‘Dùng ngoại ngữ sai trong bài hát Việt thì rất buồn cười’
Nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa cho rằng việc dùng một ngoại ngữ để đặt tên hay viết lời ca khúc là tất yếu nếu muốn tác phẩm vươn ra ngoài lãnh thổ nhưng phải tiết chế, cẩn trọng.
Những ngày gân đây, dư luận đang bàn luận sôi nổi về vấn đề “ca khúc Việt, lời tiếng Tây”. Nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa – một người sáng tác ca khúc gây chú ý trong thời gian qua – đã gửi đến Zing.vn ý kiến tâm huyết của mình.
Nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa từng nhận g.iải t.hưởng ở cuộc thi Bài hát Việt.
1. Là người làm nghề sáng tác, tôi có thể chắc chắn rằng ai cũng mong muốn ca khúc của mình được phổ biến rộng rãi, lan toả đến đông đảo người nghe nhạc. Đối với “ thế giới phẳng” như ngày nay, mong muốn đó không chỉ gói gọn ở đối tượng khán giả trong nước nữa mà có thể là khán giả châu Á hay hơn nữa là khán giả quốc tế.
Việc ca khúc tiếng Việt, dành cho người Việt nghe nhưng có sử dụng “tiếng Tây” có thể làm nhiều người không hài lòng. Tuy nhiên, tôi nghĩ khán giả nên thoải mái hơn khi tiếp xúc với những sáng tác như vậy. Điều này sẽ trở nên bình thường nếu khán giả chỉ tập trung vào chất nhạc, giai điệu và toàn bộ nội dung ca khúc thay vì những tiểu tiết.
“Việc áp lời nước ngoài sẽ gượng ép nếu nó chỉ mang tính thủ công, “theo mốt”. Nhưng ngược lại, khi người sản xuất cho tới ca sĩ thể hiện có mục tiêu rõ ràng và cảm hứng thực sự với ca từ hoặc tựa ca khúc thì tiếng Anh hay tiếng Việt chẳng còn quan trọng” - NS Quốc Trung.
2. Việc đặt tên ca khúc và dùng tiếng Anh trong quá trình sáng tác và phổ biến đem lại nhiều lợi ích. Có nhiều câu hát, với tiếng Anh thì chỉ cần một từ có thể thể hiện được hết hàm ý mà mình muốn truyền tải. Nếu là tiếng Việt thì sẽ là rất dài và khó có thể đưa vào ca khúc.
Đơn cử như ca khúc Craze tôi ra mắt gần đây, từ “craze” (cảm giác phát cuồng vì một điều gì đó/ một ai đó) khó tìm được đồng nghĩa trong tiếng Việt. Tôi viết ca khúc này theo thể loại disco và từ “craze” từng xuất hiện trong các ca khúc nổi tiếng thế giới khác. Đây là một liên tưởng đầy thú vị, vừa kế thừa vừa phát triển.
3. Khi người sáng tác sử dụng một ngoại ngữ khác tiếng Việt, họ cần đầu tư chất xám, kiến thức và phải hết sức thận trọng. Chạy theo trào lưu “sính ngoại”, bắt chước một cách ngô nghê là điều không nên và đáng phê phán.
Theo quan điểm của tôi, một vài ca khúc các đồng nghiệp đưa phần tiếng Anh vào khá khiên cưỡng và vô nghĩa. Chưa kể tới, sai văn phạm tiếng Anh một cách cơ bản cũng là điều khó chấp nhận. Nếu dùng ngoại ngữ trong bài hát Việt sai thì buồn cười lắm.
Nữ ca sĩ Hồ Ngọc Hà từng chia sẻ: “Ca khúc có từ tiếng Anh dễ hát hơn”.
Video đang HOT
4. Sử dụng tiếng Việt là sự chắt chiu, nâng niu vì vậy sử dụng tiếng Anh để sáng tác lại càng phải chuẩn xác và sáng tạo hơn. Vì thế, việc dùng tiếng Anh để sáng tác không hề dễ dàng như nhiều người vẫn nghĩ. Khán giả có thể hài lòng hay không hài lòng về lối sáng tác này nhưng nó phản ánh sự hòa nhập.
Tôi thường đặt ra câu hỏi “có thực sự cần thiết?”, “bài hát liệu có hay hơn” mỗi khi dùng từ nước ngoài khi đặt tên hay viết lời ca khúc. Nếu không trả lời được 2 câu hỏi này tôi sẽ chỉ dùng ngôn ngữ mẹ đẻ để thể hiện.
