Bánh đậ.p Quảng Nam – thứ đặc sản “hút hồn” thực khách Việt
Từ lâu, Quảng Nam nổi danh gần xa với nền văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng. Nhắc tới tinh hoa văn hóa ẩm thực xứ Quảng không thể không kể tới món bánh đậ.p (bánh chập).
Bánh đậ.p là loại bánh xuất hiện ở rất nhiều nơi tại các tỉnh ven biển Miền Trung Việt Nam. Nhưng nổi tiếng nhất vẫn là bánh đậ.p Quảng Nam. Bánh là sự kết hợp khéo léo giữa bánh giữa bánh tráng nướng và bánh ướt. Nửa mặt trên của bánh được phết đậu xanh xay nhuyễn và mỡ hành.
Nguyên liệu chính để làm bánh chập Quảng Nam cũng vô cùng đơn giản như gạo tẻ dẻo, đậu xanh xay nhuyễn, hành lá… Tưởng chừng như đơn giản nhưng công đoạn làm bánh đậ.p lại rất kỹ lưỡng và khá cầu kỳ.
Bánh đậ.p Quảng Nam. Ảnh minh họa.
Video đang HOT
Để có những chiếc bánh đậ.p ngon, người thợ phải ngâm gạo nếp qua đêm cho nở mềm rồi đem xay nhuyễn thành bột nước. Sau đó, bột phải ủ khoảng 3 tiếng để lắng cho nước trong. Tiếp đến, dùng gáo dừa múc bột bánh cho vào nồi hấp khoảng 30 giây. Sau khi chín bột thì dùng thanh tre mỏng để dỡ bánh. Người thợ phải thoa một lớp dầu mỏng để bánh không dính với nhau.
Về phần bánh tráng, người thợ sẽ tráng một lớp thật mỏng trên nồi hấp khoảng vài phút. Sau đó mang bánh này đi phơi khô rồi nướng chín. Sau khi làm xong bánh ướt và bánh tráng, người ta sẽ ghép một miếng bánh ướt với một miếng bánh tráng. Bánh ướt được phết thêm mỡ hành, đậu xanh. Bánh có thể chấm kèm nước mắm tỏi ớt, rau sống, thịt…
Bánh đậ.p tràn ngập nhớ thương
Người Quảng Ngãi xa nhà mưu sinh, rảo bước trên hè phố, tâm tưởng lan man thế nào lại nhớ tới bánh đậ.p. Và rồi chính cái bánh đậ.p dân dã khiến họ chạnh nhớ quê hương da diết.
ẢNH: TRẦN CAO DUYÊN
Thời sinh viên ở Sài Gòn, tôi từng lập nhóm "ăn hàng". Rồi cũng do cái má.u... cục bộ, tôi biến nhóm này thành nhóm "bánh đậ.p cuối tuần", kiểu như bây giờ gọi là "fanpage". Trong nhóm có một anh chàng gốc phố. Sau lần đầu bén duyên với món bánh đậ.p do người Quảng Ngãi bán trong một con hẻm, anh này dí dỏm: "Tên bánh đậ.p nghe có vẻ... võ biền. Ăn rồi mới thấy nó hiền như lúa".
Về quê, tôi vẫn "bền vững" với món bánh này. Có ba lý do: Một là... chung thủy. Hai là bánh vẫn "bền bỉ" với cái giá rất bình dân. Ba là lương tôi vẫn "bền lâu" ở cái mức mà phải khéo ăn mới no được. Bạn bè hay trêu "làm sao phá vỡ hệ số lương"; mày "chung thủy" có điều kiện; lương "ít nhôm" vậy sao có thể với tới bữa điểm tâm bốn, năm chục ngàn?
Tôi tìm cách thoát "vòng vây" của lũ bạn, nói bánh đậ.p vừa dễ thương, vừa là niềm tự hào của tao. Mời bạn bè cả chục đứa "đi" bánh đậ.p nhưng tao không hề run lập cập khi tính tiề.n. Bánh rẻ quá mà, 7.000 đồng một cái. Sang hơn, kêu thêm mỗi đứa ly sữa đậu nành (5.000 đồng/ly) cũng không có gì phải lăn tăn.
