Canh bạc của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria
Việc Thổ Nhĩ Kỳ lợi dụng thỏa thuận với Tổng thống Nga Vladimir Putin để mở rộng tầm ảnh hưởng ở Syria tiềm ẩn những nguy cơ cao độ.
Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng mở rộng vai trò của mình ở Syria bằng cách ký kết thỏa thuận với Nga liên quan đến tỉnh Idlib – địa phương hiện nằm dưới quyền kiểm soát của quân nổi dậy.
Thành công ngoại giao
Xét về bên ngoài, thỏa thuận trên – do Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin ký kết hôm 17-9 – nhằm mục đích ngăn ngừa, hoặc ít nhất là trì hoãn, một cuộc tấn công toàn lực vào Idlib – thành trì của phe nổi dậy ở Tây Bắc Syria, giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara vẫn lo ngại rằng cuộc tấn công như thế có thể gây ra một làn sóng tị nạn mới từ Idlib, nơi 3 triệu thường dân và hàng chục ngàn tay s.úng nổi dậy dày dạn kinh nghiệm ẩn náu trước đợt càn quét của quân chính phủ Syria.
Chính phủ của Tổng thống Erdogan đang cố lái thỏa thuận được cho là thành công về ngoại giao này theo hướng các mục tiêu chính trị trung hạn nữa. Hiện tại, binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng 2 khu vực phía Bắc Syria, xung quanh các thành phố Jarabulus và Afrin. Ký thỏa thuận với Nga, Ankara hy vọng sẽ có thêm một chỗ đứng khác ở Syria và khuyến khích Thổ Nhĩ Kỳ thẳng tay trong cuộc đàm phán về tương lai của quốc gia bị chiến tranh tàn phá này.
Hai bên đã nhất trí tạo ra một vùng đệm khoảng 15-20 km dọc theo đường ranh giới Idlib giáp với các khu vực do chính phủ kiểm soát đến phía Đông và phía Nam của tỉnh này vào giữa tháng 10 tới. Ngoài ra, binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ và quân cảnh Nga sẽ cùng nhau tuần tra khu vực này.
Đ.ánh giá về thỏa thuận nêu trên, ông John Landis, chuyên gia về Trung Đông tại Trường ĐH Oklahoma, cho rằng nó đem lại cho Moscow những ưu thế về chiến lược, quân sự và chính trị. Theo ông, Nga bảo toàn được mối quan hệ ngày càng gia tăng với Thổ Nhĩ Kỳ và giành được dải đất kéo dài 20 km ở Idlib – vốn là nơi ẩn náu của nhiều phần tử thánh chiến.
T.rẻ e.m trong chiếc hang trú tạm ở Idlib – Syria Ảnh: REUTERS
Sứ mệnh hiểm hóc
Tuy nhiên, về phía Ankara, thỏa thuận trên sẽ buộc họ phải đương đầu với các chiến binh thánh chiến. Theo đó, binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải giải giáp các phần tử thánh chiến Hayat Tahrir al-Sham (HTS), được mệnh danh là Al-Qaeda ở Syria, bên trong vùng đệm và chuyển những tay s.úng HTS đến các khu vực khác ở Idlib. Phía Nga tin rằng việc giải giáp sẽ khiến HTS không thể tấn công các căn cứ quân sự của Nga hoặc TP Aleppo.
Ankara thừa nhận “quân nổi dậy ôn hòa” – trong đó có nhiều phần tử liên kết với Thổ Nhĩ Kỳ – sẽ có thể ở lại tại chỗ và được giữ vũ khí hạng nhẹ. Tuy nhiên, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ chưa có sự đồng thuận về việc ai trong số hơn 60.000 tay s.úng nổi dậy ở Idlib là lực lượng “ôn hòa” và ai được xem là phần tử quá khích. Có điều, Thổ Nhĩ Kỳ đang quyết tâm thăm dò những ưu thế tiềm tàng có thể có được từ thỏa thuận mới nhất với Nga.
