Bí ẩn con ruồi không biết bay
Các nhà khoa học Nam Phi tìm thấy một mẫu vật giống cái với đôi cánh còi cọc ở Lesotho và họ tin rằng đây là một con ruồi không biết bay.
Theo báo The Guardian ngày 14-9, hai nhà côn trùng học người Nam Phi John Midgley và Burgert Muller đã có chuyến đi sưu tầm tư liệu tới Lesotho, quốc gia duy nhất trên thế giới có toàn bộ lãnh thổ nằm ở độ cao hơn 1.000 m.
Hành trình của họ bắt đầu từ tháng 12-2021 và điểm dừng chân là khu nghỉ dưỡng vùng núi Afriski ở miền Tây Lesotho. Trong ngày thứ hai có mặt tại khu nghỉ dưỡng ở độ cao hơn 3.000 m này, ông Muller đã bắt được một con vật mà họ cho là một loài ngài không cánh – tương tự những con họ từng thấy ở các vùng cao khác.
Tuy vậy, khi xem xét kỹ hơn vào tối cùng ngày, ông Muller nhận ra con vật chính là ruồi.
Mẫu vật con cái của loài Atherimorpha latipennis với đôi cánh thoái hóa. Ảnh: The Guardian
Sử dụng những thiết bị có sẵn, hai nhà khoa học xác định được con ruồi trên thuộc chi Atherimorpha. Điều thú vị là trong cùng ngày họ đã bắt được đến 51 mẫu vật giống đực của Atherimorpha latipennis (một loài thuộc chi Atherimorpha).
Loài Atherimorpha latipennis được phát hiện vào năm 1956 nhưng con cái của loài này chưa từng được mô tả trước đây. Và những đặc điểm tương đồng với 51 mẫu vật giống đực kia đã chỉ ra mẫu vật cái thuộc cùng loài Atherimorpha latipennis.
Để chắc chắn hơn, hai nhà khoa học phải đợi cho đến khi ông Midgley trở về nơi làm việc của mình tại bảo tàng KwaZulu-Natal ở TP Pietermaritzburg – Nam Phi để tham khảo thêm tư liệu.
Video đang HOT
Ông John Midgley thu thập tư liệu tại vùng núi Afriski. Ảnh: The Guardian
Bất chấp hình thái kỳ lạ của mẫu vật giống cái, phần miệng và râu của nó gần như giống hệt những con đực thu thập được, giúp hai nhà khoa học xác định mẫu vật thuộc loài Atherimorpha latipennis. Hai người quyết định không làm xét nghiệm ADN vì sợ làm hỏng mẫu vật duy nhất mà họ có.
Vì không có thông tin về vòng đời của loài Atherimorpha latipennis nên các nhà khoa học chỉ có thể phỏng đoán về nguyên nhân con cái mất đi khả năng bay.
Dù bay có rất nhiều lợi ích – như di chuyển nhanh hơn và dễ thoát khỏi kẻ săn mồi – nhưng bù lại phải mất nhiều thời gian, công sức để mọc cánh và khi bay cũng tiêu tốn nhiều năng lượng hơn.
Ông Midgley tin rằng việc phát hiện ra loài ruồi không biết bay ở Lesotho giúp chúng ta có bức tranh toàn cảnh hơn về giới động vật. “Hiểu được hình thái của các loài có phạm vi sống hạn chế sẽ giúp chúng ta dự đoán phản ứng của chúng trước sự thay đổi môi trường” – ông nói.
Mẫu vật giống đực của loài Atherimorpha latipennis với đôi cánh hữu dụng. Ảnh: The Guardian
Sứ mệnh thót tim thu hồi mẫu vật từ tiểu hành tinh
Các nhà khoa học đang hồi hộp chờ đợi sự quay về của tàu vũ trụ OSIRIS-Rex, theo đó con tàu sẽ bay ngang trái đất và thả mẫu vật thu thập từ tiểu hành tinh xuống sa mạc trước khi tiếp tục sứ mệnh không gian.
Tàu vũ trụ OSIRIS-Rex là sứ mệnh đầu tiên của NASA thu hồi mẫu vật trên một tiểu hành tinh. Ảnh NASA
Tàu OSIRIS-Rex là sứ mệnh đầu tiên của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) thu thập mẫu vật từ tiểu hành tinh quay về trái đất. Được phóng từ năm 2016, đến nay con tàu đã trải qua 7 năm trong không gian.
