Động Hua Mạ (Bắc Kạn) – Vẻ đẹp hoang sơ và kỳ bí

Nằm cách hồ Ba Bể khoảng 6 km về phía Nam có một sơn động nổi tiếng, đó là động Hua Mạ hay còn gọi là “Động Treo”.

Một hang lớn với vẻ đẹp cuốn hút, mang trong lòng những huyền sử kỳ bí.

Được gọi là Động Treo bởi hang động này nằm ở lưng chừng núi có độ cao so với mặt nước biển là 350m, có chiều dài hơn 700m, trần động có chỗ rộng và cao tới 40 – 50m, động có cửa vào ở phía Đông và thông ra ở phía Nam. Cửa động trông xuống một vùng nước non xanh biếc.

Thời gian gần đây động Hua Mạ đã được đưa vào khai thác và là một điểm đến của du khách bởi những nhũ đá tuyệt đẹp của hang động này, nhưng bên cạnh đó hang động này còn gắn với sự tích huyền bí.

Người xưa đặt tên và ghi nhận sự kỳ vỹ của sơn động bằng dòng chữ cổ ngay trên vách đá bên trái “Hua Mạ kỳ quan đệ nhất động”. Bên phải cửa chính đã bị lấp kín bằng các viên đá xếp chèn lên nhau. Việc lấp cửa động Hua Mạ còn đang là một bí mật và có nhiều cách lý giải khác nhau… Song theo người dân nơi đây thì động Hua Mạ từ lâu đã được gắn liền với một truyền thuyết dân gian…

Truyện kể rằng ở khu vực “Lèo Pèn” tiếng dân tộc có nghĩa là “Rừng Ma” nơi ma quỷ ngự trị. Tại lưng núi có một sơn động lạ. Ngày ngày, cứ buổi chiều tà, tiếng kêu hú từ phía động vọng ra khiến dân chúng trong vùng không ai dám lai vãng khu vực động.

Ngày đó có một vị tướng triều đình đi tuần qua, khi đến bờ sông Lèng thì trời đã gần tối. Đoàn người ngựa định sang bản bên để nghỉ lại, nhưng lạ thay khi qua sông, cứ xuống đến nước ngựa lại quay đầu trở lại, hí vang như báo hiệu một điều gì đó. Cùng lúc đó từ phía “Lèo Pèn”, tiếng hú vọng ra. Thấy sự việc lạ, quan quân cho gọi dân làng đến hỏi thì được biết tiếng kêu đó là những oan hồn của dân binh đã cùng triều đình chống giặc họ đã cố thủ trong hang. Bọn giặc không làm gì được đã bít cửa hang, do đó những oan hồn không được siêu thoát.

Hiểu rõ sự tình, quan quân liền hạ trại ngay cạnh bờ sông Lèng và mổ ngựa làm lễ tế trời đất. Lạ thay khi lễ tế vừa xong thì tiếng oan hồn trong động cũng im dần rồi mất hẳn, nơi đó qua năm tháng đã mọc lên những khối nhũ đá rất đặc biệt kỳ vỹ. Trầm tích thời gian tạo nên những nhũ đá mang hình bông hoa, đài sen đức Quan âm bồ tát và cảnh thầy trò Tam Tạng đi lấy kinh đứng thành hàng, có nơi lô nhô mỏm đá như một buổi thiết triều có đông đủ văn võ bá quan….

Từ đó người ta gọi sơn động “Lèn Pèn” là động Hua Mạ hay tiếng địa phương gọi là hang đầu ngựa, để ghi nhớ một sự tích kỳ bí và huyền thoại của mảnh đất và con người nơi đây.