“Nếu tận dụng tốt cơ hội, Thổ Nhĩ Kỳ có thể củng cố sự hiện diện quân sự ở Idlib và ngăn chặn một cuộc tấn công xảy ra” – ông Oytun Orhan, Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông (Thổ Nhĩ Kỳ), nhìn nhận. Bên cạnh đó, thỏa thuận trên còn có thể củng cố lực lượng nổi dậy được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn và điều đó có thể buộc chính phủ Syria phải nhượng bộ.
Video đang HOT
Phe đối lập Syria cũng có chung suy nghĩ. Ông Abdurrahman Mustafa, Chủ tịch Liên minh Đối lập Syria – được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, cho rằng thỏa thuận Thổ – Nga đã “tạo cơ hội đưa cuộc nổi dậy ở Syria trở lại con đường ban đầu của nó, đó là giành lại tự do và chân giá trị cũng như thay đổi chế độ thông qua một giai đoạn chuyển tiếp”. Tuy vậy, việc lợi dụng thỏa thuận với Tổng thống Putin để mở rộng tầm ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria tiềm ẩn những nguy cơ cao độ.
Trong khi đó, ông Orhan nhận xét Thổ Nhĩ Kỳ ít có uy thế đối với các nhóm cực đoan ở Idlib. Ankara sẽ thuyết phục như thế nào để HTS từ bỏ vũ khí hiện vẫn chưa tìm được lời giải. Nếu như Thổ Nhĩ Kỳ không thể giữ lời hứa trong vài tuần lễ tới, chính phủ Syria có thể phát động cuộc tấn công mà Ankara đang lo ngăn ngừa.
Thổ Nhĩ Kỳ thực sự đang đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn. Abu al-Yaqdhan al-Masri, một thủ lĩnh HTS, đã phản ứng khi tuyên bố: “Bất cứ ai yêu cầu tôi buông vũ khí, kẻ đó xứng đáng bị đ.ánh nhất trước những kẻ khác”.
Thùng thuốc s.úng chờ nổ
Dù ghi nhận thỏa thuận đạt được giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về một vùng phi quân sự ở Idlib – Syria là kết quả đột phá giúp “chảo lửa” ở Trung Đông hạ nhiệt nhưng giới chuyên gia cho rằng vùng đất này vẫn có thể “nổi lửa” bất cứ lúc nào. Hy vọng thiết lập một khu phi quân sự để bảo vệ dân thường Idlib được cho là có thể đổ vỡ nếu nổ ra một vụ tấn công vũ khí hóa học do phương Tây và lực lượng nổi dậy dàn dựng hoặc Nga hay Thổ Nhĩ Kỳ tận dụng tình hình để nhằm vào các mục tiêu của đối thủ.
Trong khi đó, trang Rudaw (Iraq) bình luận sự cố chiếc máy bay do thám Il-20 của Nga bị Phòng không Syria b.ắn hạ trên Địa Trung Hải hôm 17-9 cũng là một lời nhắc nhở rằng Syria là một thùng thuốc s.úng chờ nổ. Bộ Quốc phòng Nga ngày 23-9 đã tổ chức một cuộc họp báo để cung cấp thông tin chi tiết “từng phút” xung quanh vụ việc nhằm củng cố hơn tuyên bố của Moscow rằng Israel phải chịu trách nhiệm về thảm kịch này.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov nhấn mạnh Không quân Israel đã cung cấp thông tin sai lệch cho Nga về vị trí mục tiêu không kích của họ ở Syria, khiến chỉ huy chiếc Il-20 không thể xác định được khu vực an toàn và b.ị b.ắn hạ. Phía Israel cũng không thông tin trước cho Nga về thời điểm không kích – một hành động được cho là vi phạm các thỏa thuận song phương năm 2015 về việc ngăn chặn các sự việc như trên ở không phận Syria.
Theo thông tin từ cuộc họp báo, chiếc Il-20 đã bị các chiến đấu cơ F-16 của Israel sử dụng làm “lá chắn” trước hệ thống phòng không Syria. “Không quân Israel phải chịu trách nhiệm hoàn toàn trong thảm kịch máy bay Il-20 của Nga” – ông Konashenkov nhấn mạnh.
