Giảng viên đại học: Hội tụ đủ “3 nhà”
Theo ThS Hoàng Thị Ái Vân – giảng viên Trung tâm Bồi dưỡng nhà giáo và Cán bộ quản lý thuộc Học viện Quản lý Giáo dục, một giảng viên đại học đúng nghĩa được xác định trong ba chức năng chính: Nhà giáo; Nhà khoa học; Nhà cung ứng cho xã hội.
Giảng viên có vai trò khai sáng tri thức cho sinh viên
ThS Hoàng Thị Ái Vân cho rằng, giảng viên nhà giáo là vai trò truyền thống và tiên quyết. Một giảng viên toàn diện là người được trang bị bốn nhóm kiến thức – kỹ năng như: Thứ nhất, kiến thức chuyên ngành. Tức là có kiến thức sâu về chuyên ngành và các môn học mà mình giảng dạy. Thứ hai, kiến thức về chương trình để đảm bảo tính liên thông, gắn kết giữa các môn học, đa ngành, đa lĩnh vực và phong phú về văn hóa để giúp cho người học thích nghi và hợp tác tốt trong các bối cảnh khác nhau. Thứ ba, kiến thức về kỹ năng dạy và học: Bao gồm các kiến thức về phương pháp luận kỹ thuật dạy – học nói chung và kỹ thuật dạy – học theo chuyên ngành cụ thể tùy thuộc hoàn cảnh và điều kiện tiếp cận. Thứ tư, kiến thức về môi trường giáo dục, hệ thống giáo dục, mục tiêu giáo dục, giá trị giáo dục… Có thể coi là kiến thức cơ bản để làm nền tảng cho hoạt động dạy – học đi đúng hướng và có ý nghĩa xã hội. Sự lãng quên hay lơ là những giá trị gốc sẽ dẫn đến lệch lạc trong văn hóa giáo dục.
Khẳng định giảng viên nhà khoa học, ThS Hoàng Thị Ái Vân phân tích, vai trò của nhà khoa học là hướng vào nghiên cứu giải thích và dự báo các vấn đề của tự nhiên và xã hội mà loài người và khoa học chưa giải thích được, tìm kiếm và chuyển giao các quy trình ứng dụng, triển khai khoa học công nghệ. Giảng viên – nhà khoa học có chức năng thực hiện vai trò đó. Nghiên cứu khoa học, ứng dụng các kết quả khoa học công nghệ và công bố các kết quả nghiên cứu là ba chức năng chính của nhà khoa học. Từ đó có hai xu hướng: Nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng.
Theo ThS Hoàng Thị Ái Vân, nghiên cứu cơ bản là rất cần thiết và quan trọng, tuy nhiên trong điều kiện hiện nay chưa có điều kiện đầu tư cho nghiên cứu cơ bản, chúng ta cần tập trung nghiên cứu tổng thể mang tính tổng kết lý thuyết ngành và tìm kiếm các hướng triển khai ứng dụng.
Nghiên cứu khoa học phải có công bố kết quả bởi vì: Thứ nhất, các kết quả được công bố trên các tạp chí chuyên ngành là thước đo chất lượng nghiên cứu; thứ hai, chỉ khi được công bố và được sử dụng, khoa học mới hoàn tất sứ mệnh.
Ảnh minh họa
Cũng theo ThS Hoàng Thị Ái Vân, một trong những chức năng chính của giảng viên đó là nhà cung ứng cho xã hội. Đây là vai trò mà các giảng viên đang thực hiện, cái mà xã hội đán.h giá cao và kỳ vọng ở các giảng viên đại học. Giảng viên cung ứng các dịch vụ cho nhà trường, cho sinh viên, cho các tổ chức kinh tế xã hội, cho cộng đồng và xã hội thông qua việc tham gia công tác quản lý, công việc hành chính, tham gia các tổ chức xã hội, cố vấn, tư vấn cho sinh viên, liên hệ hướng dẫn thực tập, giới thiệu việc làm, cố vấn hướng dẫn, phản biện khoa học, tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học.
Video đang HOT
Đối với cộng đồng, giảng viên trong vai trò của một chuyên gia cũng đã thực hiện vai trò tư vấn, cung cấp thông tin, viết báo. Giáo viên đóng vai trò cầu nối giữa khoa học và xã hội, đưa khoa học đến với đời sống cộng đồng.
