Chiêm ngưỡng ‘dòng thác plasma’ trên Mặt Trời cao gấp 8 lần Trái Đất
Nhiếp ảnh gia thiên văn người Argentina là Eduardo Schaberger Poupeau đã chụp được khoảnh khắc một dải plasma khổng lồ đổ xuống bề mặt Mặt Trời.
Dưới tác động của từ trường mạnh, plasma bị phóng ra ngoài dội ngược trở lại Mặt Trời. Ảnh: Eduardo Schaberger Poupeau/Twitter
Bức ảnh được chụp vào ngày 9/3 cho thấy một dòng plasma phụt cao khoảng 100.000 km. Độ cao này gấp 8 lần đường kính của Trái Đất. Dòng plasma này sau đó đã dội ngược trở lại bề mặt Mặt Trời, tạo hình trông giống một thác nước.
Các nhà khoa học ước tính rằng plasma rơi trở lại với tốc độ cực lớn, khoảng 36.000 km/h, nhanh hơn nhiều khả năng chịu của từ trường.
“Từ hình ảnh chụp được, dường như có hàng trăm sợi plasma đang chảy xuống, dàn trải như một bức tường. Đó thực sự là một cảnh tượng khiến tôi không nói nên lời”, nhiếp ảnh gia Poupeau nói Space.com.
Theo thuật ngữ thiên văn, hiện tượng này được gọi là tai lửa vương miện vùng cực. Tai lửa Mặt Trời là những đợt phun trào bức xạ Mặt Trời cường độ mạnh, giải phóng tia bức xạ có khả năng gây hại và thường vươn ra ngoài không gian theo hình vòng cung lớn.
Tuy nhiên, khi các đợt phun trào tai lửa xảy ra gần các cực của Mặt Trời, cụ thể hơn là xung quanh vòng cực, từ trường mạnh đến mức thay vì phát ra ngoài không gian, plasma có thể quay trở lại bề mặt Mặt Trời rất nhanh và tạo ra dòng thác plasma đổ xuống như hiện tượng trên.
Video đang HOT
Tai lửa vương miện vùng cực là hiện tượng mới nhất trong chuỗi các hiện tượng liên quan đến năng lượng Mặt Trời liên tục xảy ra trong những tháng gần đây trong bối cảnh Mặt Trời đang tiến gần đến đỉnh điểm hoạt động.
Cứ 10 năm một, các cực từ của Mặt Trời bị đảo lộn, gây ra một loạt hiện tượng năng lượng đáng chú ý. Gần đây nhất, các nhà khoa học đã ghi lại được hình ảnh một cơn lốc plasma có kích thước bằng 14 lần Trái Đất xuất hiện quanh cực Mặt Trời. Đầu tháng 3, giới thiên văn lại phát hiện một lỗ vành nhật hoa khổng lồ có kích thước lớn hơn gấp 20 lần Trái Đất đã xuất hiện trên Mặt Trời. Lỗ vành nhật hoa này phóng ra bão mặt trời với tốc độ 2,9 triệu km/giờ, khiến giới khoa học cảnh báo về tác động đến địa cầu.
Trái đất sẽ bị tấn công bởi hàng loạt cơn bão Mặt trời
Trái đất đang bị ảnh hưởng bởi các cơn bão địa từ khi ngày càng có nhiều vết đen xuất hiện trên bề mặt Mặt trời.
Trái đất đang bị ảnh hưởng bởi các cơn bão địa từ
Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết, một cơn bão địa từ cấp G2 đã được ghi nhận vào ngày 7.8, theo sau đó là một cơn bão G1 khác. Cơn bão G2 đến bất ngờ với một luồng gió mặt trời vận tốc cao trong suốt cả ngày.
Theo NOAA, cơn bão G2 vừa ghi nhận có thể ảnh hưởng đến các hệ thống điện ở vĩ độ cao và làm thay đổi quỹ đạo của tàu vũ trụ. Ngoài ra, cơn bão cũng tạo ra cực quang ở New York và Idaho.
Trong khi đó, dù có cường độ yếu và ít có khả năng tác động đến mạng lưới vệ tinh trên quỹ đạo, nhưng cơn bão G1 theo sau có thể làm suy yếu lưới điện tại một số khu vực. Nó cũng gây nhầm lẫn cho các loài động vật di cư sử dụng từ trường như công cụ điều hướng.
Mức độ nghiêm trọng của các cơn bão Mặt trời được xếp hạng từ cấp G1 đến G5. Bão G1 là bão yếu nhất trên quy mô và có thể xảy ra khá thường xuyên, nhiều lần trong tháng. Bão G5 là cơn bão nghiêm trọng nhất và hiếm khi xảy ra.
Theo các nhà khoa học, Mặt trời hiện đang hoạt động mạnh trong chu kỳ 11 năm của Solar Cycle 25 (chu kỳ Mặt trời 25). Trong thời gian này, nhiều vết đen xuất hiện trên bề mặt Mặt trời hơn.
