GS Ngô Bảo Châu nghiên cứu chiến lược phát triển giáo dục đại học Việt Nam
Tại Diễn đàn nguồn nhân lực toàn cầu 2017, GS Ngô Bảo Châu đã giới thiệu những nét cơ bản về nghiên cứu chiến lược và lộ trình phát triển giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2020-2035 do Bộ GD-ĐT khởi xướng thực hiện.
GS Ngô Bảo Châu
GS Châu là người đứng đầu nhóm tư vấn của Bộ GD-ĐT gồm 17 thành viên trong và ngoài nước nhằm thực hiện nghiên cứu này.
Theo GS Châu, nghiên cứu thực hiện trong bối cảnh giáo dục đại học (GD ĐH) và cao đẳng đã được xác định là “lĩnh vực đột phá” nhằm nâng cao năng suất và kỹ năng lao động của Chính phủ cũng như định hướng tự chủ đại học vào năm 2020 tới đây.
2 thách thức
Theo các số liệu thống kê, hiện Việt Nam có 235 trường ĐH và 428 trường CĐ. Tỉ lệ đi học ĐH ở Việt Nam đã tăng từ dưới 20% năm 2008 lên trên 30% vào năm 2014.
Tuy nhiên, Việt Nam chỉ có 5 trường ĐH xuất hiện trong bảng xếp hạng 400 trường ĐH châu Á mới nhất của QS. Trong khi đó, Thái Lan có tới 14 trường ĐH (gần gấp 3 lần), Malaysia có 27 trường (gấp hơn 5 lần) còn Indonesia cũng có tới 17 trường.
GS Châu cũng đưa ra một con số khác về số lượng các bài báo công bố quốc tế của Việt Nam trên danh mục tạp chí Scopus cho thấy, từ năm 2006-2016, số lượng bài báo quốc tế trên các tạp chí này tăng từ 984 lên 5.563 (gấp 5,6 lần).
Tuy nhiên, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam chỉ bằng chưa tới 1/3 của Singapore, 1/2 của Thái Lan và chưa bằng 1/5 so với Malaysia.
GS Châu nhận định, thách thức của GD ĐH Việt Nam là hệ thống quản trị kém hiệu quả với những biểu hiện như thiếu sự minh bạch, thiếu cấu trúc, thiếu sự định danh mạch lạc và thiếu tự chủ.
Một ví dụ được dẫn ra là cách phân loại và tên gọi các cơ sở GD ĐH đang rất mâu thuẫn: ĐH quốc gia, ĐH vùng, ĐH, CĐ, học viện, viện…
Bên cạnh đó, theo GS Châu, một thách thức nữa đối với GD ĐH Việt Nam là thiếu sự đầu tư.
Đầu tư nhà nước trên đầu sinh viên Việt Nam vào năm 2013 là 645 USD. Trong khi đó, của Thái Lan là 1.111 USD, Singapore là 12.013 USD. Ở Malaysia, thống kê 2015 là 4.850 USD.
3 trụ cột
Sau khi giới thiệu về bối cảnh GD ĐH Việt Nam, GS Châu cho biết có 4 giá trị cốt lõi mà nhóm nghiên cứu xác định cho GD ĐH Việt Nam.
Thứ nhất, là đáp ứng hiệu quả và linh động những đòi hỏi của xã hội và đóng góp vào tăng năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như sự thịnh vượng của người dân.
Video đang HOT
Thứ hai, hội nhập với thế giới, hướng tới những giá trị nhân bản chung của nhân loại, đồng thời bảo tồn những giá trị truyền thống của Việt Nam.
Thứ ba, tìm ra tri thức mới, vận dụng tri thức có để phụng sự xã hội.
Cuối cùng, đảm bảo sự công bằng và cơ hội tiếp cận GD ĐH cho nhóm sinh viên kém ưu đãi.
Để hiện thực hóa những giá trị này, nhóm nghiên cứu đề xuất 3 trụ cột cho sự phát triển GD ĐH Việt Nam bao gồm: Quản trị, Tài chính và Năng lực hệ thống.
Về quản trị, GS Châu cho rằng, điểm mấu chốt là tìm được điểm cân bằng giữa tự chủ ĐH và sự can thiệp quản lý của Nhà nước.
Bên cạnh đó, tìm ra mô hình hệ thống ĐH và CĐ thống nhất cùng với bộ tiêu chí rành mạch để đảm bảo hiệu quả cho sự can thiệp của quản lý Nhà nước hướng tới nâng chất lượng hệ thống.
Cùng với đó, tìm ra mô hình quản trị của từng cơ sở ĐH tự chủ để đảm bảo thực hiện trách nhiệm giải trình về chất lượng đào tạo, nghiên cứu, minh bạch thông tin.
Về tài chính, nhóm nghiên cứu đề xuất, nâng cao hiệu quả ngân sách Nhà nước dành cho ĐH, CĐ, chuyển từ hình thức cấp kinh phí chi thường xuyên sang hình thức đặt nhiệm vụ ưu tiên (đào tạo, nghiên cứu) thông qua quy trình cạnh tranh công bằng.
