Khổ như bị… táo bón
Tao bon không phai la bênh nguy hiêm dân đên tư vong nhưng lại anh hương rât lơn đên chât lương cuôc sông của bệnh nhân.
Ăn nhiều trái cây giúp ngừa bệnh táo bón – Ảnh: Shutterstock
Bác sĩ Dương Phước Hưng, Trưởng khoa Ngoại 1, Trưởng phân khoa H.ậu m.ôn – Trực tràng, Bệnh viện (BV) Đại học Y dược TP.HCM cho biết, táo bón cần được phát hiện kịp thời để không làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Các triệu chứng nhận biết người bị bệnh táo bón thường là rặn gắng sức khi đi cầu; phân cục, cứng; cảm giác đi cầu không hết phân; cảm giác phân bị kẹt lại ở h.ậu m.ôn; phải dùng tay trợ giúp hay phải uống thuốc xổ hay thụt tháo; đi cầu ít hơn ba lần trong một tuần. Nếu có hai hay hơn hai triệu chứng trên và kéo dài thì nên đến BV khám.
Tại BV Đại học Y dược TP.HCM, bệnh nhân đến khám táo bón thường trong tình trạng không có cảm giác mắc cầu, số lần đi cầu ít hơn hai lần trong một tuần, đi cầu được mỗi ngày nhưng đi cầu rất khó khăn, cảm giác mắc cầu nhưng khi vào nhà cầu thì không đi được, thời gian ngồi trong cầu rất lâu, phải cần trợ giúp như ép bụng, banh rộng h.ậu m.ôn, dùng tay móc phân, thụt tháo, uống thuốc xổ.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng táo bón. Trong đó, nguyên nhân táo bón do chức năng chiếm tỷ lệ nhiều nhất.
Đây là nguyên nhân do chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt, thuốc uống và bệnh toàn thân. Việc ăn ít chất xơ, ăn ngọt nhiều, uống ít nước, thói quen đi cầu không đúng giờ, ít vận động thể dục sẽ dễ gây ra táo bón.
Video đang HOT
Bên cạnh đó, việc dùng các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, chống co giật, thuốc điều trị Parkinson, trị cao huyết áp, thuốc giảm đau, thuốc điều trị đau bao tử cũng có thể gây nên táo bón. “Ngoài ra, những bệnh như tiểu đường, chấn thương cột sống, tai biến mạch m.áu não, bệnh nhược giáp… cũng là nguyên nhân gây ra táo bón cho bệnh nhân”, bác sĩ Hưng cho biết.
Ngoài ra, táo bón cũng thường xảy ra khi tổn thương thực thể ở đại tràng làm đại tràng không hoạt động co bóp hay giảm co bóp để đưa phân xuống trực tràng h.ậu m.ôn. Tổn thương vùng ống h.ậu m.ôn và các cơ vùng sàn chậu làm phân ứ đọng ở bóng trực tràng cũng dễ dẫn đến táo bón.
Bác sĩ Hưng lưu ý, người già là đối tượng dễ bị táo bón nhất vì họ ăn ít cơm nên việc tạo phân rất khó và có khi cả tuần mới đi cầu một lần. Bệnh nhân bị táo bón cần được nội soi để loại trừ nguyên nhân đi cầu ra m.áu do ung thư trực tràng. Khi đã loại trừ nguyên nhân này thì việc điều trị táo bón do chức năng sẽ đơn giản hơn.
Chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý
Cần hiểu đúng về chế độ ăn cho người bị táo bón. Nhiều người quan niệm ăn nhiều rau dễ đi cầu nhưng không đúng. “Vấn đề ở đây là ăn đẩy đủ chất xơ (khoảng 30 gram mỗi ngày) có trong rau củ quả. Thực phẩm có nhiều chất xơ như đậu bắp, đậu rồng, khổ qua, khoai lang, hay như gạo còn chất cám. Nên hạn chế ớt, cà phê, rượu, trà và các chất ngọt như sô cô la, mứt… làm dễ bị táo bón”, bác sĩ Hưng lưu ý.
Bên cạnh đó, cần tránh thức quá khuya dậy quá trễ, những người này thường bỏ qua sinh hoạt đi cầu buổi sáng. Nếu để 2, 3 ngày mới đi cầu một lần sẽ làm phân cứng lại khó đi cầu và dễ gây ra táo bón. Ngoài ra, cần thường xuyên tập thể dục, chơi thể thao nhẹ nhàng như đi bộ không nên quá gắng sức. Không nên ngồi lâu, cứ 1 tiếng đồng hồ ngồi thì phải đứng dậy đi lại.
“Đặc biệt cần tạo cuộc sống lạc quan vì căng thẳng khi gặp chuyện buồn cũng là nguyên nhân gây ra táo bón, tiêu chảy”.
Bác sĩ Hưng cũng lưu ý, bệnh nhân không nên tự thụt tháo, uống các loại thuốc chữa táo bón tại nhà vì dễ gây ra các biến chứng. Nên cách tốt nhất là theo dõi triệu chứng và đến bệnh viện khám để có hướng điều trị tốt.
Theo TNO
Phòng bệnh táo bón ở người cao t.uổi
Táo bón là một bệnh thường gặp thuộc hệ thống đường tiêu hóa. Bệnh táo bón có thể gặp ở mọi lứa t.uổi nhưng người cao t.uổi (NCT) bị táo bón chiếm tỷ lệ nhiều hơn. Bình thường một người có thể đi ngoài có thể từ 1-3 lần trong một ngày hoặc trên 3 lần trong một tuần. Được gọi là bị táo bón khi quá 3 ngày chưa đi ngoài hoặc đi ngoài dưới 3 lần trong một tuần, có thể có từng cơn đau quặn bụng, phân rắn, mỗi khi đi ngoài phải rặn mạnh.
