Khu rừng mang tên đại tướng
Tương truyền đó là rừng cấm của người Mường bản Nhọt (xã Gia Phù, huyện Phù Yên, Sơn La), là nơi ở của thần linh được người dân canh giữ cẩn thận.
Chiến tranh kết thúc, hàng rào tâm linh bao bọc khu rừng đã không còn, nhưng huyền thoại về một vị tướng bằng xương bằng thịt lập căn cứ trong rừng đã thế chỗ hoàn hảo.
Vào xã Gia Phù hỏi rừng đại tướng, người dân chẳng ai không biết. “Rừng ông Giáp à? Ở ngay đầu bản đấy!”. Khắp một vùng đồi núi trập trùng, không đâu là không có bước chân khai hoang của con người. Những khu rừng chỉ còn là những rừng tạp, cây cỏ lùm lùm quá đầu người nhưng “rừng ông Giáp” vẫn rậm rạp, thâm u như thời cha ông của người Mường, người Thái bản Nhọt còn lũ lượt kéo nhau vào cúng rừng đầu năm.
Cái hầm của tướng Giáp
Cụ Đinh Văn Óng, 69 tuổ.i, người già hiếm hoi từ thời Đại tướng Võ Nguyên Giáp trú ẩn trong khu rừng cấm bản Nhọt còn sống tới bây giờ. “Những người bản Nhọt sống thời ấy chế.t hết cả rồi, chẳng còn ai biết chuyện ông Giáp đâu”, cụ Óng nói như để chúng tôi khỏi mất công tìm kiếm thêm. Đến cả như cụ Óng năm ấy mới 12 tuổ.i mà giờ đã ngấp nghé 70 rồi.
Vị chủ tịch “ở rừng” trước tấm biển chỉ dẫn vào khu rừng đại tướng Võ Nguyên Giáp – Ảnh: V.T
Lúc ấy vào khoảng năm 1954, cụ Óng còn nhỏ tuổ.i nên chỉ được giao đi phụ tải gạo cho lính Cụ Hồ, không được tận mắt chứng kiến căn cứ trong rừng bản Nhọt ngày đó. Nhưng những gì cụ biết cụ nhớ nằm lòng: “Năm 1954 ấy, sau khi đán.h Pháp ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Yên Bái xong, ông Giáp đưa quân vào Yên Châu, Sơn La. Cứ đồn nhỏ đán.h trước, đồn lớn đán.h sau. Đầu tiên là bản Chai, rồi đến đồn Bản Yên, Bản Muống. Đến lúc đán.h đồn Bản Mo, là đồn lớn của địch, ông phải dừng lại ở con suối Tắc Tè trong rừng cấm bản Nhọt để chỉ huy. Chỉ có cái ông Giáp ở lại đấy bao lâu thì tôi không nhớ được”.
Cụ Óng bảo cái rừng bản Nhọt vốn là rừng cấm, dân bản bao đời chẳng dám chặt cây, một năm chỉ một lần kéo nhau vào rừng làm lễ cúng thần rừng đầu năm. Trong rừng cây cối rậm rạp, um tùm, có thể ẩn náu mà không bị phát hiện. Hồi đó, cụ Óng cũng chỉ nghe dân quân bảo nhau là tướng Giáp đang ở trong rừng cấm thôi, còn cái chỗ ông Giáp trú chân, sau này cụ mới có dịp trông thấy. Độ vài năm sau khi chiến tranh kết thúc, một lần đi săn thấy cái hầm nên cụ tò mò vào xem.
“Hầm có che một tấm sắt trước cửa. Hai bên hầm đào rất nhiều hố để bộ đội bảo vệ. Hầm cũng không rộng lắm, chỉ to bằng cái bàn này thôi” – cụ chỉ vào cái bàn đang ngồi, bề ngang gần 2m, dài khoảng 2,5m. Lúc lần mò trong hầm cụ còn nhặt được một con dao và cây cuốc kim bộ đội để lại.
