Chùm ảnh: Kí ức thời bao cấp
Những hình ảnh về quyển sổ lương thực, tờ tem phiếu đến cảnh chen lấn trên tàu điện, xếp hàng mua thực phẩm… đã làm sống lại cả một thời kì không dễ quên.
Sau gần 30 năm, đất nước Việt Nam đã thay đổi rất nhiều, nhưng những hình ảnh về thời bao cấpchắc hẳn vẫn còn sống mãi trong ký ức của nhiều người. Đối với thế hệ 8X, đặc biệt là thế hệ 9X, thật khó có thể hình dung và cảm nhận được một cách trọn vẹn về giai đoạn lịch sử này.
Chúng tôi xin gửi tới các bạn những bức ảnh đáng nhớ về thời bao cấp ở miền Bắc. Hi vọng những hình ảnh ấy sẽ giúp độc giả hiểu thêm về một thời mà cha ông ta đã trải qua.
Đây là sổ mua lương thực (sổ gạo), hồi ấy viên chức Nhà nước được cấp sổ để mua một lượng gạo nhất định trong 1 tháng. Thuật ngữ “trông như mất sổ gạo” xuất hiện trong thời kỳ này. Mất sổ gạo còn khủng khiếp hơn cả… mất tiề.n.
Tem mua lương thực 50 gram. Trong thời bao cấp, việc thông thương, buôn bán bị hạn chế, các gia đình chủ yếu trông chờ vào phần tem phiếu được phát để duy trì nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm cho gia đình.
Đây là giấy đăng ký máy thu thanh (Radio, gọi nôm na là cái đài) giống như đăng ký xe máy bây giờ.
Phiếu mua vải. Mức mua giới hạn nhiều nhất là 1m, và tối thiểu là… 10cm.
Còn đây là phiếu mua thịt cơ động. Số lượng mua nhiều nhất là 1kg. Trong thời kì bao cấp, thịt chỉ là thứ yếu, gạo và rau mới là 2 thứ quan trọng nhất, nên người ta mới có câu vè: “Nhất gạo nhì rau, tam dầu tứ muối. Thịt thì đuôi đuối, cá biển mất mùa. Đậu phụ chua chua, nước chấm nhạt thếch…”.
Phiếu mua xăng mô tô, xe máy. Phiếu này được mua theo mệnh giá lít ghi trên phiếu. Mỗi lần sử dụng, mậu dịch viên sẽ cắt bỏ một ô trên tờ phiếu tương ứng với số lượng mua.
Lốp, vành, chắn bùn, yên, săm… những phụ tùng có tên trong Bìa mua phụ tùng xe đạp.
Cảnh xếp hàng chờ đến lượt mua chất đốt
Video đang HOT
Khác với cảnh những quán bia hơi đông kín người hiện nay, bia hơi thời bao cấp là một thứ hàng hóa xa xỉ mà không phải ai cũng có điều kiện thưởng thức.
Cảnh chen lấn mua hàng tại một cửa hàng mậu dịch. Nhân viên bán hàng (mậu dịch viên) được xem là một người có vị trí quan trọng. Đó là một nghề mà rất nhiều người ao ước.
Bách hóa Tổng hợp tại ngã tư Hàng Bài – Tràng Tiề.n là khu bách hóa lớn nhất Hà Nội thời bao cấp.
Hình ảnh đường phố Hà Nội những năm 80. Xe đạp là phương tiện đi lại chủ yếu, xe máy lúc đó là phương tiện vô cùng xa xỉ.
Đường tàu điện (phía trước chợ Đồng Xuân), phương tiện công cộng rất quan trọng ở Hà Nội thập kỷ 1970 – 1980… Tiếng leng keng của tàu điện là một kí ức đẹp trong lòng người Hà Nội. Nhảy tàu cũng là một “thú vui” của thanh niên thời bấy giờ.
Ngã năm Hàng Ngang – Hàng Đào (cạnh hồ Gươm) còn được gọi là Quảng trường Đông kinh nghĩa thục (Ảnh chụp từ trên cao)
Một cửa hàng bơm mực bút bi. Thời bao cấp, những chiếc bút bi được tái sử dụng nhiều lần bằng cách bơm mực vào ruột bút. Nhiều gia đình sống nhờ nghề bơm mực bút bi.
Người dân Hà Nội tụ tập chơi cờ tướng bên Hồ Gươm
Một đám cưới giản dị vào những năm 80. Chú rể đón cô dâu bằng xe đạp. Cô dâu mặc áo dài trắng, chú rể mặc comple. Nét đẹp không thể thiếu của đám cưới thời xưa là có phù dâu, phù rể.
Rạp Tháng Tám. Phía trước rạp là “thiết bị” để người đến xem phim dựng xe đạp
Xác pháo đỏ hồng trong những ngày Tết. Nghịch pháo luôn là niềm vui vô bờ bến của lũ trẻ.
Hình ảnh những cành đào đỏ thắm trong chợ hoa ngày Tết.
Nén bánh chưng, một công đoạn không thể thiếu sau khi luộc bánh.
