Hezbollah có thể tác động ra sao đến cuộc chiến Israel – Hamas?
Hezbollah có cánh quân sự được vũ trang mạnh, quyền lực chính trị quyết định và nguồn thu tài chính hàng trăm triệu USD.
Các chiến binh Hezbollah tham gia cuộc tập trận ở Aramta, Lebanon, vào tháng 5/2023. Ảnh: Getty Images/NBC
Khi quân đội Israel đang ráo riết chuẩn bị cho một cuộc tấn công trên bộ vào Dải Gaza, thì mối lo ngại của họ cũng đang hướng lên phía Bắc, canh chừng bất cứ động thái nào của nhóm chiến binh Hezbollah bên kia biên giới với Liban (Lebanon).
Vài giờ sau cuộc tấn công của Hamas hôm 7/10, Hezbollah đã b.ắn tên lửa dẫn đường và pháo vào Israel, nhưng vấp phải một loạt pháo binh. Kể từ đó cuộc chiến ăn miếng trả miếng vẫn tiếp tục lẻ tẻ. Nhưng khi xung đột leo thang ở Dải Gaza, liệu Hezbollah có khoanh tay đứng nhìn, liệu nhóm này có đ.ánh đổi bầu không khí hòa hoãn lâu nay để can dự vào một cuộc xung đột khu vực.
Lịch sử ra đời và nền tảng tư tưởng của Hezbollah
Được thành lập vào đầu những năm 1980 khi Liban bị tàn phá bởi cuộc nội chiến, Hezbollah, cái tên có nghĩa là “Đảng của Chúa”, là một đảng chính trị và tổ chức chiến binh của người Hồi giáo Shia có trụ sở ở Liban.
Được thành lập với sự hỗ trợ từ Iran, Hezbollah đặt ra sứ mệnh đ.ánh đuổi lực lượng Israel khỏi Liban, đồng thời chống lại ảnh hưởng của phương Tây ở Trung Đông.
Theo một báo cáo gần đây của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, một tổ chức có trụ sở tại New York, tổ chức này tự coi mình là một phong trào kháng chiến của người Shia ở Liban, tin vào quyền tự quyết của đất nước, đồng thời cam kết trung thành với Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei.
Lãnh đạo hiện tại của Hezbollah, Hassan Nasrallah, là thành viên của Phong trào Amal, một lực lượng dân quân người Shia, một trong nhiều nhóm tranh giành quyền lực trong cuộc nội chiến ở Liban, trước khi ông gia nhập Hezbollah vào năm 1982.
Theo Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, ông Nasrallah có quan hệ chặt chẽ với giới lãnh đạo Iran, đảm nhiệm chức Tổng thư ký của Hezbollah vào năm 1992 sau khi Israel á.m s.át người đồng sáng lập và lãnh đạo trước đó của nhóm, Abbas Al-Musawi.
Hoạt động quân sự của Hezbollah và sự hỗ trợ từ Tehran đã khiến Mỹ, Anh Anh và các quốc gia phương Tây khác liệt nhóm này vào danh sách các tổ chức k.hủng b.ố.
Mặc dù vậy Hezbollah cũng có các đại diện lập pháp ở Quốc hội Liban và cung cấp nhiều dịch vụ xã hội trong nước. Bên cạnh nhánh quân sự hùng mạnh, là tâm điểm của mối quan tâm hiện nay, Hezbollah còn điều hành một đảng chính trị có ảnh hưởng quyết định, các đài truyền hình và một mạng lưới rộng khắp các dịch vụ phúc lợi bao gồm phòng khám và trường học. Lợi ích kinh doanh rộng lớn của Hezbollah, cả hợp pháp và bất hợp pháp, mang lại nguồn thu hàng trăm triệu USD.
Video đang HOT
Nguồn tài nguyên đa dạng này và mối liên kết chặt chẽ với Iran và Syria đã giúp Hezbollah vượt qua nhiều thách thức trong 40 năm tồn tại. Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran được cho là đóng một vai trò quan trọng ngay từ những ngày đầu thành lập tổ chức và đã cố vấn một cách hiệu quả cho Hezbollah.
Mối quan hệ Hezbollah – Hamas
Mối quan hệ giữa Hezbollah và Hamas không phải lúc nào cũng tốt đẹp. Hamas là một nhánh của phong trào Anh em Hồi giáo dòng Sunni, trong khi nguồn gốc tư tưởng của Hezbollah là cuộc cách mạng Iran của người Hồi giáo dòng Shia.
