Bản sao méo mó của Batman
Batman và Riddler của “The Batman” tuy đại diện cho hai phe chính – tà vẫn chia sẻ nhiều điểm tương đồng.
*Lưu ý: Bài viết tiết lộ tình tiết của phim The Batman .
Trong The Batman, nhân vật siêu anh hùng do Robert Pattinson thủ vai đã bắt tay điều tra một vụ giế.t ngườ.i hàng loạt nhắm vào giới tinh hoa của thành phố Gotham. Tại hiện trường mỗi á.n mạn.g, tên hun.g th.ủ tự xưng Riddler ( Paul Dano) luôn gửi cho Batman các manh mối, cũng là lời thách thức ẩn sau những câu đố mẹo.
Cuộc điều tra của Batman nhanh chóng kéo gần khoảng cách giữa anh và kẻ giế.t ngườ.i nguy hiểm. Nhưng vị siêu anh hùng không ngờ đằng sau lớp mặt nạ sá.t nhâ.n liên hoàn là gã đàn ông đã bị sự suy đồi của Gotham hủy hoại. Gã lớn lên trong mất mát và hận thù, muốn những kẻ làm mình tổn thương phải trả giá.
Xuyên suốt The Batman, vị quái hiệp trẻ tuổ.i truy đuổi Riddler, vạch rõ lằn ranh thiện ác giữa mình và gã. Nhưng sự tương đồng không thể phủ nhận giữa hai nhân vật đôi lúc mang đến ấn tượng như thể Batman đang đuổi theo cái bóng của chính mình – một phiên bản đen tối và méo mó hơn.
Những kẻ đeo mặt nạ rình mò trong bóng tối
Trong cảnh mở đầu The Batman, khán giả được quan sát một gia đình hạnh phúc thông qua ống nhòm của kẻ rình mò. Cảnh phim khiến người xem phân vân, bởi không biết mình đang quan sát qua con mắt của ai, và thứ họ thấy là gì: Một tên bám đuôi đang theo dõi gia đình Wayne? Batman đang theo dõi đối tượng nghi vấn?
Băn khoăn được làm sáng tỏ khi chân tướng kẻ theo dõi được tiết lộ – Riddler. Gã đang âm thầm theo dõi con mồi, chờ đợi cơ hội tiếp cận nạ.n nhâ.n và ra tay sá.t hạ.i. Đây là chiến thuật của Riddler xuyên suốt bộ phim – âm thầm theo dõi và tấ.n côn.g bất ngờ.
Riddler không phải kẻ rình mò duy nhất xuyên suốt The Batman. Ở hồi hai, khi Batman nghi ngờ thân thế của Selina Kyle (Zo Kravitz), anh cũng âm thầm bám theo cô về nhà riêng. Tương tự Riddler ở đầu phim, vị quái hiệp cũng náu mình trong tòa nhà đối diện, quan sát nhất cử nhất động trong căn hộ của Miêu nữ bằng ống nhòm.
Riddler là một trong những kẻ phản diện với số phận bi thảm, sinh ra từ bóng tối của Gotham.
Bóng đêm của thành phố Gotham, nơi lương dân lầm than và kẻ xấu lộng hành, chính là sân khấu của Batman và Riddler. Cả hai là những kẻ che giấu danh tính sau lớp mặt nạ, chọn cuộc chiến chống lại sự bất công làm kim chỉ nam. Họ đều nhắm vào những đối tượng bản thân đán.h giá là ngọn nguồn tội ác đang hoành hành tại thành phố này.
Batman là cái tên khiến những kẻ tội phạm sống dưới đáy xã hội phải kinh sợ. Ngược lại, Riddler làm giới tội phạm cổ cồn của Gotham mất ăn mất ngủ. Mỗi người đều hành động với niềm tin bản thân đang phụng sự công lý, thanh tẩy thành phố này. Nhưng trên thực tế, những gì họ làm chỉ để dỗ yên nỗi bất an và mất mát của chính mình.
Riddler cuồng loạn, trở nên ám ảnh với suy nghĩ nạn tham nhũng ở Gotham đã khiến đời mình khốn cùng, trong khi Batman căm hận một tên đầu đường xó chợ đã sá.t hạ.i cha mẹ mình. Gã giế.t ngườ.i hàng loạt cần một lý do để trừng phạt đám người giàu tham lam, trong khi Batman muốn tìm cớ để trừng phạt những kẻ tha hóa sống dưới đáy xã hội.
