nam gặp nạn ngoài khơi Trường Sa, nỗi buồn tự dưng dâng ngập trong tôi.
Ngay từ khi cơn lốc xoáy nhấn chìm 2 tàu câu mực khoảng 1 tuần trước đó ở vùng biển cách Eo Gió (Quy Nhơn) 240 hải lý về hướng Đông – Đông Nam, nỗi lo lắng đã chập chờn. Giờ thì họ vẫn mất hút đâu đó dưới đáy biển sâu nghìn thước, quê nhà vừa có thêm những hòn vọng phu, hồn treo cột buồm…
Nhớ lại thảm nạn bão Chanchu năm 2006, trong vai một người đưa tin, tôi lui tới vùng biển Bình Minh (Thăng Bình) nhiều lần. Dạo đấy, cơn cuồng phong quét ngoài khơi xa, nhưng phía trong bờ có không biết bao nhiêu vết thương mưng mủ… Đúng 10 năm sau, tôi quay lại vùng cát bỏng ấy.
Nỗi đau ít nhiều nguôi ngoai. Tiếng cười cũng có vẻ trong trẻo hơn. Vài ba cháu bé mồ côi cha đã vụt lớn thành thiếu nữ. Buổi trưa nắng gắt theo một ngư dân ra trảng cát thắp nén hương ở cụm mộ gió, tôi nghe tiếng thì thầm của gió biển như vỗ về trên những ngọn phi lao… Phải rồi, còn da lông mọc còn chồi nảy cây.
Tự dưng nhớ đến một “đồi gió hú” trong văn chương nước Anh, để gọi tên cho những “miền gió hú” dọc dài miền Trung. Vùng đồng cỏ hoang dã ở Yorkshire được nữ nhà văn Emily Bront chọn làm không gian để độc giả bước vào tiểu thuyết và bà dành những trang đầu để giúp bạn đọc hình dung về ngọn đồi Wuthering Heights (Đồi gió hú).
“Wuthering là một tính ngữ tỉnh lẻ giàu ý nghĩa, nó mô tả sự náo động của khí quyển bủa vây vị trí ngôi nhà khi trời dông bão”, nơi ở của nhân vật Heathcliff được “vẽ” bằng gió như thế, qua lối chuyển ngữ của dịch giả Dương Tường. Nhưng nữ nhà văn Emily Bront kịp trấn an độc giả khi viết tiếp, rằng những ngọn gió náo động ấy là ngọn gió trong lành, ở trên này lúc nào cũng có, ta có thể đoán được sức gió bắc thổi vượt qua bìa đồi mạnh như thế nào thông qua độ cong oằn của những vạt cây…
*
* *
Không phải lúc nào cũng đón được những “ngọn gió trong lành” như ở Yorkshire. Người miền gió hú dọc miền Trung bao đời nay cứ nghe tiếng gió, đón gió, cậy nhờ gió, vui với gió và lắm phen ngã quỵ cùng gió.
Có những luồng gió tưởng đang thổi đâu đó rất xa, nhưng vẫn đủ cứa vào lòng người những vết xước, dai dẳng.
Tháp Nghinh Phong - Công trình kiến trúc độc đáo
Tháp Nghinh Phong được xây dựng trên quảng trường Nghinh Phong rộng lớn, tại điểm đầu của đại lộ Nguyễn Hữu Thọ giao với đường Độc Lập ở TP Tuy Hòa, là nơi đón nắng và gió biển vào sâu trong lòng đô thị.
Tháp Nghinh Phong được xem là một kiến trúc mộc, mang đậm nét văn hóa đá Phú Yên. Ảnh: MINH NGUYỆT
Ngôn ngữ kiến trúc
Tháp Nghinh Phong được xây dựng từ ý tưởng của Công ty Huni Architectes (Pháp) đề xuất, thiết kế kỹ thuật và thiết kế thi công là tư vấn trong nước. Công trình có ngôn ngữ kiến trúc khắc họa lại câu chuyện huyền sử Trăm trứng, trăm con, kết hợp với ý tưởng được lấy từ nguồn cảm hứng cảnh quan thiên nhiên gành Đá Đĩa, một di sản quốc gia đặc biệt. Công trình này vừa gần gũi vừa mang giá trị văn hóa nghệ thuật cao.
Từ câu chuyện huyền sử Lạc Long Quân - Âu Cơ có trăm con, 50 con gái theo mẹ lên ngàn, 50 con trai theo cha ra biển đảo; đó cũng là dụng ý của tác giả khi thiết kế công trình, mặt bằng được tạo dựng từ 50 khối đá hình lục giác mỗi bên, ngăn chia ở giữa bằng một khe đón gió xuất phát từ ý tưởng nghinh phong. Các khối đá granite chồng lên nhau 2 bên khe nghinh phong, tạo nên 2 tòa tháp, biểu tượng của gành Đá Đĩa ở Tuy An.
Ở giữa khe nghinh phong được gắn các mảng phù điêu tạc trên những phiến đá granite, chạm khắc bởi những nghệ nhân người Phú Yên như một hình thức kể lại câu chuyện lịch sử, nhắc nhở chúng ta về cội nguồn cha ông khai phá đất và xây dựng quê hương Phú Yên.