Hai nhóm bất hòa liên quan đến vấn đề Syria trong cuộc nội chiến, khi Hamas từ chối ủng hộ chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad. Nhưng đại diện của cả hai – và các quan chức an ninh Iran – vẫn thường xuyên tham khảo ý kiến. Tất cả đều hướng tới việc chống Israel và phản đối bất kỳ hành động bình thường hóa quan hệ nào của các quốc gia Arab hoặc Hồi giáo với Nhà nước Do Thái.
Mặc dù không có bằng chứng về sự liên quan trực tiếp nhưng các chuyên gia phương Tây nhận thấy ảnh hưởng của Hezbollah đối với cuộc tấn công của Hamas vào Israel hôm 7/10.
“Không còn nghi ngờ gì nữa, Hamas đã có sự hỗ trợ của Hezbollah”, ông Matthew Levitt, tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington, nói, “Vụ này hoàn toàn nằm trong vở kịch của Hezbollah”.
Mối đe dọa hiện tại của Hezbollah
Một đoạn video gần đây, cho thấy các chiến binh Hezbollah đang huấn luyện bằng s.úng b.ắn tỉa và ván trượt ở vùng núi Liban, có thể đã nhấn mạnh thêm năng lực quân sự của nhóm này
Naveed Ahmed, một nhà phân tích độc lập chuyên về Hezbollah ở vùng Vịnh, cho biết Hezbollah có một lực lượng gồm 20.000 chiến binh, nhiều người được đào tạo bài bản và được trang bị tốt. Lực lượng này có thể được mở rộng nhanh chóng bằng cách huy động 30.000 người thành viên bán thời gian, sau đó được tăng cường thêm bằng những lực lượng phụ trợ được đào tạo kém hơn.
Nhiều chỉ huy Hezbollah đã thu được kinh nghiệm hữu ích trong các trận chiến ở Syria, nơi tổ chức này từng triển khai lực lượng ồ ạt tới để hỗ trợ Tổng thống Assad. Các chuyên gia cho rằng thành trì của Hezbollah ở miền Nam Liban hiện được bảo vệ bởi hệ thống hầm sâu, đường hầm và kho chứa dưới lòng đất.
Các binh sĩ Hezbollah diễu hành tại một sự kiện kỷ niệm Ngày Al-Quds ở Beirut vào tháng 4/2023. Ảnh: Anadolu /Getty Images
Điều quan trọng là Hezbollah có kho tên lửa tầm xa khổng lồ, có thể tấn công hầu hết mọi nơi ở Israel, áp đảo các lá chắn phòng thủ để phá hủy cơ sở hạ tầng thiết yếu cũng như tấn công các trung tâm dân cư. Các cuộc không kích gần đây của Israel ở Syria có thể nhằm mục đích ngăn chặn các nguồn cung cấp tiếp tế cho Hezbollah từ Iran.
“Họ đang trang bị tận răng. Họ có kho dự trữ tên lửa, rất nhiều đạn pháo; họ có máy bay không người lái tầm xa có khả năng mang đầy đủ trọng tải. Đó là một tổ chức quân sự rất linh hoạt và tiên tiến nhờ những kinh nghiệm ở Syria”, ông Ahmed nhận định.
Cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah
Căng thẳng dọc biên giới của Israel với Liban đang rất cao. Đã có nhiều ngày đụng độ và một số người t.hiệt m.ạng. Hôm 17/10, một tên lửa chống tăng b.ắn từ Liban đã rơi xuống thị trấn Metula ở miền bắc Israel. Lực lượng phòng vệ Israel đáp trả bằng pháo binh và không kích. Hàng chục ngôi làng phía nam biên giới đã được sơ tán.
Nếu các nhà lãnh đạo của Hezbollah quyết định ủng hộ việc leo thang các hành động thù địch ở mức độ thấp hiện nay thì điều này có thể dẫn đến một cuộc xung đột hai mặt trận đẫm m.áu và khó khăn đối với Israel và do đó – có khả năng – dẫn đến một cuộc xung đột khu vực khi Syria, Iran, Mỹ và những “người chơi” khác tham gia.