Họ đều lạc lối trong bi kịch cá nhân, nhưng không ngừng che giấu nó bằng lớp vỏ đạo đức xã hội. Một tr.a tấ.n và giế.t hạ.i những ai khiến mình tổn thương, một trừng phạt bọn tội phạm có cùng gốc gác với kẻ thù sá.t hạ.i bố mẹ. Cả hai hành vi đều có thể lấp liếm bằng mục đích “trừ gian diệt bạo”. May mắn, khi tác phẩm khép lại, Batman đã giác ngộ. Vị siêu anh hùng hiểu rằng sứ mệnh của anh là chiến đấu vì mọi người chứ không phải thỏa mãn bản thân mình.
Bản chất một chú bé mắc kẹt trong quá khứ đau thương của Riddler và Batman còn được thể hiện ở bức chân dung hai nhân vật khoe ra khi chiếc mặt nạ được gỡ xuống. Ngay chiếc mặt nạ ấy cũng phản ánh rõ xuất thân của hai nhân vật. Mặt nạ, áo choàng và bộ giáp của Batman chỉn chu và tối tân vì anh là thiếu gia nhà tài phiệt. Ngược lại, bộ đồ của Riddler thô sơ, luộm thuộm và đáng sợ vì anh ta không đủ tiề.n cho những thứ cao cấp hơn. Câu chuyện tương tự cũng xảy đến với Catwoman. Mặt nạ của nàng chỉ là một chiếc mũ len được khoét lỗ.
Đằng sau chiếc mặt nạ của Batman là một thanh niên lầm lì, xa cách. Bruce Wayne của Pattinson được người hâm mộ ví von là “thiếu niên u sầu” (emo teen) vì bộ dạng lờ đờ, đầu bù tóc rối, mắt thâm quầng thiếu ngủ và tẩy trang qua loa. Edward Nashton tóc tai gọn gàng, mặt mày sáng sủa nếu không muốn nói còn phảng phất nét ngây thơ tựa đứ.a b.é lên 10.
Giống toàn thành phố Gotham coi Bruce Wayne là tay công tử bột, nhìn Nashton, chẳng ai nghĩ gã có thể là Riddler. Không nhân dạng nào trong số này thuộc về một người đàn ông trưởng thành.
Mối nghiệt duyên giữa Riddler và Batman
Trong The Batman, sinh thời, Thomas Wayne từng tranh cử cho chức thị trưởng Gotham. Chiến dịch của ông gắn liền với lời hứa nếu thắng cử, nhà Wayne sẽ thành lập một quỹ từ thiện trị giá 1 tỷ USD để chăm lo cho phúc lợi của trẻ mồ côi. Nhưng mộng lớn không thành bởi ông và vợ đã bị sá.t hạ.i.
Cái chế.t của vợ chồng Thomas Wayne đặt dấu chấm hết cho tương lai những đứ.a tr.ẻ bơ vơ không cha không mẹ ở Gotham. Quỹ từ thiện trở thành miếng mồi cho giới chóp bu và trùm tội phạm xâu xé. Không ai còn nhớ những đứ.a tr.ẻ mồ côi – nguyên nhân mà cái quỹ ấy ra đời.
Ở điểm này, chính cái chế.t của Thomas Wayne đã kết nối cuộc đời Bruce và Edward. Nó khơi dậy sự căm thù với giới tội phạm trong trái tim non nớt của Bruce Wayne, đồng thời dập tắt hy vọng và niềm tin vào cuộc sống trong Edward Nashton. Sau sự ra đi ấy, một anh hùng và một ác nhân đã cùng nhau ra đời.
Hành trình của Batman trong bộ phim chính là con đường vượt qua bóng đen quá khứ và trở thành người siêu anh hùng mà Gotham đang cần.
Bruce Wayne mất cha mẹ, nhưng cậu trở thành người thừa kế duy nhất khối tài sản lên đến hàng tỷ USD. Đời cậu chưa một ngày trải qua cảnh đói ăn thiếu mặc – thứ đã trở thành hiện thực duy nhất của Edward Nashton và bạn bè. Chính sự khác biệt này đã tác động lên cuộc đời hai đứ.a tr.ẻ, biến chúng thành Batman và Riddler như ta đã biết. Nó cũng giải thích tại sao Edward Nashton lại dồn sự căm hờn lên đầu Bruce Wayne.
Ở tuổ.i trưởng thành, Bruce có trong tay mọi lợi thế – từ quyền lực tới tài chính – để mang đến đổi thay cho Gotham, tiếp nối lý tưởng của người cha yểu mệnh. Nhưng thay vì đấu tranh để mang đến một tương lai chung tốt đẹp hơn, Bruce chìm vào nỗi đau riêng, biến mất mát thành cơn giận và trút cơn giận ấy vào bóng đêm của Gotham. Giữa đại cục và cá nhân, vị quái hiệp đã lựa chọn vế thứ hai.
