Lo lắng suy thoái, Gen Z chạy đua chuẩn bị hậu tốt nghiệp

86% sinh viên tốt nghiệp tin rằng thế giới rơi vào một cuộc suy thoái việc làm. Họ loay hoay tìm nhiều cách để tránh điều này ngay từ khi mới tốt nghiệp.

Vài tháng nữa, Cassidy Case (20 t.uổi, sinh viên năm nhất ngành Marketing tại Đại học Arizona) đã bắt đầu kỳ thực tập mùa thu tại chuỗi cửa hàng tiện lợi Circle K được một vài tháng. Đó không phải là công việc thực tập đầu tiên của cô. Ngay từ mùa hè, Case đã hoàn thành kỳ thực tập đầu tiên. Khi phỏng vấn cho công việc này, cô đã trình bày rất rõ mong muốn có được một công việc toàn thời gian khi tốt nghiệp vào năm 2024, sau khi thực tập tại đây vài tháng.

Lý giải với CNBC về mong muốn trên, Case cho biết mình không muốn phải ở trong thế khó sau khi tốt nghiệp. Một người bạn của cô gần đây đã hoàn thành kỳ thực tập và cũng đề xuất mong muốn được ở lại làm việc toàn thời gian nhưng đã bị từ chối do kinh tế bất ổn.

“Điều này khiến tôi căng thẳng khi tốt nghiệp ngày càng gần. Lúc nào tôi cũng suy nghĩ về công việc”, Case nói.

Theo khảo sát thực tập toàn cầu năm 2022 của Goldman Sachs trên hơn 2.470 sinh viên thực tập trong mùa hè, 86% trong số đó cho biết họ tin rằng một cơn suy thoái công việc đang diễn ra. Các sinh viên tốt nghiệp vào năm 2023 cũng nói rằng họ lo lắng và căng thẳng về việc làm sau tốt nghiệp, Christine Cruzvergara, giám đốc chiến lược giáo dục tại nền tảng tìm việc cho sinh viên Handshake cho biết.

Khi những lao động trẻ tìm kiếm sự ổn định và ý nghĩa trong công việc khi bắt đầu gia nhập thị trường lao động, họ thay đổi suy nghĩ và hành động của mình để chống suy thoái cho tương lai họ, theo CNBC.

Cassidy Case đi thực tập từ mùa hè năm nhất để tìm kiếm cơ hội làm việc toàn thời gian. Ảnh: CNBC.

Kế hoạch chống suy thoái

Sinh viên đại học ngày nay biết họ muốn gì và cho nhà tuyển dụng biết điều đó.

Đối với một số người, kiếm một công việc thực tập ngay trong thời gian học là một cách an toàn.

Như Case, cô biết mình muốn có một công việc toàn thời gian ngay sau khi tốt nghiệp, nên đã tìm kiếm cơ hội ở kỳ thực tập. Sau khi trình bày với nhà tuyển dụng về mục tiêu nghề nghiệp của mình trong ngành Marketing, cô hỏi họ về cơ hội làm việc toàn thời gian cho sinh viên nếu thực tập xuất sắc cũng như kế hoạch tuyển dụng của công ty trong vòng 2-4 năm tới.

Khác Case, Oliver Sims (21 t.uổi, Đại học Arkansas) cho biết mình sẽ học thạc sĩ trong vòng một năm tại Trường Kinh doanh Walton ngay sau khi tốt nghiệp vào tháng 5 tới.

Theo Jade Walters (23 t.uổi), đang điều hành một chương trình hướng nghiệp dành cho Gen Z, người trẻ thường sợ hãi và lo lắng về triển vọng việc làm của họ trong một nền kinh tế được dự báo sẽ ảm đạm. Nhiều người than thở về việc công việc đòi phải có kinh nghiệm ngay khi mới ra trường hay không được hồi đáp khi gửi đơn ứng tuyển. Vì vậy, tỷ lệ nhập học có xu hướng tăng khi việc làm ngày một hiếm.

