Chớ dùng dầu ăn giá rẻ!

Dầu ăn xá đang được bán tràn lan trên thị trường chủ yếu được sản xuât, tái chế từ dầu ăn thải loại, có rất nhiều độc chất có thể gây ung thư

Nhiều quán ăn, quán nhậu hiện nay thường sử dụng các loại dâu ăn rẻ tiên dạng bán xá (bán theo can, bình) không thương hiêu với giá cực rẻ. Đây là các loại dâu được sản xuât từ các loại dâu nguyên liêu phức tạp, kê cả những loại dâu thải từ các nhà máy chê biên thực phâm, sau đó dùng hóa chât đê xử lý khử mùi, tạo màu…

Nguyên liêu tù mù

Tấp xe vào một sạp bán dầu ăn, gia vị tại khu chợ tự phát gân cầu Ông Lãnh (quận 1 – TPHCM), chúng tôi nghe một phụ nữ gọi: “10 kg!”. Như đã hiểu nhau từ trước, người bán đưa ra 2 can dầu ăn đựng trong bình nhựa là vỏ đựng nước khoáng. Sau khi khách hàng này quay đi, chúng tôi tiếp cận người bán thì được biết đó là khách hàng quen, làm việc tại một quán ốc ở quận 5, thường xuyên mua dầu ăn xá dạng này với giá khoảng 26.000 đồng/kg về chế biến các món ăn. Chị bán hàng cho biết dầu ăn loại này được bán theo kg, giá bán lẻ thông thường là 28.000 đồng/kg nhưng nếu mua nhiều và khách quen thì 26.000 đồng/kg.

Dầu ăn xá đóng bịch bán tại chợ tự phát gần cầu Ông Lãnh, quận 1 – TPHCM. Ảnh: Hồng Thúy

Đi sâu vào khu chợ này, chúng tôi thây dầu ăn bán xá rât nhiêu. Dâu được chứa trong đủ loại vât dụng như can nhựa, xô nhôm, thùng tôn, môt sô loại có thương hiêu nhưng rất ít, chủ yêu là dầu không thương hiêu. Ngoài viêc bán sỉ, nhiêu quây chiêt dâu ra các chai nhựa PET, thâm chí chứa cả trong bịch ni lông.

Tôi cho biết mình cần lấy sỉ dầu xá mang về các chợ ngoại thành bán lẻ, môt chủ sạp nhiệt tình tư vân: Gọi là dâu xá nhưng chât lượng vừa tôt vừa rẻ, chỉ 580.000 đồng đến 650.000 đồng/thùng 30 kg (khoảng 23.000 đồng/lít), trong khi các loại dầu ăn thông thường giá 45.000 – 50.000 đồng/lít. Nói xong, bà chỉ tay vào xô dầu ăn có màu vàng sậm, nói: “Nếu muôn dễ bán thì lấy loại này, tôi để giá tốt nhất cho. Bảo đảm không đâu rẻ hơn”…

Tổng giám đốc một công ty hóa phâm ở TPHCM cho biết ông đã từng tiếp xúc với môt sô cơ sở chế biến dầu ăn dạng không tên này. Nguôn dâu nguyên liêu của các cơ sở này thường rât phức tạp. Họ gom hàng từ nhiều nơi như dâu thải (đã qua sử dụng) của các cơ sở chế biến thực phâm mỡ động vật, trong đó có mỡ cá, mỡ heo dạt từ những lò g.iết mổ và từ các tỉnh chuyên vê.

Nguy hiểm hơn, người ta còn nhâp cả nguôn dầu cải giá bèo từ Trung Quôc, trong đó có cả dầu cải đã qua sử dụng được các nhà máy ở nước này thải ra… Nguôn nguyên liêu này sẽ được xử lý bằng nhiêu loại hóa chât khử mùi, tạo màu… đê cho ra loại dâu vàng ươm mà nêu nhìn thoáng qua chẳng thua gì dâu ăn của các hãng dâu sản xuât công nghiêp. Các cơ sở này thường xuyên thay đổi địa chỉ sản xuất hoặc đăng ký một nơi nhưng lại sản xuât ở một địa chỉ khác để qua mặt cơ quan chức năng…

Nhiêu chât đôc

Một người quen chuyên bán dầu ăn tại chợ Phú Lâm (quận 6 – TPHCM) tiêt lô: Gần đây, trên thị trường xuất hiện loại dầu ăn xá bán rất chạy vì có thể chiên đi chiên lại nhiều lần mà vẫn không bị ngả màu.

Trao đổi với chúng tôi, một vị tiến sĩ khoa học cho biết dầu thực vật về nguyên tắc chỉ sử dụng một lần, không được tái sử dụng. Thê nhưng, trong thực tê, tình trạng dầu ăn thải loại của một số doanh nghiệp chế biến thực phẩm được tuồn ra thị trường, sau đó người mua đem tái chế, tinh lọc lại bằng nhiều phương pháp, có cả việc cho hóa chất độc hại vào để xử lý rôi bán ra thị trường. Loại dâu này rât đôc bởi về mặt hóa học, dầu ăn khi đã đun ở nhiệt độ cao sẽ chuyển từ dạng cit (có lợi cho sức khỏe) sang dạng trans (không có lợi). Nhiều cấu trúc dạng trans kết hợp lại sẽ dễ tạo ra chất gây ung thư.

Đặc biệt, theo tìm hiểu của chúng tôi, người ta còn pha chê cả các loại dâu nguyên liêu vôn không được dùng trong thực phâm như dầu lanh, dâu cọ… (thường chỉ dùng trong công nghiệp sản xuất sơn) có giá thành rẻ hơn nhiều so với dầu thực vật. Khi pha những loại dầu này vào dầu ăn sẽ làm hạn chế sự đổi màu của dầu khi sử dụng. Tuy nhiên, loại này rất có hại đối với con người.

BS Đào Thị Yến Phi, Trưởng Bộ môn Dinh Dưỡng, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, cho biết: Dầu ăn là thực phẩm dễ bị ôxy hóa các axít không no, nếu đun ở nhiệt độ cao nhiêu lân, khi xâm nhâp cơ thể sẽ gây tổn thương các tế bào, dễ tạo thành những khối u, gây ung thư. Còn khi ăn phải các thực phẩm cháy, vỡ vụn là đưa vào cơ thể các chất phosphor, lưu huỳnh, sẽ rất độc hại.

Dâu có thương hiêu bị làm giả

Trưởng phòng kinh doanh của một công ty sản xuât dầu ăn cho biết: Dầu đóng thùng của công ty ông trên vỏ thùng có in logo thương hiệu công ty nhưng sau khi bán ra thị trường sẽ không thu hồi lại vỏ thùng. Chính vì vậy mà đã có hiện tượng những cơ sở sản xuất dầu ăn không rõ nguồn gốc thu gom thùng lại rồi làm giả để bán ra thị trường.

Cũng theo vị này, hiện nay mỗi ngày các nhà máy chế biến thực phẩm, sản xuất bánh snack, mì gói, gà rán, mít sấy… thải một lượng lớn dầu ăn đã sử dụng. Lẽ ra, những doanh nghiệp này là phải bỏ ra một khoản chi phí không nhỏ để thực hiện việc tiêu hủy loại dầu thải này để không ảnh hưởng đến môi trường thông qua một sô công ty chuyên đi tiêu hủy. Tuy nhiên, đường đi để tiêu hủy những loại dầu này thực tế không ai kiểm soát được.

Theo 24h