Vết đen là những khu vực trên bề mặt Mặt trời, nơi có từ trường mạnh tạo bởi dòng hạt tích điện vặn xoắn thành hình nút thắt trước khi đứt gãy. Kết quả là sự giải phóng năng lượng từ trường đột ngột sẽ gây ra các vụ nổ bức xạ được gọi là vụ phun trào nhật hoa hay phóng khối lượng đăng quang (CME).
Những sự kiện này có khả năng tác động đến Trái đất nếu CME hướng về hành tinh của chúng ta. Khi va chạm với chúng, từ trường của Trái đất bị nén nhẹ bởi các sóng của các hạt mang điện tích cao, tác động tới đường sức từ và kích thích phân tử trong không khí, giải phóng năng lượng dưới dạng ánh sáng và tạo ra các cực quang nhiều màu sắc. Các hạt tích điện từ Mặt trời cũng có thể làm nhiễu từ trường, gây ra các vấn đề với lưới điện, vệ tinh và hệ thống GPS.
Hình ảnh minh họa về một cơn bão Mặt trời - Ảnh: Shutterstock
Theo các nhà khoa học, cơn bão Mặt trời lớn nhất từng chứng kiến trong lịch sử là sự kiện Carrington vào tháng 8.1859, mang năng lượng gần tương đương với 10 tỷ quả bom nguyên tử 1 megaton. Sau khi ập xuống Trái đất, cơn bão đã đốt cháy các hệ thống điện tín xuyên suốt châu Âu và Mỹ, gây hỏa hoạn tại một số tòa nhà và phóng ra cực quang đến tận phía nam Cuba.
Trong khi đó, xã hội hiện đại ngày càng phụ thuộc hơn vào các thiết bị điện tử, vốn là mục tiêu dễ dàng bị hủy hoại bởi các vụ phun trào CME dạng này. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học quốc gia Mỹ, ảnh hưởng kinh tế có thể vượt hơn 2.000 tỉ USD nếu một cơn bão như sự kiện Carrington tấn công Trái đất vào thời điểm hiện nay, và gây ra khủng hoảng toàn cầu vì lưới điện sập hàng loạt.
Chu kỳ Mặt trời 25 hoạt động mạnh hơn dự đoán
Chù kỳ Mặt trời là thuật ngữ chỉ sự thay đổi định kỳ về số lượng các vết đen trên bề mặt Mặt trời. Trong đó, khoảng thời gian ngôi sao tĩnh lặng nhất, tức có ít vết đen nhất, được gọi là giai đoạn cực tiểu và ngược lại, giai đoạn cực đại chỉ thời kỳ Mặt trời hoạt động mạnh nhất, tức có nhiều vết đen nhất.
Mỗi chu kỳ Mặt trời có thời gian trung bình khoảng 11 năm, kéo dài từ giai đoạn cực tiểu này đến giai đoạn cực tiểu tiếp theo. Các nhà nghiên cứu của Ban dự đoán chu kỳ Mặt trời (SCPP) của NASA cho biết ngôi sao của chúng ta đã chính thức bước vào chu kỳ Mặt trời 25 từ tháng 12.2019. Chu kỳ lần này được dự đoán kéo dài 11 năm và đạt cực đại vào tháng 7.2025.
Giai đoạn cực đại chỉ thời kỳ Mặt trời hoạt động mạnh nhất, tức có nhiều vết đen nhất
Tuy nhiên, trong một bài đăng vào ngày 25.7, NASA cho biết chu kỳ Mặt trời 25 hiện đang hoạt động mạnh vượt xa dự đoán, mặc dù vẫn còn cách giai đoạn cực đại dự kiến vài năm. Các nhà nghiên cứu của SCPP cho biết giai đoạn cực đại này sẽ mang lại những thách thức mà xã hội chưa từng phải đối mặt.
Nicola Fox, Giám đốc Bộ phận Vật lý Trực thăng của NASA, cho biết: "Ban dự đoán chu kỳ Mặt trời 25, một nhóm chuyên gia quốc tế do NASA và NOAA đồng tài trợ, đã dự đoán rằng đây sẽ là một chu kỳ Mặt trời dưới mức trung bình như chu kỳ 24. Tuy nhiên, nó đang hoạt động mạnh hơn nhiều so với dự đoán ".
Các chuyên gia cho biết hoạt động của Mặt trời trong chu kỳ này đang phù hợp với nghiên cứu của Scott McIntosh từ Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia, từng được công bố trên tạp chí Solar Physics. Trong nghiên cứu này, Scott McIntosh cho biết chu kỳ Mặt trời 25 có thể là một trong những chu kỳ mạnh nhất kể từ khi các kỷ lục bắt đầu.
Hôm nay bão mặt trời G1 đổ bộ Trái Đất Cơn bão mặt trời cấp độ G1 dự kiến đổ bộ Trái Đất trong ngày 3/8 và có thể gây mất điện ở một số khu vực nhất định. Cơ quan Quản lý Khí quyển và đại dương Mỹ (NOAA) cho biết, họ nhận thấy vật chất khí đang chảy ra ồ ạt từ một lỗ ở phía Nam của bầu khí quyển...
