Hành tinh nhỏ nhất hệ Mặt Trời đang dần co lại
Các nhà khoa học cho biết Sao Thủy, hành tinh nhỏ nhất trong hệ Mặt Trời và gần Mặt Trời nhất, đang dần co lại.
Sao Thủy. Ảnh: Pixabay
Đài Sputnik (Nga) dẫn nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Nature Geoscience cho biết Sao Thủy – hành tinh nhỏ bé đầy đá – đã xuất hiện những “vết nhăn nheo” mới trên bề mặt.
Theo các nghiên cứu trước đây, khi Sao Thủy nguội đi kể từ thời kỳ hình thành cách đây 4,6 tỷ năm, đường kính của hành tinh này đã co lại khoảng 7 km. Quá trình tương tự đã diễn ra trên Mặt Trăng của Trái Đất, nơi có nhiều điểm tương đồng với Sao Thủy.
Giống như Trái Đất và các hành tinh đá khác, Sao Thủy có lớp vỏ đá mỏng bên ngoài lớp phủ nóng chảy và bên trong là lõi kim loại. Tuy nhiên, khác với Trái Đất, Sao Thủy không có các mảng kiến tạo mà có lớp vỏ đá silicat tạo thành lớp vỏ. Lớp vỏ này có xu hướng bị nứt và nhăn nheo khi chịu áp lực, tạo thành những vết nứt chạy ngoằn ngoèo hàng trăm km trên bề mặt của hành tinh này.
Các nhà khoa học ước tính một số vết nứt đó khoảng 3 tỷ năm t.uổi. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng thời gian hình thành nhiều vết nứt trong số đó ngắn hơn nhiều, cho thấy quá trình đó vẫn đang diễn ra.
Một trong những người phát hiện ra hiện tượng này là ông Ben Man, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Mở ở Anh. Ông nhận thấy các vết này đó đã bị nứt theo những cách khác thường, cho thấy lớp vỏ của Sao Thủy đã bị kéo giãn ở một số nơi dọc theo các đường đứt gãy.
Video đang HOT
Những vết nứt này được gọi là “địa hào” vì chúng giống với các cấu trúc trên Trái Đất. Một số vết nứt chỉ rộng 1 km và sâu 100 mét, điều này cho thấy chúng có t.uổi ít hơn nhiều so với các vết nứt lớn hơn gần đó.
Ông David Rothery, Giáo sư khoa học địa chất hành tinh tại Đại học Mở, tác giả của một bài báo mới khám phá quá trình co lại của Sao Thủy, giải thích: “Các vết nứt dài có vẻ đáng ngạc nhiên trên Sao Thủy, nơi mà lớp vỏ tổng thể đang bị nén lại. Nhưng ông Man nhận ra rằng các địa hào sẽ hình thành nếu lớp vỏ bị uốn cong khi bị đẩy qua địa hình lân cận. Nếu bạn cố gắng uốn cong một miếng bánh mì nướng, miếng bánh mì có thể bị nứt theo cách tương tự”.
Do các “địa hào” lộ ra ngoài và không bị chôn vùi bởi các mảnh vụn khác của lớp vỏ hay tác động của thiên thạch, nên các nhà khoa học ước tính chúng có niên đại khoảng 300 triệu năm t.uổi.
Hành tinh nhỏ bé Sao Thủy, có quỹ đạo chỉ bằng 1/3 khoảng cách từ Mặt Trời đến Trái Đất, là hành tinh vô cùng khắc nghiệt. Phía đối diện với Mặt Trời vô cùng nóng, trong khi phía quay mặt ra xa thì vô cùng lạnh giá.
Phát hiện hành tinh phản chiếu như tấm gương
Giới thiên văn học ngày 10/7 thông báo đã tìm thấy một thế giới nóng như thiêu đốt là hành tinh phản chiếu mạnh nhất từng được quan sát bên ngoài Hệ Mặt trời.
