Cơ sở y tế hoạt động cầm chừng vì… hết quỹ
Từ vài tháng nay, các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn Đồng Nai không còn t.iền để chi trả cho nhân viên. Có đơn vị phải “co” lại hoạt động khám, chữa bệnh do hết kinh phí.
Hết quỹ, các cơ sở y tế gặp khó trong hoạt động. Trong ảnh: Chạy thận nhân tạo tại Trung tâm y tế huyện Trảng Bom. Ảnh: B.Nhàn
“Chúng tôi phải lấy nguồn quỹ dự phòng của bệnh viện để trả lương, phụ cấp cho nhân viên. Trong tháng 12 này, chúng tôi chỉ đảm bảo được t.iền lương, còn phụ cấp tăng thêm, nguồn quỹ của bệnh viện đã không còn để chi trả” – bác sĩ Phan Văn Huyên, Giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh chia sẻ.
* Hoạt động cầm chừng
Theo bác sĩ Huyên, đáng lo nhất là tháng 1-2020, bệnh viện thậm chí không còn t.iền trả lương nhân viên, trong khi đây là tháng Tết, người lao động nào cũng mong chờ ngoài t.iền lương sẽ có thêm t.iền thưởng. Năm 2019, Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh triển khai được 27 kỹ thuật mới, số lượt khám bệnh ngoại trú và điều trị nội trú cũng tăng 20-23% so với năm 2018 (1.500-1.800 lượt khám bệnh/ngày; nội trú 800-1.200 bệnh nhân/ngày). Bệnh đông nhưng nguồn quỹ giao dự toán bảo hiểm y tế (BHYT) thấp nên bệnh viện vượt dự toán đến 60 tỷ đồng, gấp đôi năm ngoái.
Riêng số t.iền vượt quỹ năm 2018 (30 tỷ đồng), bệnh viện đã giải trình nhưng đến nay vẫn chưa nhận được trả lời của cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh, BHXH Việt Nam để biết “số phận” của 30 tỷ đồng này như thế nào. Hậu quả là ngay từ tháng 10, bệnh viện đã sử dụng hết nguồn quỹ. Cũng từ đó, bệnh viện không còn t.iền để trả lương cho nhân viên bệnh viện cũng như t.iền thuốc, vật tư, hóa chất…
Tương tự, đến ngày 20-10, Bệnh viện đa khoa Thống Nhất cũng đã sử dụng hết quỹ giao dự toán BHYT. Năm 2017, bệnh viện được thanh, quyết toán 335 tỷ đồng. Đến năm 2018, BHXH Việt Nam bắt đầu thực hiện việc giao dự toán, số t.iền mà bệnh viện được giao là 302 tỷ đồng nhưng chi vượt dự toán hơn 40 tỷ đồng; năm 2019 là 301,5 tỷ đồng và chi vượt dự toán 34 tỷ đồng (tính đến hết tháng 11-2019).
Video đang HOT
Theo bà Nguyễn Thị Mai, kế toán trưởng Bệnh viện đa khoa Thống Nhất, bệnh viện vẫn chưa nhận được phản hồi về việc có được nhận lại số t.iền vượt dự toán năm 2018 hay không? Đến nay, bệnh viện mới trả t.iền thuốc cho các công ty dược đến hết tháng 6-2019. “Thời gian gần đây, ngày nào các công ty dược cũng gọi điện cho chúng tôi để… đòi nợ, nhưng không còn t.iền trả. Bệnh viện còn phải xoay xở để chi trả t.iền lương cho nhân viên” – bà Mai tâm sự.
Trước tình trạng không còn t.iền để hoạt động, bệnh viện đành phải hạn chế sử dụng các loại thuốc đắt t.iền, phẫu thuật kỹ thuật cao như: thay khớp gối, khớp háng, mổ tim hoặc can thiệp tim mạch… Bác sĩ Phạm Quang Huy, Trưởng khoa Can thiệp tim mạch Bệnh viện đa khoa Thống Nhất cho biết, quỹ đã hết, khoa cũng phải “co” lại trong hoạt động, chỉ can thiệp những ca cấp cứu, tranh thủ “thời gian vàng” để cứu bệnh nhân. Còn các ca chưa cần gấp, khoa sẽ thuyết phục bệnh nhân chuyển lên các đơn vị còn quỹ ở tuyến trên, hoặc điều trị nội khoa bằng thuốc để duy trì, “chờ” quỹ mới thực hiện can thiệp điều trị.
