‘Chất lượng giáo dục đại học còn yếu kém’
Sáng nay, với gần 40 lượt chất vấn, Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận đã trả lời vì sao chất lượng giáo dục đại học thấp và các giải pháp để giải quyết căn bản. Tuy nhiên, phần giải trình này vẫn chưa thuyết phục đại biểu.
Trước thực trạng ngày càng nhiều học sinh đi học nước ngoài trong khi các trường trong nước không tuyển đủ sinh viên, đại biểu Phan Văn Tường đặt câu hỏi phải chăng do chất lượng giáo dục đại học yếu kém?
Cùng chung bức xúc, đại biểu Lê Nam cho rằng đầu vào đại học khá dễ và cứ vào “tất yếu đến hẹn lại ra” với tỷ lệ bằng khá giỏi nhiều. “Chất lượng đào tạo thấp, nhiều trường cung cấp hàng giả, hàng nhái. Vậy Bộ trưởng có biện pháp gì?”, ông Nam đặt câu hỏi.
*Audio: Đại biểu Lê Nam “chấm điểm” Bộ trưởng GD&ĐT
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định càng ngày Bộ càng thắt chặt việc mở mới các trường đại học. Việc không tuyển đủ sinh viên không phải chỉ năm nay. Nguyên nhân là một số ngành học đầu ra không đảm bảo nên khó tuyển, ví dụ: sư phạm, nông lâm… Nhà đầu tư của một số trường, nhất là trường mới thành lập không thực hiện nghiêm việc đảm bảo chất lượng, thiếu thầy cô, trường lớp.
Ngoài ra, còn có lý do mở ngành tràn lan, giống nhau nên trường nào cũng có ngành kế toán, tài chính ngân hàng làm phân tán nhu cầu học. Việc thực hiện 3 công khai giúp người học tìm hiểu rõ chất lượng của trường nên nhiều người từ chối những trường không đảm bảo chất lượng. “Đi học nước ngoài không phải giờ mới có mà từ nhiều năm trước. Khi mở cửa, việc đưa con cháu đi học nước ngoài cũng là dấu hiệu đáng mừng”, ông Luận khẳng định.
Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Nam, ông Luận cho hay, xếp hạng sinh viên là việc của các trường nhưng phải theo quy định của Bộ. Để giải quyết chất lượng đầu ra thấp, Bộ sẽ chú ý tăng cường kiểm tra, đưa kiểm định chất lượng vào các trường. Việc gắn thương hiệu, uy tín của trường với văn bằng mà trường phát ra sẽ giúp giải quyết tình trạng này.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận trả lời chất vấn. Ảnh: Hoàng Hà.
Tuy nhiên, người đứng đầu ngành giáo dục cũng phải thừa nhận: “So với nhu cầu hiện đại hóa đất nước, chất lượng giáo dục đại học còn yếu kém. Chính vì vậy Đảng ra chỉ thị phải đổi mới căn bản và toàn diện bậc học này”.
Bộ trưởng Luận cho hay, Bộ đang nghiên cứu đổi mới 2 kỳ thi tốt nghiệp và đại học, đồng thời chỉ đạo các đại học quốc gia, đại học vùng, đại học trọng điểm và đại học đặc thù (mỹ thuật, kiến trúc…) đề xuất phương án tự chủ tuyển sinh. Sau khi các trường trình phương án, Bộ sẽ quyết định.
Không thỏa mãn với phần trả lời của Bộ trưởng Luận, 3 đại biểu chất vấn trước đó tiếp tục hỏi lại. Ví von việc học trong nước và nước ngoài như một cửa hàng vắng khách và một cửa hàng đông khách, đại biểu Phan Văn Tường chất vấn: “Nhiều người đang chờ sự cải cách đột phá của ông chủ cửa hàng ít khách. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp?”.
Đáp lại câu hỏi này, Bộ trưởng Luận cho hay, Bộ đã kiểm tra 5 trường, nhiều trường chưa thực hiện cam kết, do vậy đến cuối năm sẽ tiếp tục kiểm tra 20 trường. Bộ sẽ kiên trì điều chỉnh để hạ tỷ lệ sinh viên trên giảng viên, xây dựng đội ngũ giáo viên đầu đàn, tạo liên kết để các trường trong cùng hệ thống có sự hỗ trợ lẫn nhau.
