Campuchia: 15 năm nữa, 80% nông dân không còn là… nông dân
“Tao hương đi cho đât nươc kha la quan trong, thay vi đi theo hương thâm dung lao đông, công nghiêp năng – cai đo đa co ơ Thai Lan va Viêt Nam”, Guillaume Virag, đồng sáng lập kiêm CEO dự án Alba, một doanh nghiệp xã hội có lợi nhuận hợp tác với các nông hộ nhỏ ở các nước đang phát triển, gơi y. “Cho nên Campuchia vân con co thê tim thây đai lô riêng cho minh đê xây dưng môt đât nươc thanh công”.
Theo nghiên cưu cua trung tâm Nghiên cưu chinh sach cua Campuchia, nươc nay nhâp khâu khoảng 200 – 400 tân rau tư cac nươc lang giêng môi ngay – chiêm 4/5 lương tiêu thu trong nươc. Theo Yang Saing Koma, cưu chu tich trung tâm Nghiên cưu va phat triên nông nghiêp Campuchia, chi co xây dưng cac chuôi cung ưng nôi đia co lơi cho san xuât Campuchia mơi co thê vươt qua cac đôi thu canh tranh cua minh, thay vi sa lây trong môt tro chơi không thê thăng.
Campuchia hiện nhâp khâu khoảng 200 – 400 tân rau tư cac nươc lang giêng môi ngay – chiêm 4/5 lương tiêu thu trong nươc.
“Cho du chung ta tiêp tuc trông lua, chung ta cân đeo đuôi theo hương gao chât lương thương hang va gao hưu cơ”, ông noi. “Y tương cua tôi trươc tiên la chung ta tâp trung thay thê hang nhâp khâu, thư hai la tâp trung vao xuât khâu nhưng san phâm đôc quyên thương hang – gao hưu cơ, gao thương hang, tiêu, caphê Mondulkiri (caphê trông ơ tinh Mondulkiri ban rât chay ơ trong nươc va ơ quôc tê).
Co rât nhiêu hang “đôc” chung ta phai phat triên. Vơi môt sô cây trông như tiêu chât lương cao đươc trông ơ miên nam đât nươc đa đưa Kampot vao danh muc âm thưc cao câp. Va trong khi Virag gơi y răng cac nông dân may măn vơi nhưng thưa đât rông lơn, nên tiêp tuc đâu tư vao cac loai cây trông co thê dê dang cơ giơi hoá đê ha gia thanh lao công – như cac loai côc chu lưc cho ha tâng hiên hưu – môt sư nâng câp ma nhiêu nông dân không mơ tơi nôi. “Quy mô trang trai trung binh ơ Campuchia la nưa hecta, vi vây không nên lam giông nhau”, ông noi.
“Nêu quy vi co đât diên tich nho, quy vi phai trông cac loai cho gia tri cao nêu muôn cai thiên thu nhâp vê lâu dai. Chuyên môt phân san xuât cua quy vi sang rau cu, chăng han, hoăc tiêu, trai cây, chuyên sang nhưng thư đem lai cho quy vi nhiêu gia tri hơn trên môi met vuông”. Nganh nông nghiêp Campuchia se dưa chu lưc vao nông nghiêp tư cung trong nhiêu năm tơi, măc du công nghiêp hoá va tư đông hoá trong vung đang phat triên la môt xu hương kho thê bo qua. Đôi vơi Koma, sư chuyên đôi không thê tranh khoi cac thưa đât cua chu sơ hưu nho thanh cac hoat đông thương mai quy mô lơn, la môt thach thưc đôi vơi môt nganh ma suôt lich sư luôn châm thich ưng vơi sư đôi thay.
“Trong vong 15 năm tơi, se co khoang 20 – 25% nông dân Campuchia vân la nông dân thương mai, 70 – 80% không con la nông dân”, ông noi. “Con sô giam xuông, nhưng hiêu qua hơn, canh tranh hơn va đinh hương thi trương hơn. Quy vi se chưng kiên sư phat triên quy mô canh tac tư trung binh đên lơn vê dong san phâm gia tri cao như sâu riêng, tiêu – loai hê thông canh tac đo đoi hoi sư phat triên vôn lơn”.
Co le điêu đo ân tương hơn la bong ma tư đông hoá – môt cuôc đâu tranh ma nông dân toan vung đang phai đôi măt: khi cac đô thi Đông Nam A nơ nôi vơi sưc manh phat triên đô thi, ngay cang nhiêu công nhân tre rơi cac trang trai gia đinh va mưu tim môt cuôc sông thu nhâp cao hơn. Mey Kalyan, môt cưu cô vân cao câp cho hôi đông Kinh tê tôi cao nha nươc va chu tich ĐH Hoang gia ơ Phnom Penh, noi răng nhưng ngươi tre Campuchia ngay cang bo cac tinh sang lam viêc bên Thai hoăc trong nhưng nha may gân Phnom Penh. “Cang san xuât gao, chung ta cang ngheo”, tơ Southeast Asia Globe dân lai lơi ông.