Một số nhà phân tích tin rằng Hezbollah, mặc dù chuyên tâm t.iêu d.iệt Israel, nhưng có quá nhiều thứ để mất nên không thể mạo hiểm để xảy ra một cuộc xung đột toàn diện, vì lợi ích chính trị và thương mại sâu rộng của họ. Nhiều người cho rằng Hezbollah từ lâu đã tìm cách kích động một cuộc chiến tranh ngắn hạn, có giới hạn nhưng lại muốn tránh bất cứ điều gì lớn hơn. Tuy nhiên, tất cả đều đồng ý rằng có nguy cơ xảy ra một tính toán sai lầm c.hết người trong một môi trường căng thẳng như vậy.
Một yếu tố nữa là lực lượng khổng lồ của Mỹ hiện đang tiến vào phía Đông Địa Trung Hải, được điều động với mục đích rõ ràng là đe dọa Hezbollah và những người bảo trợ của lực lượng này ở Tehran.
“Không ai – kể cả một quốc gia có chủ quyền – sẽ không để ý đến hai nhóm tàu sân bay. Nó không ngăn cản họ thực hiện các cuộc tấn công quy mô nhỏ nhưng sẽ khiến Hezbollah suy nghĩ rất cẩn thận về việc làm bất cứ điều gì lớn hơn”, chuyên gia Matthew Levitt nói.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi cuộc tấn công trên bộ của Israel vào Gaza được phát động lại là một câu hỏi khác. Người phát ngôn của Hezbollah mô tả các cuộc tấn công của họ cho đến nay là “một lời cảnh báo” đối với Israel, trong khi các quan chức cấp cao Hezbollah nhiều lần nói rằng họ sẽ không khoanh tay đứng nhìn. Bộ trưởng Ngoại giao Iran thì cảnh báo rằng “khả năng chiến tranh lan rộng ở các mặt trận khác đang đến giai đoạn không thể tránh khỏi”.
Theo tờ Guardian, tình hình khu vực thay đổi đáng kể sau vụ tấn công ngày 7/10 có nghĩa là hiểu biết thông thường về cách hành xử của các tổ chức như Hamas hay Hezbollah không còn đúng nữa. Điều này khiến cho tương lai rất khó dự đoán.
Người dân ở phía Bắc Israel chuẩn bị tinh thần cho một mặt trận mới
Các ngôi làng dọc biên giới phía Bắc của Israel với Liban đã trở thành khu vực vườn không nhà trống bởi hầu hết cư dân di chuyển về phía Nam.
Thay vào đó lực lượng quân đội xuất hiện, trong tình trạng cảnh giác cao độ và thường trực canh gác tại các trạm kiểm soát mới dọc đường.
Xe quân sự Israel được triển khai ở miền Bắc nước này, gần biên giới với Liban ngày 8/10. Ảnh: THX/TTXVN
Những người dân còn bám trụ lại các ngôi làng vào hôm 11/10 đều chuẩn bị tinh thần cho nguy cơ xảy ra mặt trận mới. Họ vội vã mua sắm tại một số cửa hàng vẫn mở cửa. Mỗi khi có tiếng nổ, họ lại mắt ngước lên bầu trời. Không khí nơi đây tràn ngập sợ hãi.
Người phát báo Michael Fakin (33 t.uổi) đã sống phần lớn cuộc đời ở Shlomi, một thị trấn khoảng 7.000 dân gần biên giới với Liban, bộc bạch: "Thật đáng sợ. Ngay cả việc đi dạo quanh khu phố cũng thật căng thẳng".
Trưa 11/10, lực lượng Hezbollah ở Liban đã nhận trách nhiệm b.ắn tên lửa chống tăng vào một vị trí quân sự của Israel tại Arab Al Aramshe - ngôi làng biên giới ở phía Tây Galilee. Máy bay Israel đã đáp trả bằng cách phá hủy một trạm quan sát của Hezbollah.
Tờ New York Times (Mỹ) đ.ánh giá người Israel từ lâu đã lo sợ xảy ra xung đột với Hezbollah. Sự im lặng căng thẳng vốn đã bao trùm kể từ cuộc xung đột gần đây nhất vào năm 2006, khởi đầu bằng cuộc đột kích xuyên biên giới của Hezbollah bắt cóc hai binh sĩ Israel. Xung đột kết thúc một tháng sau đó, với khoảng 165 người Israel t.hiệt m.ạng và hơn 1.000 người t.ử v.ong ở phía Liban.