Băn khoăn trước tình trạng các trường không đảm bảo chất lượng đào tạo nhưng vẫn được tuyển sinh, đại biểu Nguyễn Thành Tâm đề nghị Bộ trưởng đưa ra biện pháp xử lý vi phạm. Còn đại biểu Trần Du Lịch thẳng thắn: “Dường như Bộ trưởng chưa thừa nhận đầu ra thấp của giáo dục đại học? So với mặt bằng thế giới và khu vực, chất lượng giáo dục đại học của ta thấp. Là Bộ trưởng mới, ông có ý tưởng gì, đột phá từ đâu để giải quyết căn bản và toàn diện?”.
Video đang HOT
Đại biểu Lê Thanh Vân chất vấn thêm: “Trước thực trạng nền giáo dục nước nhà, Bộ trưởng có ý định xây dựng đề án tái cấu trúc nền giáo dục?”. Đại biểu Phạm Xuân Thường lập luận, trong khi tuyển sinh đại học chính quy khó khăn thì đầu vào tại chức, từ xa đa phần tuyển học sinh không đủ điểm sàn, và ông chất vấn: “Theo Bộ trưởng, sản phẩm đào tạo nào tốt hơn? Là người tuyển dụng, ông sẽ chọn sản phẩm nào trong 2 loại hình trên?”.
Trả lời cho nhóm vấn đề này, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho hay, chất lượng đào tạo nguồn nhân lực còn thấp so với nhu cầu, chưa đáp ứng được mong mỏi của nhân dân và đán.h giá chung là vẫn còn bất cập, khiếm khuyết. Bộ đang phối hợp với Ban tuyên giáo Trung ương thành lập ban nghiên cứu đổi mới toàn diện giáo dục đào tạo. Sắp tới, Trung ương sẽ thảo luận về vấn đề này và sẽ ra nghị quyết.
Đại biểu chất vấn Bộ trưởng Luận. Ảnh: Hoàng Hà.
“Bản thân tại chức không có lỗi, nhiều nhà quản lý, lãnh đạo đi lên từ bậc học này. Chất lượng từ xa, tại chức yếu là do quản lý, tác động tiêu cực chạy theo bằng cấp. Bộ sẽ xem xét thận trọng và có giải pháp chấn chỉnh, quản lý để đảm bảo chất lượng”, người đứng đầu ngành giáo dục chia sẻ.
Theo ông Luận, đến thời điểm này các trường được thành lập mới đều nằm trong quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt. Theo quy hoạch, số lượng trường chưa đủ “nhưng thừa các trường chất lượng chưa cao và thiếu trường chất lượng cao”. “Bộ sẽ xem xét, tính toán bổ sung quy hoạch cho phù hợp, đồng thời chấn chỉnh để các trường không đảm bảo sẽ phải dừng tuyển sinh hoặc đóng cửa”, ông nói.
Dù khẳng định quan điểm của Bộ là không phân biệt giữa công lập và ngoài công lập, giữa hệ tập trung và tại chức, nhưng Bộ trưởng Luận cũng thừa nhận việc một số tỉnh từ chối tuyển sinh viên ngoài công lập “là tiếng chuông cảnh báo đối với những nhà làm giáo dục để xem lại chất lượng trường ngoài công lập”.
Trước thực trạng tỷ lệ tốt nghiệp THPT rất cao, sau 4 năm tăng từ 66% lên 99%, nhiều trường đỗ 100%, trong khi chất lượng môn Lịch sử quá thấp, đại biểu Trần Minh Diệu lo lắng: “Nguyên nhân do thi cử, kiểm định chưa được nói đến. Nhiều ý kiến cho rằng đề thi và đáp án có vấn đề. Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến?”.
Ông Luận thừa nhận: “Bản thân chúng tôi cũng đặt câu hỏi. Trong tổng kết của ngành, Thủ tướng cũng đề nghị kiểm tra, thanh tra xem có gì bất thường. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương kiểm tra, kết quả thi tốt nghiệp năm 2011 về cơ bản là phù hợp với kết quả bài thi, quá trình dạy học nghiêm túc hơn những năm trước”.