“Tôi tinh toan răng đê kiêm đươc khoan tiên băng môt ngươi thơ trong môt xương may măc, ngươi ta phai trông đên 6ha lua. Liêu co ai lam điêu đo không? Đo la thư viêc năng nhoc, không đươc tương thương”. Sau năm qua mưc đo đa tăng lên gâp đôi, hơn 150 USD/thang. Trong khi đo thu nhâp cua nông dân trông lua chi trong khoang 50 – 100 USD.
Video đang HOT
Sau cung, Kalyan cho răng nganh nông nghiêp không đươc cưu thoat bơi quy mô, nhưng bơi chiên lươc. “Campuchia không cân phai san xuât lơn – đưng thư 10 thê giơi, đưng thư 5 thê giơi, chung ta không thê”, ông noi. “Chung ta nhăm vao thi trương ngach, không vao sô lương, vi chung ta không canh tranh nôi băng sô lương. Chung ta lam theo sơ trương. Lam băng sư mêm deo, đôi mơi va vơi quyên sơ hưu tư ngươi dân”.
Liên đoan gao Campuchia (CRF) cung vơi bô Thương mai nhât tri gut thương hiêu gao thương hang cua Campuchia la “Malys Ankor”. Viêc công bô, theo tông thư ky CRF Moul Sarith, se chinh thưc công bô vao thang 11 tai diên đan gao Campuchia, theo Khmer Times. “Malys ankor se la thương hiêu cua gao thương hang như somaly, phka romduol, phka chansensor va phka khnei”, Sarith noi.”Tên goi mơi nay không trung vơi tên khac va chung ta hiên nay đang lam thu tuc đăng ky thương hiêu vơi bô Thương mai”, ông noi thêm.Song Saran, CEO cua Amru Ric, cho răng viêc châm trê trong chon thương hiêu trươc đây, co nghia la cac nha xuât khâu vân sư dung tên riêng cua ho đăt cho gao Campuchia. “Chung tôi muôn Campuchia co môt thương hiêu va tiêu chuân duy nhât”.
Theo Khơi Thưc ( Thế Giới Tiếp Thị)
Phận đời nhọc nhằn của những người phụ nữ giúp “kiến thiết” Campuchia
Nhu cầu về lao động trong ngành xây dựng Campuchia đang tăng trưởng mạnh trong bối cảnh quốc gia này đang trên đà phát triển. Nhiều người trong lực lượng này là phụ nữ và họ phải nhọc nhằn mưu sinh với công việc chân tay vất vả và muôn vàn điều kiện thiếu thốn.
Công nhân xây dựng Khuon Theourn (Ảnh: Media Corp)
Lao động cả cuộc đời
Không được đi học, không thể viết tên mình, thế nhưng Khuon Theourn lại là một trong những nhân tố quan trong của nền kinh tế Campuchia. Theourn hiện đang làm việc tại một trong những công trình xây dựng lớn ở thủ Phnom Penh, những nơi được coi là biểu tượng của sự phát triển tại Campuchia.
Điều kiện lao động tại nơi Theourn làm việc không an toàn, không có hướng dẫn hay đào tạo, thậm chí xuất hiện tình trạng quấy rối t.ình d.ục. Từ khi Theourn tham gia làm việc, cô cũng không có lấy một ngày để nghỉ ngơi.
Đồng lương mà cô kiếm được chỉ khoảng 6 USD cho một ngày làm việc vất vả, chỉ bằng khoảng 20% t.iền lương so với những người đàn ông làm những công việc tương tự. Trong 8h làm việc, công việc chính của Theourn là xếp và vận chuyển gạch, cô cũng phải trộn vữa và lau chùi nền nhà.
Đôi khi cô còn phải làm những công việc nặng nhọc hơn. "Tôi phải làm mọi thứ, bất kể họ yêu cầu làm gì tôi đều phải làm, ngay vả việc vác những thanh sắt vô cùng nặng", người phụ nữ 38 t.uổi chia sẻ.
Cô chia sẻ: "Ngay từ khi tôi còn nhỏ, bố tôi đã ốm nặng và không thể làm việc. Gia đình chúng tôi không được học hành đẩy đủ. Công việc chính của chúng tôi là làm nông. Nhưng từ khi có máy móc hiện đại, công việc của tôi ít hơn, tôi phải rời quê và đi làm ăn xa. Tôi làm việc liên tục không có ngày nghỉ, ngay cả khi tôi đã kết hôn và có con. Tôi chưa bao giờ được trải nghệm cuộc sống gia đình như các phụ nữ khác".
Khuon Theourn tại công trường (Ảnh: Media Corp)
Giống nhiều người Capuchia khác, Theourn từng sang Thái lan làm công nhân xây dựng dù biết điều kiện làm việc tại đây còn khắc nghiệt hơn tại quê nhà. Bản thân những người như Theourn đều lao động tình trạng bất hợp pháp. Vì vậy họ luôn phải làm việc với nỗi sợ hãi thường trực bị trục xuất về nước.
