Khám phá Hòn Bà
Khu Bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Hòn Bà được biết đến là nơi nhà bác học A.Yersin đặt cơ sở nghiên cứu y học cách nay đã hơn 100 năm.
Nhiều người cho rằng, Hòn Bà là “bảo tàng” thiên nhiên của Khánh Hòa có mức độ đa dạng sinh học cao, tiềm năng lớn về du lịch sinh thái.
Đa dạng sinh học cao
Một ngày theo chân các cán bộ Ban quản lý KBTTN Hòn Bà, chúng tôi có dịp khám phá thêm nhiều điều thú vị của Hòn Bà.
Len lỏi đường rừng gần 30 phút, ông Mang Xuân Luông – cán bộ Hạt Kiểm lâm Hòn Bà dẫn chúng tôi vượt qua những tảng đá ẩm ướt, trơn trượt, đến trước cây pơ mu xen lẫn những cây hồng tùng quý hiếm được xếp trong Sách đỏ. Ông Luông giới thiệu, loài lan hài hồng (tên khoa học Paphiopedilum delenati) mới được các nhà sinh vật học Việt Nam tìm thấy tại Hòn Bà ở độ cao 1.000m. Trong khi đó, ông Nguyễn Quốc Cường – cán bộ Phòng Khoa học – Hợp tác quốc tế (KBTTN Hòn Bà) cho biết, trong KBTTN Hòn Bà hiện có 56 loài động vật và 43 loài thực vật quý hiếm có trong Sách đỏ Việt Nam, Sách đỏ thế giới.
| Trên đỉnh Hòn Bà |
Đi trong KBTTN Hòn Bà, dưới những tán rừng xanh mướt, chốc chốc chúng tôi lại được các cán bộ khu bảo tồn giới thiệu thêm một số loài thực vật đặc hữu, có vùng phân bố hẹp chỉ có ở Hòn Bà (mang địa danh: Nha Trang, Hòn Bà) như: Dẻ gai Nha Trang, Thị Nha Trang, Sồi Hòn Bà, Minh điền Hòn Bà. Chỉ tay về phía loài cây, mới thoạt nhìn phần lá không khác mấy so với lá của cây hoa Đỗ Quyên, nhưng thân lại cao lớn hơn, ông Luông cho biết: “Đó là loài Đỗ Quyên Hòn Bà, cứ khoảng tháng 3 hàng năm, loài Đỗ Quyên này lại đua nhau khoe sắc trên khắp các cánh rừng mưa nhiệt đới ở Hòn Bà. Đây là loài thực vật rất hiếm và có vùng phân bố hẹp ở Việt Nam”.
| Voọc chà vá chân đen tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà Video đang HOT |
Gần trưa, chúng tôi dừng chân dưới tán rừng thông 2 lá dẹt, ông Cường cho biết thêm: “Đây là khu vực nghỉ trưa của loài voọc chà vá chân đen quý hiếm. Ở Hòn Bà, voọc chà vá chân đen không chỉ có 1 đàn mà có rất nhiều đàn. Ngoài ra, ở đây còn có nhiều loài động vật quý hiếm khác có tên trong Sách đỏ Việt Nam, Sách đỏ thế giới như: gà lôi, gà t.iền, niệc nâu, hồng hoàng, trĩ sao, khỉ mặt đỏ, khỉ đuôi lợn, vượn đen má hung, gấu ngựa, kỳ đà hoa, rắn cạp nong…”.
Để xác minh những điều ông Luông nói, chúng tôi quyết định ẩn mình dưới những hốc đá lớn, dán mắt lên những cành thông 2 lá dẹt để chờ cơ hội ngắm loài voọc quý. Sau gần 1 giờ im lặng đợi chờ, bỗng ông Luông nói khẽ: “Voọc kìa! Voọc kìa, một đàn luôn!”. Nhìn về phía ông Luông chỉ, chúng tôi tận mắt chứng kiến đàn voọc chà vá chân đen quý hiếm ở Hòn Bà, với đặc trưng là chiếc đuôi dài, trắng tinh và tứ chi một màu đen tuyền. Chúng tôi cứ mải mê ngắm đàn voọc quý cho đến khi trời ngả về chiều, đàn voọc di chuyển dần để đi kiếm ăn.