* Lo nhân viên không được hưởng lương, thưởng
Việc giao dự toán BHYT thấp sẽ khiến các bệnh viện khó phát triển mở rộng các kỹ thuật mới, chuyên sâu. Cụ thể, Khoa Tim mạch can thiệp của bệnh viện đa khoa Thống Nhất thực hiện được 442 thủ thuật (năm 2015), tăng lên 692 thủ thuật vào năm 2016, năm 2017 là 853 thủ thuật; năm 2018 là 1.053 thủ thuật nhưng đến năm 2019, khoa giảm xuống 995 thủ thuật. Còn đối với Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh, năm 2019 bệnh viện triển khai 27 kỹ thuật mới nhưng nếu tình trạng thiếu quỹ BHYT còn kéo dài, các kỹ thuật này sẽ phải đối mặt với nguy cơ phải… dẹp bỏ.
Không chỉ các bệnh viện lớn, ngay cả các trung tâm y tế cũng “lao đao” vì cảnh chưa hết năm đã xài hết t.iền quỹ. Bác sĩ Nguyễn Đức Phước, Giám đốc Trung tâm y tế huyện Trảng Bom cho hay, năm 2018, trung tâm vượt quỹ gần 15 tỷ đồng nhưng chưa được thanh toán hoặc nhận được bất cứ phản hồi nào về số t.iền này. Trong số t.iền vượt trên, có đến trên 7 tỷ đồng chi ngoại tuyến (người bệnh khám chữa bệnh nơi khác, chủ yếu là các Bệnh viện ung bướu TP.Hồ Chí Minh, Chợ Rẫy…) nhưng vẫn “quy” cho trung tâm y tế vượt dự toán. Trong khi, trung tâm triển khai nhiều kỹ thuật mới như chạy thận nhân tạo nhưng tình cảnh này khiến trung tâm càng triển khai kỹ thuật cao, càng lỗ.
Hiện nay, trung tâm vẫn đang nợ t.iền thuốc (5-7 tỷ đồng). Nếu không được thanh toán số t.iền vượt quỹ năm 2018 (14,8 tỷ đồng), trung tâm sẽ không có t.iền để thanh toán nhiều khoản nợ, kể cả lương nhân viên. Tháng 12-2019, Trung tâm y tế huyện Trảng Bom phải vay mượn các nguồn khác để trả lương cho nhân viên. “T.iền lương, thưởng cho nhân viên trong dịp Tết sắp tới, tôi đang lo không biết lấy nguồn nào để bù đắp” – bác sĩ Phước lo lắng bày tỏ.
Bích Nhàn
Theo Đongnai
Cần hành lang pháp lý rõ ràng
Dù đã "đẩy" nhiều bệnh viện thực hiện tự chủ tài chính, nhưng 4 năm trôi qua, Bộ Y tế vẫn "nợ" các cơ sở y tế về hướng dẫn tự chủ tài chính riêng cho ngành Y tế.
Để nâng cao chất lượng khi tự chủ, Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh đã mời các chuyên gia y tế ở TP.Hồ Chí Minh về làm việc và "cầm tay chỉ việc" cho các bác sĩ trẻ của bệnh viện. Ảnh: K.Ngọc
Do đó, cả Sở Y tế và các cơ sở y tế vẫn đang lúng túng trong vấn đề chỉ đạo, triển khai thực hiện tự chủ.
* Nhập nhằng cơ chế thu - chi
Theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị công lập của Chính phủ, Bộ Y tế cũng bắt đầu triển khai thực hiện thí điểm tự chủ tài chính ở một số bệnh viện công từ năm 2015. Do Bộ Y tế chưa có thông tư hướng dẫn tự chủ tài chính riêng cho ngành Y tế nên các bệnh viện vẫn còn phải vận dụng các điều khoản của Nghị định 43/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập từ năm 2006. Đây là khó khăn cho các bệnh viện vì chưa được thực hiện tự chủ hoàn toàn mà mới chỉ được tự chủ về tài chính.
