‘Lão mù’ trên đất Nghệ hát xẩm nuôi cả gia đình
Giữa cảnh hoang tàn sau lũ, dòng người tất bật ngược xuôi thì riêng góc chợ, người “nghệ sỹ” ấy với cây đàn nhị, đội gió rét vẫn kéo những tiếng đàn, giọng hát xẩm thê lương rung động lòng người.
Khi trót danh mang kiếp cầm ca…
Trong cái se lạnh chớm đông, tôi bắt gặp hình ảnh tại góc cổng chợ Thành phố Hà Tĩnh, một lão mù, ăn mặc tả tơi, tay cầm đàn nhị tự tạo, kéo đi kéo lại. Miệng không ngớt cất lên điệu xẩm buồn thê lương: “Khi phụ tử tình thâm, lúc công thầy nghịa (nghĩa) mẹ. Đừng tiếng tăm nặng lờ. Đừng cả tiếng dài hơi. Nói mẹ cha sao nên. Cại (cãi) mẹ thầy sao phải. Đêm nằm nghị (nghĩ) lại. Nhớ đến cội công uyên. Công cù lao ai đền. Nghịa (nghĩa) sinh thành ngày trước….”.
Người đi qua, kẻ đứng lại cứ đẫn đờ, thơ thẩn nghe lão Xuyên hát mà như được trở về niềm tâm tưởng, đức ba sinh, nghĩa dưỡng dục của đấng sinh thành. Còn lão cứ nghiêng tai tỏ ý cảm ơn những ai rộng lòng trắc ẩn cho lão đồng rau, đồng cháo sống qua ngày, đoạn tháng.
Chợ vắng, lão lại lọ mọ chống gậy dò dẫm về lại ngôi lều hoang vắng cạnh bãi tha ma lo cơm nước cho con (vợ lão mang trọng bệnh đã bỏ lão và đàn con về nơi chín suối cách đây hơn 2 năm).
Người “nghệ sỹ” ấy có tên đầy đủ là Dương Đình Xuyên quê ở xã Bắc Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh), là người được mệnh danh “nghệ sỹ ” hát xẩm cuối cùng trên đất Nghệ.
Sinh năm Tân sửu (1961) nhưng trông anh Xuyên già như ông cụ sáu mươi, cũng vì thế mọi người thường gọi “lão” Xuyên mỗi khi gặp mặt.
Lão quê tận Thạch Đồng, Thạch Hà, khi 4 t.uổi dời nhà lên vùng đồi Bắc Sơn lánh bom Mỹ. Năm lên 7, ông trời cướp đi đôi mắt sáng ngời của “lão”. Cũng từ đó lão lớn lên với mùi khét lẹt của khói bom và những khúc đồng dao, ví dặm.
Người “nghệ sỹ” mù đã gắn chặt cuộc đời mình với kiếp cầm ca. Và trong những lời hát thê lương ấy đã khắc hoạ một phần cuộc sống bần hàn của lão.
Tuy không còn đôi mắt nhưng lão còn đôi tay “duyên dáng cần lao” và một kho dân ca đầy ắp những nỗi niềm… Rồi lão bắt đầu học nhị, học đàn. Để được hát cho vơi bớt những thiệt thòi của cuộc đời mình.
Sau hơn mười mấy năm phiêu bạt, lưu lạc nơi đất khách, quê người, lão về làng dựng lều cạnh bãi tha ma để tiếp tục sống, mặc người làng cứ nghĩ lão đã thành người thiên cổ.
Video đang HOT
Cũng từ đấy, tiếng hát của lão lại vang lên khắp các chợ phiên trong tỉnh. Nay đây mai đó, đến phiên họp chợ là lão lại dò dẫm tìm đến trải nón ngồi bên cổng và hát.
Mỗi khi lão cất lời ca, tình người, tình đời hằn sâu, nguyên vẹn trong tâm thức của khách tha phương như mới trong ngày hôm qua.
Tiếng xẩm của lão khiến nhiều người mê mẩn, bởi vì giọng hát đặc biệt về âm điệu nỉ non trầm bể. Nghe như mưa thảm, gió sầu, dằn vặt đớn đau…
Tiếng hát ấy của lão vang danh khắp vùng, và đầu những năm 90 (khi băng nhạc còn thịnh) nhiều kẻ dân buôn băng nhạc mời lão thâu rồi đem bán khắp trong nam ngoài bắc, để mỗi khi ai đó qua đời, cái không thể thiếu được của gia đình tang chủ đó là tìm cho được cái băng thâu bài hát xẩm của lão để mở lời ai oán…
Không biết những ca từ lão chế, cóp nhặt trên bước đường phiêu bạt thêm vào bài xẩm “Phụ tử tình thâm” khiến cho người qua đường rơm rớm ngấn lệ: “ Hai hàng nước mắt trào tuôn. Thương là thương. Con lắng tai nghe cha dặn mấy lời… Nuôi con từ thủa còn thơ. Giờ phút trăm năm cha cũng đã gần kết thúc. Chị em, anh em con cháu nội ngoại xa gần. Hết lòng đoàn tụ. Bày vẹ (vẽ) cho nhau làm ăn sinh sống. Cha khuyên con dự (giữ) cho trọn trự (chữ) hiếu thành… Ôi thôi, con cháu ở lại. Cha khuyên con đạo làm người. Dự (giữ) trọn trự (chữ) trung trự (chữ) hiếu. Sống trần gian nhưng lúc địa trần gian thì gọi bằng quán trọ. Hữu thật tâm thì âm gian mới gọi là nhà…”.