Việc Bruce Wayne không làm gì để giúp những đứ.a tr.ẻ mồ côi đang chật vật tìm cách sinh tồn qua ngày đã đẩy nỗi thất vọng của Edward Nashton lên đến cùng cực. Chính vì thế, Riddler lựa chọn Bruce Wayne làm một trong các mục tiêu của mình. Gã trừng phạt chàng thiếu gia vì anh đã không hoàn thành lời hứa mà cha mình từng khởi xướng.
Trong The Batman, Riddler thừa nhận chính Batman là người đã truyền cảm hứng để gã xây dựng nên nhân vật tên giế.t ngườ.i hàng loạt. Batman đã giúp hắn mở mắt, rằng những gì người ta cần chỉ là một chiếc mặt nạ và năng lực lan tỏa nỗi sợ hãi để châm ngòi cho sự thay đổi trên quy mô lớn ở Gotham.
Riddler không chỉ là một tên khủn.g b.ố, sá.t nhâ.n liên hoàn. Gã còn là một streamer với tập khán giả cuồng tín. Chính những người này đã trở thành đội quân bản sao, giúp Riddler lan tỏa tư tưởng phải diệ.t tr.ừ bè lũ tham ô giàu có trong thành phố này. Đoàn quân hóa trang thành Riddler đã trở thành những kẻ khủn.g b.ố thực thụ.
Cũng trong hồi ba, một lần nữa, Batman được chứng kiến những ảnh hưởng tiêu cực mà mình vô tình gây ra với Gotham. Đây cũng là một trong những lý do khiến anh thay đổi. Khi cảnh sát hỏi một trong những tay sún.g cải trang thành Riddler gã là ai, người này trả lời: “Sự báo thù”. “Sự báo thù” cũng chính là lời hồi đáp Batman sử dụng mỗi khi bọn tội phạm hỏi thân thế vị quái hiệp
Trailer Batman
Điểm trừ của bom tấn 'The Batman'
"The Batman" chọn hướng đi khác các tác phẩm kể về Người Dơi, mang đến sự đổi mới cho thể loại phim siêu anh hùng. Song, kịch bản và phong cách làm phim còn thiếu sót.
(*) Bài viết tiết lộ một phần nội dung phim
The Batman là dự án tái khởi động (reboot) thứ hai về siêu anh hùng nổi tiếng, nối tiếp thành công vang dội của bộ ba The Dark Knight (2005-2012) do Christopher Nolan thực hiện.
Nội dung kể về cuộc sống của tỷ phú Bruce Wayne (Robert Pattinson) sau hai năm khoác áo Người Dơi tại thành phố Gotham. Chuyện phim bắt đầu khi anh nhận được lời thách thức của Riddler (Paul Dano) sau khi gã giế.t thị trưởng. Từ đó, nhiều bí mật xoay quanh giới quan chức bị vạc.h trầ.n.
Ngồi ghế đạo diễn kiêm đồng biên kịch là Matt Reeves - người làm nên thành công hai phần phim khoa học viễn tưởng Dawn of the Planet of the Apes (2014) và War for the Planet of the Apes (2017). Bắt tay DC, nhà làm phim tạo ra sản phẩm đúng tinh thần quen thuộc của hãng: đen tối, u ám, tập trung vào chiều sâu tâm lý hơn là hài hước, gây cười.
Thời lượng dài, tông màu tăm tối
Tác phẩm có mở màn ấn tượng với khung cảnh Gotham chìm trong hỗn loạn. Đó là một đêm mưa gió và mọi người đổ dồn ra đường để ăn mừng lễ Halloween. Những chiếc mặt nạ in hình ma quỷ, những bộ trang phục đậm chất kinh dị chiếm trọn khung hình. Người cầm ô, người không. Tất cả chen lấn tìm lối đi giữa con phố chật ních, ướt nhẹp.
Đạo diễn Matt Reeves chỉ đạo diễn viên trên phim trường.
Đâu đó, có những kẻ đang nhân cơ hội thực hiện tội ác. Đậ.p ph.á, cướp bóc, bạo loạn vẫn âm thầm diễn ra trong lúc cư dân thành phố đang vui vẻ.
Người Dơi chưa hoàn toàn lộ diện, chỉ dẫn dắt khán giả bằng giọng kể (voice-over) chậm rãi. Theo kinh nghiệm của anh, nỗi sợ có thể là một công cụ trấn áp cái ác. Người hùng nhận xét như thể đọc được suy nghĩ kẻ thù: "Chúng nghĩ rằng tôi đang ẩn mình trong bóng tối".