Bên cạnh đó là các giải pháp hướng tới đảm bảo cơ hội tiếp cận ĐH qua quỹ học bổng và tín dụng sinh viên cũng như xây dựng khung pháp lý để khuyến khích đầu tư vào GD ĐH.
Về năng lực hệ thống, GS Châu đề xuất thiết kế bộ tiêu chí đán.h giá hiệu quả đầu tư, tiêu chí đán.h giá chất lượng quản trị, đào tạo và nghiên cứu khoa học, thiết kế thị trường lao động ở ĐH, CĐ theo hướng mở và cạnh tranh, đồng thời thống nhất và đơn giản hóa hệ thống tên gọi và chức danh.
“Từ Kỳ tích sông Hàn đến Kỳ tích sông Hồng”
Diễn đàn Nguồn nhân lực toàn cầu 2017 được khai mạc sáng ngày 14/12 tại Hà Nội với sự tham gia của 300 khách mời gồm các quan chức, hiệu trưởng các trường đại học, các cơ quan nghiên cứu, các Tổ chức Văn hóa và Giáo dục Hàn Quốc, các giám đốc điều hành, quản lý nhân sự, và những cơ quan tổ chức quan tâm đến lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực từ Hàn Quốc và Việt Nam.
Đây là một trong những hoạt động được triển khai nhằm kỷ niệm 25 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hàn Quốc với chủ đề từ “Kỳ tích sông Hàn” đến “Kỳ tích sông Hồng”.
Tại diễn đàn này, lãnh đạo những đại học hàng đầu của Việt Nam và các nhà quản lý từ các Bộ ngành, chuyên gia về phát triển nguồn nhân lực Việt Nam sẽ nhận được những từ phía Hàn Quốc.
Các bên sẽ cùng nhau xác định rõ cơ hội và thách thức đối với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đề ra những giải pháp phù hợp, nhằm đáp ứng tốt yêu cầu trong thời kỳ mới và nâng cao hơn nữa chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam.
Diễn đàn diễn ra trong 2 ngày 14-15/12.
Theo Vietnamnet
Nên dùng 12.000 tỷ đồng để đào tạo hay thu hút, đãi ngộ tiến sĩ?
Nếu sử dụng hàng ngàn tỷ đồng ấy để thu hút, đãi ngộ nhân tài thì số lượng Tiến sĩ về Việt Nam làm việc sẽ vượt quá con số 9.000 Tiến sĩ mà Bộ mong đợi.
Đề án 12.000 tỷ đồng đào tạo 9.000 Tiến sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo đang được dư luận đặc biệt quan tâm mấy ngày qua.
Câu chuyện sử dụng ngân sách để bồi dưỡng, đào tạo nhân tài ở Đà Nẵng hay một số địa phương khác được xem là bài học quý cho Bộ Giáo dục khi phân vân giữa thu hút, đãi ngộ hay đào tạo?
Nếu như trước đây, Đà Nẵng là địa phương "đầu tàu" trong việc chi tiề.n ngân sách cử cán bộ đi đào tạo nước ngoài với đề án 922 thì nay phải dừng lại, chuyển sang thu hút.
Nguyên do là nhiều học viên đề án sau khi học xong đã chọn con đường ở lại nước ngoài, chấp nhận bồi thường để phá vỡ hợp đồng.
Một số trở về nhưng lâm vào cảnh phải "bưng trà, rót nước", chứ không được làm chuyên môn của mình nên cũng chọn con đường ra đi.
Đã xảy ra nhiều câu chuyện dở khóc, dở cười khi thành phố khởi kiện "nhân tài" ra Tòa án để đòi lại khoản tiề.n đã đầu tư.
Do đó, địa phương này đã đưa ra một chính sách thu hút nhân tài bằng chính sách đãi ngộ chưa từng có với học viên được đào tạo tại các trường trong danh sách 200 trường đại học hàng đầu thế giới.
Cụ thể như có trình độ đại học: 180 lần mức lương cơ sở, thạc sĩ: 230 lần mức lương cơ sở và tiến sĩ: 280 lần mức lương cơ sở.
Đào tạo rồi có giữ chân được Tiến sĩ?
Quay lại câu chuyện bỏ ra 12.000 tỷ đồng để đào tạo 9.000 Tiến sĩ của Bộ Giáo dục đang khiến dư luận băn khoăn khi chỉ mới đây,
cơ quan chức năng của Bộ này đã phát hiện ra "lò ấp Tiến sĩ" tại Học viện Khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam.
Câu chuyện Đà Nẵng khởi kiện nhân tài đi học nước ngoài bằng nguồn ngân sách là bài học cho Bộ Giáo dục và Đào tạo khi hoàn thiện đề án đào tạo 9.000 Tiến sĩ. Ảnh: AN
Không nói thì ai cũng biết về chất lượng của các Tiến sĩ đi ra từ những lò như vậy. Vậy 9.000 Tiến sĩ mà Bộ Giáo dục đang dự kiến đào tạo ra có ai kiểm định được chất lượng?
