Kiểm định chất lượng: Đại học nào cũng “khiếm khuyết” về chương trình đào tạo
Theo khảo sát, trong 117 trường đại học đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục cho thấy, trường đại học nào cũng không đạt đầy đủ các tiêu chí về chương trình đào tạo.
GS. TS Nguyễn Quang Dong, trường ĐH Kinh tế quốc dân đã có khảo sát toàn diện về 117 trường đại học đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục. Tại khảo sát, GS Dong đã chỉ ra những tồn tại chủ yếu của các trường như đã phản ánh trong bài: “3 nhược điểm lớn của các trường đại học qua kiểm định chất lượng”
65% trường chưa thực hiện cải tiến chất lượng
Tiêu chuẩn chương trình đào tạo, đ.ánh giá quản trị của trường đại học về những nội dung từ xây dựng chương trình đào tạo (CTĐT), chuẩn đầu ra (CĐR), kết cấu CTĐT, đổi mới CTĐT và đ.ánh giá CTĐT.
Đây là tiêu chuẩn mà theo GS Nguyễn Quang Dong, không có trường đại học nào đạt tất cả các tiêu chí.
Theo GS Dong, tiêu chí yêu cầu CTĐT có mục tiêu đào tạo rõ ràng, cụ thể, có kết cấu hợp lý, hệ thống đáp ứng chuẩn đầu ra (tiêu chí 3.2) (CĐR), và đáp ứng linh hoạt nhu cầu của thị trường. Để đạt được tiêu chí này đòi hỏi các trường đại học đạt được 5 mốc chuẩn.
Các lý do để 43,6% các trường đại học chưa đạt tiêu chí này là do CĐR còn phân biệt giữa các hình thức đào tạo (hình thức đào tạo chính quy, đào tạo vừa làm vừa học), chưa liên kết giữa mục tiêu đào tạo với CĐR và CTĐT, chưa đảm bảo đo lường và đ.ánh giá được, chưa được công khai hóa. CĐR về ngoại ngữ còn thấp hơn so với yêu cầu của Bộ GD&ĐT.
Trong chương trình đào tạo, trường đại học chưa cụ thể hóa văn bản về kết cấu CTĐT dẫn đến các CTĐT có kết cấu rất khác nhau (mục tiêu đào tạo, CĐR, tỷ lệ các khối kiến thức, tỷ lệ các học phần tự chọn…). CTĐT cho hình thức vừa làm vừa học (VLVH) khác biệt nhiều với hình thức đào tạo chính quy (học phần, cách đ.ánh giá học phần, tổ chức đào tạo).
Trong hệ thống đề cương học phần, trường đại học chưa cụ thể hóa văn bản về đề cương chi tiết học phần, nên một số yếu tố cấu thành của đề cương không có (thẩm quyền phê duyệt đề cương, phân bổ thời gian cho lý thuyết và thực hành, hình thức kiểm tra đ.ánh giá, tài liệu tham khảo…). Hệ thống đề cương chưa được công khai hóa; người học chưa được phổ biến đề cương một cách đầy đủ và rõ ràng, nhất là đối với người học theo hình thức VLVH, người học sau đại học. Giáo trình và tài liệu tham khảo chưa đầy đủ…
Đặc biệt, với tiêu chí 3.6 (như hình trên) CTĐT được định kỳ đ.ánh giá và thực hiện cải tiến chất lượng dựa trên kết quả đ.ánh giá. Để đạt được tiêu chí này, các trường đại học cần phải vượt qua 3 yêu cầu: trong 5 năm ít nhất một lần đ.ánh giá CTĐT (tự đ.ánh giá/đánh giá đồng cấp/kiểm định CTĐT); trường đại học có giải pháp cải tiến chất lượng dựa trên kết quả đ.ánh giá và CSGD ĐH có biện pháp và thực hiện cải tiến chất lượng CTĐT dựa trên ý kiến của các bên liên quan.