“Tôi vẫn luôn thích dùng tiếng Việt để sáng tác và đặt tên đứa con tinh thần của mình. Tuy vậy, một vài từ hay câu tiếng Anh khi đặt vào bài hát rất phù hợp cả về âm thanh, giai điệu mà tiếng Việt lại không đáp ứng được. Tất nhiên việc này phải rất hạn chế và có tính toán” – NS trẻ Phạm Toàn Thắng.
5. Tôi và không ít những nhạc sĩ khác từng dùng tiếng Anh để sáng tác ca khúc (cả tên lẫn lời bài hát đều dùng tiếng Anh). Tôi mong muốn ca khúc của mình có một lối thể hiện mới. Một mục đích khác cũng được tới hướng tới chính là cơi nới đối tượng khán giả tiếp nhận hơn, ở đây là khán giả nước ngoài.
Ngày nay, có nhiều dịch vụ hay “kênh” âm nhạc phổ biến trên thế giới nên việc ca khúc mình chia sẻ trên đó cũng có nhiều cơ hội lan tỏa hơn. Trong trường hợp này, tiếng Anh thực sự là một lợi thế và cùng là chìa khóa để mở ra thành công.
Một số độc giả quan tâm đến vấn đề “ Nhạc Việt lời Tây” đã chia sẻ quan điểm cá nhân với Zing.vn:
“Vấn đề này là bình thường, không có gì to tát. Thể loại nhạc trẻ, nhạc thị trường hay thì nghe, không hay thì thôi. Không nên chèn ép sự sáng tạo của người trẻ làm gì. Thế giới vẫn có những ca khúc tiếng la-tinh lai tiếng Anh, Thái Lan có tí Hàn Quốc, Trung Quốc “lai” Nhật Bản, Anh đấy thôi. Không thể ép khán giả t.uổi teen nghe nhạc trữ tình khi tâm hồn chưa đủ trưởng thành được” – Độc giả Trần Tâm.
“Vpop bây giờ nó giống như “nồi lẩu thập cẩm”. Bài hát lúc thì Tây lúc thì ta. Muốn hoà nhập thì viết lời tiếng Anh toàn bộ rồi hát cho đúng là hoà nhập. Bài hát có mấy chữ tiếng Anh thì nước ngoài nghe cũng chẳng hiểu được. Diễm xưacủa cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết bằng tiếng Việt cũng được nhiều khán giả nước ngoài biết đến đó thôi” – Độc giả TTMD.
“Sáng tác có thêm tiếng nước ngoài vào không là vấn đề nhưng nhất thiết không được nhảm nhí. Suốt ngày cứ gào lên nhạc Việt phải thuần Việt (lời Việt hoàn toàn) cũng không hoàn toàn đúng. Mỗi lứa t.uổi có thể loại nhạc, gu nhạc và cách cảm nhận khác nhau chứ. Bây giờ kêu giới trẻ nghe nhạc xưa, cải luơng, chèo, tuồng có được không?” – Độc giả Vũ Đạt.
Nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa
'Nhạc Việt lời tây' - Cuộc tranh luận không hồi kết
Ngày càng nhiều ca khúc Việt sử dụng ngôn ngữ ngoại lai, chủ yếu là tiếng Anh để đặt tên và kể cả với ca từ. Đây đang là vấn đề gây nhiều tranh luận.
Khán giả nghe nhạc Việt Nam vẫn thường yêu thích những bài hát có ca từ đẹp, khuôn thức với hình ảnh và câu chữ trau chuốt. Tiêu chuẩn đó được duy trì từ nhạc t.iền chiến cho đến nhạc trữ tình bolero hay nhạc trẻ trước năm 2000 với những sáng tác của Dương Thụ, Bảo Chấn, Quốc Bảo... Tuy nhiên, khi sự tiếp cận của thị trường nhạc Việt với xu hướng thế giới ngày càng gần lại, điều này bắt đầu có sự thay đổi. Không khó nhận ra những thể loại âm nhạc, mô-típ sáng tác mới và đặc biệt là sự "trộn" tiếng Anh trong các ca khúc Việt.
Xu hướng khó tránh của nhạc đại chúng
Những năm gần đây, nhiều nhạc sĩ và ca sĩ trẻ đã dùng tiếng Anh thay vì tiếng Việt để đặt tên những ca khúc do họ sáng tác, trình diễn. Tuy chưa có thống kê cụ thể nhưng nhiều ca khúc nổi tiếng được khán giả nhớ đến được đặt tên bằng tiếng Anh. Chỉ riêng trong top ca khúc gây ấn tượng nhất năm 2015, không khó để "nhặt" ra những bài hát có tựa tiếng Anh như Say You Do, My Everything (Tiên Tiên); What's Love?, Destiny (Hồ Ngọc Hà); Bad Boy, B.oom Boom (Đông Nhi)...