Người dân có quyền nghi ngờ chất lượng của những Tiến sĩ ấy. Bởi nhìn vào số lượng Tiến sĩ xếp nhất nhì Đông Nam Á nhưng các sản phẩm công bố, bài báo khoa học có chỉ số ISI thì chót bảng.
Ngay trong bản thân đề án 911 hay 322 của Bộ Giáo dục cũng đang gặp nhiều vấn đề khi giảng viên được cử đi học nước ngoài trở về phải chật vật với mức lương bèo bọt.
Nhiều học viên của các đề án này than phiền về mức kinh phí nhà nước hỗ trợ không đủ, không chuyển đúng thời hạn... gây khó khăn cho nghiên cứu sinh.
Nhiều nghiên cứu sinh phải làm thêm ở ngoài để kiếm thêm tiề.n trang trãi cuộc sống, gây ảnh hưởng đến kết quả học tập.
Bỏ ra hàng tỷ đồng để đi học ở nước ngoài trở về nhưng có một thực tế khiến nhiều Tiến sĩ ngoại phải vỡ mộng.
Đó là mức lương mà các trường trả cho họ chỉ vài triệu đồng/tháng, không đủ chi phí sinh hoạt hàng ngày.
Mới đây, tại cuộc làm việc với Cục nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo), lãnh đạo nhiều trường đại học phàn nàn vì không tuyển được đội ngũ giảng viên thay thế.
"Lý do là trường đặt ra yêu cầu tìm người tốt, đặt ra tiêu chuẩn cao. Nhưng với tiề.n lương như vậy thì người giỏi họ không về.
Tôi xin 20-30 chỉ tiêu nhưng chỉ tuyển được khoảng 10- 15 người. Số lượng người "đầu quân" về rất nhỏ. Vấn đề là làm sao đưa được người giỏi về với chúng ta?", một lãnh đạo trường đại học nói. [1]
Để những Tiến sĩ nước ngoài trở về toàn tâm toàn ý phục vụ nhà trường thì cần phải trả một mức lương tương xứng với tài năng họ bỏ ra.
Có như vậy thì thái độ, tinh thần và tình yêu nghề của họ cũng dần mai một.
Đừng để hàng ngàn tỷ đồng "trôi sông"
Vấn đề đặt ra là liệu chi hàng ngàn tỷ đồng như vậy để đào tạo Tiến sĩ nhưng có giữ chân được họ.
Hay những Tiến sĩ này sau khi hoàn thành khóa học lại chọn con đường ra đi tìm kiếm môi trường tốt hơn, mức lương cao hơn, tương xứng với năng lực của họ.
Vậy tại sao Bộ giáo dục lại không sử dụng số tiề.n ấy để thu hút hàng ngàn Tiến sĩ đang "lưu lạc" ở nước ngoài trở về phục vụ?
Hoặc tạo ra những khoản chi phí hỗ trợ Tiến sĩ đang làm việc tại các trường đại học tăng cường các nghiên cứu, công bố quốc tế.
Bởi như tâm sự của một nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Dong-A (Busan, Hàn Quốc) rằng: "Nhân tài học xong ai cũng muốn về cống hiến cho đất nước, nhưng... chính môi trường làm việc, mức lương và các chế độ đãi ngộ đã khiến họ phải "ra đi".
Một khảo sát của Nghiên cứu sinh này tại Đại học Dong-A đã đưa ra một con số giật mình là 80% du học sinh Việt Nam tại Hàn Quốc chọn con đường không trở về Việt Nam mà ở lại kiếm việc làm hoặc đi sang một nước thứ ba [2].
Còn nếu Bộ vẫn quyết làm đề án này thì cần phải tính toán kỹ để kiểm định chất lượng đào tạo Tiến sĩ "ra lò" từ đề án này.
Có cơ chế đãi ngộ hợp lý khi những Tiến sĩ này trở về làm việc. Nếu không, lại xảy ra chuyện Bộ đi khởi kiện Tiến sĩ để đòi lại tiề.n đào tạo như Đà Nẵng hiện nay.
Ngoài ra, cần hoàn thiện chính sách để tránh trường hợp đào tạo về nhưng họ không phát huy được sở trường, lại phải ra đi, khiến hàng ngàn tỷ đồng của người dân đổ sông, đổ biển.
Theo GDVN
Đại học Đà Nẵng nhận nhiều bằng khen của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo "Một niềm vui lớn là Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về mặt chủ trương để Đại học Đà Nẵng được giao những quyền tương đương với Đại học quốc gia". Đó là chia sẻ của giáo sư Trần Văn Nam, giám đốc Đại học Đà Nẵng tại "lễ kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và Tuyên dương khen thưởng...