Cảnh báo bão Mặt Trời tạo ra cực quang tại Mỹ, châu Âu và Australia
Các vụ nổ năng lượng Mặt Trời lớn gần đây đã cảnh báo về việc các cơn bão địa từ có thể tạo ra cực quang rực rỡ tại Mỹ, châu Âu và miền Nam Australia từ đêm 30/7 (giờ địa phương).
Hiệu ứng cực quang gây ra bởi bão Mặt Trời tại Ohio, Mỹ ngày 10/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Các vụ nổ, được gọi là các vụ phóng vật chất vành nhật hoa (CME), sẽ b.ắn ra khoảng một tỷ tấn plasma kèm theo từ trường – từ Mặt Trời về phía Trái Đất. Các CME này dự kiến sẽ xảy ra từ ngày 30/7 đến 1/8, với hoạt động mạnh nhất dự kiến diễn ra vào ngày đầu tiên.
Các CME gây ra những cơn bão địa từ lần này được gọi là “ Cannibal CME”, trong đó một CME hợp nhất với một CME khác, có khả năng làm tăng cường tác động của cơn bão.
Video đang HOT
Ngày 30/7, Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian (SWPC) cũng đã ban hành cảnh báo bão địa từ “mạnh” mức độ G3 trên thang đo của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ. Điều này báo hiệu sẽ có các màn trình diễn cực quang đáng kể, mặc dù dự kiến sẽ không mạnh hơn so với các cơn bão “mác” G5 – cấp độ cực đoan nhất được quan sát hồi tháng 5, với kích thước gấp 17 lần Trái Đất.
Nếu những dự báo trên là chính xác, cực quang có thể xuất hiện vào tối 30/7 (giờ địa phương) ở xa về phía Nam đến tận vùng Đông Bắc, qua vùng Trung Tây phía trên và khắp các tiểu bang phía Bắc còn lại của Mỹ, trong đó có cả phía Bắc bang Oregon.
Văn phòng Khí tượng Vương quốc Anh (MET) cũng thông báo hiện tượng cực quang phương Bắc (aurora borealis) cũng có thể xuất hiện ở Scotland trong 3 đêm tới, nhưng có thể “bị cản trở bởi những giờ bóng tối hạn chế”. Ngoài ra, miền Bắc nước Đức, Hà Lan và Bỉ cũng có thể chứng kiến cực quang. Ở bán cầu Nam, hiện tượng cực quang phương Nam (aurora australis) có thể nhìn thấy ở phía Nam bang Tasmania của Australia, cũng như các vĩ độ tương tự.
Các cơn bão Mặt Trời có thể làm gián đoạn vệ tinh, liên lạc vô tuyến, hệ thống định vị GPS, thậm chí có thể phá hủy mạng lưới điện và gây thiệt hại về cơ sở hạ tầng cũng như tình trạng mất điện như “Cơn bão Halloween” xảy ra hồi tháng 10/2003.
Những ngày gần đây đã chứng kiến nhiều vụ CME mạnh, thường bắt nguồn từ các vết đen Mặt Trời – những vùng tối lớn có hoạt động mạnh trên bề mặt. Theo MET, tính đến ngày 30/7, có 11 vết đen Mặt Trời được tìm thấy.
Hoạt động năng lượng Mặt Trời đang tiến gần đến đỉnh điểm của chu kỳ khoảng 11 năm, do đó có khả năng sẽ còn nhiều cơn bão địa từ nữa sẽ xảy ra, đặc biệt là vào cuối năm 2024 và đầu năm 2026 – khi chu kỳ này đạt đỉnh điểm.
Bão Mặt Trời và những nguy cơ gây hại
Người dân ở một số khu vực của Nhật Bản đã có cơ hội hiếm hoi quan sát hiện tượng bão Mặt Trời, gây ra sự bùng nổ dữ dội của ánh sáng trong vành nhật hoa hay còn được gọi là sự phun trào nhật hoa quy mô lớn, đồng thời gây ra hiệu ứng cực quang.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của hiện tượng này đi kèm với những khuyến cáo sẵn sàng ứng phó trước những ảnh hưởng do bão Mặt Trời gây ra.
Hiệu ứng cực quang gây ra bởi bão Mặt Trời tại Ohio, Mỹ ngày 10/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Bão Mặt Trời xảy ra từ ngày 8/5 vừa qua, đi kèm với các trận bão địa từ được quan sát trên khắp thế giới. Kể từ khoảng ngày 11/5, mạng xã hội lan tỏa hàng loạt hình ảnh về những đợt phun trào nhật hoa ở các quốc gia phía Bắc Bán cầu, trong đó dễ quan sát hơn cả là ở vùng Bắc cực, gồm đảo Hokkaido, tỉnh Ishikawa ở miền Trung Nhật Bản và những địa điểm khác của quốc gia Đông Bắc Á này. Anh, các khu vực phía Nam của Mỹ và các khu vực ở châu Âu cũng ghi nhận phun trào nhật hoa.
Việc các cơn bão Mặt Trời ngày càng gia tăng về tần suất và cường độ cho thấy "quả cầu lửa" đang gia tăng hoạt động và dự báo có thể đạt đỉnh hoạt động chu kỳ của Mặt Trời vào năm 2025. Trong khi đó, các nhà khoa học lo ngại các cơn bão Mặt Trời quy mô lớn có thể làm hư hại vệ tinh, gây gián đoạn hệ thống định vị toàn cầu, ảnh hưởng đến các hoạt động của con người trên Trái Đất, chẳng hạn như mất điện và gián đoạn đường dây liên lạc vơi tàu thuyền và máy bay. Cơn bão địa từ hồi tháng 2/2022 đã phá hủy 40 vệ tinh trong tổng số 49 vệ tinh do công ty SpaceX của Mỹ phóng lên quỹ đạo Trái Đất trước thời điểm đó.
Theo ông Takuya Tsugawa - Giám đốc Viện Công nghệ thông tin và truyền thông quốc gia của Nhật Bản, bão Mặt Trời xảy ra ngày càng nhiều trong vài năm trở lại đây.
Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản có kế hoạch triển khai một sáng kiến vào năm nay để huy động nỗ lực ứng phó tổng lực, đồng thời khuyến cáo doanh nghiệp và người dân về những nguy cơ gây hư hại đối với hệ thống phát sóng, truyền thông và vệ tinh do bão Mặt Trời có thể xảy ra với tần suất lớn hơn trong tương lai.
Bão Mặt Trời mạnh nhất 20 năm tấn công Trái Đất Bão Mặt Trời mạnh nhất hơn hai thập kỷ đã tấn công Trái Đất trong ngày 10/5, tạo ra những cảnh tượng ánh sáng cực quang ngoạn mục trên bầu trời, nhưng cũng mang đến nguy cơ làm gián đoạn các vệ tinh và lưới điện khi bão kéo dài đến cuối tuần. Bão Mặt Trời mạnh nhất hơn hai thập kỷ đã...