Nguyên nhân gây táo bón ở NCT
Thức ăn, nước uống sau khi vào đường tiêu hóa đa phần sẽ được hấp thu ở ruột non, phần còn lại và các chất cặn bã sẽ dồn xuống đại tràng. Tại đại tràng, số còn lại của chất dinh dưỡng sẽ được hấp thu tiếp tục, chất cặn bã, các chất độc do vi sinh vật và quá trình chuyển hóa sinh ra sẽ được đào thải ra ngoài. Nếu chất cặn bã kèm theo các chất độc hại lưu lại trong đại tràng càng lâu làm ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe. Khi nước trong chất thải bị hấp thu tiếp thì làm cho phân rắn lại rất khó đi ngoài. Có nhiều nguyên nhân gây nên táo bón:
Do suy giảm chức năng sinh lý: càng nhiều t.uổi thì chức năng sinh lý sẽ giảm dần theo năm tháng như: cơ hoành, cơ vùng xương chậu yếu đi, các dịch bài tiết của đường ruột cũng giảm đáng kể như: dịch vị, dịch mật, dịch ruột sự co bóp của cơ trơn đường tiêu hóa ngày càng yếu dần hoặc có hiện tượng nứt nẻ h.ậu m.ôn...
Do chế độ dinh dưỡng không hợp lý: do yêu cầu trong điều trị một bệnh nào đó nhưng người bệnh lại kiêng khem quá mức ăn ít hoặc chán không muốn ăn nên chất cặn bã ít, phân ít không tạo được phản xạ co bóp của đại tràng. Ăn những loại thức ăn có nhiều chất béo như: bơ, sữa, đường tinh chế và thức ăn ít chất xơ, ăn nhiều chất cay, nóng (ớt, hành, hồ tiêu), uống nhiều rượu, bia.
Lượng nước đưa vào trong cơ thể hàng ngày không đủ sự cần thiết để tiêu hóa thức ăn. Hiện tượng này thường gặp ở những người lười uống nước (sợ đi tiểu nhiều lần), ăn ít rau, quả.
Ít vận động. Hầu hết NCT đã nhận thức được vận động làm cho mọi cơ quan của cơ thể hoạt động đều đặn, nhưng có những trường hợp vì lý do nào đó ít vận động, ví dụ như: đau khớp gối mạn tính, đau lưng, chân yếu khó đi lại thì rất dễ xảy ra táo bón. Một số NCT ngại đi ngoài với nhiều lý do khác nhau như nhà vệ sinh bẩn, đi lại khó khăn, nhất là nhà vệ sinh ở một số vùng nông thôn, miền núi, ngồi lâu trong nhà vệ sinh gây mệt mỏi...
- Do tác dụng phụ của thuốc như thuốc có chất tannin, thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày có chứa nhôm, lạm dụng một số thuốc có tác dụng nhuận tràng, do dùng nhiều quá không có tác dụng nhuận tràng như mong muốn.
Hậu quả của táo bón ở NCT
Táo bón thường xuyên sẽ gây ra nhiều hậu quả xấu cho NCT. Phân và các chất cặn bã, chất độc do các vi sinh vật trong đường ruột bài tiết ra không được tống ra theo phân mà đọng lại thời gian lâu ở đại tràng, trực tràng, cơ thể hấp thu cùng với nước gây độc hại cho cơ thể làm cho người bệnh lúc nào cũng thấy mệt mỏi, lười ăn, chán ăn, thậm chí bỏ bữa. Bệnh hay gặp nhất của táo bón dài ngày là bệnh trĩ. Bệnh trĩ có hai loại là trĩ nội và trĩ ngoại. Trĩ nội là do sự giãn quá mức của đám rối tĩnh mạch trực tràng, hậu quả là mỗi lần đi ngoài ra m.áu tươi trong hoặc sau khi đi ngoài. Đôi khi búi trĩ thòi ra, không tự lên được mà phải dùng tay đẩy nó lên. Động tác đẩy búi trĩ lên bằng tay rất dễ gây n.hiễm t.rùng nguy hiểm, đặc biệt là n.hiễm t.rùng huyết. Táo bón cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm đại tràng mạn tính, ung thư đại tràng. Một số người bị tăng huyết áp mạn tính nếu bị táo bón thì khi đi ngoài phải rặn mạnh cũng có nguy cơ gây tăng huyết áp đột ngột, rất nguy hiểm đến tính mạng.
Phòng bệnh táo bón với NCT
Để đề phòng táo bón hoặc giảm dần bệnh táo bón nên ăn nhiều rau trong mỗi bữa ăn. Các loại rau phù hợp với NCT là rau mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay. Nên ăn một số quả như: cam, quýt (nên ăn cả múi), đu đủ chín, dưa chuột, mướp đắng, mướp. Chuối chín hoặc củ khoai lang luộc (hoặc nướng) cũng có giá trị đáng kể trong việc phòng táo bón. Không nên uống rượu, bia không ăn chất cay, nóng như: ớt, hành, hồ tiêu. Những người có bệnh được bác sĩ chỉ định dùng thuốc mà có tác dụng phụ gây táo bón thì cần dùng đúng chỉ định của bác sĩ, không lạm dụng thuốc và khi có hiện tượng tác dụng phụ gây táo bón, cần báo ngay cho bác sĩ (người trực tiếp điều trị cho mình) để có hướng xử trí thích hợp tránh để táo bón kéo dài xảy ra. Không nên ngồi lâu mỗi lần đi tiêu. Hàng ngày nên tập thể dục nhẹ nhàng tùy theo sức của mình. Có thể đi bộ trong sân, trong nhà hoặc tốt hơn là ở công viên, đường vắng xe cộ qua lại.
Theo SKDS