Năm 2018, OSIRIS-Rex tiếp cận tiểu hành tinh Bennu và thu thập mẫu vật khoảng 250 g từ tiểu hành tinh này vào năm 2020 trước khi lên đường quay về địa cầu từ tháng 5.2021.
Kể từ khi rời khỏi Bennu, tàu vũ trụ đã bay quanh mặt trời 2 lần để đi vào quỹ đạo phù hợp cho phép tiếp cận trái đất.
Tháng 7, đội ngũ NASA chịu trách nhiệm sứ mệnh OSIRIS-Rex gửi các mã lệnh cho con tàu về điểm đáp dự kiến của khoang chứa mẫu vật xuống sa mạc, cụ thể là trong phạm vi của Bãi thử và huấn luyện quân sự Utah thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ. Nơi này cách thành phố Salt Lake (bang Utah) khoảng 130 km về hướng tây.
Tiểu hành tinh Bennu. Ảnh NASA
Ngày 24.9, NASA sẽ cung cấp dịch vụ truyền trực tiếp quá trình thu hồi mẫu vật từ phi thuyền. Khoang chứa mẫu sẽ tiến nhập khí quyển trái đất vào khoảng 10 giờ 42 (tức 21 giờ 42 đêm 24.9 giờ Việt Nam) với tốc độ 44.498 km/giờ, theo Đài CNN hôm nay 10.9.
Bốn giờ trước khi khoang chứa mẫu đi vào khí quyển, đội ngũ NASA sẽ quyết định có gửi mệnh lệnh cho tàu OSIRIS-Rex thả khoang hay không.
Sở dĩ đến lúc đó các chuyên gia Mỹ mới có thể đưa ra quyết định cuối cùng vì khi ấy mới xác định được quỹ đạo chính xác của con tàu. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho nhân mạng trong phạm vi bán kính va chạm, cũng như tăng cường khả năng bảo toàn khoang chứa mẫu, nhiệt độ không khí vào thời điểm khoang tiến nhập khí quyển.
Tàu OSIRIS-Rex sẽ thả khoang khi cách trái đất khoảng 102.000 km (1/3 khoảng cách từ trái đất-mặt trăng), và khoang chứa mẫu sẽ lao xuống khu vực phải nằm gọn trong diện tích 647,5 km 2.
Diễn tập thu hồi khoang chứa mẫu trên sa mạc Utah. Ảnh NASA
"Giống như thể chúng tôi phải phóng phi tiêu vượt qua một sân thi đấu bóng rổ và phải trúng hồng tâm", Đài CNN dẫn lời ông Rich Burns, Giám đốc dự án OSIRIS-REx tại Trung tâm Bay không gian Goddard của NASA ở thành phố Greenbelt (bang Maryland).
Dự kiến khoang chứa mẫu sẽ tiếp đất khoảng 13 phút kể từ khi vào khí quyển. Hệ thống dù sẽ được bật để giảm tốc độ rơi của khoang, cho phép khoang có thể chạm đất với vận tốc 17,7 km/giờ.
Một trực thăng chờ sẵn sẽ vận chuyển khoang bằng lưới vận chuyển hàng hóa đến trạm xử lý cũng nằm trong khuôn viên của bãi thử. Ngày 25.9, máy bay vận tải quân sự C-17 sẽ đưa mẫu vật về Trung tâm Không gian Johnson của NASA ở Houston (Texas, Mỹ) để nghiên cứu.
Mẫu vật sẽ được xử lý thận trọng ở Trung tâm Không gian Johnson của NASA. Ảnh NASA
Về phần mình, sau khi hoàn thành việc thả khoang chứa mẫu, tàu OSIRIS-REx tiếp tục lên đường về hướng mặt trời để đi vào quỹ đạo cho phép tiếp cận một tiểu hành tinh khác là Apophis vào năm 2029.
Nước bên trong viên hổ phách 99 triệu năm t.uổi: Thấy gì dưới kính hiển vi? Viên hổ phách từ thời khủng long có chứa bí ẩn gì từ xa xưa lịch sử không? Cuộc sống trên Trái Đất từ nhiều triệu năm trước ra sao là câu hỏi mà giới khoa học lâu nay tìm kiếm câu trả lời. Những bằng chứng giúp giải mã bí ẩn lịch sử đó phải kể tới các loại hóa thạch; trong...