Theo các nhà khoa học, những năm gần đây, hàng chục loài thực vật mới đã được phát hiện tại Hòn Bà. Đặc biệt, KBTTN Hòn Bà đã có 2 ghi nhận mới cho hệ thực vật Việt Nam là cây Gạt bao và cây Săng ớt.
Tiềm năng du lịch lớn
Hòn Bà là nơi bác sĩ A.Yersin xây dựng cơ sở nghiên cứu y học vào năm 1915. Trên đỉnh Hòn Bà hiện nay vẫn nguyên vẹn căn nhà làm việc, các công trình phục vụ nghiên cứu y học của bác sĩ A.Yersin. Theo các nhà khai thác du lịch, với những giá trị về thiên nhiên và văn hóa lịch sử, Hòn Bà là nơi có tiềm năng lớn về phát triển dịch vụ, du lịch, nhất là du lịch sinh thái, khám phá thiên nhiên.
| Một nhóm nghiên cứu sinh người Mỹ đang tìm hiểu về các loài côn trùng ở Hòn Bà |
Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Anh Thy – Giám đốc Ban quản lý KBTTN Hòn Bà cho hay: “Chúng tôi đã xây dựng 3 phương án, sắp tới sẽ xin ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh về khai thác du lịch sinh thái tại KBTTN Hòn Bà”. Phương châm khi triển khai du lịch sinh thái tại KBTTN Hòn Bà là phải khai thác theo hướng bền vững; bảo tồn đi đôi với phát triển, phát triển để phục vụ bảo tồn.
Ông Nguyễn Tứ Xuyên – Giám đốc Công ty TNHH Hành trình xe đạp Việt Nam (Nha Trang) chia sẻ: “Các tour du lịch mạo hiểm, khám phá thiên nhiên rất thu hút khách nước ngoài. Cụ thể như các tour khám phá đèo Hòn Giao (huyện Khánh Vĩnh), Ba Hồ (thị xã Ninh Hòa)… của công ty chúng tôi tổ chức đã thu hút rất đông du khách tham gia. Riêng đối với KBTTN Hòn Bà, tôi nghĩ với vẻ đẹp thiên nhiên, sự phong phú về các loài động, thực vật và cả di tích gắn với nhà khoa học A.Yersin sẽ nhận được sự quan tâm rất lớn không chỉ của du khách nước ngoài mà cả trong nước. Việc khai thác du kịch sinh thái tại KBTTN Hòn Bà không làm ảnh hưởng đến tài nguyên rừng cần được khuyến khích”.
Cho rừng thêm xanh
Trong câu chuyện với những cán bộ KBTTN Hòn Bà, chúng tôi được họ chia sẻ rằng, để giữ cho KBTTN Hòn Bà được xanh, lực lượng quản lý, bảo vệ rừng phải thường xuyên tuần tra, kiểm soát, giữ rừng từ “gốc”, tuy nhiên để giữ được rừng không phải là điều dễ dàng. Ông Lê Kim Hoàn Vũ – Hạt phó Hạt Kiểm lâm Hòn Bà cho biết: “Để bảo vệ KBTTN Hòn Bà, chúng tôi đã xây dựng 6 trạm kiểm lâm, 1 chốt bảo vệ tại các địa bàn xung yếu, có nguy cơ rừng bị xâm hại cao. Bên cạnh đó, thường xuyên tổ chức các đợt tuần tra, truy quét sâu vào rừng, kiểm soát lâm sản tại các khu vực trọng điểm. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm đã tổ chức 417 đợt tuần tra, truy quét. Qua đó, hạn chế đến mức thấp nhất các tác động tiêu cực vào rừng, không để xảy ra các điểm nóng về khai thác, vận chuyển lâm sản, săn bắt động vật rừng trong KBTTN Hòn Bà”. Cùng với việc quản lý, bảo vệ rừng, một trong những công việc trọng tâm của KBTTN Hòn Bà là phòng, chống cháy rừng trong mùa khô. Bởi, trong khu bảo tồn có hàng trăm héc-ta rừng trồng có nguy cơ cháy rất cao.