“Đối với một số người, làm sinh viên dễ hơn tìm việc”, Walters nói.

Oliver Sims quyết định sẽ học thạc sĩ ngay sau khi tốt nghiệp. Ảnh: CNBC.

Lo lắng nhất thời, lạc quan lâu dài

Theo một nghiên cứu của Đại học Stanford, những người lao động trẻ thời kỳ Đại suy thoái 2008 là nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tuy nhiên, thị trường việc làm tại Mỹ năm 2022 không giống năm 2008: Việc làm đang bùng nổ, điều kiện làm việc tốt hơn, theo quan điểm của Sarah Wang (21 t.uổi, sinh viên năm cuối ngành truyền thông tại ĐH California tại Los Angeles) đang thực tập tại công ty đầu tư Worklife.

Nhận thấy hình thức làm việc có thể linh hoạt như thời kỳ đại dịch, Wang cho biết mình và các đồng nghiệp kén chọn khi chọn một công việc nào đó.

“Bạn có thể làm việc từ quê nhà cho một công ty có văn phòng tại New York. Các nhà quản lý linh hoạt với nhân viên. Những điều này có thể định nghĩa lại hình thức làm việc trong thời đại này”, cô nói.

Theo Cruzvergara, Gen Z hiện nay có xu hướng lo lắng nhất thời về thị trường việc làm nhưng lạc quan lâu dài về hình thức làm việc và thế giới việc làm nói chung.

Các lao động trẻ cũng biết có rất nhiều cơ hội ngoài các công việc truyền thống. Điều này ít nhiều có thể giảm bớt một số áp lực tìm kiếm một công việc “hoàn hảo” khi ra trường.

“Với sự trỗi dậy của nền kinh tế sáng tạo nhanh, sự nghiệp 9-5 (làm việc 9h sáng – 5h chiều – PV) không phải là con đường khả thi duy nhất cho những người ở độ t.uổi của tôi. Nếu không tìm được công việc phù hợp với đam mê, chúng ta có thể tự tạo ra công việc”, Wang nói.

Những người trẻ t.uổi như Wang tin rằng những cơ hội đó có thể đưa họ tiến xa, theo nghĩa đen và nghĩa bóng.

“Tôi coi công việc là cơ hội để đi du lịch và sống ở nhiều nơi khác nhau trên khắp đất nước. Tôi có thể làm việc ở Seattle trong 2 năm, sau đó tôi có thể đến bờ Đông để học tiếp hoặc đi làm. Hoặc tôi sẽ làm một công việc linh hoạt”, Wang lạc quan nói.

Công việc thú vị, đồng nghiệp tốt và sự linh hoạt

Các thực tập sinh Gen Z tham gia khảo sát của Goldman Sachs cho biết họ ưu tiên các yếu tố tính chất công việc hàng ngày (34%) và đồng nghiệp (21%) khi quyết định chọn một công việc mới. Con số này cao hơn nhiều so với các yếu tố thu hút khác như lương bổng (13%), định hướng của công ty (12%) và cơ hội thăng tiến (8%).

Thế hệ lao động trẻ nhất hiện nay sẵn sàng chuyển chỗ ở vì công việc. Phần lớn trong số họ tin rằng thành công là phải di chuyển, mở rộng ra xung quanh thay vì chôn chân vào một công việc và dần trở thành “ma cũ” trong một công ty.

Theo phân tích của Cruzvergara, nhiều sinh viên mới tốt nghiệp muốn làm việc trực tiếp để có những kết nối xã hội, đặc biệt là khi mới bắt đầu sự nghiệp. Đồng thời, họ mong muốn có thể linh hoạt và tự chủ làm việc tại nhà khi cần, phòng khi có việc đột xuất, để tiết kiệm xăng hoặc chuyển chỗ ở tới chỗ có chi phí sinh hoạt thấp hơn.