Bài học chống Covid-19 của châu Á
Khi Alex Lam gõ “SARS” trên iPhone, biểu tượng mặt cười đeo khẩu trang lập tức xuất hiện. Đó là lời nhắc nhớ về khủng hoảng dịch SARS năm 2003.
“Mọi người ở đây đều nhớ về khoảng thời gian khó khăn năm 2003 và không muốn nó lặp lại”, Lam, người từng mắc hội chứng suy hô hấp cấp SARS, chia sẻ.
Khi nCoV xuất hiện, anh lập tức đeo khẩu trang lúc ra ngoài, rửa tay thường xuyên và tránh các đám đông. Anh chủ động dừng tới thăm người mẹ ngoài 80 t.uổi của mình để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.
Nhận thức sâu sắc hơn về nguy cơ của các đại dịch, được hình thành nhờ kinh nghiệm quá khứ khi đối đầu với SARS và các dịch bệnh khác, được xem là một trong những lý do khiến phần lớn châu Á chống Covid-19 tốt hơn nhiều quốc gia phương Tây.
Châu Âu và Mỹ chiếm tới 3/4 trong hơn 3,9 triệu ca nhiễm nCoV toàn cầu. Trong khi đó, trung bình cứ 15 ca nhiễm được ghi nhận trên thế giới thì có một ca ở Đông Á và Đông Nam Á, nơi chiếm khoảng 1/3 dân số toàn cầu, dù một số quốc gia châu Á chỉ xét nghiệm một phần dân số.
Người dân Hong Kong đều đeo khẩu trang trên phố Wan Chai, hôm 6/5. Ảnh: Bloomberg.
Tuần này, đặc khu Hong Kong, Trung Quốc, đã trải qua 14 ngày không ghi nhận ca nhiễm mới trong cộng đồng, trong khi Đài Loan đã ba tuần không báo cáo trường hợp lây nhiễm nội bộ. Hàn Quốc, một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của Covid-19 đầu tiên, đã nới các biện pháp cách biệt cộng đồng hôm 6/5, sau khi kết thúc tháng 4 với số ca nhiễm mới rất ít, so với ngày ghi nhận số ca kỷ lục 909. Thái Lan và Việt Nam đã tránh được các đợt bùng phát lớn.
Ngay cả ở Singapore và Nhật Bản, nơi bất ngờ bùng phát các ổ dịch vào tháng trước, Covid-19 cũng không vượt tầm kiểm soát hoặc tấn công toàn bộ dân số, phần lớn bởi cách phản ứng với dịch bệnh và ý thức tự giác hạn chế đi lại của người dân.
Trung Quốc, nơi khởi phát dịch, dường như đã kiểm soát được nCoV khi chỉ ghi nhận 6 ca nhiễm từ hôm 3/5, mặc dù thành công này đòi hòi nhiều biện pháp hà khắc hơn các quốc gia khác, bao gồm một trong những cuộc phong tỏa cộng đồng lớn nhất trong lịch sử loài người.
Tất cả những nơi này đều đối mặt với nguy cơ về các đợt lây nhiễm mới, đặc biệt khi các quốc gia nới phong tỏa và nối lại các hoạt động kinh tế – xã hội. Một số quốc gia trong khu vực, như Indonesia, vẫn ghi nhận số ca nhiễm tăng.
Nhiều quốc gia châu Á có chung những đặc điểm mà các chuyên gia cho rằng có thể giúp họ đối phó với Covid-19 tương đối tốt cho đến nay, bao gồm xu hướng phản ứng nhanh ngay khi phát hiện những dấu hiệu sớm nhất của dịch và sự ủng hộ rộng rãi cho các biện pháp hạn chế xã hội.
Video đang HOT
“Hành động nhanh. Đó chính là bài học lớn nhất”, Guy Thwaites, giám đốc Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford tại Việt Nam, cho hay.
Các quốc gia châu Á đã thực hiện nhiều bước đi chính xác khác nhau. Một số dựa vào phong tỏa hoặc chiến lược theo dõi lịch sử tiếp xúc và giám sát nghiêm ngặt, điều khó có thể áp dụng ở các quốc gia phương Tây. Một số khác ưu tiên xét nghiệm và cách ly.
Nhưng hầu hết quốc gia đều có kế hoạch đối phó với sự cố bất ngờ tốt trước khi đại dịch xảy ra và các công dân đều có kinh nghiệm ứng phó với dịch bệnh như cúm gia cầm, H1N1 và SARS.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người bị chỉ trích vì phản ứng chậm chễ, tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn quốc vào ngày 16/4, nhưng nhiều người dân đã đeo khẩu trang từ nhiều tuần trước đó. Biểu tình phản đối các hạn chế của chính phủ, giống như từng thấy ở một số bang của Mỹ, là chuyện hiếm thấy ở châu Á.
Vị trí địa lý gần Trung Quốc có thể cũng mang tới những lợi thế ngoài mong đợi. Do ở gần nơi khởi phát đại dịch, nhiều quốc gia châu Á đã nhanh chóng ngừng các chuyến bay từ Trung Quốc, để hạn chế lây lan. Nhiều quốc gia khác còn cấm du khách châu Á, giúp giảm nguy cơ một công dân bị nhiễm bệnh ở nơi khác và sau đó mang trở lại quê nhà.
Phản ứng nhanh chóng của Hàn Quốc được rút kinh nghiệm từ việc thiếu chuẩn bị trong đợt bùng phát dịch suy hô hấp Trung Đông (MERS) cách đây 5 năm. Khi số ca nhiễm gia tăng vào giữa tháng 2, chính phủ đã có thể thực hiện chiến dịch xét nghiệm đồng loạt, cách ly những ca nhiễm nặng khỏi những người có triệu chứng nhẹ và chia sẻ thông tin để cảnh báo cộng đồng.
