Hương ước và vấn đề bảo vệ rừng
Nếu phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật và quy ước của bản như đốt rừng làm nương rẫy, Trưởng bản có thể lập biên bản ghi nhận về trường hợp vi phạm đó, sau đó báo cáo ngay cho Uỷ ban nhân dân xã hoặc cơ quan Kiểm lâm gần nhất để các cơ quan này giải quyết theo thẩm quyền.
Tình huống: Việc quy định để hương ước vừa hợp pháp, vừa phù hợp với phong tục, tập quán của địa phương. Bản N là một bản vùng sâu, dân cư chủ yếu là đồng bào Tày, Nùng. Trên địa bàn xã diện tích rừng tự nhiên khá lớn nhưng hiện tượng đồng bào dân tộc đốt rừng làm nương vẫn xảy ra. Thực hiện chỉ thị của tỉnh về việc xây dựng Quy ước bảo vệ và phát triển rừng trong cộng đồng, Trưởng bản N đã tổ chức cuộc họp với đại diện tất cả các hộ trong bản để thảo luận xây dựng các quy định cụ thể.
Trong quá trình thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị đưa vào trong Quy ước quy định việc xử phạt đối với người trong bản có hành vi đốt rừng làm nương rẫy với mức phạt 50.000 đồng. Đồng thời cũng dự kiến quy định rõ trong Quy ước là giao cho Trưởng bản quyền thực hiện xử phạt đối với các hành vi vi phạm Quy ước. Tuy nhiên, Trưởng Chi hội Nông dân trong bản phát biểu ý kiến cho rằng Quy ước thôn không được quy định việc xử phạt vì đã có pháp luật về xử phạt hành chính quy định về vấn đề này. Trưởng bản chưa biết xử lý vấn đề này như thế nào?
Giải đáp: Đây là tình huống liên quan đến vấn đề xây dựng hương ước, quy ước – một nội dung của Quy chế thực hiện dân chủ ở xã. Vấn đề pháp lý cần xem xét trong tình huống này là các quy định về biện pháp xử phạt trong bản quy ước có hợp pháp không? Việc quy định như vậy có trái với pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính – được quy định trong Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 hay không?
Ảnh minh họa
Về hình thức xử phạt quy định trong quy ước bản
Điều 18 Quy chế thực hiện dân chủ ở xã quy định: “Thôn xây dựng hương ước, quy ước về công việc thuộc nội bộ cộng đồng dân cư, kế thừa và phát huy thuần phong mỹ tục của cộng đồng, phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành nhằm bài trừ hủ tục, mê tín dị đoan, tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, xây dựng nông thôn mới giàu đẹp, văn minh”. Như vậy, Quy ước của bản N quy định về việc cấm đốt rừng làm nương rẫy đã đáp ứng được mục đích bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta trong bảo vệ tài nguyên rừng.
Tuy nhiên, hành vi đốt phá rừng là một hành vi vi phạm pháp luật, tuỳ theo mức độ và tính chất vi phạm mà hành vi này có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự theo quy định của pháp luật. Vấn đề cần xem xét là liệu Quy ước của bản có thể quy định về biện pháp phạt tiề.n đối với hành vi đốt rừng làm nương rẫy để áp dụng với người vi phạm trong bản hay không?
Tại tiết h điểm 1 Mục I Thông tư số 03/2000/TTLT/BTP-BVHTT-TTUBTƯMTTQVN ngày 31/3/2000 hướng dẫn việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, ấp, cụm dân cư có quy định: “Đối với những người có hành vi vi phạm các quy định của hương ước thì chủ yếu áp dụng các hình thức giáo dục, phê bình của gia đình, tập thể cộng đồng, thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng ở cơ sở. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng các quy định của hương ước thì trên cơ sở thảo luận thống nhất trong tập thể cộng đồng, có thể buộc thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm trong phạm vi cộng đồng hoặc áp dụng các biện pháp phạt nhưng không được đặt ra các biện pháp xử phạt nặng nề xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ, tự do, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân”.