Video đang HOT
Cụ Óng vẫn còn nhớ rõ mồn một cái cảnh thanh niên dân công đi hàng đoàn vận tải gạo cho bộ đội, mỗi người cầm một ống tre trong có nhét giẻ tẩm dầu, đèn đuốc đỏ rừng rực con đường trước bản. “Ông Giáp thắng trận ở Điện Biên Phủ, lính Pháp bị quân ta bắt làm tù binh cũng bị giải đi đàn đàn lũ lũ qua con đường này” – cụ bảo.
Trước chiến tranh, năm nào dân mấy xã cũng tập trung lên rừng làm lễ cầu mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi. Họ mang lợn, mang trâu, mang bò lên rừng ăn uống cả ngày linh đình lắm. Những năm chiến tranh, hầu hết thanh niên trong bản đều đi lính, dân bản dần lãng quên câu chuyện về những vị thần linh ở trong rừng, không còn làm lễ cúng thần rừng đầu năm. Thần rừng chẳng còn hiện diện trong tâm thức của người Mường, người Thái nữa. Nhưng khu rừng vẫn là nơi thành kính thiêng liêng được dân làng ra sức bảo vệ bởi huyền thoại về vị tướng Võ Nguyên Giáp thấm đẫm khu rừng. Từ đó họ gọi luôn khu rừng thiêng là rừng Võ Nguyên Giáp.
Chủ tịch ở rừng
Ngôi nhà tre nứa dựng sát bên bờ suối, ngay đó là những gốc chò chỉ ba người ôm không xuể của rừng Võ Nguyên Giáp. Cách không xa ngôi nhà là cái bảng lớn đề “Rừng Đại tướng Võ Nguyên Giáp”. Một người tóc lấm tấm bạc đang cầm con dao quắm lúi húi dọn cỏ ngay đấy. Chú xe ôm chỉ phía ấy bảo chúng tôi: “Người giữ rừng ông Giáp đấy”.
Đó là ông Đinh Quyết Tiến, 56 tuổ.i, đã “ở rừng” 15 năm. Chúng tôi ngồi ngay bìa rừng hỏi chuyện giữ rừng, tuần rừng chán chê rồi tò mò đi thăm thú ngôi nhà, xem mấy cái bằng khen ghi tên ông. Chợt vỡ lẽ. Hóa ra ông Tiến chỉ mới đầu tháng này còn là chủ tịch xã Gia Phù, vừa về hưu chưa đầy một tháng. “Cả chục năm làm chủ tịch ông cũng ở rừng thế này à?” – tôi kinh ngạc. “Ừ, thì phải ở đây mới giữ rừng được chứ!” – ông điềm nhiên trả lời.
Con đường nhỏ len lỏi dẫn vào rừng đã quá quen thuộc với ông Tiến suốt chục năm tuần rừng – Ảnh: V.T.
Ở đây, cạnh “rừng ông Giáp” chỉ có độc căn nhà này thôi, còn làng bản đều ở xa phía dưới. Ông bảo từ ngày nhận coi “rừng ông Giáp” vợ chồng ông dọn lên đây ở luôn, nhà trong bản chỉ có con cái ở. Suốt thời gian ấy ông vẫn làm cán bộ xã. Ông bà đào một cái ao nhỏ cạnh suối nuôi cá, thả rau, trồng mấy luống bầu bí, nuôi mấy bầy gà vịt. Nước cũng dẫn từ khe trên “rừng ông Giáp” theo đường ống về nhà. Chỉ cần chở gạo từ bản vào là đủ cho những bữa ăn đơn sơ của vợ chồng ông. Cái ống tre dẫn nước từ rừng về cứ nhả nước quanh năm suốt tháng. Ông vục tay hứng nước uống rồi bảo: “Nước từ “rừng ông Giáp” đấy, sạch lắm, chả cần đun nấu gì. Khát nước, vài bụm nước là đã khát”.
Ông Tiến sinh ra sau thời chống Pháp, đi bộ đội trong kháng chiến chống Mỹ tám năm rồi về lại bản canh rừng tới tận bây giờ. Ông bảo rừng này ông Giáp đã ở để chỉ huy đán.h đồn bản Mo. Ông thấy mình cần gìn giữ nó như một niềm tự hào thiêng liêng của bản làng.