| Cán bộ Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà tìm hiểu sự phát triển của loài lan hài hồng |
Theo ông Đỗ Anh Thy, bên cạnh việc tập trung giữ rừng, Ban quản lý khu bảo tồn còn triển khai nhiều hoạt động chăm sóc, phát triển rừng, tổ chức nhiều đợt thả động vật hoang dã về lại môi trường tự nhiên, triển khai nhiều hoạt động điều tra, nghiên cứu đa dạng sinh học, thu thập tiêu bản hệ động, thực vật trong khu bảo tồn… “Trong thời gian tới, Ban quản lý KBTTN Hòn Bà sẽ đề xuất tỉnh cho phép điều tra toàn diện về hệ thực vật cũng như động vật Hòn Bà, đ.ánh giá đầy đủ về giá trị tài nguyên rừng, hình thành cơ sở dữ liệu riêng cho khu bảo tồn. Qua đó, xác lập các chuẩn mực để đề nghị thành lập Vườn quốc gia Hòn Bà thay cho Khu BTTN Hòn Bà như hiện nay. Trước mắt, chúng tôi đang tập trung xây dựng các dự án bảo tồn đa dạng sinh học theo các cấp độ như: bảo tồn loài, bảo tồn hệ sinh thái, bảo tồn cảnh quan, tìm kiếm hợp tác quốc tế để bảo tồn đa dạng sinh học ở Hòn Bà”, ông Thy nhấn mạnh.
Hòn Bà - nơi thiên nhiên kỳ thú
Với khí hậu quanh năm mát mẻ, Hòn Bà (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa) được mệnh danh "Đà Lạt của thành phố biển" - là một điểm đến của những người đam mê du lịch khám phá.
Với những người yêu thích du lịch khám phá, đặc biệt là các bạn trẻ ưa đi "phượt", Hòn Bà là điểm đến không thể bỏ qua mỗi khi có dịp tới thăm thành phố biển Nha Trang bởi cung đường này có đủ các loại hình: suối đổ ra hồ, đèo dốc quanh co, rừng núi, và đặc biệt ấn tượng bởi cái lạnh như luồn sâu vào trong da thịt. Nhiều người đến Hòn Bà vì đam mê chụp ảnh những cánh rừng già, những cánh bướm, cánh hoa rừng nhiều màu sắc. Nhiều người còn ở lại đây qua đêm để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp kỳ bí của núi rừng, để thấm cái lạnh sương núi tinh khiết vào đêm.
Đỉnh núi Hòn Bà có độ cao 1.578m so với mặt nước biển. Từ 6h sáng, chúng tôi bắt đầu "chinh phục" đỉnh núi Hòn Bà. Đường l.ên đ.ỉnh núi quanh co, xa vời vợi, nhiều chỗ sương mù dày đặc. Đi xe máy qua những cung đường uốn lượn, chúng tôi dừng chân nghỉ bên suối Đá Giăng với những tảng đá lô nhô, những hồ chứa nước nho nhỏ... Những bụi lau hai bên đường tạo cho du khách cảm nhận về một vùng thiên nhiên hoang sơ...
Đường lên Hòn Bà quanh co bên núi.
Con đường từ suối Dầu l.ên đ.ỉnh Hòn Bà dài 36km trong đó có đến 19km mà hai bên là rừng và suối, ngoài ra các "phượt thủ" còn phải xuyên qua vạt rừng nguyên sinh thanh vắng làm nao lòng lữ khách...
Lên tới độ cao 300m, chúng tôi dừng chân tại Khu Du lịch Suối Nguồn, ngồi thưởng thức gà rừng nướng, nghe suối reo róc rách, lấy sức lên tiếp độ cao 500m. Ở độ cao này, hai bên đường là những rừng chuối tiêu, dăm cây sầu riêng ẩn khuất trong vòm lá xanh... Bỗng nhiên có cảm giác lành lạnh rồi lại mát lạ lùng. Hóa ra chúng tôi vừa đi xuyên qua một đám mây mỏng mờ ảo.
Dừng chân nghỉ ở độ cao 800-900m nơi lưng chừng núi, chúng tôi nhìn thấy cả vùng đất Cam Lâm xanh bát ngát phía dưới.