Từ căn cứ pháp lý trên, có thể thấy quy ước của thôn, bản có thể quy định về các biện pháp phạt áp dụng đối với người trong thôn, bản có hành vi vi phạm quy ước. Tuy nhiên, cần ý thức đầy đủ rằng việc quy định về biện pháp phạt trong quy ước bản có những hạn chế sau đây:
- Chỉ được quy định biện pháp phạt tiề.n trong quy ước bản khi đạt được sự nhất trí của đa số nhân dân trong thôn thông qua thảo luận tập thể;
- Chỉ được quy định áp dụng biện pháp phạt với tính chất là biện pháp cuối cùng – khi mà các biện pháp giáo dục cộng đồng không phát huy tác dụng;
- Chỉ áp dụng biện pháp phạt để xử lý đối với những hành vi vi phạm quy ước thôn có tính chất nghiêm trọng.
Quy định phạt trong quy ước bản không có nghĩa loại trừ việc xử lý theo pháp luật của Nhà nước (xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự). Như vậy, người bị phạt có thể vừa bị phạt tiề.n theo quy ước bản, vừa bị phạt theo pháp luật.
Video đang HOT
Bản thân việc xử phạt theo quy ước, hương ước cũng có độ rủi ro cao: đó là trong trường hợp đối tượng vi phạm không thực hiện nghĩa vụ nộp phạt thì không có biện pháp nào từ phía cộng đồng để cưỡng chế họ – do vậy dễ dẫn tới sự “phá rào”, co.i thườn.g và không tuân thủ quy ước. Do vậy, việc xây dựng quy định chế tài trong quy ước bản cần đạt được sự nhất trí cao của nhân dân, để từ đó người dân tự giác chấp hành. Thực tiễn cho thấy đối với khu vực đồng bào dân tộc thiểu số thì chỉ nên quy định việc phạt tiề.n trong quy ước bản khi có các điều kiện khả thi để biện pháp này có hiệu quả khi áp dụng, ví dụ: tập quán nộp phạt đã có sẵn từ trước trong cộng đồng (phạt vạ); việc nộp phạt phải thực sự đã được bàn bạc dân chủ và nhất trí tuyệt đối trong cộng đồng; tính cộng đồng và sự đoàn kết trong dân cao, kết cấu dân cư có sự thuần nhất (gồm những người sinh sống cùng nhau lâu đời, không pha trộn giữa người bản địa và người nhập cư)…
Về quyền hạn của Trưởng bản
Hiện nay, trong các văn bản pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính không quy định về quyền được định ra các biện pháp xử phạt trong cộng đồng (thôn, bản), quyền xử phạt cho Trưởng thôn, bản. (Điều 2, Điều 28 và Điều 42 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002). Theo đó, ở cấp xã chỉ có Chủ tịch Uỷ ban nhân dân hoặc Trưởng Công an xã mới có quyền xử phạt. Ngoài ra, liên quan đến thẩm quyền xử phạt vi phạm đối với hành vi đố.t ph.á rừng, ở địa bàn vùng biên giới có thêm lực lượng kiểm lâm và Bộ đội biên phòng. Bên cạnh đó, theo quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Trưởng thôn trong Quy chế thực hiện dân chủ ở xã cũng không có quy định nào về thẩm quyền xử phạt của Trưởng thôn (điểm a khoản 2 Điều 17 Quy chế thực hiện dân chủ ở xã).