Tuy nhiên, có tới 65% các trường chưa đạt tiêu chí này với các lý do chủ yếu là không thực hiện định kỳ đ.ánh giá CTĐT bằng cách tự đ.ánh giá hoặc đ.ánh giá đồng cấp hoặc KĐCL. Rất nhiều trường đại học chưa biết được việc đ.ánh giá CTĐT là kiểm định CTĐT theo bộ tiêu chuẩn do Bộ GD&ĐT ban hành hoặc kiểm định CTĐT do nước ngoài thực hiện.
Về hoạt động đào tạo, GS Dong cho biết, tiêu chuẩn này đ.ánh giá quản trị của trường đại học về hoạt động đào tạo. Tiêu chuẩn yêu cầu trường đại học phải đa dạng hóa các hình thức đào tạo, tổ chức đào tạo theo tín chỉ, có phương pháp hợp lý đ.ánh giá họat động giảng dạy của giảng viên; đ.ánh giá kết quả học tập của người học khách quan, công bằng, chính xác; đ.ánh giá chất lượng đào tạo đối với người học sau khi ra trường…
Tỷ lệ % các tiêu chí chưa đạt về tiêu chuẩn hoạt động đào tạo
Theo khảo sát của GS Dong, trong 7 tiêu chí, có 5 tiêu chí dưới 20% các trường đại học chưa đạt, và Tiêu chí 4.4 có 43,6% và Tiêu chí 4.7 có 33,3% số trường đại học chưa đạt.
Video đang HOT
Phương pháp và quy trình kiểm tra đ.ánh giá được đa dạng hoá, đảm bảo nghiêm túc, khách quan, chính xác, công bằng và phù hợp với hình thức đào tạo, hình thức học tập, mục tiêu môn học và đảm bảo mặt bằng chất lượng giữa các hình thức đào tạo; đ.ánh giá được mức độ tích lũy của người học về kiến thức chuyên môn, kỹ năng thực hành và năng lực phát hiện, giải quyết vấn đề.
Tiêu chí này có 3 mốc để đ.ánh giá tiêu chí đạt hay chưa đạt. Có tới 43,6% trường đại học chưa đạt tiêu chí này với các lý do chủ yếu:
Trường đại học chưa có quy định về xây dựng, quản lý và sử dụng ngân hàng câu hỏi thi. Công tác làm đề thi còn chưa được quản lý chặt chẽ, có không ít học phần do giảng viên tự ra đề thi. Đáp án chưa nộp cùng đề thi. Công tác tổ chức thi, quản lý chấm thi còn do nhiều đầu mối thực hiện.
Công tác giám sát chấm thi và hậu kiểm hầu như chưa được thực hiện, số lượng bài phúc khảo nhiều (có trường đại học tỷ lệ thay đổi điểm thi đối với các trường hợp phúc khảo khá cao, dao động từ 42,4% đến 49,6%).
Việc xây dựng câu hỏi thi và ngân hàng câu hỏi chưa vận dụng khoa học đo lường đ.ánh giá để định lượng phân tích các câu hỏi thi nên chất lượng câu hỏi chưa tốt, phổ điểm kết quả học tập bị lệch.
Về đ.ánh giá chất lượng đào tạo đối với người học sau khi ra trường và kế hoạch điều chỉnh hoạt động đào tạo cho phù hợp với yêu cầu của xã hội. Để đạt được tiêu chí này, trường đại học thực hiện đầy đủ 3 yêu cầu: thực hiện đ.ánh giá chất lượng người học sau khi ra trường hằng năm thông qua ý kiến phản hồi của người học đã tốt nghiệp va của đơn vị sử dụng lao động; triên khai điều chỉnh hoạt động đào tạo dựa trên các thông tin phản hồi và lây y kiên phản hồi của nhà sử dụng lao động đối với sinh viên tôt nghiêp phải được thực hiện theo ngành có người học tốt nghiệp. 33,3% trường đại học chưa đạt tiêu chí này.