Cô chia sẻ: "Làm việc tại Thái Lan vô cùng vất vả, tôi và chồng phải khuân vác gỗ, sắt và làm việc ngay cả trời mưa. Công việc quá đỗi nặng nhọc. Chồng tôi bắt đầu uống rượu còn tôi thì khóc mỗi ngày".
Không biết tiếng Thái, vợ chồng Theourn bị bóc lột sức lao động. Chính vì vậy sức khỏe của chồng cô ngày một yếu đi, cộng với sự vất vả của công việc, Theourn quyết định cùng chồng mình trở về nước mà không mang về đồng nào. Người phụ nữ 38 t.uổi chia sẻ: "Tôi đã bị lừa, họ không trả t.iền công cho chúng tôi". Dù vậy, Theourn và chồng vẫn phải tiếp tục tìm kiếm công việc để duy trì cuộc sống.
Tương lai bế tắc
Mỗi ngày, Khuon Theourn bắt đầu làm việc trước bình minh. Theourn phải đi bộ 45 phút từ chỗ ở của những công nhân đến công trường làm việc. Nơi Theourn ở vô cùng chật hẹp và bí bách, cô cùng 5 người khác sống trong khoang của một chiếc container. Họ chỉ có đệm và màn mỏng, xung quanh chỗ ngủ của họ là những vật dụng nấu ăn và những đồ dùng sơ sài khác.
Môi trường sống như vậy nên Theourn không thể sống cùng con cái. Hai con cô - 3 t.uổi và 5 t.uổi - phải ở với bà ở tỉnh Prey Veng, chịu cảnh xa cha mẹ từ khi còn rất nhỏ.
"Tôi rất nhớ chúng. Nhưng chúng tôi có thể làm gì đây? Chúng tôi không có t.iền, chúng tôi cần kiếm sống. Mẹ chúng tôi cũng già yếu nữa, vậy nên chúng tôi buộc phải làm lụng cật lực và tích góp", cô chia sẻ.
Theourn dần cảm nhận được sự tác động của công việc tới sức khỏe và ngoại hình. Cô cho biết đã từng vay mượn t.iền của bạn bè để mua thuốc vì những lần chóng mặt và bệnh cúm.
Theourn chia sẻ: "Lúc phải nâng những vật nặng và làm việc nặng tôi cảm thấy đau đầu và người run rẩy. Có những lần sau khi vận chuyển xi măng, tôi phải chạy ngay ra chỗ nắng để sưởi ấm, dù vậy tôi vẫn bị run và cảm thấy lạnh. Tôi không dám nói với mọi người".
Nơi ở tuềnh toàng của Khuon Theourn (Ảnh: Media Corp)
Những phụ nữ như Theourn có rất ít cơ hội và hy vọng để thay đổi tương lai của mình. Thế nhưng họ lại là những người phụ nữ mà Campuchia đang rất cần cho việc phát triển đất nước. Đôi khi, họ không thể tưởng tượng được vai trò của họ quan trọng tới mức nào.
"Tôi không biết sức mình có thể chịu được bao lâu nữa, nhưng chừng nào tôi còn làm được thì tôi vẫn sẽ kiên trì. Còn không thì tôi đành chấp nhận", Theourn chia sẻ.
Theo báo cáo của tổ chức phi chính phủ CARE tại Campuchia, nước này có khoảng 200.000 công nhân xây dựng, 20-40 % trong số đó là lao động nữ không có kỹ năng và là lao động thời vụ. Báo cáo này cho biết các lao động nữ trong ngành xây dựng tại nước này không được trang bị phương tiện bảo hộ lao động và họ cũng không được tiếp cận nhiều với dịch vụ sức khỏe, an toàn dân sinh.
Dù Campuchia có luật lao động cho ngành xây dựng nhưng khoảng 50% lao động nữ không hay biết mình có được bảo hộ lao động hay không, cũng như 2/3 trong số họ không có hợp đồng lao động.
Trong năm 2016, chính phủ Campuchia đã phê duyệt 2.636 dự án xây dựng trị giá hơn 8 tỉ USD. Trong 6 tháng đầu năm 2017, chính phủ nước này cũng phê duyệt thêm 1.523 dự án khác. Điều này có nghĩa ngày càng nhiều những lao động yếu về kỹ năng sẽ tham gia vào các dự án này.
Trần Ban
Theo CNA
Chính phủ Campuchia yêu cầu giải tán đảng đối lập Bộ Nội vụ Campuchia vừa nộp đơn khiếu nại lên Tòa án Tối cao yêu cầu giải tán đảng đối lập Cứu nguy dân tộc Campuchia (CNRP) sau khi Chủ tịch CNRP Kem Sokha bị bắt với cáo buộc phản quốc hồi tháng trước. Chủ tịch CNRP Kem Sokha bị bắt với cáo buộc phản quốc hồi tháng 9 Phát ngôn viên Bộ...