Ngoại hành tinh LTT9779b phản chiếu 80% ánh sáng từ ngôi sao chủ. Ảnh: ESA
Cách Trái đất hơn 260 năm ánh sáng, ngoại hành tinh kỳ lạ này phản chiếu 80% ánh sáng từ ngôi sao chủ, theo các quan sát mới từ kính viễn vọng không gian Cheops của châu Âu.
Đặc điểm đó khiến nó trở thành ngoại hành tinh đầu tiên sáng bóng tương tự như sao Kim - thiên thể sáng nhất trên bầu trời đêm của chúng ta ngoài Mặt trăng.
Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2020, hành tinh có kích thước bằng sao Hải Vương này có tên LTT9779b và quay quanh ngôi sao của nó chỉ trong 19 giờ.
Vì ở quá gần nhau nên mặt đối diện của hành tinh LTT9779b với ngôi sao của nó có nhiệt độ nóng đến 2.000 độ C, được coi là quá nóng để mây hình thành.
Thế nhưng, LTT9779b vẫn có mây. "Đó thực sự là một câu đố", nhà nghiên cứu Vivien Parmentier tại Đài thiên văn Cote d'Azur của Pháp cho biết.
Sau đó, các nhà nghiên cứu nhận ra rằng họ nên hiểu về sự hình thành của những đám mây này giống như cách ngưng tụ hơi nước trong phòng tắm sau khi tắm nước nóng.
Ông giải thích rằng giống như luồng hơi nước nóng bốc lên trong phòng tắm, một dòng kim loại và silicat nóng như thiêu đốt đã làm quá bão hòa bầu khí quyển của LTT9779b cho đến khi các đám mây chưa đầy kim loại hình thành.
Hành tinh có kích thước gấp 5 lần Trái đất này là một ngoại lệ theo nhiều cách khác nhau.
Các ngoại hành tinh duy nhất được tìm thấy trước đây quay quanh các ngôi sao của chúng trong vòng chưa đầy 24 giờ là những hành tinh khí khổng lồ lớn hơn Trái đất 10 lần hoặc các hành tinh đá có kích thước bằng một nửa Trái đất.
Nhưng LTT9779b lại tồn tại trong một khu vực được gọi là "sa mạc sao Hải Vương", nơi không thể tìm thấy các hành tinh có kích thước như nó.
"Đó là một hành tinh không nên tồn tại. Những hành tinh như thế này sẽ bị thổi bay bầu khí quyển bởi ngôi sao của chúng, để lại những tảng đá trơ trụi", ông Parmentier nói.
Theo nhà khoa học Maximilian Guenther thuộc dự án Cheops của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, các đám mây kim loại của hành tinh LTT9779b hoạt động giống như một tấm gương, phản chiếu ánh sáng và ngăn không cho bầu khí quyển bị thổi bay.
"Nó hơi giống một tấm khiên, giống như trong những bộ phim Star Trek cũ, nơi họ có những tấm khiên xung quanh tàu của mình", ông nói với AFP.
Ông nhận xét nghiên cứu trên đ.ánh dấu một cột mốc quan trọng vì nó cho thấy làm thế nào một hành tinh có kích thước bằng sao Hải Vương có thể tồn tại trong sa mạc của sao Hải Vương.
Kính viễn vọng không gian Cheops của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu được phóng lên quỹ đạo Trái đất vào năm 2019 với sứ mệnh điều khám phá các ngoại hành tinh nằm bên ngoài Hệ Mặt trời của chúng ta.
Nó đo độ phản xạ của LTT9779b bằng cách so sánh ánh sáng trước và sau khi ngoại hành tinh biến mất sau ngôi sao của nó.
James Webb tiếp tục cung cấp thông tin hiếm về hành tinh bí ẩn bên ngoài Hệ Mặt Trời Ngày 10/5, Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết kính viễn vọng không gian James Webb đã quan sát thấy "bầu khí quyển sáng bất thường" của một hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời. Đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu có thể quan sát hành tinh bí ẩn này một cách chi tiết như vậy....