Suốt 15 năm qua, công việc của ông là tuần rừng, canh rừng. Vợ chồng ông là một trong bốn hộ canh “rừng ông Giáp” với số tiề.n chưa đầy chục triệu đồng một năm. Số tiề.n công quá ít ỏi cho cả bốn hộ. Nhưng không vì thế mà ông lơ là nhiệm vụ canh rừng. Cái ao nuôi cá, mấy luống rau là vợ chồng ông chịu khó tăng gia để bớt đi phần nào khó khăn. Những hộ khác đều ở trong bản, chỉ thỉnh thoảng đi tuần, còn ông cứ khoảng hai ngày lại đi tuần một lần, mùa khô thì phải tuần hằng ngày để đề phòng cháy rừng. Khu rừng mênh mông rộng tới 200ha nên mỗi lần đi cũng mất cả nửa ngày trời.
“Cứ chỗ nào nhiều gỗ là phải đi tuần luôn cháu ạ. Rừng này đến cả cái cây bằng cổ chân cũng không được chặt”. Ông biết dân bản Nhọt chẳng ai vào rừng chặt cây nhưng lo là lo những người Mông ở bản xa, không biết chuyện vào phá rừng. Ông nhớ đận cháy rừng năm ngoái. Đám đốt rẫy của người Mông, gió thổi to quá liếm cả vào “rừng ông Giáp”. Ở dưới trông lên thấy khói bốc um trong rừng ông liền gọi điện ngay xuống huyện, hô hoán dân làng đang làm đồng gần đấy. Hôm ấy dân bản, lính biên phòng trên huyện cả mấy trăm người kéo xuống để cứu “rừng ông Giáp”. Đám cháy được dập tắt sớm nên rừng vẫn yên lành. Thế mới biết ở đây người ta quý “rừng ông Giáp” lắm.
Ông chủ tịch “ở rừng” bảo với chúng tôi rằng ông mới về hưu vẫn còn đủ sức để giữ rừng. “Chắc cũng giữ được chục năm nữa đấy. Ở đây lâu quá thành quen. Thôi thì đến khi nào chân không đi nổi nữa mình xin nghỉ chưa muộn”.
Theo 24h
"Vàng tặc" đại náo xóm nghèo
Mới đến đầu thôn Nà Nôm, xã Đường Âm, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang nhìn về phía bên kia là sự trơ trọi đến tàn khốc của nguyên một quả đồi.
Vào đại bản doanh "vàng tặc"
Do địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, lại là vùng sâu, vùng xa của tỉnh Hà Giang nên đường giao thông vào trung tâm xã Đường Âm vô cùng khó khăn, đường vào thôn Nà Nôm lại khó khăn bội phần. Để vào Nà Nôm, hai chiếc "Min khờ" phải oằn mình cõng chúng tôi lê từng khúc một. Thi thoảng, một trong hai con ngựa sắt trở nên hung tợn gào rú khét lẹt một vùng để lấy đà đưa người vượt dốc.
Cánh khai thác vàng ở Nà Nôm quắc mắt "soi" khách lạ
Chú tài xe ôm dẫn đường kém tôi đến gần chục tuổ.i thao thao giới thiệu: May trời đẹp, chứ chỉ cần vài hạt mưa thì anh em mình có đến sáng mai cũng chưa tới đích. Khổ một nỗi chỉ có một con đường độc đạo là từ trung tâm thị trấn huyện Bắc Mê đi qua xã Yên Thổ, Bảo Lâm (Cao Bằng) mới đến được, nơi đây chủ yếu là người Dao, Nùng, Tày sinh sống.
Cũng bởi là người Dao, nên Đ - tên chú tài xe ôm - đi đâu cũng gặp đồng hương và luôn mồm chào hỏi. Một trong số đó, chúng tôi may mắn được Đ phiên dịch cho cuộc nói chuyện với một phụ nữ trên đường đi chợ phiên về.