Trường hợp, nếu phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật và quy ước của bản như đốt rừng làm nương rẫy, Trưởng bản có thể lập biên bản ghi nhận về trường hợp vi phạm đó, sau đó báo cáo ngay cho Uỷ ban nhân dân xã hoặc cơ quan Kiểm lâm gần nhất để các cơ quan này giải quyết theo thẩm quyền. Trong trường hợp nếu hành vi vi phạm nghiêm trọng (ví dụ: đố.t ph.á rừng làm ảnh hưởng tới công trình công cộng hay mốc địa giới hành chính v.v…), Trưởng bản có thể huy động lực lượng dân quân ở thôn để kịp thời ngăn chặn và tạm giữ người vi phạm nhưng ngay lập tức phải báo lên Uỷ ban nhân dân xã và đưa ngay người đó lên Uỷ ban xã để giải quyết.
Quang Trung
Theo phapluatxahoi
Xẻ thịt cây đại thụ, rừng phòng hộ 'tứa má.u'
23 cây gỗ dổi đại thụ ở 2 tiểu khu 142, 145 xã Vĩnh Sơn (Bình Định) bị "xẻ thịt" với khối lượng lên tới gần 107m3. Vụ phá rừng được cơ quan chức năng đán.h giá là rất nghiêm trọng.
Rừng dổi bị "h.ạ sá.t"
Ông Đặng Bá Quang, Hạt trưởng kiểm lâm Vĩnh Thạnh (Bình Định) cho biết, đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự "vi phạm các quy định về khai thác bảo vệ rừng" xảy ra tại tiểu khu 142, 145, xã Vĩnh Sơn, đồng thời chuyển hồ sơ sang cơ quan CSĐT Công an huyện để điều tra theo quy định.
Cây gỗ dổi đại thụ bị xẻ thịt và đẽo gọt thành những phách gỗ vuông vức nằm la liệt trong rừng chờ người đến mang đi
Những cây gỗ dổi có đường kính thân từ hơn 60cm bị cưa hạ không thương tiếc
Lực lượng chức năng khám nghiệm hiện trường
Cuối tháng 7/2018, theo chân người dẫn đường, sau gần 3 tiếng lội bộ băng rừng, leo qua những con dốc cao dựng đứng, chúng tôi có mặt ở hiện trường vụ phá rừng nghiêm trọng ở xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Thạnh, Bình Định.
Tại hiện trường, nhiều cây gỗ có đường kính từ 40-80cm, có cây đến hơn 1m bị hạ cội, nằm ngổn ngang giữa vạt rừng. Nhiều cây gỗ bị cưa hạ, dấu vết để lại hiện trường mới có, cũ có.
Nhiều cây gỗ dổi đường kính lớn vết cưa còn tươi mới
Cây dổi bị cưa đổ 1 vòng tay ôm không xuể
Ở một điểm rừng, có khoảng 6 cây gỗ đường kính từ 60cm đến 1,05m bị "xẻ thịt" gốc, ván, vỏ, ngọn nằm la liệt. Tất cả số gỗ bị cưa hạ đều thuộc giống gỗ dổi (nhóm III).
Theo ghi nhận, địa hình hiểm trở, nhưng lâm tặc đã dọn đá, mở sẵn đường mòn khai thác, chờ tẩu tán gỗ. Gỗ được xẻ rất chuyên nghiệp, thủ đoạn tinh vi.
Lùng nhùng trách nhiệm
Hạt trưởng Kiểm lâm Vĩnh Thạnh Đặng Bá Quang cho biết, để xảy ra phá rừng, có phần trách nhiệm của Hạt. Theo ông Quang, từ tối 22/7, đơn vị đã nhận được tin báo từ người dân về vụ phá rừng. Nhưng do xác định vị trí không cụ thể, nên đơn vị chức năng không vây bắt được các đối tượng phá rừng.
Nhiều phách gỗ chưa được chuyển đi sau khi bị cưa hạ, xẻ thịt vuông vức
Cây bị cưa hạ và xẻ thành những phách gỗ nằm la liệt trong khoảnh rừng
Ông Quang cũng cho biết thêm, vùng rừng bị phá là rừng phòng hộ đầu nguồn hồ thủy lợi Định Bình, thuộc xã Vĩnh Sơn, thuộc quản lý, bảo vệ của Ban quản lý rừng phòng hộ (BQLRPH) huyện Vĩnh Thạnh.