Thu Hằng
Theo Lục San
Người lao động
Chiến thuật của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến quyết định tại Syria
Chuyên gia an ninh cho rằng Nga vẫn tiếp tục kiểm soát không phận của Syria, do vậy Thổ Nhĩ Kỳ không thể tiến hành bất kỳ động thái quân sự nào nếu chưa có sự chấp thuận từ phía Moscow.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (Ảnh: CGTN)
Thổ Nhĩ Kỳ gần đây tiếp tục triển khai binh sĩ và vũ khí hạng nặng đến biên giới phía tây nam với Syria nhằm chuẩn bị cho một cuộc tấn công lớn của quân đội chính phủ Syria và các đồng minh vào vùng lãnh thổ do phe nổi dậy kiểm soát.
Theo trang tin Al Jazzera, một đoàn xe quân sự Thổ Nhĩ Kỳ đã đến một t.iền đồn của nước này ở thị trấn Morek thuộc tỉnh Hama, phía bắc Syria vào sáng sớm ngày 13/9. Ngoài ra, một máy bay quân sự chở theo hàng chục binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ cũng hạ cánh xuống sân bay dân sự tại tỉnh Hatay, cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria khoảng 50km. Hiện chưa rõ liệu nhóm binh sĩ này có vượt qua biên giới và tiến vào lãnh thổ Syria hay không.
Hiện tiếp nhận khoảng 3,5 triệu người tị nạn Syria, Thổ Nhĩ Kỳ rất lo ngại một làn sóng người tị nạn nữa sẽ tràn sang nước này nếu lực lượng chính phủ Syria, với sự hậu thuẫn của không quân Nga và các nhóm đồng minh, tấn công tỉnh Idlib - thành trì cuối cùng của các tay s.úng nổi dậy tại Syria.
Theo ông Metin Gurcan, chuyên gia an ninh Thổ Nhĩ Kỳ, việc củng cố sức mạnh quân sự ở khu vực biên giới với Syria chỉ là biện pháp phòng vệ.
"Nếu nhìn vào các hệ thống vũ khí (của Thổ Nhĩ Kỳ), tôi cho rằng chúng đều sử dụng cho mục đích phòng vệ. Tôi không nghĩ Thổ Nhĩ Kỳ có ý định tấn công và có khả năng can thiệp quân sự vào tình hình Idlib. Đây chỉ là biện pháp quân sự ngăn chặn và phòng ngừa nhằm kiểm soát dòng người tị nạn (từ Syria)", chuyên gia Gurcan nhận định.
Xe tải chở xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ tiến gần biên giới Syria (Ảnh: Aljazeera)
Gần 40.000 người đã rời khỏi Idlib sau khi Nga và Syria tăng cường các cuộc không kích tại khu vực này trong 2 tuần gần đây. Liên Hợp Quốc ước tính trong trường hợp xấu nhất, khoảng 900.000 dân thường có thể tìm cách bỏ trốn khỏi Idlib nếu một cuộc tấn công toàn diện diễn ra.
Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ liên tục cảnh báo Nga và chính quyền Syria về việc tấn công Idlib. Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng kịch bản tấn công như vậy sẽ dẫn tới làn sóng tị nạn rất lớn từ Syria tràn sang Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong suốt một tuần vừa qua, Thổ Nhĩ Kỳ đã triển khai quân tiếp viện và mở rộng các cấu trúc phòng thủ tại hơn 10 trạm quan sát dọc khu vực phe nổi dậy nắm giữ ở Idlib, phía tây Aleppo và phía bắc tỉnh Hama. Những t.iền đồn này được thành lập sau thỏa thuận giảm căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran từ tháng 7/2017.
Một số khu vực tại các tỉnh Deraa và Homes cũng như ngoại ô Đông Ghouta cũng là một phần trong khuôn khổ thỏa thuận giảm căng thẳng đó. Tuy nhiên trong những tháng gần đây, lực lượng chính phủ Syria, với sự hậu thuẫn của của không quân Nga và các nhóm vũ trang thân Iran, đã giành lại quyền kiểm soát các khu vực trên. Vào ngày 7/9 vừa qua, một thỏa thuận ngừng b.ắn do Thổ Nhĩ Kỳ đề xuất đã bị Nga và Iran bác bỏ tại hội nghị thượng đỉnh 3 bên ở Tehran, Iran.