Rồi mai ai khóc cho mình?
Những tưởng, cuộc đời lão cứ thế cô độc trôi đi buồn bã như bài xẩm mà lão từng hát. Nhưng…
Cuối năm 1999, người làng ngỡ ngàng thấy lão… có vợ. Vợ lão người tận huyện Can Lộc, Hà Tĩnh mắt sáng, cha mẹ mất sớm. Do cuộc sống đói khổ nên lần vào Nam kiếm sống, nhưng không bao lâu lại mang theo hai đứa con trở về quê hương.
Chỉ cách TP Hà Tĩnh vài cây số nhưng những đứa con “lão Xuyên” phải học dưới ánh đèn dầu leo lét.
Gặp nhau giữa buổi chợ chiều thế là đưa nhau về nhà sinh sống. Cũng tưởng lấy được người vợ sáng mắt, tấm thân mù loà của lão sẽ có chỗ nương tựa nhưng ai ngờ, ít năm sau người vợ đổ trọng bệnh suy thận, viêm gan, đường ruột… Gia đình 6 miệng ăn, vì thế đứa cả 14 t.uổi đã bỏ học đi làm thuê, đứa thứ 12 t.uổi cũng bỏ học, èo oặt cùng hai em một lên 6, còn một đứa mới lên 4 t.uổi sống chung với lão trong ngôi lều rách nát, ẩm mốc.
Vài năm trở lại đây, lão phải lê thân nhiều hơn ở khắp các ngõ chợ, cất tiếng thê lương cho người đời và cho chính cuộc đời lão, để rồi ngả nón cho kẻ chợ vứt vào dăm đồng t.iền lẻ về vợ ốm, con thơ. Tài sản của gia đình lão không có gì đáng giá ngoài chiếc giường bằng cũ kỹ do người vợ quá cố để lại.
Giờ đây, tất thảy cơm áo, đều trông chờ vào tiếng hát của lão Xuyên và lòng hảo tâm của khách bộ hành qua đường.
Nhưng đời cầm ca rồi cũng đến lúc chồn chân, mỏi gối. Không biết cuộc đời của lão và gia đình giờ sẽ ra sao? Rồi ai sẽ hát tiễn một kiếp cầm ca?
Giang Uyên
Theo Bưu Điện Việt Nam
Lũ rút chậm, áp thấp nhiệt đới tiến vào Nam Trung bộ
Trong khi nước lũ đang rút rất chậm, tỷ lệ người c.hết và mất tích gia tăng thì người dân Khánh Hòa, Bình Thuận, Phú Yên... lại đối mặt với mưa giông do áp thấp nhiệt đới đang di chuyển vào biển Đông.
Theo thông tin của Ban Phòng chống Lụt bão Trung ương, đêm và rạng sáng nay (3/11), tại các tỉnh Nam Trung bộ mưa đã giảm, lượng mưa tới 1h sáng dưới 15 mm.
Tuy nhiên, lũ trên các sông từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa, Gia Lai đang xuống chậm. Mực nước sông Trà Khúc tại cầu Trà Khúc: 4,03m, trên BĐ1: 0,53m, sông Vệ tại cầu Sông Vệ: 2,99m, trên BĐ1: 0,49m, sông Dinh tại Ninh Hòa: 5,40m, dưới BĐ3: 0,10m, sông Cái Nha Trang tại Đồng Trăng: 8,72m, trên BĐ1: 0,72m. Dự báo, lũ các sông từ Quảng Nam đến Phú Yên và Gia Lai, Kon Tum có khả năng lên lại.
Đến thời điểm này, tại tỉnh Khánh Hòa nhiều xã thuộc Thành phố Nha Trang, vùng trũng các huyện Diên Khánh (15 xã), Ninh Hòa (15 xã), thị xã Cam Ranh đang bị ngập, một số khu vực bị chia cắt gồm: khu Đồng Rọ Vĩnh Thái, Hòn Một, Bích Đầm, Đầm Bảy, Vũng Ngáng.
