Câu chuyện giáo dục: Điểm số – áp lực vô hình
Xem bộ phim hoạt hình quà tặng cuộc sống mang tên Áp lực vô hình, tôi thấy câu chuyện là một bài học quý đối với phụ huynh.
Phụ huynh đừng vì điểm số hào nhoáng mà làm tổn thương đến con, khiến cho con mệt mỏi, trầm cảm – ĐÀO NGỌC THẠCH
Câu chuyện như sau: Bài kiểm tra môn vật lý của Nam được 5 điểm nên cậu buồn và lo lắng vì sợ về nhà bị mẹ mắng (Nam vốn điểm toàn 9, 10).
Người mẹ thì quá kỳ vọng và tự hào vì con mình “học giỏi nhất họ” nên thường gây áp lực cho con. Nam đã giấu bài kiểm tra, người mẹ phát hiện được, Nam càng bị áp lực nặng nề hơn. Nam hứa với mẹ sẽ làm bài kiểm tra thật tốt trong tuần tới để gỡ lại điểm. Thế nhưng áp lực điểm số khiến Nam căng thẳng, không nhớ được công thức nên đành mở tài liệu. Hậu quả, Nam bị hủy bài thi giữa kỳ. Vì sợ mẹ nên đi lang thang, Nam không dám về nhà. Khi tìm được con, người mẹ đã nói cho con hiểu rằng mẹ đã sai khi đặt gánh nặng lên vai con.
Câu chuyện tương tự như vậy không phải là cá biệt. Thậm chí có những cái kết không có hậu như trong phim.
Một đồng nghiệp đang dạy bậc THCS, kiêm chủ nhiệm kể với tôi câu chuyện khiến tôi giật mình về cậu học sinh (tạm gọi tên A) gian lận điểm số mà mười mấy năm trong nghề tôi chưa từng biết.
Video đang HOT
Vì điểm kiểm tra thấp (nói thấp nhưng cũng xếp loại khá) nên A. đã làm lại bài và… tự chấm điểm cao. Khi điểm được nhà trường báo, phụ huynh mới gọi cho giáo viên nói đã vào nhầm điểm. Trong khi đó giáo viên bộ môn khẳng định không nhầm nhưng A. vẫn quả quyết… nhầm. Thầy đành nói A. hôm sau đưa bài kiểm tra để đối chứng. Hôm sau A. đưa bài kiểm tra thì phát hiện A. đã làm lại bài và kiêm luôn… người chấm điểm.
Vài tuần sau, chuyện gian lận điểm số càng tinh vi hơn. Kết quả bài kiểm tra thấp, A. đã giấu bài kiểm tra. Khi nhà trường báo điểm, phụ huynh tá hỏa vì điểm con mình dưới trung bình. Khi phụ huynh hỏi thì A. nói thầy chưa trả bài. Giáo viên khẳng định đã trả bài và nhiều bạn cũng khẳng định thấy thầy đã trả bài cho A. Cuối cùng “nỗi oan” của thầy cũng được “nhân chứng” giải quyết, đó chính là camera gắn trong lớp. Thầy đã trích xuất camera. Trước “nhân chứng” này, A. không thể nào chối cãi.
Giáo viên cũng chia sẻ với phụ huynh rằng đừng vì điểm số mà gây áp lực cho con khiến con có những suy nghĩ và hành động dại dột. Còn với học sinh, giáo viên cũng đã dạy dỗ, phân tích cho A. hiểu những sai lầm của mình, đồng thời tha thứ cho A.
Điểm số không phải là tất cả, điểm số chưa hẳn là năng lực thực sự của học sinh, kiến thức thực tế mới là điều quan trọng. Phụ huynh đừng vì bệnh thành tích, đừng vì điểm số hào nhoáng mà làm tổn thương đến con, khiến cho con mệt mỏi, trầm cảm, thậm chí dẫn đến những hành động dại dột. Khá nhiều phụ huynh đ.ánh mất con (con bị thần kinh, t.ự t.ử) cũng vì áp lực vô hình từ điểm số.
Đừng để điểm số lấy mất t.uổi thơ con
Mỗi thời có những quan điểm về điểm số không giống nhau, nhưng những người 'lạc đường vào điểm số' thì giống nhau, đó là bằng mọi giá để có điểm thật cao, để đứng tốp đầu của lớp, của trường, để được nhận g.iải t.hưởng này, lời có cánh nọ...
Học vì điểm số con chưa hẳn giỏi kiến thức thực sự, nhưng chắc chắn dễ bị đ.ánh mất t.uổi thơ, t.uổi học trò. Thời học sinh của tôi đã qua hơn 20 năm, ngày đó điểm số cũng rất quan trọng nhưng chúng tôi không phải học nhồi nhét. Học chỉ một buổi, không đi học thêm. Chỉ các bạn học giỏi thì có thêm những buổi ôn thi và những bạn học yếu cũng được bồi dưỡng thêm.
Bên cạnh việc học, chúng tôi còn biết làm đủ thứ việc trong gia đình và ngoài xã hội. Ngày ấy tôi vừa học vừa bươn chải k.iếm t.iền, làm đủ thứ việc nhưng lực học vẫn tốt. Thỉnh thoảng tôi có kể cho các con và học sinh nghe về việc học ngày xưa của mình. Nhiều năm liền tôi luôn đứng vị trí nhất lớp, top 3 lớp nhưng tôi không bị áp lực từ gia đình hay thầy cô. Tôi chủ động trong việc học và học khá nhẹ nhàng.