Hồ Ngọc Hà là một trong số những ca sĩ thường xuyên hát ca khúc có tựa đề và một phần lời tiếng Anh.
Nói về vấn đề sử dụng tiếng Anh để đặt tên cho bài hát, nhạc sĩ trẻ Phạm Toàn Thắng chia sẻ: "Nhạc pop là đại chúng (popular). Đó là thể loại nhạc dành cho tất cả mọi người. Khi chúng ta đang hội nhập mạnh mẽ, đặc biệt là về văn hóa, việc một bài hát có tựa tiếng Anh hay thậm chí sử dụng cả tiếng Anh trong ca từ không phải vấn đề lớn lắm. Nó chỉ là một hiện tượng mang tính chất xu hướng."
Xa hơn nữa, không chỉ có các ca khúc với tựa đề hay "gài cắm" ca từ tiếng Anh, nhiều ca sĩ còn làm hẳn một sản phẩm hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài. Hà Anh Tuấn từng thực hiện đĩa nhạc Cocktail hoàn toàn bằng tiếng Anh. Mới đây, Đinh Hương cũng ra mắt sản phẩm âm nhạc tiếng Anh từ vỏ đến đĩa nhạc. Và họ cũng không phải những trường hợp duy nhất.
Tranh cãi về "nhạc Việt lời tây"
Tuy nhiên không phải tất cả những ngôi sao nhạc pop trẻ đều đi theo hướng này. Sơn Tùng M-TP, hiện tượng Vpop 2 năm qua, liên tục tạo hit nhưng anh là trường hợp khá đặc biệt khi tất cả các bài hát thể hiện đều có tên bằng tiếng Việt. Bên cạnh đó, anh cũng là ca/nhạc sĩ gần như không sử dụng tiếng Anh trong sáng tác.
Từ trường hợp của Sơn Tùng M-TP cũng đặt ra vấn đề, việc sử dụng tiếng Anh trong các bài hát Việt là xu hướng hòa nhập hay lai căng?
Là ca sĩ có phong cách hiện đại nhưng các bản hit của Sơn Tùng M-TP lại không "trộn" tiếng nước ngoài.
Trên một tờ báo gần đây đăng tải chia sẻ về câu chuyện một khán giả truyền hình 70 t.uổi hỏi con trai rằng: "Destiny là gì vậy con?" khi bà xem tiết mục biểu diễn của nữ ca sĩ Hồ Ngọc Hà với ca khúc Destiny. Bài viết này cũng làm nóng lại cuộc tranh luận xoay quanh câu chuyện "nhạc Việt lời tây".
Những ý kiến trái chiều trong vấn đề này đến từ quan điểm khác nhau của những người thuộc thế hệ nghe nhạc khác nhau. Khán giả lớn t.uổi khá khắt khe trong khi đó, lớp trẻ lại cảm thấy đây là xu hướng tất yếu.
Chia sẻ với Zing.vn, độc giả Mai Hương (50 t.uổi, Hà Nội) chia sẻ: "Tôi thấy việc đặt tên ca khúc hay viết lời bằng tiếng Anh rất khó chịu và phản cảm. Người Việt thì phải hát tiếng Việt cho mọi người nghe. Chưa kể nhiều khi họ còn dùng sai văn phạm, ngữ pháp khi sử dụng tiếng Anh trong sáng tác. Tôi thấy đó là một sự chắp vá thô kệch và thiếu cẩn trọng hơn là những mới mẻ, đặc biệt".
Tuy nhiên cũng có những ý kiến đồng tình với việc dùng tiếng nước ngoài để sáng tác, đặc biệt là đặt lời ca khúc. Thanh Thanh (25 t.uổi, Hà Nội) phát biểu: "Tôi thấy việc dùng tiếng Anh để đặt tên không có gì phải đáng bàn. Tôi chủ yếu nghe Kpop, muốn tìm bài hát gõ tên tiếng Anh rất dễ dàng. Bài hát Việt như vậy sẽ thuận lợi hơn cho khán giả nước ngoài tìm kiếm. Phải tính đến hướng đi lâu dài chứ".
Có rất nhiều ý kiến tương tự đến từ khán giả và tạo nên luồng dư luận trái chiều trong những ngày gần đây. Tuy nhiên, Vpop cũng đang trong quá trình phát triển giống như các nước trong khu vực.
Nhạc Việt không phải là duy nhất tại châu Á sử dụng ngoại ngữ để đặt tên hay viết một phần lời bài hát. Các thị trường âm nhạc khác trong khu vực như Kpop (Hàn Quốc), Jpop (Nhật Bản), Cpop (Trung Quốc) hay các nền âm nhạc từ các nước Thái Lan đều dễ dàng bắt gặp những ca khúc đặt tên tiếng Anh.