Bánh đậ.p được "kiến tạo" theo nguyên lý âm dương. Cái bánh tráng nướng ngửa lên, cái bánh tráng ướt đặt xuống. Thoa một lớp mỏng dầu phộng phi với hành hẹ rồi gấp đôi lại. Nói thì dễ nhưng đặt sao cho hai thứ bánh này trùng khít với nhau thật khó.
Có lần tôi lân la hỏi cô Kim, chủ một quán bánh đậ.p nổi tiếng ở đường Lê Đại Hành (TP.Quảng Ngãi), về bí quyết "se duyên" giữa hai cái bánh. Cô này cười cười: "Em hỏi cắc cớ quá, thì một cái ngửa một cái sấp, gấp nó lại là xong. Khéo tay là nhờ hay làm thôi mà".
Vì sao đặt cái tên bánh đậ.p? Thật ra không có chuyện "đán.h đậ.p" gì ở đây hết. Chẳng qua là vì cái bánh tráng nướng thường cong vênh, cái bánh tráng ướt khó tiếp cận những chỗ trũng nên người ăn hay dùng tay "đậ.p đập" để hai cái bánh tráng kết dính với nhau thêm một lần nữa. Khi đó, miếng bánh bẻ ra mới gọn gàng, ăn mới ngon miệng.
Ban đầu, bánh đậ.p chỉ xuất hiện ở những xã thuần nông và vùng ven biển. Về sau, người quê lên phố kiếm sống, bánh đậ.p đi theo luôn. Người phố ăn lạ miệng nên rất thích. Giờ bánh đậ.p trở thành món quê giữa phố, thu hút khá đông thực khách.
Có câu chuyện kể về văn hóa bánh đậ.p thế này: Một khách quen hay vô quán ăn bánh đậ.p với cái cách khá thô bạo, cứ bẻ miếng lớn rồi gấp làm tư, khi chấm thì "trùm" luôn chén mắm. Vậy là có "thơ" dán lên vách: "Bánh đậ.p mà gập làm tư/Ăn uống kiểu đó là hư tâm hồn". Hay chớ! Tâm hồn "hư" đâu chưa biết chứ ăn như vậy thấy "tội" cho bánh đậ.p quá.
Với bánh đậ.p, quán nào chọn thứ gạo thơm ngon để đổ bánh thì quán đó đông khách. Cái bánh vừa đổ, mùi thơm đặc trưng của gạo mới đã lan tỏa theo làn khói. Khi phối kết thành bánh đậ.p, bánh nướng hòa quyện với bánh ướt tạo mùi hương rất đậm đà. Một lớp mỏng dầu phộng phi với hành tím và lá hẹ tạo nên vị béo rất nhẹ mà cũng rất vấn vương. Riêng mắm nêm là lựa chọn ưu tiên vì rất phù hợp với loại bánh này. Mắm nêm phải là mắm cá cơm nguyên chất trộn một ít dầu ăn đã phi với hành. Vài thứ gia vị khác như ớt tỏi, chanh đường cũng được pha vào chén mắm một cách tinh tế để đáp ứng khẩu vị của số đông thực khách.
Có đứa bạn phương xa một hôm viết trên "phây": "Với bánh đậ.p thì gạo là căn bản, dầu thoa là quan trọng, còn mắm nêm là chủ yếu". Hẳn là bánh đậ.p khiến bạn tràn ngập nhớ thương nên mới có cái kết rộn ràng lúc nửa đêm như thế.
Món bánh đậ.p hến xào lạ miệng ở Hội An Sự kết hợp giữa chút mềm của bánh ướt, giòn của bánh tráng nướng và mùi thơm hấp dẫn của hến xào... tạo nên món ăn địa phương làm thực khách mê mẩn. Nhắc đến món bánh đậ.p (gồm bánh ướt và bánh tráng nướng) ở Hội An, Đà Nẵng, chắc hẳn nhiều người đều biết đến. Thậm chí một số du khách...