Hỏa hoạn tại chùa Bút Tháp: Đừng để cháy rồi mới… tiếc
Dù “chỉ” cháy một cấu kiện gỗ, vụ hỏa hoạn tại chùa Bút Tháp (Bắc Ninh) vẫn khiến giới chuyên môn băn khoăn về một vấn đề đã được đặt ra từ nhiều năm qua: việc ngăn ngừa “bà hỏa” ở những di tích văn hóa, lịch sử.
1. Vụ cháy nói trên diễn ra vào rạng ngày 21/8, ngọn lửa được phát hiện tại gian giữa của Phủ thờ, nơi đặt tượng hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc. Sau 15 phút, đám cháy này được dập tắt. Tuy nhiên, chiếc hương án gỗ trong gian thờ (được cho là có niên đại từ thế kỷ 17) bị hủy hoại hoàn toàn.
Đây là chiếc hương án có kích thước trên dưới 1,5 mét mỗi chiều, thuộc kiểu chân quỳ dạ cá, kỹ thuật chạm khắc tinh xảo tỷ mỷ với đề tài Tứ linh tứ quý. Theo đán.h giá của giới chuyên gia, đây là hương án cổ, quý vào bậc nhất thế kỷ 17 còn tồn tại.
Ngoài hương án, một số cấu kiện gỗ như cột, rui, kèo… trong trong gian thờ này bị ám khói hoặc tổn hại bề mặt ngoài. Đặc biệt, pho tượng cổ của Hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc đặt gần hương án cũng bị cháy xém phần bệ tượng.
Hiện tại, phía quản lý chùa đang đề xuất tạm thời có biện pháp gia cố bệ các cấu kiện gỗ trong gian, để tránh nguy cơ đổ đè lên pho tượng này.
Hương án và khám thờ hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc tại chùa Bút Tháp trước khi xảy ra vụ hỏa hoạn
Dù chỉ dừng lại ở việc mất đi một cấu kiện cổ, nhưng vụ cháy tại chùa Bút Tháp không khỏi khiến người ta liên tưởng tới hàng loạt vụ hỏa hoạn nghiêm trọng tại các di tích cổ.
Điển hình là các trường hợp của chùa Dơi (Sóc Trăng), đền thờ Lê Lai (Thanh Hóa), chùa Tảo Sách (Hà Nội), phố cổ Hội An (Quảng Nam) hay chùa Hội Sơn (TP.HCM)… Đặc biệt, phố cổ Hội An bị “bà hỏa ghé thăm” 2 lần vào 2 năm liên tiếp (2012 và 2013).
Trao đổi với PV, các chuyên gia bảo tồn đều khẳng định: Nếu xảy ra hỏa hoạn, rất nhiều di tích cổ hiện nay sẽ rơi vào cảnh… bó tay đứng nhìn.
Video đang HOT
Điển hình, trong lần cháy di tích cấp quốc gia chùa Hội Sơn năm 2012. Vào thời điểm cháy, các tu sĩ ở đây đành bất lực nhìn ngọn lửa thiêu trụi hậu cung, chính điện, các bức tượng cổ và dòng đại tự “Vạn đức hồng danh” do vua Khải Định ngự ban.
Hoặc gần hơn, khi vụ cháy nhà Lang cổ xảy ra tại Bảo tàng văn hóa Mường (Hòa Bình) năm 2015, nhân viên tại đây đã dùng bình cứu hỏa dập lửa song bất thành. Trong khi đó, xe cứu hỏa lại không thể tiếp cận được vì lối ra vào quá nhỏ và dốc.
2. Theo ông Nguyễn Hoài Nam (Hội Di sản Văn hóa Việt Nam), trước thực trạng phòng cháy chữa cháy ở các di tích hiện nay, cháy đành… chịu.
Lý do trước tiên của điều này lại đến từ đặc tính chung của các di tích: có nhiều cấu kiện bằng gỗ và quét sơn (dễ bắt lửa), thiết kế có tường bao và phân bố các cụm cấu trúc lệch nhau nên khó có đường vào, cũng như không gian không thật rộng, gây khó cho các xe cứu hỏa. Chưa kể, theo thời gian, phần gỗ tại những di tích này đều rất khô và dễ dàng bắt lửa khi hỏa hoạn xảy ra.
Trong một lần trao đổi với Thể thao & Văn hóa về vấn đề này, GS Ngô Đức Thịnh từng tỏ ra rất lo ngại khi đề cập tới kích thước của các khuôn cửa ra vào trong nhiều di tích. Theo GS Thịnh, do di tích được xây dựng từ những thế kỷ trước, nên việc xe cứu hỏa tiếp cận được hiện trường nếu có cháy lớn luôn là bài toán nan giải.
Họa sĩ Nguyễn Đức Bình, chuyên gia đình làng Việt chia sẻ: Vấn đề không chỉ là chữa cháy, việc phòng cháy ở các di tích hiện nay cũng rất lơ là. Dù rằng ở một số di tích ban quản lý đã hạn chế việc cắm nhiều hương song vẫn có quá nhiều đồ bắt cháy được ào ạt đưa vào các di tích.
Theo ông Bình, những đồ vàng mã, đèn, nến đều được đặt lên các hương án gỗ chứa đựng những ẩn họa với di tích. Bên cạnh đó, hệ thống điện ở nhiều di tích không được thiết kế khoa học và an toàn. “Qua nhiều chuyến điền dã, tôi thấy, việc hệ thống điện đấu lằng nhằng, qua quýt trong những khu di tích tiềm ẩn nhiều nguy cơ dẫn đến chập, cháy” – ông Bình nói.