Quan hệ Nga - Syria
Bức tường dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria được chụp tại tỉnh Idlib. (Ảnh: Reuters)
Theo chuyên gia Gurkan, kịch bản đối đầu giữa các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và các lực lượng ủng hộ chính quyền Syria "khả năng cao sẽ không xảy ra" nếu một cuộc tấn công nhằm vào Idlib vẫn tiếp diễn như dự tính.
Ông Gurkan cho rằng Nga vẫn tiếp tục kiểm soát không phận Syria và Thổ Nhĩ Kỳ không thể tiến hành bất kỳ động thái quân sự nào nếu chưa có sự chấp thuận của Nga.
"Tôi không cho rằng sẽ xảy ra một cuộc tấn công quy mô lớn trên mặt đất (do các lực lượng Syria thực hiện). Thay vào đó, đây sẽ là một cuộc chiến bao vây cô lập, kéo dài dần dần trong khoảng thời gian từ 9-10 tháng.
Cũng theo chuyên gia Gurkan, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không rút quân khỏi các trạm quan sát nếu cuộc chiến căng thẳng nổ ra.
"Có những trạm quan sát đã được Nga bật đèn xanh, mục tiêu chính là ngăn chặn sự mở rộng của các nhóm vũ trang dòng Shia thân Iran từ Aleppo di chuyển đến Idlib", ông Gurkan nói. Theo ông, Nga cũng muốn kiềm chế ảnh hưởng của Iran ở Syria và ngăn các nhóm vũ trang đó mở rộng sang Idlib.
Kế hoạch của quân đội Syria
Hãng tin Al-Masdar News dẫn một nguồn tin quân sự cho biết cuộc tấn công nhằm vào Idlib sắp tới của quân đội Syria sẽ chỉ giới hạn trong một số khu vực nhất định. Theo nguồn tin, quân đội Syria đã lên kế hoạch tấn công vào miền bắc Latakia, miền bắc Hama, đông nam và tây nam Idlib.
Nguồn tin quân sự cho biết cuộc tấn công của lực lượng chính quyền Syria vào Idlib, thành trì cuối cùng của phiến quân tại Syria, sẽ giới hạn ở các vùng Al-Ghaab Plains (tây nam Idlib), Jisr Al-Shughour (tây nam Idlib), và Abu Dhuhour (đông nam Idlib). Nguồn tin nói thêm rằng quân đội Syria có thể sẽ điều quân tới khu vực ngoại ô của Ma'arat Nu'man và Saraqip, tuy nhiên điều này vẫn đang được quân đội Syria và quân đội Nga thảo luận.
Một số tin đồn xuất hiện gần đây nói rằng quân đội Syria sẽ cố gắng chiếm lại toàn bộ lãnh thổ Idlib, tuy nhiên nguồn tin của Amasdar News khẳng định Damascus không có kế hoạch này. Thay vào đó, mục tiêu chính trong chiến dịch tới đây của chính quyền Syria là phong tỏa toàn bộ khu vực giáp ranh giữa Idlib với các vùng lân cận là Hama và Latakia.
Trong khi đó, mục tiêu chính của Nga là giành lại thành phố Jisr al-Shughur vì đây là nơi lực lượng nổi dậy nhiều lần phóng tên lửa và máy bay không người lái tới căn cứ không quân Hmeymim của Nga ở tây nam Latakia.
Thành Đạt
Tổng hợp
Theo Dantri
Thổ Nhĩ Kỳ có thể lộ bí mật quân sự vì mạng xã hội Việc các binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ công khai địa điểm hành quân của họ ở Syria trên mạng xã hội Instagram có nguy cơ làm lộ thông tin quân sự nhạy cảm. Theo hãng tin RT, một cuộc điều tra của dịch vụ RT Digital mới đây phát hiện các binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ ở vùng Afrin (Syria) đang chia sẻ...