77,8% trường đại học chưa đạt về nguồn thu từ nghiên cứu khoa học
Trong tiêu chuẩn về nghiên cứu khoa học, ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ, GS Dong cho rằng, tiêu chuẩn này đ.ánh giá về quản trị và kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH), ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ gắn với sứ mạng, tầm nhìn của trừng đại học.
Tiêu chuẩn bao gồm: xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện, đ.ánh giá kết quả; đóng góp về mặt học thuật (các bài báo đăng trên tạp chí khoa học chuyên ngành, tạp chí quốc tế), đóng góp về mặt thực tiễn (chuyển giao công nghệ, ứng dụng thực tiễn); tác dụng của nghiên cứu đối với trường đại học về mặt đào tạo, về tài chính…
GS Dong cho biết, theo bảng trên với tiêu chí 7.2, các đề tài, dự án được thực hiện và nghiệm thu theo kế hoạch. 47,9 % các trường đại học chưa đạt tiêu chí này. Nguyên nhân chủ yếu là s.ố đ.ề tài quá hạn chiếm tỷ lệ cao; Tỷ lệ đề tài NCKH/giảng viên quá thấp.
Trong tiêu chí 7.5, tiêu chí này yêu cầu trường đại học phải đảm bảo nguồn thu từ NCKH và chuyển giao công nghệ không ít hơn kinh phí dành cho các hoạt động NCKH và chuyển giao công nghệ. Tiêu chí này có 77,8% trường đại học chưa đạt và là tiêu chí có tỷ lệ trường đại học chưa đạt nhiều nhất trong 61 tiêu chí.
Nguyên nhân chủ yếu là các trường đại học chưa trích đủ kinh phí từ nguồn thu hợp pháp của trường đại học cho NCKH và chuyển giao công nghệ; Trường đại học chưa trích đủ kinh phí từ học phí cho NCKH của sinh viên; Không cân đối được chi và thu từ NCKH và chuyển giao công nghệ.
66,7% thư viện các trường chưa đủ tài liệu đáp ứng nhu cầu sinh viên
Về tiêu chuẩn thư viện, trang thiết bị học tập và cơ sở vật chất, theo GS Dong, tiêu chuẩn này đ.ánh giá cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học, học tập của sinh viên.
Theo phân tích của GS Dong, tiêu chí 9.1, tiêu chí này yêu cầu trường đại học phải có đủ giáo trình, tài liệu tham khảo tiếng Việt và tiếng nước ngoài đáp ứng yêu cầu của sinh viên, giảng viên, cán bộ nghiên cứu; có thư viện điện tử kết nối mạng, tuy nhiên, có tới 66,7 % trường đại học chưa đạt Tiêu chí này.
Các lý do Tiêu chí chưa đạt là trường thiếu giáo trình, sách tham khảo bằng tiếng Việt, tiếng nước ngoài phục vụ giảng dạy, NCKH và học tập. Rất nhiều học liệu quá cũ, trường đại học chưa đầu tư thích đáng cho công tác giáo trình học liệu; chưa thực hiện đầy đủ quy định của Bộ GD&ĐT về công tác giáo trình.
Việc kết nối với thư viện điện tử trong và ngoài nước còn yếu, dung lượng đường truyền không cao nên khó khăn trong tra cứu, tìm kiếm tài liệu. Hệ thống tin học phục vụ tra cứu thư mục còn yếu, không theo dõi được số người truy cập.
Người học ít sử dụng thư viện và thư viện điện tử, kỹ năng tra cứu yếu. Thư viện không lấy ý kiến về sự hài lòng của người sử dụng.
GS Dong cho rằng, đối với các trường đại học, việc hình thành văn hóa chất lượng, nâng cao chất lượng giáo dục của trường quá trình lâu dài, không có điểm dừng. Về mặt nhận thức, các trường cần phải coi hoạt động đảm bảo chất lượng là hoạt động trung tâm để quản trị trường, là hoạt động cho chính mình.