Các quan chức an ninh đã cảnh báo trong nhiều năm rằng Hezbollah đã dự trữ hàng chục nghìn tên lửa, rocket và đợt giao tranh tiếp theo có thể liên quan đến việc các tay s.úng Hezbollah xâm nhập lãnh thổ Israel rồi chiếm một hoặc hai ngôi làng.
Trong những năm qua, Israel đã đầu tư tăng cường phòng thủ biên giới phía Bắc, xây dựng những bức tường bê tông dài và đào sâu vào khe núi.
Tuy nhiên, điều bất ngờ xảy ra hôm 7/10 khi lực lượng Hamas xâm nhập qua biên giới, tràn vào nhiều ngôi làng và thị trấn của Israel. Diễn biến này gây lắng cho công dân phương Bắc của Israel.
Chính phủ Israel và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cảnh báo Hezbollah tránh xa cuộc xung đột đang căng thẳng tại Dải Gaza. Các chuyên gia cho rằng, quyết định của chính quyền Tổng thống Biden triển khai một nhóm tấn công tàu sân bay ở phía Đông Địa Trung Hải và các lực lượng khác trong khu vực là thông điệp ngầm gửi tới thủ lĩnh Hassan Nasrallah của Hezbollah rằng ông ta sẽ phải đối mặt với nhiều đối thủ nếu tham gia vào xung đột.
Lực lượng Israel ngày 10/10 đã ngăn chặn các tay s.úng từ Liban gần Arab Al Aramshe. Ba binh sĩ Israel t.hiệt m.ạng trong cuộc đọ s.úng, trong đó có một chỉ huy cấp cao. Các chuyên gia cho rằng, trong một môi trường bất ổn như vậy, bất kỳ tính toán sai lầm nào của cả hai bên đều có thể gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện, ngay cả khi đó không phải là chủ ý.
Khói bốc lên sau đợt pháo kích của quân đội Israel vào thị trấn Al-Dhayra, Liban ngày 11/10. Ảnh: THX/TTXVN
Cộng đồng nông thôn Adamit nằm trên một con đường quanh co với những khúc cua xoắn ốc cách Arab Al Aramshe vài phút lái xe, vào ngày 11/10 không một bóng người dân mà chỉ có lực lượng quân dự bị. Từ đỉnh ngọn núi phủ đầy cây cối rậm rạp nơi đây, với tầm nhìn toàn cảnh ngoạn mục, có thể nhìn thấy bức tường biên giới uốn lượn hình chữ S dọc theo các ngọn đồi, khiến đôi khi khó có thể phân biệt được bên nào là Israel, bên nào là Liban.
Năm 2018, lực lượng Israel đã tìm thấy một đường hầm ở đây, được cho do Hezbollah xây dựng, dưới biên giới. Ông Moshe Davidovich, người đứng đầu hội đồng địa phương ngày 11/10 cho biết 80% cư dân sống trong phạm vi khoảng 4 km tính từ biên giới đã tự nguyện sơ tán. Nhiều người đã đến nhà người thân, bạn bè hoặc tới các khách sạn ở những vùng an toàn hơn ở Israel.
Ông David Vaknin (70 t.uổi) - người dân làng nhỏ biên giới Shomera, cho biết: "Họ đã đi bất cứ nơi nào có thể để rời xa khu vực biên giới". Ông và vợ chưa di tản vì họ có một trang trại và nhiều vật nuôi cần chăm sóc. Một số người dân cho biết họ hy vọng Hezbollah sẽ đứng ngoài cuộc xung đột và yên bình sẽ sớm được lập lại.
Nhưng những người khác lại coi cuộc tấn công của lực lượng Hamas có thể là lý do để Israel giáng đòn mạnh vào Hezbollah ở phía Bắc. Bà Juliette Levy (48 t.uổi) chia sẻ: "Ước mơ của tôi là sẽ không còn Hezbollah hay Hamas nữa và chúng tôi có thể đi bộ qua biên giới để uống cà phê với các người bạn láng giềng".
Israel đ.ánh chặn hàng loạt tên lửa được phóng từ miền Nam Liban Các quan chức Israel cho hay đã có ít nhất 34 tên lửa được phóng từ miền Nam Liban vào khu vực Tây và Thượng Galilee ở miền Bắc Israel. Đây là hành động leo thang đáng kể tiếp sau các cuộc đột kích của lực lượng an ninh Israel tại đền thờ Al-Aqsa (mà phía Israel gọi là Núi Đền) ở Đông...