Tuy nhiên, theo ông Quang, trên thực tế BQL vẫn chưa được UBND tỉnh cấp sổ đỏ. Diện tích này chưa được giao khoán cho các hộ dân, vùng rừng nằm ở địa thế hiểm trở, xa dân cư nên rất khó để tuần tra, kiểm soát.
Ông Trần Phước Phi, Phó giám đốc BQLRPH huyện Vĩnh Thạnh cũng trình bày: "Năm 2007, đơn vị được giao 14.290 ha rừng, số người giữ rừng 15 người. Đến nay, số rừng được giao lên đến 25.000 ha, vẫn cứ 15 người ra sức giữ! Trong khi, đáng ra với diện tích trên thì theo quy định phải có 50 chỉ tiêu quản lý, bảo vệ rừng".
Cây dổi bị cưa hạ được ngành chức năng đán.h dấu vẫn còn tươi nhựa
Rồi ông Phi lý giải, vùng rừng bị tàn phá nằm trong diện tích 10.000 ha RPH đầu nguồn hồ thủy lợi Định Bình, trữ lượng gỗ còn lớn. Diện tích rừng này không có chủ quản lý. Đối chiếu theo quy định của pháp luật, nếu rừng chưa có chủ thì thuộc trách nhiệm UBND xã Vĩnh Sơn và cộng đồng.
Trước thông tin năm 2004, phía UBND huyện đã tạm giao diện tích rừng "vô chủ" này cho BQL thì ông Phi thừa nhận: "Thực tế, để mất rừng, trách nhiệm đầu tiên thuộc chúng tôi, nhưng về lâu dài thì cần phải có sự hỗ sợ của địa phương và cộng đồng.
Trước đó, UBND huyện tạm giao rừng, chúng tôi chỉ tham mưu để huyện quản lý, bảo vệ. Nếu tôi có 50 người theo đúng quy định thì tôi sẽ nhận trách nhiệm quản lý, bảo vệ 10.000 ha này. 15 người thì quá mỏng, rất khó cho chúng tôi".
Cũng theo ông Phi, trước đó, đơn vị đã đề xuất UBND tỉnh cấp sổ đỏ để quản lý, bảo vệ 10.000 ha trên. Tuy nhiên cho đến giờ, vẫn chưa có kinh phí để đo đạc, thống kê hiện trạng rừng nên tỉnh chưa cấp sổ đỏ.
Những phách gỗ dổi nằm ngổn ngang sẽ được đưa đi khỏi rừng nếu không bị phát hiện
Ông Bùi Tấn Thành, Phó chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh nhìn nhận, đây là vụ phá rừng có quy mô lớn, tính chất phức tạp. Sau khi có kết quả giám định thiệt hại, huyện đã chỉ đạo Hạt kiểm lâm hoàn tất hồ sơ khởi tố vụ án, chuyển qua cơ quan điều tra.
Tuy vậy, theo ghi nhận của phóng viên tại hiện trường, còn nhiều cây gỗ rừng bị cưa hạ. Việc này ông Thành khẳng định không có chuyện bao che, bớt xén, huyện Vĩnh Thạnh sẽ cho kiểm tra lại.
Ánh Nguyên
Theo VNN
Quảng Nam: Khởi tố vụ án phá rừng phòng hộ Tiên Lãnh Qua kiểm tra đã phát hiện phá rừng phòng hộ rất nghiêm trọng tại Tiên Lãnh. Ông Lê Trí Thanh - Phó chủ tịch tỉnh Quảng Nam vượt rừng đi kiểm tra. Sáng 22.9, ông Lê Trí Thanh-Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã vượt hàng chục km đường rừng thị sát thực địa khu vực rừng phòng hộ Tiên Lãnh, huyện...