“Cấu trúc chức năng có thể thay đổi tùy thuộc vào nhu cầu xã hội và yêu cầu từng trường. Nhưng dù trong cấu trúc nào thì ba chức năng: Giảng dạy, nghiên cứu khoa học, cung ứng dịch vụ đều cần được thể hiện rõ và giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ, có tác động bổ sung làm phong phú và tăng hiệu quả cho nhau. Thực hiện hiệu quả cả ba nhóm chức năng trên đang là một thách thức lớn đối với các giảng viên đại học; cho cả hệ thống giáo dục; công tác quản lý giáo dục và phát triển đội ngũ giảng viên” – ThS Hoàng Thị Ái Vân nhấn mạnh.
Vai trò khai sáng
Theo ThS Hoàng Thị Ái Vân phân tích, giáo dục khai phóng là tư tưởng xuyên suốt, là kim chỉ nam của tiến trình phát triển giáo dục đại học. Mục tiêu của giáo dục đại học không khác ngoài việc tạo ra những con người tự do có khả năng làm chủ bản thân, định hướng những giá trị cá nhân, làm chủ cuộc sống. Giảng viên đại học là người có năng lực chắc chắn của một nhà giáo, nhà khoa học và là nhà cung ứng tri thức và văn hóa cho xã hội.
Giảng viên đại học là người dẫn dắt giúp người học (bậc học cuối cùng) thoát khỏi “tình trạng v.ị thàn.h niê.n: Biết làm chủ bản thân để thoát khỏi các “tình trạng do chính mình gây ra”. Giảng viên đại học phải có năng lực của một nhà giáo khai sáng, đồng thời phải là người biết đáp ứng nhu cầu khao khát chiếm lĩnh tri thức và sự phát triển các giá trị của sinh viên. Giảng viên đại học phải có đủ trách nhiệm và năng lực đáp ứng yêu cầu mà sinh viên cần có trong một xã hội hiện đại.
Cho rằng, giảng viên đại học cần biết trân trọng các giá trị văn hóa nghề nghiệp, ThS Hoàng Thị Ái Vân nêu vấn đề: Thứ nhất là các giá trị lấy người học làm trung tâm: Người học là ưu tiên hàng đầu. Cam kết phát triển tiềm năng của mỗi cá nhân. Tôn trọng sự đa dạng, sự phong phú của những trải nghiệm và năng lực thể hiện của con người…
Thứ hai là các giá trị đặc thù nghề nghiệp: Coi trọng văn hóa, hướng tới các chuẩn chất lượng; thích khám phá, ham học hỏi; Không ngừng tự hoàn thiện; đạo đức và sự tận tâm, thích ứng và nhẫn nại; chuyên nghiệp và sự thông thạo…
Thứ ba là các giá trị phục vụ: Hợp tác với đồng nghiệp; Trách nhiệm nghề nghiệp và nhập cuộc; Học tập và giúp đỡ đồng nghiệp; Có tác phong lãnh đạo quản lý.
“Giảng viên đại học cần biết trân trọng các giá trị văn hóa nghề nghiệp: Giá trị lấy người học làm trung tâm; giá trị đặc thù nghề nghiệp và giá trị phục vụ. Mục tiêu đào tạo đại học là phát triển năng lực nhận thức, năng lực xã hội và năng lực nghề nghiệp. Đó là phương thức quan trọng nhất để thực hiện triết lý khai phóng của xã hội hiện đại” - ThS Hoàng Thị Ái Vân
Sỹ Điền
Theo giaoducthoidai
Sinh viên mới ra trường: Làm gì để không tuột mất cơ hội việc làm?
Trong bối cảnh hội nhập, thị trường lao động giữa các quốc gia đang trở nên đồng nhất. Đây vừa là cơ hội, nhưng cũng là thách thức với nguồn nhân lực Việt Nam khi không chỉ chịu sức ép cạnh tranh trong nước, mà còn với nhân lực từ nước ngoài tràn vào. Vì thế, theo các chuyên gia, các bạn trẻ, ngoài kỹ năng nghề nghiệp, nếu không được "tăng lực" bằng các yếu tố khác thì sẽ khó nắm bắt được cơ hội việc làm tốt.
Yếu thế ngay trên sân nhà
Theo Diễn đàn Kinh tế thế giới, đến năm 2020, nhiều công việc hiện tại trong thị trường lao động sẽ biến mất, thay vào đó, lại xuất hiện những công việc mới với đòi hỏi kỹ năng mới. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trình độ, kỹ năng của sinh viên ở một số trường ĐH hiện còn chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế 3.0 nên có thể hoàn toàn không hữu dụng với nền kinh tế 4.0 ở một số ngành nghề.