Sau đó, anh dừng lại một chút và nhấn mạnh: "Tôi là bóng tối!".
Câu thoại vừa có ý nghĩa đặt vấn đề, vừa là lời cảnh báo dành cho người xem. Bởi lẽ Matt Reeves biến đứa con tinh thần trở thành tác phẩm u tối cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
Phần lớn các cảnh quay - dù tâm lý hay hành động - đều đặt trong khung cảnh Gotham buổi tối, chìm trong màn mưa. Khán giả có thể hình dung về cái đêm Người Dơi đối đầu Siêu nhân trong Batman v Superman: Dawn of Justice (2016) nhưng cơn mưa kéo dài từ ngày này sang ngày khác.
Phần lớn kinh phí 200 triệu USD được dùng để xây dựng bối cảnh. Sự hiện diện rõ nét của thành phố Gotham có ý nghĩa quan trọng trong việc thiết lập bầu không khí ngột ngạt, căng thẳng. Tuy nhiên, khi người xem bị nhốt trong thời lượng gần ba tiếng đồng hồ, tác phẩm trở thành The Gotham thay vì The Batman.
Nhà quay phim Greig Fraser - từng làm Dune (2021) và series The Mandalorian (2019) - vẫn biết cách sáng tạo góc máy, thay đổi bố cục để các cảnh quay không nhàm chán. Yếu điểm duy nhất là ánh sáng. Các khung hình đều có tông màu tối đến mờ mắt. Thậm chí khung cảnh trong Batman v Superman: Dawn of Justice còn sáng hơn nhờ tia laser phát ra từ cặp mắt Superman.
Tác phẩm có tông màu tối đậm chất DC.
Độ dài cũng là yếu tố khiến phim không phù hợp với khán giả đại chúng. Theo ê-kíp, Matt Reeves đã cắt giảm thời lượng từ bốn tiếng xuống còn 176 phút. Tuy nhiên, điều đó không giúp tác phẩm tránh khỏi sự dư thừa ở đôi chỗ.
Đặc biệt, nửa tiếng cuối hoàn toàn có thể gọt bớt khi mọi vấn đề đặt ra gần như được giải quyết. Song, đạo diễn vẫn muốn người xem sống trong Gotham bằng cách để cho các nhân vật hành động vô định.
Ẩn số về Batman
Kể về siêu anh hùng nổi tiếng, Matt Reeves chọn hướng đi hoàn toàn khác các phim tiề.n nhiệm. Đạo diễn muốn tạo ra một tác phẩm mang hơi hướm trinh thám - như cách David Fincher từng làm Seven (1995) và Zodiac (2007). Một số phân đoạn phảng phất không khí noir (phim đen) thập niên 1970, gợi nhớ Chinatown (1974) nhưng vẫn là phim siêu anh hùng với những cảnh đán.h đấm, hành động đặc trưng.
Phim mở màn bằng một vụ giế.t ngườ.i, sau đó Người Dơi trở thành thám tử điều tra, tham gia phá án cùng lực lượng cảnh sát. Anh sử dụng óc suy luận, khả năng phán đoán, thu thập thông tin còn nhiều hơn việc đối diện kẻ thù bằng nắm đấ.m.
Lựa chọn của Matt Reeves dễ dàng thỏa mãn người hâm mộ loạt truyện tranh về Người dơi. Bởi lẽ, trong nguyên tác nhân vật vốn mệnh danh "Thám tử vĩ đại nhất thế giới". Các tựa game ăn theo do Rocksteady Studios phát triển cũng thành công nhờ bám vào tính chất này.
Song, The Batman không phải sự lựa chọn tốt dành cho khán giả chưa từng biết nhiều về Người Dơi. Để bám sát cốt truyện, biên kịch mặc định người xem đã hiểu rõ nhân vật. Kịch bản không mang tính chất giới thiệu hay giải thích nguồn gốc người hùng. Nhiều chi tiết quan trọng bị bỏ qua. Chẳng hạn, ngay đầu phim Người Dơi đã kết thân với thanh tra James Gordon (Jeffrey Wright). Mối quan hệ đặc biệt đến mức các cảnh sát khác cũng nghi ngại.
Tạo hình của Robert Pattinson trong phim.
Hàng loạt vấn đề không lời giải thích: vì sao Bruce Wayne lại trở thành Người Dơi, quản gia Alfred Pennyworth (Andy Serkis) là người thế nào, mối quan hệ giữa Bruce và Alfred sâu đậm ra sao... Điều đó khiến cho nhân vật xuất hiện nhưng không kết nối được với người xem để tạo cảm xúc mạnh mẽ.