Cũng theo Bộ trưởng, sau khi nhận được thông tin từ báo chí về môn Lịch sử, Bộ kiểm tra nhưng “về cơ bản đề thi không có gì”. Vừa rồi, ngành đã phải thay đổi cách học, giảm dần việc nhớ sự kiện, đẩy mạnh ý thức của học sinh thông qua môn này nhưng có thể các em chưa quen.
Bộ trưởng trao đổi với đại biểu trong giờ giải lao. Ảnh: Hoàng Hà.
Phần trả lời của ông Luận bị Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cắt ngang và yêu cầu “đi thẳng vào vấn đề”. “Chất lượng học Lịch sử thấp thì phải có nguyên nhân. Bộ trưởng phải khẳng định thì mới đổi mới căn bản được”, vị chủ tọa nói.
Bị “nhắc nhở”, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định: “Chấm thi tốt nghiệp phản ánh đúng chất lượng. Hầu như các trường tốt nghiệp 100% là trường điểm, trường tốt. Kiểm tra các trường có tỷ lệ thi tốt nghiệp tăng đột biến cũng không có vấn đề gì. Và đây là kết quả của việc đầu tư nhiều, kiên cố hóa trường học…”,
Chưa hài lòng với câu trả lời, đại biểu Trần Minh Diệu tiếp tục: “Bộ cần nhìn thẳng vào thực tế nhiều trung tâm bổ túc văn hóa tốt nghiệp 100%. Thêm nữa, học sinh không đến nỗi học kém Lịch sử nhưng thi tốt nghiệp thì điểm thấp. “Đề thi và đáp án có vấn đề, đáp án không khớp với đề ra. Nếu có tình trạng này thì đề nghị Bộ trưởng xử lý ban ra đề”.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho hay sẽ xử lý việc đại biểu phản ánh.
Đán.h giá về phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, các ý kiến đưa ra thẳng thắn, phong phú thể hiện sự quan tâm của đại biểu. Giáo dục đào tạo trong những năm vừa qua có chuyển biến từ số lượng tới chất lượng.
“Tuy nhiên, lại một lần nữa Quốc hội, Bộ trưởng và Phó thủ tướng thừa nhận giáo dục nhân lực còn là điểm nghẽn của phát triển đất nước. So với các nước trong khu vực, giáo dục của chúng ta còn ở mức thấp. Chúng ta phải tiếp tục đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo. Có làm vậy giáo dục và đào tạo mới trở thành quốc sách”, ông Hùng nói.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nguyên nhân của tình trạng yếu kém chất lượng là trách nhiệm quản lý nhà nước nói chung, từ Chính phủ cho tới chính quyền các cấp.
Hỗ trợ Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho hay, đổi mới giáo dục là vấn đề cấp bách và được nhiều nước đặt ra trong vòng 10 năm trở lại đây. Ở Việt Nam, một thời gian dài hệ thống giáo dục đại học đào tạo theo khả năng, chưa có chuẩn. Vừa qua, Bộ yêu cầu các trường phải công bố chuẩn đầu ra nhưng hiện còn hơn 40% các trường chưa thực hiện. “Muốn nâng cao chất lượng, phải nâng cao chuẩn đầu vào, đảm bảo diện tích theo đầu sinh viên bởi nhiều trường diện tích đầu sinh viên chưa đến 1m2. Đa số giáo viên phổ thông đạt chuẩn nhưng giáo viên đại học thì chưa”, vị cựu Bộ trưởng Giáo dục nhấn mạnh. Cũng theo ông Nhận, quản lý chính là khâu đột phá của hệ thống giáo dục. Bên cạnh đó, phải hoàn chỉnh lại quy hoạch giáo dục đại học, phân cấp quản lý, hoàn chỉnh quy chế, đẩy mạnh tự chủ của các trường, nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng của hơn 3 vạn trường phổ thông và hơn 400 trường ĐH, CĐ. “Cần có chính sách hợp lý đối với đầu tư cho giáo dục. Phổ cập tiểu học phải mất 25 năm, phổ cập THCS mất 10 năm và phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổ.i phải làm mất 5 năm. Năm 2000, cứ 100 em tốt nghiệp THPT có 16 em được vào đại học nhưng vừa qua cứ 100 em tốt nghiệp có 55 em vào đại học”, ông Nhân chia sẻ. Theo Phó thủ tướng, tháng 7 vừa qua, Chính phủ đã ký quyết định quy hoạch nhân lực cho cả nước. Trong 10 năm qua, tỷ lệ người được đào tạo nghề nghiệp được nâng từ 16% lên 40%.