Nhờ đó, chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học, vị thế của trường mới được nâng cao. Qua quá trình KĐCLGD, đó đây, khâu công việc nào đó ở một số trường đại học thực hiện như không phải cho lợi ích của chính mình, thực hiện mang tính đối phó.
Nhật Hồng
Theo Dân trí
3 nhược điểm lớn của các trường đại học qua kiểm định chất lượng
Đó là các nhược điểm: Chương trình đào tạo, Nghiên cứu khoa học, ứng dụng, phát triển & chuyển giao công nghệ và Đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên.
Thông tin trên do GS.TS Nguyễn Quang Dong, trường ĐH Kinh tế quốc dân nghiên cứu về "Những tồn tại chủ yếu của các trường đại học Việt Nam nhìn từ kết quả kiểm định chất lượng giáo dục".
Hầu hết các trường đại học không đạt 100% tiêu chí trong kiểm định chất lượng
Từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 5 năm 2018, cả nước có 117 trường đại học và học viện được kiểm chất lượng giáo dục. Quá trình KĐCLGD các trường đại học Việt Nam được thực hiện theo Bộ tiêu chuẩn gồm 10 tiêu chuẩn, 61 tiêu chí ban hành tại Thông tư số 62/2012/TT-BGDĐT ngày 28/12/2012) và Văn bản hợp nhất số 06/VBHN-BGDĐT ngày 04/3/2014) và được thực hiện từ tháng 01 năm 2016 đến tháng 5 năm 2018.
Bốn Trung tâm KĐCLGD của Việt Nam đã đ.ánh giá ngoài 122 trường đại học. Trong đó, 117 trường đại học đã được các Hội đồng KĐCLGD ban hành Nghị quyết công nhận đạt Tiêu chuẩn chất lượng giáo dục. 05 trường đại học, sau khi được ĐGN đã xin lùi thời gian kiểm định sang các năm sau, không thực hiện tiếp các khâu KĐCLGD.
Theo Bộ tiêu chuẩn kiểm định, một trường đại học sẽ không đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục khi có 13 tiêu chí trở lên trong 61 tiêu chí chưa đạt (13/61 = 21,3%); mỗi tiêu chí có từ 2 đến 6 mốc chuẩn, nếu có một mốc không đạt thì tiêu chí được đ.ánh giá là "chưa đạt".
3 tiêu chuẩn yếu nhất
Trong 117 trường đại học đã được KĐCLGD có 15,4% là các trường đại học tư thục, 6,8% các trường đại học thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh quản lý và 77,8% các trường đại học thuộc các Bộ và các Đại học quốc gia, Đại học vùng.
Trao đổi với PV Dân trí, GS.TS Nguyễn Quang Dong cho biết, kết quả KĐCLGD của 117 trường đại học đều được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng, trong đó một trường có số tiêu chí "chưa đạt" ít nhất là 5/61 (8,1%) tiêu chí, 25 trường (21,36% số trường) có 12 tiêu chí "chưa đạt".12 tiêu chí chưa đạt là con số tối đa để một trường được công nhận đạt tiêu chuẩn CLGD.
Số tiêu chí và tỷ lệ % các trường đại học chưa đạt - Kết quả tính toán của GS.TS Nguyễn Quang Dong trên cơ sở dữ liệu được xây dựng từ 117 Nghị quyết của các Hội đồng KĐCLGD.
GS Dong cho biết, 10 tiêu chuẩn KĐCLGD phản ánh quản trị đại học theo từng chức năng của một trường. Mỗi tiêu chuẩn có từ 2 - 9 tiêu chí. Cụ thể:
Tiêu chuẩn và tỷ lệ phần trăm số tiêu chí chưa đạt - Kết quả tính toán trên cơ sở dữ liệu được tác giả xây dựng từ 117 Nghị quyết của các Hội đồng KĐCLGD.