Tại Ninh Thuận còn một số khu vực bị chia cắt gồm: khu vực thôn Phú Thọ thuộc phường Đông Hải, thôn Hòa Thạnh thuộc xã An Hải, khu vực xã Phước Hải.
Số người c.hết vì lũ đã tăng thêm 2 người so với thông tin ngày hôm qua, lên đến 8 người, trong đó Khánh Hòa có 5 người, Phú Yên 3 người. Số người mất tích lên 6 người, Ninh Thuận có 4 người, Khánh Hòa 1 người và Phú Yên 1 người.
Tuyến đường tỉnh lộ về huyện Đồng Xuân (Phú Yên) nhiều đoạn bị ngập từ 0,2 đến 0,5m .(Ảnh Bee)
Nước lũ trên sông Kỳ Lộ tấn công vào làng mạc. (Ảnh Bee)
Người dân thị trấn La Hay dùng thuyền di chuyển xe máy và người. (Ảnh Bee)
Tổng cộng, có 622 nhà sập đổ vì mưa lũ (Khánh Hòa: 168, Ninh Thuận: 454), 6.100 nhà bị ngập chìm trong nước (Khánh Hòa: 508, Ninh Thuận: 5.152, Bình Thuận 440).
Ngày hôm qua, quốc lộ 1A và Quốc lộ 27 nước đã rút, đường sắt đoạn Đèo Cả đã khắc phục sạt lở và thông xe. Tuy nhiên, quốc lộ 26 bị ngập nhiều đoạn từ 0,1 - 0,3m, xe tải, xe gầm cao vẫn có thể di chuyển được.
Tại Phú Yên: Các tỉnh lộ: 641, 642, 643, 646, 647 một số đoạn bị ngập từ 0,5-1,0m gây ách tắc giao thông; tỉnh lộ: 644, 645, 649, 650 một số đoạn vẫn còn bị ngập từ 0,1-0,3m, mặt đường xói lở, đi lại khó khăn.
Trong khi đó nhiều tuyến đường tại Khánh Hòa bị sạt lở nghiêm trọng gây ách tắc giao thông. Đường Khánh Lê Lâm Đồng bị sạt lở 3 vị trí, hiện lực lượng chức năng đang triển khai thu dọn, dự kiến ngày 5/11 sẽ thông. Đường Nguyễn Tất Thành bị sạt lở 3 vị trí, hiện đã thông 1 làn xe, đường Lập Định - Suối Môn vẫn ách tắc giao thông do ngập và sập mố cầu tràn Vĩnh Thái, đường từ sân bay Cam Ranh đến cầu Long Hồ bị sụp cống, sạt lở 2/3 đường, đường tỉnh lộ 9 lên Khánh Sơn chưa thông xe do ngập, đường Khánh Sơn đến Thành Sơn ách tắc giao thông do ngập.
Điều đáng lo ngại là trong khi lũ rút chậm và có khả năng lên lại, thì theo tin của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, sáng nay trên vùng biển phía bắc quần đảo Trường Sa hình thành một vùng áp thấp. Lúc 7h, vị trí trung tâm vùng áp thấp ở vào khoảng 12,0N - 14,0N, 111,0E - 113,0E trên khu vực biển ngoài khơi các tỉnh Quảng Nam - Khánh Hòa.
Dự báo trong 24 giờ tới, vùng áp thấp này di chuyển chậm theo hướng Tây. Do ảnh hưởng của hoàn lưu vùng áp thấp kết hợp với đới gió đông bắc mạnh và nhiễu động trong đới gió đông trên cao, ở khu vực Bắc và giữa Biển Đông (bao gồm cả vùng biển quần đảo Hoàng Sa). Vùng biển ngoài khơi các tỉnh từ Quảng Trị đến Khánh Hòa có gió mạnh cấp 7, có lúc cấp 8, giật cấp 9 - 10 và có mưa dông mạnh. Biển động rất mạnh. Trong cơn dông cần đề phòng có lốc xoáy và gió giật mạnh. Ở các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Khánh Hòa và Bắc Tây Nguyên có mưa vừa, mưa to đến rất to, các tỉnh Nam Trung bộ có nguy cơ đối mặt với một đợt lũ mới.
Thủy Nguyên
Theo Bưu Điện Việt Nam
2 người đàn bà góa nổi tiếng vì... nghèo Sự nghèo đói, khổ sở của hai người đàn bà đã khiến cho họ trở nên nổi tiếng. Dù họ chẳng muốn vậy. Chồng c.hết, chẳng để lại gì ngoài đứa con thơ. Ngày giỗ, chị Hiền ở xã Đức Giang (huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh) chỉ biết đưa con sang nhà bà nội để thắp hương, vì chị chẳng thể lập được...