Tiến Dũng
Theo VnExpress
Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cần có điều kiện và lộ trình
Góp ý Dự thảo luật giáo dục đại học, PGS.TS. Lê Kim Hùng, hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa - ĐH Đà Nẵng, cho rằng để thực hiện trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cần có điều kiện và lộ trình.
Theo PGS.TS. Lê Kim Hùng cho biết: "Sau khi nghiên cứu, tìm hiểu chúng tôi hoàn toàn ủng hộ, nhất trí cao các điều khoản mới mà dự thảo luật đề cập. Với một hy vọng và tin tưởng Luật Giáo dục Đại học nếu được thông qua Quốc hội lần này sẽ là một dấu ấn quan trọng trong sự phát triển giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng. Nhìn chung dự thảo luật đã bao quát hầu hết hoạt động giáo dục đại học, phù hợp với các qui định hiện hành của pháp luật Việt Nam".
Đưa dự thảo Luật giáo dục đại học để lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân, trình Quốc hội thông qua là một việc mang nhiều ý nghĩa quan trọng.
PGS.TS. Lê Kim Hùng đã đưa ra 4 vấn đề góp ý về dự thảo Luật Giáo dục đại học (GDĐH):
Quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm: Cần có bước đi thận trọng!
Quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở GDĐH đã được quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Việc phân cấp, trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho cơ sở GDĐH đã được thể hiện trong các chương, có thể nói là xuyên suốt trong dự thảo luật, thể hiện được tư tưởng đổi mới căn bản về quản lý hệ thống, đồng thời để trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cũng cần có điều kiện và lộ trình hợp lý, được xem xét trên cơ sở năng lực quản lý, năng lực giảng viên, cơ sở vật chất của từng cơ sở GDĐH. Qua đó, các trường tự phải nhận thấy tự chủ càng cao sẽ phải gánh vách trách nhiệm càng lớn, càng nặng nề để có các giải pháp nâng cao chất lượng, uy tín của nhà trường.
Trong bối cảnh chung của GDĐH Việt Nam: nhiều cơ sở GDĐH có sự cách biệt khá xa nhau về trình độ quản lý, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất... thì việc trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm chưa thể thực hiện đồng loạt với tất cả các cơ sở GDĐH được. Nếu cơ sở GDĐH nào đó được trao quyền tự chủ, nhưng nếu thiếu trách nhiệm, non yếu trong quản lý thì sẽ gây hậu quả rất lớn đối với xã hội. Việc quy định giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm từng bước có điều kiện, có lộ trình, trước hết cho một số cơ sở GDĐH có uy tín, đủ năng lực là cần thiết, bước đi thận trọng.
Cần có quy định cụ thể về Hội đồng trường
Vấn đề này đã được đề cập từ lâu (Luật GD năm 2005, Điều lệ trường đại học năm 2003 và Điều lệ trường cao đẳng năm 2008), tuy nhiên vẫn chưa thực hiện rộng rãi. Nguyên nhân chính là sự chồng chéo trách nhiệm, các thành viên trong Hội đồng trường chưa được gắn liền trách nhiệm và quyền lợi, hoạt động của Hội đồng trường còn mang tính hình thức, đặc biệt vai trò của các thành viên Hội đồng ở bên ngoài trường còn quá mờ nhạt. Vì vậy, nên chăng trong lần này, luật cần cụ thể và chi tiết hơn về thành phần, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng.