Tôi kể nhưng không phải để so sánh. Nếu tôi đem thành tích điểm số của mình để dạy học sinh và con mình thì chẳng khác nào tôi đang lạc vào điểm số, gây áp lực cho con, cho trò, đi ngược lại với sự tiến bộ, nhân văn. Chính vì thế tôi dạy một cách nhẹ nhàng, thiết thực để việc học hành của các con thoát lối học "gạo", thoát điểm số.
Những đợt kiểm tra học giữa kỳ, học kỳ cũng chẳng có gì áp lực. Nếu buổi chiều thi, buổi sáng con ở nhà xem qua vài lần, con vẫn có thời gian giải trí, vận động chân tay (đọc sách báo, xem truyền hình, làm việc nhà, chơi thể thao).
Những ngày trước, trong và sau các đợt kiểm tra, con vẫn học và ôn một cách nhẹ nhàng. Riêng những bài (hoặc phần) kiểm tra học thuộc lòng, tôi dạy nắm kiến thức cơ bản, trả lời theo cách hiểu của mình dù điểm không cao, không cần phải "tròn chữ" như sách giáo khoa, như mẫu của giáo viên để lấy điểm 9, 10.
Thời nay, học sinh học mụ cả người vì điểm số. Học quá nhiều nên dư kiến thức sách vở mà thiếu vốn sống thực tế. Cha mẹ chính là người đầu tiên, quan trọng nhất ép con học vì điểm số.
Người lớn chúng ta (nhất là các bậc phụ huynh) đang đ.ánh cắp t.uổi thơ, đ.ánh cắp t.uổi học trò của con em mình, khiến con em "lạc vào điểm số". Những đ.ứa t.rẻ sẽ trải qua nhiều năm ám ảnh, hoặc thậm chí ám ảnh tới khi đã trưởng thành.
Và một điều đáng buồn hơn, một số phụ huynh trước đây từng bị áp lực này, khi có con, thay vì "giải thoát" cho con thì họ lại rơi vào vòng xoáy điểm số, con họ lại "trở về t.uổi thơ" của cha mẹ.
Học hành phải thoải mái
Bạn tôi đang dạy tại một trường phổ thông ở Q.1 (TP.HCM) chia sẻ những ngày này, các phụ huynh rất căng. Tôi tò mò thì bạn cho biết việc thi cử của con không biết từ bao giờ đã trở thành áp lực của phụ huynh.
Bạn giải thích sở dĩ có hiện tượng đó vì phụ huynh cũng bị áp lực về thành tích của con mình với người ngoài (như đồng nghiệp, bà con, chòm xóm...). Đa số phụ huynh bây giờ có 1-2 con nên đầu tư cho con rất nhiều. Việc đầu tư chuyện học cho con là cần thiết, nhưng điều đáng nói là sau đó ai cũng mong con mình giỏi, tài năng... mà không hề biết mỗi đ.ứa t.rẻ đều có giới hạn, ưu - khuyết riêng. Vấn đề là làm sao cho con mình tốt nhất có thể đã bị đẩy qua chuyện làm cho con mình giỏi nhất.
Thậm chí có những phụ huynh biết rõ sức học con mình ở mức trung bình nhưng vẫn muốn con khá, giỏi nên... không ngừng làm phiền thầy cô để xin "giúp đỡ". Tất nhiên, giáo dục trên nền tảng chân - thiện - mỹ không bao giờ cho phép điều đó.
Lẽ ra mùa thi của con, phụ huynh chỉ cần động viên con học tốt, thi tốt trong khả năng; chăm sóc sức khỏe cho con đảm bảo đủ tinh thần thoải mái bước vào phòng thi thì lại làm cho con thêm nặng nề.
Riêng mỗi bạn trẻ khi cắp sách đến trường, trước mỗi kỳ thi đã luôn có áp lực rồi mà còn thêm áp lực vô hình từ ba mẹ, những răn đe "phải đạt được" khiến các bạn thêm mệt mỏi. Từ đó cũng ít nhiều có tác dụng ngược, giảm khả năng tư duy, làm bài của người học.
Thực ra, kinh nghiệm tự thân, tôi thấy việc học hành cũng phải thong dong. Nên nhớ một máy tính mà ổ cứng chứa đầy, lại có thêm virus tấn công thì chạy sao nổi. Bộ não học trò cũng thế, nếu "tứ bề thọ địch" với những áp lực từ nhà trường, gia đình (mang tên bệnh thành tích) thì kỳ thi trở thành khoảng thời gian đau khổ, có thể dẫn tới stress, hậu quả khó lường nếu không đạt như "ước nguyện" của phụ huynh "gửi gắm" trước đó.
Giải thoát cho con
Học giỏi nhưng không bị áp lực, biết làm nhiều việc trong cuộc sống hằng ngày, có kỹ năng là điều đáng khích lệ. Học giỏi nhưng học mụ người, ăn vội ngoài đường, học vội, tranh thủ ngủ thêm sau lưng cha mẹ trên đường đến trường, không biết làm các việc nhỏ trong gia đình... thì liệu cái giỏi ấy có xứng đáng, có nên đ.ánh đổi?! Cha mẹ hãy "giải thoát" điểm số cho con!
Bộ GD&ĐT đề xuất thay đổi cách đ.ánh giá học sinh: Rào cản lớn từ năng lực giáo viên và sự thấu hiểu của phụ huynh Mong muốn thay đổi phương pháp đ.ánh giá học sinh cấp THCS và THPT, bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) đưa ra lấy ý kiến về hình thức đ.ánh giá nhận xét kết hợp điểm số; giảm bớt số lượng bài kiểm tra,... Thế nhưng, thành công của chủ trương này sẽ gặp phải thách thức không nhỏ từ cả nhà trường...