Ngày ấy, đường phố Hà Nội còn vắng vẻ, ít xảy ra tắc đường, các chú CSGT có nhiều thời gian rảnh rỗi nói chuyện, tán gẫu với nhau.
“Thời bao cấp” thường được nhắc đến để chỉ một giai đoạn phát triển mà nền kinh tế vận hành theo kế hoạch. Hàng hóa được sản xuất theo kế hoạch và phân phối theo chế độ tem phiếu. Việc mua bán hàng hóa trên thị trường bị hạn chế. Lương đôi khi cũng được trả bằng hiện vật.
Theo 24h
Thời bao cấp: Nghiệ.n bia vì phân phối
Người ta thường bảo "hơn nhau tấm áo manh quần, cởi ra bóc trần ai cũng như ai". Vậy nhưng, ai sống ở thời bao cấp mới biết, đến tấm áo manh quần cũng chẳng ai hơn ai. Bởi số vải được phân phối bằng nhau hết.
LTS: Thời bao cấp mới chấm dứt hơn 20 năm nhưng với thế hệ trẻ ngày nay, nó như một câu chuyện đã xảy ra từ rất lâu bởi họ chỉ biết đến cái thời tem phiếu qua lời kể của ông bà, cha mẹ. Còn với những người từng sống dưới thời bao cấp, nó lại là những ký ức không thể nào quên. Qua câu chuyện của ông chủ cửa hàng mậu dịch mới mở tại Hà Nội cùng những người đã từng sống dưới thời bao cấp, chúng tôi đăng tải loạt bài "Những câu chuyện thời bao cấp" với mong muốn phần nào làm sống dậy một thời gian khó nhưng bình dị ấy. Chúng tôi mong nhận được bài viết và chia sẻ của độc giả về chủ đề này.
Nói chuyện phân phối, nhiều người còn không quên nhắc kỷ niệm một thời trong các nhà máy, xí nghiệp.
Không uống thì phí
Người duy nhất còn làm dép cao su ở Hà Thành - Cụ Phạm Quang Xuân (72 tuổ.i) nhớ, hồi đó cụ là ở công ty Bách Hóa Cấp 2 nằm ở 45 phố Hàng Bồ (Hà Nội). Công ty có tiêu chuẩn phân phối nhiều loại hàng hóa hàng năm. Chẳng hạn, cán bộ công nhân, mỗi năm được một đôi dép cao su. Và thỉnh thoảng, cơ quan cụ được phân phối phụ tùng xe đạp.
Hầu hết nhà máy xí nghiệp mà cụ biết, người ta đều thỏa thuận được với nhau. Có thể người ta tự nguyện bốc thăm cho công bằng, nhưng sau đó họ đổi chác cho nhau. Thậm chí có thể nhường nhau, lần này anh nhận, lần sau đến lượt tôi...
Tuy nhiên, có người từng chứng kiến, một ông không có xe đạp nhưng bốc trúng cái vành. Ông ta không chịu đổi chác với ai cả mà vác về nhà chờ các lần sau bốc trúng những bộ phận khác với hi vọng ghép dần được cái xe đạp. Vậy nhưng chờ mãi đến khi hết thời bao cấp, cái vành vẫn được treo trong góc nhà sáng bóng mà xe đạp chưa thấy đâu.
Cụ Phạm Quang Xuân còn kể, vì chuyện phân phối khiến cụ đâ.m ra có sở thích uống bia. Chả là, một hôm bỗng thấy có xe chở bia đến công ty cụ làm việc. Lãnh đạo công ty tập hợp cánh đàn ông ở sân, chia nhau uống.
Sau nhiều lần nhận được bia phân phối, uống mãi thành quen đâ.m ra nghiệ.n (Ảnh tư liệu)
Trước đó, cụ Xuân cùng một số ít người không biết uống bia rượu bao giờ. Nhưng thấy được bia phân phối, nghĩ bụng, không uống cũng phí. Vậy là chẳng ngần ngại, mấy ông rủ nhau nhập cuộc, uống bừa. Sau nhiều lần nhận được bia phân phối, uống mãi thành quen rồi đâ.m ra "nghiệ.n". Sau này không được phân phối nữa, cụ Xuân vẫn giữ sở thích uống bia đến tận ngày nay.
Bà Nguyễn Thị Vân (Từ Liêm, Hà Nội), công nhân một doanh nghiệp gần nhà vẫn nhớ mãi câu chuyện phân phối hàng Tết vào khoảng năm 1982. Xí nghiệp bà làm việc có hàng trăm công nhân, bà không nhớ cụ thể, được phân phối mấy chục chai rượu. Cơ quan thống nhất chia đều cho công nhân bằng cách 3 người 1 chai, rồi các gia đình tự thỏa thuận với nhau. Danh sách chia rượu cứ thế tính từ trên xuống.
Hầu hết các nhà đều thỏa thuận được với nhau. Nhà nào muốn rượu thì đổi cho 2 nhà kia một thứ gì đó tương đương. Tuy nhiên có 3 công nhân nữ đều muốn lấy rượu. Phần vì ngày Tết có chai rượu chanh trên bàn thờ cũng đẹp, sau lại dùng mời khách, không thì chồng uống.