Nếu Chủ tịch Hội đồng trường là Hiệu trưởng, Giám đốc thì tổ chức của Hội đồng trường sẽ nhiều thuận lợi hơn trong vấn đề điều hành, trong việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nghị quyết của hội đồng trường đến hoạt động dạy và học của nhà trường, mạnh dạn hơn trong việc đưa ra các quyết sách cho sự phát triển nhà trường, dễ tạo ra được sự đồng thuận cao trong nhà trường.
Kiểm định chất lượng GD: Chỉ nên khuyến khích
Dự thảo Luật GDĐH đã xác định rõ mục tiêu kiểm định chất lượng GDĐH là bao đam va nâng cao chất lượng GDĐH xác nhận mức độ cơ sở GDĐH hoặc chương trình đào tạo đáp ứng mục tiêu GDĐH và công khai chất lượng GDĐH, trên nguyên tắc độc lập, khách quan, đúng pháp luật trung thực, công khai, minh bạch và bình đẳng, tự nguyện, định kỳ.
Trên cơ sở quy định này, cơ sở GDĐH có nhiệm vụ lựa chọn tổ chức kiểm định chất lượng GD để định kỳ kiểm định chất lượng cơ sở GDĐH và chương trình đào tạo và có quyền yêu cầu cơ quan kiểm định chất lượng giải thích về việc kiểm định chất lượng khiếu nại, t.ố cá.o với cơ quan có thẩm quyền về các quyết định, kết luận, hành vi vi pham phap luât của tổ chức, cá nhân thực hiện kiểm định chất lượng GDĐH.
Chúng tôi cho rằng, quy định như trên là phù hợp, vì kiểm định chất lượng GD ở nước ta đang ở giai đoạn hình thành bước đầu, ta chưa có thực tiễn và kinh nghiệm về việc này, nên không nên quy định là bắt buộc cơ sở GDĐH phải thực hiện kiểm định chất lượng GD ngay, mà chỉ nên khuyến khích các cơ sở GDĐH tự nguyện tham gia. Các cơ sở GDĐH, nếu tự nguyện tham gia kiểm định chất lượng GD và được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng, thì sẽ được xem xét giao quyền tự chủ trong việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh, mở ngành đào tạo.
Phân tầng đào tạo phù hợp với hội nhập
Việc phân tầng đào tạo được Dự thảo Luật GDĐH nêu ra trong Khoản 5 Điều 10 như sau:"Thực hiện phân tầng cơ sở GDĐH để có chính sách đầu tư, giao nhiệm vụ và quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm phù hợp với vị trí, vai trò, năng lực bảo đảm chất lượng đào tạo của cơ sở GDĐH" ở khoản 3 Điều 24 "Phát triển các chương trình đào tạo theo định hướng nghiên cứu hoặc định hướng nghề nghiệp bảo đảm sự liên thông giữa các chương trình và trình độ đào tạo".
Như vậy, tinh thần của Dự thảo luật đã định hướng rõ nét việc phân tầng trong đào tạo gắn liền với giao trách nhiệm và quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở GD. Mức độ phân tầng phụ thuộc vào năng lực của từng trường. Có thể nói đây là một ý tưởng mới và rất cần thiết nhằm định hướng cho sự phát triển GD trong thời gian sắp tới.
Qua kinh nghiệm thực tế tại trường ĐH Bách khoa - ĐH Đà Nẵng, các chương trình đạo tạo Chất lượng cao, chương trình tiên tiến triển khai tại trường trong những năm qua đã minh chứng nếu phân tầng rõ nét, liên thông mềm dẻo sẽ là động lực tốt cho việc nâng cao chất lượng đầu ra của sinh viên, nâng cao uy tín cơ sở GD trong xã hội và phù hợp trong xu thế hội nhập nền kinh tế tri thức.
PGS.TS. Lê Kim Hùng
Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa - ĐH Đà Nẵng
Theo dân trí
Đau đầu tìm "đầu mối" cải tổ giáo dục đại học "Ồ t nâng cấp trường từ cao đẳng, thậm chí trung cấp lên đc, thành lập trường mới một cách vội vàng, bà An cho là đi đôi với việc "h cấp" chất lượng" - đi biểu Bùi Thị An "quy tội" việc chất lượng giáo dục đc giảm mnh thời gian qua. Nâng cấp trường = h cấp chất lượng Chất lượng...