Giới chức Israel phản ứng mạnh trước phát biểu của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ
Tổng thống Tayyip Erdogan ngày 28/7 nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể tiến vào Israel như đã từng làm trong quá khứ ở Libya và Nagorno- Karabakh.
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ không nêu rõ loại can thiệp nào mà ông đang đề xuất.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu tại một phiên họp quốc hội ở Ankara. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại cuộc họp của đảng Công lý và Phát triển cầm quyền, Tổng thống Erdogan nói: “Chúng ta phải rất mạnh mẽ để Israel không thể làm những điều vô lý này với Palestine. Giống như chúng ta đã tiến vào Nagorno-Karabakh, vào Libya, chúng ta có thể làm tương tự với họ. Không có lý do gì khiến chúng ta không thể làm điều này… Chúng ta phải mạnh mẽ để có thể thực hiện những bước đi này”.
Sau phát biểu của Tổng thống Erdogan, Bộ trưởng Ngoại giao Israel Katz đã lên tiếng so sánh nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ với cố Tổng thống Iraq Saddam Hussein.
Ngoại trưởng Israel viết trên mạng xã hội X: “Tổng thống Erdogan đang đi theo con đường của Saddam Hussein và đe dọa tấn công Israel. Ông ấy nên nhớ những gì đã xảy và kết cục của nó”.
Video đang HOT
Năm 2003, Mỹ đã phát động chiến tranh Iraq nhằm lật đổ chế độ của ông Saddam Hussein, với cáo buộc rằng Baghdad sở hữu và phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt, đồng thời có liên hệ với tổ chức k.hủng b.ố Al-Qaeda. Ông Saddam Hussein bị hành quyết tại Baghdad vào tháng 12/2006. Chính quyền Mỹ sau này thừa nhận không tìm thấy vũ khí hóa học hay các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt ở Iraq.
Ông Yair Lapid, lãnh đạo đảng Yesh Atid, đảng đối lập lớn nhất Israel chỉ trích phát biểu của Tổng thống Erdogan và đăng trên X rằng thế giới, đặc biệt là các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ( NATO), phải kịch liệt lên án những lời đe dọa của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ với Israel.
Lãnh đạo đảng Tự do (PVV) Hà Lan Geert Wilders trong khi đó cho rằng nên loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi NATO bởi phát ngôn của Tổng thống Erdogan.
Năm 2020, Thổ Nhĩ Kỳ đã cử quân nhân tới Libya để hỗ trợ Chính phủ Đoàn kết dân tộc Libya được Liên hợp quốc công nhận. Libya rơi vào cảnh bất ổn bởi sự tồn tại song song của hai chính phủ đối địch là Chính phủ đoàn kết dân tộc (GNU) được quốc tế công nhận ở thủ đô Tripoli và Chính phủ ổn định quốc gia (GNS) ở miền Đông nước này. GNU của Thủ tướng Abdulhamid al-Dbeibah được thành lập thông qua một quy trình do Liên hợp quốc hậu thuẫn vào năm 2021, nhưng GNS đã không công nhận tính hợp pháp của GNU vào cuối năm đó, dẫn đến bế tắc chính trị kéo dài. Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ chính quyền của Thủ tướng Abdulhamid al-Dbeibah.
Thổ Nhĩ Kỳ đã phủ nhận mọi vai trò trực tiếp trong các hoạt động quân sự của Azerbaijan tại Nagorno-Karabakh. Nhưng vào năm 2023, Ankara cho biết họ đang sử dụng “mọi biện pháp”, bao gồm cả huấn luyện quân sự và hiện đại hóa, để hỗ trợ đồng minh thân cận của mình.
Nagorno-Karabakh là khu vực miền núi không giáp biển. Lãnh thổ này được quốc tế công nhận là một phần của Azerbaijan. Tuy nhiên, cư dân ở Nagorno-Karabakh chủ yếu là người dân tộc Armenia và có chính quyền riêng. Armenia và các nước thành viên Liên hợp quốc chưa công nhận chính quyền này.
Người Armenia theo đạo Cơ đốc tự nhận có lịch sử thống trị lâu dài trong khu vực này. Trong khi đó cư dân Azerbaijan chủ yếu theo đạo Hồi, cũng gắn liền bản sắc lịch sử của mình với Nagorno-Karabakh. Họ cáo buộc người Armenia đã trục xuất người Azerbaijan sống gần đó vào những năm 1990. Do đó, Azerbaijan muốn giành toàn quyền kiểm soát khu vực này, đồng thời đề nghị người dân tộc Armenia mang hộ chiếu Azerbaijan hoặc rời đi.
Đằng sau việc Armenia công nhận nhà nước Palestine và phản ứng của Israel
Đây là thời điểm thử thách đối với quan hệ Armenia - Israel. Hành động của Armenia được đưa ra khi cuộc xung đột ở Gaza vẫn tiếp diễn đã gửi đi những tín hiệu sai đến những bên đang giao chiến.
Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas (trái) khi bổ nhiệm ông Mohammed Mustafa làm Thủ tướng mới, tại Ramallah ngày 14/3/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuần trước, Armenia đã trở thành quốc gia thứ 145 công nhận nhà nước Palestine - ngay cả khi Israel vẫn tiếp tục cuộc chiến khó khăn chống lại Hamas ở Dải Gaza. Năm ngoái, Armenia đã phải chịu thất bại nặng nề trước Azerbaijan, vốn được Israel trang bị vũ khí ở mức độ đáng kể. Vậy có phải hai quốc gia này đang bất hòa dẫn đến động thái mới nhất của Armenia?
Bình luận với tờ Jerusalem Post ngày 3/7, Grigor Hovhannissian, cựu Đại sứ Armenia tại Mỹ và Thứ trưởng Ngoại giao Armenia cho rằng, sự công nhận này đến sau nhiều thập kỷ thừa nhận tương tự của các nước thuộc khối Xô Viết cũ và khối Warsaw, tất cả các nước láng giềng của Armenia và một số quốc gia thành viên EU. Mặc dù động thái này có vẻ không đúng lúc, đặc biệt là đối với những người từ lâu đã ủng hộ mối quan hệ chặt chẽ hơn với Israel, nhưng điều cần thiết là phải hiểu các nguyên tắc cơ bản dẫn đến việc ra quyết định trên của Armenia.
Armenia trở thành quốc gia độc lập sau khi Liên Xô sụp đổ và nỗ lực phát triển trong một khu vực đầy thách thức. Trong lịch sử, Armenia đã đấu tranh để đảm bảo sự tồn tại cũng như bảo vệ bản sắc riêng biệt của mình. Nghèo về tài nguyên và bị các đối thủ trong khu vực áp đảo về sức mạnh quân sự, Armenia đã dựa rất nhiều vào tính hợp pháp quốc tế - quyền tự quyết và không sử dụng vũ lực trong các tranh chấp như là nền tảng của chính sách đối ngoại của mình.
Tháng 9 năm ngoái, Azerbaijan đã tấn công khu vực tranh chấp Nagorny-Karabakh, chấm dứt chế độ tự quản đã tồn tại kể từ khi Liên Xô sụp đổ. Phụ thuộc rất nhiều vào vũ khí của Israel, lực lượng Azerbaijan đã khiến toàn bộ dân số hơn 120.000 người Armenia ở Nagorny-Karabakh phải di tản.
Nhưng điều bi thảm đó thậm chí không phải là lý do khiến Armenia công nhận nhà nước Palestine. Thay vào đó, điều này liên quan đến nghĩa vụ tuyên bố của quốc gia này về các trường hợp tự quyết được quốc tế công nhận, bao gồm Palestine, và có khả năng là Kosovo, Nam Sudan và các trường hợp khác trong tương lai.
Thời điểm Armenia công nhận Palestine đã gây ra tranh cãi cả trong nước và ở Israel. Nhiều người cho rằng hành động này diễn ra khi cuộc xung đột ở Gaza vẫn tiếp diễn đã gửi đi những tín hiệu sai đến những bên đang giao chiến. Nếu đúng như vậy, thì đây là một tác động bên ngoài đáng tiếc mà có thể các nhà hoạch định chính sách của Armenia không lường trước được.
Quyết định của Armenia có thể đã bị ảnh hưởng bởi các thế lực khu vực hùng mạnh, làm nổi bật tính dễ bị tổn thương ngày càng tăng của nước này trước những áp lực từ các nước láng giềng đang trỗi dậy như Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc chiến Armenia - Azerbaijan năm 2020.
Phản ứng ở Israel đặc biệt dữ dội, đặc biệt là từ giới truyền thông và những cảnh báo cứng rắn từ Bộ Ngoại giao Israel về nguy cơ xấu đi trong quan hệ song phương. Phản ứng này trái ngược hẳn với phản ứng trước những sự công nhận tương tự của Tây Ban Nha, Slovenia và Bỉ. Nó đặt ra câu hỏi tại sao sự công nhận của Armenia lại được coi là nghiêm trọng hơn so với 144 quốc gia khác.
Tuy nhiên, theo ông Hovhannissian, việc Armenia công nhận Palestine phù hợp với các nguyên tắc lâu đời của mình và không nên được coi là bất lợi cho mối quan hệ Armenia-Israel trong tương lai. Thay vào đó, cả hai quốc gia cần tái khẳng định các giá trị chung và cùng nhau hướng tới một tương lai ổn định và thịnh vượng hơn.
Iran, Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo hậu quả từ các cuộc tấn công leo thang ở Gaza Theo phóng viên TTXVN tại Trung Đông- Bắc Phi, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đã cảnh báo về những hậu quả từ các cuộc tấn công kéo dài của Israel nhằm vào Dải Gaza và khả năng xảy ra tấn công vào Liban. Khói bốc lên sau một vụ tấn công bằng rocket từ Liban xuống cao nguyên Golan, ngày 13/6/2024. Ảnh tư...