Hàn Quốc là đất nước có nền âm nhạc đại chúng phát triển nhất châu Á trong những năm gần đây. Hầu hết các ca khúc đều được lấy là tiếng Anh có chú thích bằng tiếng Hàn Quốc. Kpop cũng đang dần vươn mạnh sức ảnh hưởng sang châu Âu và Mỹ. Rõ ràng, tên ca khúc bằng tiếng Anh là một "mã nhận biết" để khán giả quốc tế, nhất là các quốc gia sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh dễ theo dõi. Thông qua tên bài hát, khán giả quốc tế phần nào hiểu được nội dung hay chủ đề mà ca khúc đó hướng tới.
Trong một cuộc trao đổi với người viết, nhạc sĩ Quốc Trung cho rằng tiếng nào không quan trọng bằng cuối cùng chất lượng sản phẩm âm nhạc ra sao và liệu thị trường âm nhạc có một định hướng phát triển rõ ràng hay không. "Việc áp lời nước ngoài sẽ gượng ép nếu nó chỉ mang tính thủ công, "theo mốt". Nhưng ngược lại, khi người sản xuất cho tới ca sĩ thể hiện có mục tiêu rõ ràng và cảm hứng thực sự với ca từ hoặc tựa ca khúc thì tiếng Anh hay tiếng Việt chẳng còn quan trọng."
Nhạc sĩ trẻ nói gì?
Giới sáng tác thừa nhận viết lời ca khúc bằng tiếng nước ngoài đặc biệt là tiếng Anh dễ hơn tiếng Việt rất nhiều. Lý do rất đơn giản: tiếng Việt có dấu và tiếng Anh thì không. Hẳn cũng một phần bởi lý do đó, các ca khúc tiếng Anh phổ biến khắp thế giới.
Tuy nhiên, việc sử dụng tiếng mẹ đẻ hay ngoại ngữ để chuyển tải thông điệp ca khúc của mình vẫn tùy thuộc nhiều và sở thích cũng như sở trường của mỗi nhạc sĩ.
Tiên Tiên tự đặt quy tắc chỉ đặt tên ca khúc từ 2-3 chữ. Vì vậy, lựa chọn tiếng Anh là điều dễ hiểu.
Tiên Tiên từng chia sẻ, cô có một nguyên tắc đặt tên ca khúc không quá 3 chữ. Như vậy, việc lựa chọn tiếng Anh như tựa ca khúc Say you do là phù hợp nhất với cô ca sĩ trẻ này.
Tuy nhiên, Tiên Tiên vẫn có những ca khúc nổi bật với tựa rất thuần Việt như Sài Gòn nhớ, Giữ em đi, Gọi mưa. So với việc dùng tiếng nước ngoài để đặt tên, tiếng Việt vẫn giàu tính tượng hình và giàu chất thơ hơn.
Các nhạc trẻ trả lời Zing.vn đều cho rằng, sử dụng tiếng Việt trong nhiều trường hợp vẫn là tốt nhất. Phạm Toàn Thắng chia sẻ: "Âm nhạc Việt Nam muốn lan truyền rộng hơn, vươn xa hơn tầm khu vực, thế giới thì tựa ca khúc bằng tiếng Anh sẽ có lợi hơn. Người nước ngoài khó có thể viết, tìm và đọc được tiếng Việt. Tôi nghĩ các ca sĩ, nhạc sĩ nên tập cách dung hòa dù tiếng Anh đôi khi ngắn gọn hơn. Tôi thấy phương án có 2 tựa ca khúc là hợp lý".
Anh chia sẻ thêm: "Tôi vẫn luôn thích dùng tiếng Việt để sáng tác và đặt tên đứa con tinh thần của mình. Tuy nhiên, một vài từ hay câu tiếng Anh khi đặt vào bài hát rất phù hợp cả về âm thanh, giai điệu mà tiếng Việt lại không đáp ứng được. Tất nhiên việc này phải rất hạn chế và có tính toán".
Theo Zing
Quốc Trung tham gia đêm nhạc đón năm mới tại Sài Gòn Nhạc sĩ mở màn chương trình countdown chào năm mới với giai điệu intro quen thuộc từ nhã nhạc cung đình Huế kết hợp với beat nhạc EDM. Tối 31/12, chương trình âm nhạc countdown đón chào năm mới mang chủ đề Nhạc cổ truyền thăng hoa cùng nhạc điện tử diễn ra tại quảng trường 23/9, TP HCM. Nhạc sĩ Quốc Trung...