Lên đến đỉnh Hòn Bà, chúng tôi bỗng có cảm giác thanh tĩnh, nhẹ nhàng kỳ lạ. Những đám sương mù vướng vào thân cây lơ lửng trên sườn núi. Có độ cao hơn Đà Lạt, Hòn Bà quanh năm mây phủ, nhiệt độ ở đây dao động từ 10-20oC. Từ đỉnh Hòn Bà có thể nhìn thấy vịnh Nha Trang và thành phố Nha Trang xa xa trong nắng.
Khu Bảo tồn Thiên nhiên Hòn Bà hiện có khoảng 592 loài thực vật bậc cao, trong đó có 43 loài quí hiếm được liệt kê trong Sách đỏ Việt Nam như thông hai lá dẹp, pơ mu... một số loài cây đặc hữu của Nha Trang như sồi Hòn Bà, thị Nha Trang, dẻ gai Nha Trang, đỗ quyên Nha Trang... Hiện nay, Khu Bảo tồn Thiên nhiên đang nhân giống và bảo tồn các loài cây quí hiếm, tuyển chọn cho vườn sưu tập thực vật quy mô khoảng 70ha.
Ngôi nhà lịch sử
Theo cung đường l.ên đ.ỉnh núi, chúng tôi hình dung ra con đường mà bác sĩ, nhà thám hiểm người Pháp Alexandre Yersin (1863 - 1943) đã khám phá ra Hòn Bà năm xưa. Theo tài liệu của Bảo tàng Yersin, bác sĩ Yersin đã đi ngựa từ Suối Dầu (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm) l.ên đ.ỉnh Hòn Bà năm 1915. Trên đỉnh núi hiện còn ngôi nhà cổ của bác sĩ, nơi ông đã dành cả t.uổi trẻ của mình để làm việc, khám phá ra Đà Lạt, lập trạm quan trắc, nghiên cứu nhiều loại thuốc quí.
Ngôi nhà gỗ 2 tầng có diện tích 11,4m x 8,7m này được phục dựng năm 2004 cùng chuồng nuôi ngựa, cây trà cổ thụ...
Ngôi nhà cổ của bác sĩ Alexandre Yersin.
Bác sĩ Yersin gắn bó với mảnh đất này đến cuối cuộc đời. Ai đến Hòn Bà cũng bồi hồi với những kỷ niệm về ông... Vào thăm ngôi nhà gỗ nơi ông từng sống và làm việc giữa núi rừng hoang vu, chúng tôi cảm nhận được công lao của người mở đường khai phá Hòn Bà. Nhiều hiện vật vẫn còn giá trị như bộ bàn ghế đá tiếp khách, chiếc giường nhỏ, thư viện nơi ông làm việc... Thích nhất là ra xem vườn thuốc quý nơi lưu giữ hai cây trà có t.uổi đời trăm năm, những giàn bầu bí xanh tươi như một minh chứng cho sức sống mãnh liệt ở trên núi cao.
Trong nhóm chúng tôi, có người cho rằng, Hòn Bà đẹp nhất vào sáng sớm khi những tia nắng đầu tiên xuyên qua tán lá rừng già bên dòng suối róc rách. Có người lại bảo Hòn Bà đẹp nhất về chiều khi nắng rải vàng những thảm cỏ tranh. Tựu chung, ai cũng thừa nhận Hòn Bà là một điểm du lịch hấp dẫn.
Chúng tôi rời Hòn Bà khi làn mây còn vấn vương đây đó quanh người... Trên con đường xuống núi, cơn mưa bất chợt ào xuống phút chốc rồi lại hửng nắng. Đã xa rồi mà vẫn nhớ mãi Hòn Bà, nơi hòa quyện được cả sự hùng vĩ và nên thơ của thiên nhiên...
Tham quan Bãi Nhát Côn Đảo Côn Đảo nơi không chỉ biết đến với biển đảo bao la, hay những khu di tích lịch sử đầy ý nghĩa mà nơi đây còn có nhiều điểm du lịch nổi tiếng như: Bãi Đầm Trầu, Mũi Cá Mập, Hòn Bảy Cạnh, Hòn Bà...trong đó điểm đến không thể bỏ qua khi đi du lịch Côn Đảo đó là Bãi Nhát. Bãi...