Chị P.T.Ph, 45 tuổ.i, người dân thôn Nà Nôm cho biết: "Họ (người khai thác vàng trái phép - PV) làm vàng từ lâu rồi, nát hết cả khu vực bãi Nát, cán bộ xã vào kiểm tra xong lại đi. Dân chúng tôi đã kêu nhiều lên cấp trên nhưng chẳng ai nghe. Thấy nhiều người tìm đượ.c vàn.g, một số người dân trong thôn làm theo nhưng chẳng được tí vàng nào vì lấy đâu ra máy móc".
Quả đúng như lời chị Ph, mới đến đầu thôn Nà Nôm, nhìn về phía bên kia là sự trơ trọi đến tàn khốc của quả đồi. Cách đó không xa, bên cạnh những hang vàng còn mới tinh màu đất là các lán trại được dùng tạm bợ xung quanh. Đ khoát tay vẻ hiểu biết: "Người dân địa phương gọi đó là bãi Nát, là điểm khai thác vàng diễn ra hơn chục năm nay rồi, người ta dùng cả máy xúc để đào, nghe họ đồn trúng nhiều vàng lắm, nên lúc đông nhất cả khu vực đó có mấy trăm người vào đào".
Xới tung đất tì.m vàn.g
Đ sang số, vít ga đưa chúng tôi men theo con suối nhỏ để tiếp cận hiện trường bãi vàng. Hình như đã phát hiện người lạ, khi chúng tôi tới, rải rác từng tốp người lũ lượt bỏ đi giống như một đợt di tản đã được tập dượt kỹ lưỡng. Một vài trong số họ quắc mắt "soi" chúng tôi, mồm lẩm bẩm, thi thoảng có kẻ chử.i thề rất to. Mặc dù các lán trại không một bóng người, đường ống dẫn nước, đầu nổ máy bơm đã bị tháo rời, nhưng bếp nấu ăn vẫn còn nghi ngút khói. Bên cạnh mỗi lán là những cái hang sâu hun hút không biết đâu là điểm cuối. Một diện tích rộng vài hecta đã bị máy móc và con người xới tung, dấu tích để lại của vàng tặc là những chiếc can, xô, cuốc, xẻng trong hang.
UBND tỉnh Hà Giang đã có Chỉ thị số 14, trong đó giao trách nhiệm cụ thể cho Chủ tịch UBND các xã, phường, thị trấn thường xuyên tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và ngăn chặn việc khai thác, mua, bán, tàng trữ, vận chuyển khoáng sản trái phép.
Nhận thấy mối đ.e dọ.a có thể đến bất cứ lúc nào, chúng tôi thúc Đ nhanh chóng đưa đi qua điểm trường Nà Nôm - nơi mà trước đó chị Ph phán chắc như đinh là nơi hoạt động nhộn nhịp nhất của vàng tặc. Nhận lệnh, hai con "ngựa già" lại gào rú, phụt khói xám một góc đồi...
Trước thực trạng này, mới đây, UBND tỉnh Hà Giang đã có Chỉ thị số 14, trong đó giao trách nhiệm cụ thể cho Chủ tịch UBND các xã, phường, thị trấn thường xuyên tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và ngăn chặn việc khai thác, mua, bán, tàng trữ, vận chuyển khoáng sản trái phép diễn ra trên địa bàn mình quản lý...
Trường hợp không ngăn chặn, không xử lý mà bị phát hiện hoặc để xảy ra nhiều lần, thường xuyên trên cùng một địa bàn, gây bức xúc trong nhân dân, yêu cầu Chủ tịch UBND xã phường, thị trấn, Chủ tịch UBND huyện, thành phố phải kiểm điểm làm rõ và chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh...
Theo 24h
Nứt vòm hầm đường bộ Hải Vân là hiện tượng đáng lo ngại? Ngày 1.11, sau khi có thông tin xuất hiện nhiều vết nứt trên vòm, thành hầm đường bộ Hải Vân của một số báo mạng, lập tức đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Tuy vậy, thực tế có đáng lo ngại?... Đây là hầm đường bộ đầu tiên ở VN, đảm bảo lưu thông tuyến huyết mạch Bắc...