Quay trở lại vụ hỏa hoạn tại chùa Bút Tháp, theo báo cáo của Sở VH,TT&DL tỉnh, ở thời điểm cháy, trong chùa chỉ có một sãi, cùng 2 cháu nhỏ do nhà chùa nhận nuôi.
Ngoài ra, việc dập lửa cũng được thực hiện bằng phương pháp “thủ công” là… múc nước để dập. Có nghĩa, thay vì quá trông đợi vào sự bảo vệ của những cá nhân đang trực tiếp trông nom di tích, nên chăng ngành quản lý văn hóa cần có sự chủ động ngay từ đầu để tuyệt đối ngăn ngừa khả năng có thể xảy ra hỏa hoạn?
Sơn Tùng – Mỹ Mỹ
Theo_Thể thao văn hóa
Án Gian 300 tuổ.i ở chùa Bút Tháp bị thiêu rụi trong đêm
Sở VHTT&DL tỉnh Bắc Ninh cho biết, Án gian 300 tuổ.i (có từ thời Lê) tại chùa Bút Tháp đã bị thiêu rụi do hỏa hoạn.
Theo thông tin từ Sở Văn hóa - Thể thao và Du Lịch tỉnh Bắc Ninh, Án gian 300 tuổ.i (có từ thời Lê) tại chùa Bút Tháp (xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) đã bị thiêu rụi do hỏa hoạn.
Trước đó, khoảng gần 2h sáng ngày 21/8, Sư Bác Thích Minh Tâm (tên thật là Trần Văn Kang) phát hiện có mùi khét. Nhà sư tỉnh dậy thì thấy mất điện toàn bộ khu vực chùa. Khi đi kiểm tra, nhà sư thấy đám cháy và khói bốc ra nghi ngút từ trong Hương án gian giữa của Phủ thờ và khám thờ, bên trong đặt tượng Hoàng Thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc. Sau 15 phút vội vàng dùng nước dập lửa, đám cháy đã được khống chế.
Hiện trường vụ cháy. (Ảnh: Nguyễn Thị Lâm -VKSND huyện Thuận Thành, Bắc Ninh).
Sau khi nhận được thông tin, ngay sáng 21/8, các cơ quan chức năng gồm Sở VHTT&DL Bắc Ninh, Ban quản lý di tích tỉnh, Công an huyện Thuận Thành đã có mặt tại hiện trường. Đến 12h cùng ngày, Công an đã kết thúc khám nghiệm hiện trường.
Qua kiểm tra, xem xét thực tế tại hiện trường sau đám cháy cho thấy: một Hương án gỗ đặt tại gian giữa nhà Phủ thờ đã bị cháy hoàn toàn. Hương án gỗ trước khi cháy có dạng hình chữ nhật, kiểu chân quỳ dạ cá, chạm khắc tinh khảo với đề tài "Tứ linh - Tứ quý". Đây là cổ vật đẹp, tiêu biểu của nghệ thuật chạm khắc thế kỷ XVII.
Trên Hương án được bài trí một bát hương và đôi lọ hoa nhỏ bằng gốm men. Các hiện vật này đều đã bị vỡ, các mảnh vỡ lẫn trong than tro của Hương án. Một đôi chân đèn gỗ (thắp bằng điện) đặt hai bên của Hương án gỗ (hiện vật mới) cũng bị cháy hoàn toàn. Khám và tượng thờ Hoàng Thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc đặt phía sau Hương án cũng bị cháy một phần phía trước trước thân khám và toàn bộ phần nóc của khám thờ. Riêng tượng Hoàng Thái hậu bị cháy xém một phần bệ tượng, phía trước mặt tượng bị ám khói đen nhưng chưa bị cháy.
Hiện trường vụ cháy chiều 25/8.
Ngoài ra, lửa đã làm cháy một lớp mỏng ở phần chân cột cái bên trái gian giữa Phủ thờ giáp với Hương án. Một số hoành, dui và phần mái của Phủ thờ tại vị trí phía trên Hương án và Khám thờ cũng bị ám khói đen. Do một phần thân khám thờ bị cháy nên khám thờ có thể bị sập bất cứ lúc nào.
Theo quan sát của phóng viên tại hiện trường, nhà chùa đã gắn biển trùng tu để tránh du khách bước vào khu vực này. Riêng khám thờ được gia cố tạm thời để tránh sập các phần gỗ còn lại vào tượng Hoàng Thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc.
Nhà chùa đã gắn biển trùng tu để tránh du khách bước vào khu vực này.
Hiện tại, Sở VHTT&DL tỉnh Bắc Ninh cũng như Công an tỉnh chưa đưa ra kết luận về nguyên nhân vụ cháy. Song, theo một nhà sư tại chùa Bút Tháp, việc trùng tu sẽ sớm được thực hiện theo kế hoạch của Sở VHTT&DL tỉnh Bắc Ninh và chỉ đạo từ Bộ VHTT&DL.
Chùa Bút Tháp có tên chữ là Ninh Phúc tự, thuộc địa phận xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh là di tích quốc gia đặc biệt. Đây được xem là một trong số ít những ngôi chùa cổ ở Việt Nam còn giữ được khá nguyên vẹn và hoàn chỉnh lối kiến trúc sơ khai ban đầu, là địa chỉ hành hương của phật tử bốn phương.
Theo Hà Phương - Thanh Thanh
VOV
Cháy hương án 300 năm tuổ.i của chùa Bút Tháp Một hương án cổ 300 năm tuổ.i tại chùa Bút Tháp, Bắc Ninh đã cháy rụi. Nguyên nhân đang được điều tra làm rõ. Chiếc hương án tại Phủ thờ chùa Bút Tháp trước khi bị cháy - Ảnh tư liệu của Viện Bảo tồn di tích Cháy hiện vật quý, Cục Di sản không hay Cho đến sáng 25.8, ông Nguyễn Quốc...