TS-BS.Phan Huy Anh Vũ, Giám đốc Sở Y tế cho rằng, ngay khi có chủ trương tự chủ, Bộ Y tế phải có những quy định rõ ràng về vấn đề này. "Mọi thông tư hướng dẫn đáng lý phải được làm rõ trước khi bước vào thực hiện tự chủ. Với cơ chế hiện nay, nhiều cơ sở y tế rất "sợ" tự chủ vì sợ làm sai. Bài toán bệnh viện công xuống cấp; lương bác sĩ thấp, bỏ việc... sẽ vẫn tiếp tục diễn ra và không có hồi kết. Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật để chỉnh sửa, Nhà nước chi quỹ không đủ phải mở cơ chế để các cơ sở thu thêm của người dân một cách minh bạch, hợp lý" - TS-BS.Phan Huy Anh Vũ nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Phan Văn Huyên, Giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh, thực tế các kỹ thuật của y tế công vẫn chưa đáp ứng được mong muốn của người dân. Mới đây, bệnh viện đã vay 100 tỷ đồng từ ngân hàng để đầu tư khu khám, chữa bệnh dịch vụ. Dự kiến, cuối năm 2020, khu dịch vụ này sẽ đi vào hoạt động. Khi bệnh viện xã hội hóa để đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao trình độ chuyên môn thì phải có quyền thu thêm, không vượt quá mức trần quy định của Bộ Y tế. Nhưng đến nay, những điều này vẫn chưa được quy định rõ ràng.
Bác sĩ Phan Văn Huyên kiến nghị: "Tránh tình trạng đi sai đường, chúng tôi cần một cơ chế rõ hơn, mở hơn về thu - chi tài chính. Giờ chúng tôi cứ phải dò dẫm đi tìm đường, mỗi nơi phải linh động tìm cách sao để không sai luật".
* Tự chủ hoàn toàn mới ra khỏi vòng luẩn quẩn
"Một trưởng khoa đã được bổ nhiệm, dù làm không tốt, khiến bệnh viện trì trệ nhưng giám đốc bệnh viện vẫn không có quyền cắt chức hoặc thay người. Hoặc một bác sĩ có chuyên môn tốt, làm việc có hiệu quả cao nhưng không được trả lương đúng năng lực. Đây là thực trạng bệnh viện tự chủ nhưng vẫn không được tự quyết tại các bệnh viện công" - bác sĩ Lê Quang Trung, Phó giám đốc Sở Y tế cho hay.
Bác sĩ Lê Quang Trung cho rằng, khi cho các bệnh viện công tự chủ phải cho họ quyền tự quyết. Khi tự chủ, những cơ sở có tiềm lực về cơ sở vật chất, con người sẽ phát triển chuyên sâu, nâng cao uy tín. Qua đó, họ sẽ thu hút bệnh nhân đông hơn, có nguồn thu lớn, các cơ sở này sẽ có điều kiện tái đầu tư để nâng cao chất lượng hơn nữa, từ đó, sẽ giải quyết được "vòng luẩn quẩn": bác sĩ bệnh viện công lương thấp, nghỉ việc; cơ sở xuống cấp...
Bác sĩ Phan Huy Anh Vũ phân tích thêm, cơ chế quản lý tài chính và con người của các đơn vị tự chủ cũng cần phải được tháo gỡ. Về cơ chế tài chính, khi đã giao tự chủ phải làm sao để các đơn vị được chủ động sử dụng nguồn thu - chi. Trong đó, lãnh đạo bệnh viện được quyền nhất định khi chi trả lương đúng với đóng góp của các cá nhân. Có nghĩa, các cá nhân làm tốt hơn, năng suất hơn thì được trả lương cao hơn và ngược lại. Để đảm bảo tính công bằng, Sở Y tế sẽ kiểm tra, giám sát các hoạt động của đơn vị theo quy định nhưng không làm mất tính tự chủ của đơn vị.
Đối với vấn đề quản lý con người, Giám đốc Sở Y tế cho rằng: Nhà nước cần có cơ chế thoáng về tiếp nhận và sử dụng con người. Các bệnh viện tự chủ đang phải tự tìm nguồn lương chi trả cho người lao động nên họ có quyền được chi trả lương phù hợp, đồng thời có quyền chọn cá nhân có năng lực và đào thải cá nhân không đáp ứng được công việc. Về trang thiết bị, Nhà nước cũng cần có cơ chế cho các đơn vị công lập thực hiện tự chủ giống như các đơn vị ngoài công lập trong việc đầu tư trang thiết bị. Như vậy, các đơn vị được quyền huy động các nguồn để đầu tư máy móc hiện đại phục vụ chuyên môn với thủ tục đơn giản và nhanh chóng hơn.
Khánh Ngọc
Theo Đongnai
Loay hoay tự chủ tài chính ở bệnh viện công lập Nhằm huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước để đầu tư cơ sở, mua sắm trang thiết bị, phát triển kỹ thuật, tăng nguồn thu cho bệnh viện... từ năm 2017, Bộ Y tế đã cho phép các bệnh viện công lập trong cả nước thực hiện tự chủ tài chính. Bệnh nhân (ngồi vẽ) đang được điều trị phục...