Trên cơ sở dữ liệu trên, GS.TS Dong cho rằng, 3 tiêu chuẩn yếu nhất của các trường đại học là: Tiêu chuẩn 3 (Chương trình đào tạo) có tỷ phần trăm các tiêu chí chưa đạt cao nhất 27,6%; Tiêu chuẩn 7 (Nghiên cứu khoa học, ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ) - 23,6% và Tiêu chuẩn 5 (Đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên) - 21,5%.
Ba tiêu chuẩn các trường thực hiện tốt nhất: Tiêu chuẩn 1, Tiêu chuẩn 6 (Người học) và tiêu chuẩn 8 (Hợp tác quốc tế). Các Tiêu chuẩn này có tỷ lệ các tiêu chí chưa đạt nhỏ hơn 10%.
Giải thích vì sao nhiều trường có tỷ lệ tiêu chí chưa đạt ở mức cao, GS Dong cho biết, trong tiêu chuẩn 3, lý do các trường có tỷ lệ cao các tiêu chí chưa đạt là: các chương trình đào tạo khi xây dựng mới/bổ sung chưa khảo sát thị trường, chưa tham khảo các chương trình đào tạo tiên tiến của các trường trong và ngoài nước, chưa có chuẩn đầu ra, chuẩn đầu ra về ngoại ngữ chưa đáp ứng quy định, chưa định kỳ đổi mới chương trình đào tạo, chưa đ.ánh giá chương trình đào tạo...
Lý do dẫn đến Tiêu chuẩn 7 có tỷ lệ các tiêu chí chưa đạt cao: các trường chưa có số lượng công bố khoa học, chưa có s.ố đ.ề tài nghiên cứu, triển khai ứng dụng, chuyển giao công nghệ phù hợp với quy định và năng lực của trường, chưa đầu tư cho nghiên cứu khoa học của giảng viên và sinh viên theo quy định...
Tiêu chuẩn 5 có tỷ lệ các tiêu chí chưa đạt cao là do: thiếu cán bộ (cấp phòng, khoa, bộ môn) dẫn đến bổ nhiệm cán bộ không phù hợp với nhiệm vụ được giao, tỷ lệ sinh viên/giảng viên cao, cơ cấu đội ngũ cán bộ chưa phù hợp về t.uổi đời, t.uổi nghề...
Về tổ chức và quản lý, theo GS Dong, tỷ lệ các trường chưa đạt là 35,9% và 33,3%. Cụ thể, đ.ánh giá cơ cấu tổ chức của trường đại học theo Điều lệ trường đại học và các quy định pháp luật khác có liên quan, được cụ thể hóa trong quy chế về tổ chức và hoạt động của trường.
Về mặt nội hàm, các trường đại học phải có cơ cấu tổ chức phù hợp với quy định pháp luật và cơ cấu tổ chức này phải được văn bản hóa. 3 nhóm lý do dẫn đến 35,9% số trường chưa đạt tiêu chí này là:
Trường đại học công lập chưa có Hội đồng Trường. Nguyên nhân chưa có Hội đồng trường do sự chậm trễ trong phê duyệt của cơ quan chủ quản cấp trên. Đối với các trường tư thục, lý do là thành viên của Hội đồng quản trị chưa phù hợp theo quy định...
Từ kết quả khảo sát, GS Dong kiến nghị, Bộ GD&ĐT cần tổng kết công tác KĐCLGD, với các các tiêu chuẩn có kết quả kiểm định xấu, cần có các chính sách/quy định để các trường tích cực điều chỉnh các hoạt động, khắc phục yếu kém của trường, từ đó toàn hệ thống sẽ tốt hơn.
Theo Dân trí
Nhìn đúng về kiểm định chất lượng Kiểm định chất lượng (KĐCL) là hoạt động đ.ánh giá toàn diện các mặt của một chương trình đạo tạo (nếu KĐCL chương trình) hoặc các mặt hoạt động của trường đại học (nếu KĐCL cơ sở giáo dục). Đây là công cụ quan trọng để bảo đảm chất lượng giáo dục, trong đó có giáo dục ĐH. Kiểm định chất lượng phải...