Bên cạnh đó, theo ông Simon Matthews - Tổng giám đốc ManpowerGroup Việt Nam, Thái Lan và Trung Đông, Việt Nam hiện đã tham gia cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), đồng nghĩa với việc sẽ có sự mở rộng thị trường lao động giữa các quốc gia trong khối này. "Đây là cơ hội lớn đối với thị trường lao động trong nước", ông nói. Dự báo của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cho thấy, số việc làm của Việt Nam sẽ tăng lên 14,5% vào năm 2025.
Khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh và làm việc trong môi trường đa văn hóa là lợi thế lớn trong bối cảnh thị trường lao động hiện tại.
Nhìn chung, lao động Việt Nam có nhiều phẩm chất tốt như chăm chỉ, học hỏi nhanh, nhưng so với nhân sự đến từ Thái Lan, Singapore, Malaysia, chúng ta lại thua về khả năng ngoại ngữ, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp... Vì thế, ngay cả khi còn được bảo vệ bởi các hàng rào bảo hộ, lao động trong nước vẫn đang yếu thế trong cuộc cạnh tranh ngay trên sân nhà. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có một bộ phận nhân lực phải thất nghiệp và khó tìm được việc làm ổn định.
Điểm danh những kỹ năng cần có
Để có thể đáp ứng được với thách thức và những thay đổi trong tương lai, người học cần có những tố chất có tính bền vững để có thể tồn tại sau này. Ngoài việc trang bị các kiến thức và kỹ năng nền tảng để không bị cũ theo thời gian, mọi nhân sự đều cần cập nhật kiến thức và kỹ năng hiện đại để bắt kịp trào lưu.
Bà Trương Hoài Anh, Phó Chủ tịch VP- Category Management, Lazada Vietnam, người được mệnh danh là một trong những nữ tướng quyền lực của các sàn thương mại điện tử Việt Nam, cho rằng, trong bối cảnh mới, ngoài kiến thức chuyên ngành, người học sẽ phải thay đổi theo theo hướng sáng tạo hơn, thích nghi hơn để tránh bị đào thải. "Thậm chí, trong quá trình làm việc, tôi luôn bắt mình phải tích lũy những kỹ năng mới và học lại những kỹ năng đã có (re-skill) để luôn sẵn sàng thích ứng với mọi thay đổi. Khi có tư duy tiếp cận mới và cách giải quyết vấn đề sáng tạo, tôi sẽ luôn đạt được những gì mình muốn làm" - bà Hoài Anh chia sẻ.
Bà Manuela Spiga, Giám đốc khu vực mảng hướng nghiệp và quan hệ doanh nghiệp Trường ĐH RMIT Việt Nam, cũng khuyến cáo 10 kỹ năng bạn trẻ cần có trong thời đại 4.0 để có thể ghi điểm trước các nhà tuyển dụng là: Giải quyết vấn đề; tư duy phản biện tốt; khả năng sáng tạo; quản trị nhân sự; phối hợp làm việc nhóm; có trí tuệ cảm xúc; đán.h giá và quyết định; tư duy dịch vụ; kỹ năng đàm phán và tư duy linh hoạt.
Sinh viên tại ĐH RMIT luôn được khuyến khích tranh luận để rèn luyện tư duy sáng tạo và kỹ năng phản biện.
Đây cũng chính là 10 kỹ năng mà sinh viên RMIT được tích lũy ngay từ năm thứ nhất. "Sinh viên RMIT được yêu cầu làm đề án thực tế ngay từ năm nhất. Bằng cách đó, sinh viên sẽ được tôi luyện kỹ năng xử lý vấn đề phức tạp, khả năng đán.h giá, đưa ra quyết định và khả năng tư duy linh hoạt từ rất sớm. Những kỹ năng khác như quản trị nhân sự, phối hợp với mọi người và đàm phán cũng được cải thiện khi sinh viên làm việc theo nhóm. Để rèn tư duy sáng tạo và phản biện sinh viên luôn được khuyến khích tranh luận với giảng viên, đưa ra những giải pháp mới mẻ, không có trong sách vở."