Phim tập trung quá nhiều vào hoạt động của Người Dơi mà bỏ qua cuộc sống của Bruce Wayne. Khi gỡ bỏ lớp mặt nạ và bộ trang phục siêu anh hùng, chàng tỷ phú không thể hiện sắc thái khác. Trong một cảnh quay, Bruce đi dự đám tang thị trưởng. Anh ta ném về phía cảnh sát một cái nhìn lạnh lùng xen lẫn hoài nghi.
Đó vẫn là ánh mắt, thái độ của Người Dơi chứ không phải của một tỷ phú nổi tiếng, được mọi người tôn trọng.
Phản diện theo mô típ cũ
Những yếu tố làm nên sự hấp dẫn của dòng phim hình sự, trinh thám là kế hoạch của hun.g th.ủ, hành trình phá án và đưa tội ác ra ánh sáng. The Batman thiếu những điều đó.
Riddler được giới thiệu ngay từ đầu phim, động cơ rõ ràng, cách thức gây án gần như giống nhau. Các câu đố gã đặt ra được giải quyết khá nhanh chóng, không tốn nhiều thời gian suy luận. Đến cuối phim, nhân vật lộ diện nhưng tính cách vẫn theo mô-típ quen thuộc: một bệnh nhân cần đưa gấp vào viện tâm thần Arkham.
Là phản diện chính, Riddler thua xa Joker về mọi mặt. Gã không có sự thông minh khó đoán, tính cách thủ lĩnh lẫn vẻ điên loạn đáng sợ khiến người đối diện phải sởn da gà. Diễn xuất của Paul Dano chỉ ở mức tròn vai, khó thể tạo dấu ấn sâu đậm như cách Heath Ledger từng chinh phục khán giả trong The Dark Knight (2008).
Các nhân vật phụ trong phim không thực sự nổi bật.
Vào vai Selina Kyle - tức Miêu nữ, Zo Kravitz không mang lại sự mới mẻ cho nhân vật. Thậm chí, màn trình diễn của cô còn thua kém đàn chị Halle Berry trong bom xịt Catwoman (2004). Diễn viên sinh năm 1988 chưa thực sự lột xác mà vẫn là Zo Kravitz đâu đó trong X-Men: First Class (2011) hay Mad Max: Fury Road (2015).
Qua ngòi bút của Matt Reeves cùng các cộng sự, Selina Kyle cũng là nhân vật kém tính chất Miêu nữ nhất trong tất cả các phim về Batman. Sự uyển chuyển, nét quyến rũ chế.t người và bộ óc bất thường đều không xuất hiện. Selina chỉ là cô gái mới lớn đi tìm người bạn bị mất tích, vô tình bị Người dơi phát hiện vì sự vụng về, chẳng còn cách nào khác phải nhận lời giúp đỡ anh.
Mối quan hệ giữa Batman và Miêu nữ chưa được xây dựng hợp lý. Điều đó khiến nụ hôn bất ngờ của bộ đôi trở nên gượng gạo thay vì tạo nên cảm giác mãnh liệt, nồng cháy.
Các nhân vật phụ cũng không xuất sắc. Trong bộ ba của Christopher Nolan, quản gia Alfred vốn là cánh tay đắc lực, từng không ít lần giúp Người dơi vượt qua hoạn nạn. Đến tác phẩm của Matt Reeves, nhân vật hoàn toàn mờ nhạt. Tương tự, thanh tra James Gordon ngoài mối quan hệ mờ ám với siêu anh hùng thì không có bất kỳ tính cách đáng nhớ.
Nhân vật phụ nổi bật trong phim thuộc về Penguin của Colin Farrell. Đằng sau những lớp hóa trang, tài tử cho thấy diễn xuất đa dạng, vừa hài hước duyên dáng vừa độc ác thâm sâu. Sau vai diễn trong The Batman, Colin Farrell sẽ tiếp tục hóa thân nhân vật trong series ngoại truyện (spin-off) kể về cuộc đời The Penguin. Nhưng đó là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Trailer The Batman
'The Batman' mở màn với 57 triệu USD Với hình thức phát độc quyền tại rạp, "The Batman" đang là bộ phim có thành tích mở màn ấn tượng nhất trong năm 2022. Theo Variety, phòng vé năm 2022 có dấu hiệu khởi sắc khi bom tấn The Batman ra mắt. Bộ phim khởi động lại của thương hiệu Người Dơi thu về 57 triệu USD từ 4.417 rạp ở Bắc...