Thỏa thuận mãi không được, 3 nữ công nhân quyết định khui rượu uống tại chỗ chứ không ai nhường ai. Khốn nỗi rượu chanh hồi đó vào loại nặng đô, phụ nữ chẳng quen hơi men, cả ba đều chếnh choáng, mặt đỏ gay, rước mệt vào người mà chẳng được gì.
Chịu rét vì người quá lớn
Ông Nguyễn Văn Chấn (63 tuổ.i, ở Nghệ An) nhớ, thời bao cấp, cán bộ công nhân viên mỗi năm được phát cho một phiếu vải có tiêu chuẩn chỉ 5m để may quần áo. Có người nhớ rằng chỉ được 4m. Đàn ông có loại vải kaki để may quần. Đàn bà có vải lụa và được thêm mấy mét vải màn để làm băng vệ sinh.
Hầu hết người hồi đó đều dành vải đến Tết mới may quần áo để diện đi chơi. Người lùn nhỏ thì may quần áo còn rộng rãi vài phần. Những anh chàng cao lớn, mặc quần áo ngắn cũn đành chịu. Ai chịu khó giữ gìn thì quần áo mặc được lâu, lỡ sờn rách thì cố vá víu mặc tạm chờ đợt cấp mới.
Nhiều người còn nhớ, khổ vải hồi đó thường là 1m, nhưng đôi khi rộng hoặc hẹp hơn. Có người nhận vải khổ chỉ được 70-80cm hoặc hẹp hơn chút, nhân viên phân phối bù thêm cho một đoạn chiều dài, miễn sao đủ diện tích. Người Việt Nam thời đó hầu hết đều nhỏ con, lại gầy gò nên nhìn chung đều may vừa quần áo. Ấy vậy nhưng có đôi người to béo, mang vải về may quần áo, mặc chật đành chịu.
Ông Chấn kể, hàng xóm có ông tên là Thận dáng người cao to quá khổ. Mùa đông ra đường mà ông này cứ mặc cái quần ngắn cũn. Nhiều người chỉ trỏ khen "ông này tài chịu rét!". Ông Thận chỉ cười trừ. Người to mà vải phân phối thì ít, biết sao được.
Chờ tới lượt mình được phân phối vải vóc (Ảnh: GDVN)
Từ nhỏ đến lớn, trải qua một quãng đời dài đói khổ nơi làng quê ở huyện Đô Lương - Nghệ An, ông Nguyễn Văn Quang nhớ về thời bao cấp như câu chuyện vừa xảy ra ngày hôm qua. Trong mắt ông hiện lên hình ảnh những năm mất mùa, năng suất kém, đợi mãi đến ngày Tết mới có vài lạng thịt mà ăn.
Ông nhớ, nông thôn, nông dân không sử dụng tem phiếu mua hàng hóa mà hầu hết đều phân phối ăn chia theo công điểm do hợp tác xã quy định. Tất cả đồng ruộng, trâu bò, lợn đều do hợp tác xã quản lý. Cuối năm hoặc quý được phân chia lúa gạo, thịt, cùng một số nhu yếu phẩm khác theo công điểm đã đạt được.
Ngày Tết là sân kho các xóm huyên náo khôn tả. Hợp tác xã tổ chức phân phối thịt lợn. Người lớn hì hục chọc tiết, mổ ruột làm lòng, tiếng lợn kêu eng éc không ngớt. Đám trẻ con đứng ngoài rình rập, ánh mắt chờ đợi. Chúng trông chờ và biết chắc hôm đó, kiểu gì cả làng cả xã cũng có bữa liên hoan tiết canh, lòng lợn rôm rả.
Mỗi đội có mấy chục nhà thì số thịt lợn sẽ được chia theo chừng ấy phần. Mỗi phần dăm ba cân đều nhau và được xếp trên những lá chuối bày khắp sân kho. Rồi người ta lại bẻ que làm thẻ, ghi tên từng gia đình trên đó bốc thăm chọn phần.
Đội sẽ cử những đứ.a tr.ẻ đi rải thẻ lên từng phần thịt. Người lớn không được rải thẻ vì sợ gian lận. Chỉ có trẻ con là vô tư nhất. Rồi phần thịt có thẻ mang tên ai thì nhà đó lấy thịt về. Ở quê nhà thường đông con, số thịt đó quá ít ỏi. Thiếu thốn vậy mà ngày Tết nơi làng quê vẫn thật đầm ấm và luôn tràn ngập tiếng cười.
Theo xahoi
Sống dậy ký ức thời bao cấp Thời bao cấp, muốn uống một cốc bia phải mua kèm một gói lạc. Nay đến cửa hàng mậu dịch ở Nam Tràng (Ba Đình), người ta có thể uống thoải mái mà không ai cấm. LTS: Thời bao cấp mới chấm dứt hơn 20 năm nhưng với thế hệ trẻ ngày nay, nó như một câu chuyện đã xảy ra từ rất...