Ngoài những kỹ năng kể trên và kiến thức về nghề nghiệp, bà Manuela cũng cho rằng những hiểu biết về văn hóa và kỹ năng làm việc trong một môi trường đa văn hóa (CQ - Cultural Quotient) cũng là yếu tố mà nhân sự muốn thành công cần bồi đắp. Hiểu được điều này, trong những năm qua, ĐH RMIT luôn đẩy mạnh các chương trình trao đổi & chuyển tiếp sinh viên tới 200 trường đối tác tại 40 quốc gia để giúp sinh viên tăng cường những trải nghiệm quốc tế.
3 bước sẵn sàng đón công việc
Chuyên gia đào tạo, diễn giả quốc tế Adrian Toh của Tổ chức Đào tạo và Tư vấn Success Frontier, Singapore cho rằng, ĐH được coi là bậc học quan trọng trong việc chuẩn bị hành trang cần thiết cho người học trước khi gia nhập thị trường lao động chất xám. Vì vậy, các trường ĐH cần mở rộng đào tạo theo hướng gắn trực tiếp với thực tế, làm sao để sinh viên ngay khi ra trường có thể bắt nhịp được ngay, thay vì bỡ ngỡ và phải đào tạo lại.
Tham gia các triển lãm nghề nghiệp là một hoạt động thực tế giúp sinh viên làm quen với thế giới việc làm.
Đồng quan điểm này, Giáo sư Gael McDonald, Hiệu trưởng Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng, ngoài học chuyên ngành, sinh viên trong trường đại học còn cần được làm quen với môi trường công việc để "giảm sốc" nhiều nhất có thể khi bắt đầu đi làm. Chính vì thế, chương trình đào tạo tại ĐH RMIT được thiết kế như một chương trình làm quen công việc gồm 3 giai đoạn: Khám phá - giúp trang bị cho sinh viên kiến thức nền tảng cho các môn học chuyên sâu sau này; Trải nghiệm - giúp sinh viên trải nghiệm sâu hơn về chuyên ngành mình đã lựa chọn bằng việc học lý thuyết kết hợp với nghiên cứu các tình huống thực tế, tìm hiểu kỹ hơn về kỹ năng công việc; và Dấn thân - sinh viên được làm dự án nhóm cho khách hàng là các công ty/tổ chức có nhu cầu thực tế, thuyết trình giải pháp để nhận phản hồi của khách hàng và tham gia các cuộc thi mô phỏng thực tế dưới sự hướng dẫn của thầy cô trong nước và quốc tế...
Ông Simon Matthews cho rằng, kết quả thành công trong thị trường lao động hiện tại và tương lai không còn là bằng cấp trên giấy tờ, mà chính các kỹ năng mềm có giá trị nhất và cũng khó tìm nhất bao gồm giao tiếp, phối hợp (làm việc nhóm), giải quyết vấn đề... là những thế mạnh để lao động cạnh tranh trong thời đại mới, cũng như là điểm mấu chốt để con người không bị máy móc thay thế. Báo cáo thị trường quý 2-2018 của ManpowerGroup cho thấy chỉ có 11% lao động Việt Nam có kỹ năng cao. Hơn nữa, chỉ có 5% lao động có khả năng sử dụng tiếng Anh. "Đây là thách thức lớn đối với lao động trong nước trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0", ông Simon Matthews nói.
Vì thế, muốn thích ứng với thị trường ngày càng đòi hỏi cao, cùng với sự trợ giúp từ trường ĐH, sinh viên cũng cần chủ động tự học hỏi, tự nâng cao sức cạnh tranh cho mình. "Sinh viên nên xác định rõ ràng mục đích nghề nghiệp và việc làm. Điều cốt lõi là cần chú ý phát triển các kỹ năng việc làm, am hiểu ngành nghề muốn gắn bó. Mỗi người lao động cần phải có kiến thức nghề nghiệp, đặc biệt là năng lực tổ chức công việc thật hiệu quả. Tuy bằng cấp cao không phải là yếu tố quyết định sự thành công, nhưng ngành nghề nào muốn có thu nhập cũng đều phải có sự đầu tư về mặt kiến thức để tạo ra giá trị hành nghề và thành tựu cao trong sự nghiệp cuộc sống" - ông Mathews bổ sung.
Theo Dân trí
Vị thế nhà giáo phải gắn liền với năng lực và trách nhiệm Khẳng định vị thế nhà giáo đã và đang được cả xã hội tôn vinh, tuy nhiên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cũng cho rằng, song song với sự tôn vinh đó, xã hội cũng đòi hỏi nhà giáo phải giữ gìn phẩm chất, đạo đức, phong cách, có đủ năng lực thực sự đáp ứng yêu cầu và sự kỳ...