Công trình có ngôn ngữ kiến trúc khắc họa lại câu chuyện Trăm trứng, trăm con kết hợp với ý tưởng được lấy từ cảm hứng cảnh quan thiên nhiên gành Đá Đĩa. Ảnh: MINH NGUYỆT
Theo quy hoạch dọc công viên biển Tuy Hòa, các công trình chỉ được phép xây dựng cao dưới 45m so với mực nước biển, hiện tại tháp Nghinh Phong có độ cao là 42m. Tại Quyết định 1764/QĐ-UBND ngày 30/10/2019 của UBND tỉnh, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án: Phần xây dựng có quảng trường trung tâm với diện tích 7.190m2; tháp Nghinh Phong mang tính biểu tượng tỉnh Phú Yên, công trình cấp II gồm 2 tháp đối xứng (1 tháp cao 28m, 1 tháp cao 34m so với cốt sân). Công trình có kết cấu lõi bê tông cốt thép (BTCT), bên ngoài toàn bộ ốp đá granite bằng hệ neo Anchor Sus; hệ móng cọc BTCT ly tâm ứng lực đường kính 300mm, với chu kỳ an toàn của công trình là 50 năm.
Tháp Nghinh Phong là công trình được thiết kế và thi công xây dựng với toàn bộ bên ngoài từ các bậc cấp lên xuống đến nền sân; từ đế tháp đến thân tháp được ốp bằng các phiến đá granite, một loại vật liệu có độ bền vĩnh cửu và có rất nhiều tại Phú Yên. Ngoài ra, không có một loại vật liệu ốp lát nào hỗ trợ, đây được coi như một ý tưởng độc đáo về việc sử dụng vật liệu xây dựng, một kiến trúc mộc hiện nay tại Phú Yên, mang đậm nét văn hóa đá Phú Yên.
Điểm đến hấp dẫn
Về ban đêm, tháp Nghinh Phong được chiếu sáng với công nghệ Boline - Tesia 3D Mapoping và laze có cường độ cao, tạo nên vũ điệu ánh sáng đa sắc màu, hòa trong tiếng vi vút cất lên từ gió biển qua khe nghinh phong của tháp. Ban ngày, tháp Nghinh Phong từ xa nhìn tựa như phần đầu một con tàu vượt sóng đại dương, những khối đá tối sáng 2 bên chồng lên nhau như những con sóng tung bọt trắng xóa bên mạn tàu. Nếu bạn muốn có những tấm hình đẹp hãy tới đây vào buổi tối khi có ánh điện chiếu sáng cho công trình; hay ban ngày khoảnh khắc đẹp nhất là khi xế chiều, với trời xanh, biển xanh, không gian xanh.
Ở giữa khe nghinh phong được gắn các mảng phù điêu tạc trên những phiến đá granite, chạm khắc bởi những nghệ nhân người Phú Yên. Ảnh: MINH NGUYỆT
Nói về kiến trúc nghệ thuật, phải kể đến không gian xung quanh tháp Nghinh Phong. Tháp được xây dựng trên quảng trường Nghinh Phong rộng lớn, nơi có biển trời xanh. Quảng trường Nghinh Phong là một hạng mục trong tổng thể công viên biển Tuy Hòa xinh đẹp, phía Bắc quảng trường còn có quần thể tháp Phong Cảnh rất sinh động. Công viên biển Tuy Hòa có chiều dài khoảng 10km từ cửa sông Đà Diễn ra đến cửa sông Đồng Nai (giáp với huyện Tuy An). Xung quanh quảng trường là những dự án du lịch sinh thái nhà thấp tầng với cây hoa màu xanh tươi mới; nơi đây có hệ thống giao thông đô thị hiện đại, có không gian thoáng đãng, không khí trong lành...
Quảng trường Nghinh Phong gần như là biểu tượng mới của tỉnh Phú Yên tại TP Tuy Hòa. Mới đây, quảng trường này được chọn tổ chức những sự kiện có quy mô lớn mang tầm vóc quốc gia, đó là: Hình ảnh tháp Nghinh Phong được dàn dựng trình chiếu trong lễ khai mạc SEA Games 31, tổ chức Festival Sinh viên kiến trúc toàn quốc lần thứ XIII, lễ mít tinh kỷ niệm ngày Đại dương thế giới và tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2022. Đây là minh chứng cho tác phẩm nghệ thuật kiến trúc này.
Tháp Nghinh Phong, một địa điểm check-in của người dân địa phương cũng như khách du lịch trên mọi miền đất nước khi đến với thành phố biển Tuy Hòa. Tháp là một bài ca Phú Yên được viết lên từ gió, một công trình kiến trúc độc đáo có ngôn ngữ nghệ thuật kiến trúc sâu lắng đang là điểm đến hấp dẫn đối với mọi người.
Bãi biển cát đen huyền bí ở Iceland Nhắc đến biển, người ta thường nghĩ ngay đến những bãi cát trắng trải dài. Tuy nhiên, bãi biển Reynisfjara tại phía Nam Iceland lại mang sắc đen độc đáo, được nhiều du khách tìm đến khám phá. Ảnh: Kevin Phan Lý giải vì sao bãi biển này lại có màu đen bí ẩn, anh Kevin Phan, hướng dẫn viên du lịch tại...