Nhân viên y tế Hàn Quốc thực hiện xét nghiệm trên xe ở Goyang, thủ đô Seoul, hôm 29/2. Ảnh: AFP.
Các biện pháp cách biệt cộng đồng cũng được thực hiện ở Hong Kong rất sớm sau khi Trung Quốc đại lục ban bố những lệnh phong tỏa đầu tiên hồi tháng 1. Giới chức thành phố đã đóng cửa trường học và yêu cầu hàng nghìn công chức làm việc tại nhà từ cuối tháng 1. Đường phố cũng nhanh chóng trở nên vắng vẻ khi các hoạt động kinh doanh tư nhân triển khai những biện pháp hạn chế riêng.
Giới chức Hong Kong đã thành lập đội phản ứng bao gồm nhiều ban ngành và đưa ra các quy định nghiêm ngặt về theo dõi lịch sử tiếp xúc và cách ly ca nghi nhiễm, sử dụng các khu cắm trại và nhà công cộng bỏ không để làm trung tâm cách ly.
Những chiến lược đối phó này của Hong Kong được rút ra từ bài học về dịch SARS năm 2003. Một năm sau cuộc khủng hoảng đó, Hong Kong đã thành lập Trung tâm Bảo vệ Sức khỏe để đối phó với các dịch bệnh bùng phát. Việc đo thân nhiệt đã trở thành một hoạt động bình thường ở nhiều địa điểm công cộng. Cư dân hình thành thói quen đeo khẩu trang, điều mà nhiều chuyên gia toàn cầu tin rằng giúp ngăn người nhiễm virus lây bệnh cho người khác.
“Hơn 15 năm qua chính là thời bình của chúng tôi và đó là khoảng thời gian mà chúng tôi chuẩn bị mọi thứ. Giờ chúng tôi đã sẵn sàng với cuộc chiến này”, Ben Cowling, trưởng khoa thống kê sinh học và dịch tễ học tại Trường Y tế Cộng đồng, thuộc Đại học Hong Kong, cho hay. Khoa dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm này là đơn vị cố vấn cho chính quyền về cách đối phó với Covid-19.
Hong Kong đã chứng kiến đợt bùng phát nCoV thứ hai vào tháng 3 khi nhiều người từ nước ngoài trở về. Làn sóng ca nhiễm “ngoại nhập” đã khiến chính quyền thành phố ban hành một lệnh phong tỏa mạnh tay hơn trong 6 tuần, yêu cầu đóng cửa phòng gym, viện thẩm mỹ, quán bar và nhiều địa điểm giải trí khác, trong khi cấm tụ tập quá 4 người. Những biện pháp hạn chế này phần lớn được nới lỏng trong tuần này.
Chiến lược “phong tỏa và nới phong tỏa”, được điều chỉnh phụ thuộc vào từng giai đoạn của dịch, sẽ được duy trì trong nhiều tháng tới, Trưởng đặc khu Hong Kong Carrie Lam nói hôm 5/5.
Tại Đài Loan, chuyên gia y tế cộng đồng tin rằng các biện pháp tương tự đã giúp tỷ lệ nhiễm thấp, bao gồm ý thức tự giác dùng khẩu trang và hạn chế đi lại dù không có lệnh phong tỏa của chính phủ, cùng với việc theo dõi lịch sử tiếp xúc nghiêm ngặt và quy định cách ly 14 ngày tại nhà với bất kỳ ai tới đây.
Tại Việt Nam, quốc gia đã ghi nhận 288 ca nhiễm, giới chức đã đóng cửa trường học, đại học gần như ngay lập tức sau ca nhiễm đầu tiên, dừng các chuyến bay tới Trung Quốc, gửi tin nhắn cung cấp thông tin và hướng dẫn y tế cho người dân.
Khi Covid-19 đã lan tới châu Âu và Mỹ, giới chức tiếp tục dừng gần như toàn bộ chuyến bay quốc tế. Chính phủ Việt Nam cũng mở rộng các biện pháp theo dõi lịch sử tiếp xúc, cách ly bắt buộc 14 ngày đối với tất cả ca nhiễm hoặc từng tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm. Khả năng xét nghiệm cũng nhanh chóng được tăng cường trên cả nước, mặc dù hầu như chỉ tập trung vào nhóm người phải cách ly.
Nhân viên phun khử trùng ở sân bay quốc tế Taoyuan, Đài Loan, hôm 22/1. Ảnh: AFP.
Những quốc gia châu Á này đã không đ.ánh giá thấp mối nguy hiểm của Covid-19, theo Ali H. Mokdad, từng là nhà dịch tễ học của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ và hiện là giáo sư về khoa học đo lường sức khỏe tại Đại học Washington.
“Bạn đóng cửa nhanh thì mở cửa càng nhanh hơn”, Mokdad khẳng định.
Người Hong Kong lại xuống đường, đ.ánh dấu nửa năm phong trào biểu tình
Hàng chục nghìn người Hong Kong đã xuống đường vào chiều 8/12 để tiếp tục gây sức ép với chính quyền và Đặc khu trưởng Carrie Lam về những yêu cầu chưa được đáp ứng.
Theo CNN, hàng chục nghìn người đã tập trung tại công viên Victoria ở Vịnh Đồng La với các biểu ngữ và hô vang slogan biểu tình. Sự kiện lần này được tổ chức bởi nhóm Mặt trận Nhân Quyền Công dân (CHRF) và kế hoạch tuần hành đã được sự đồng ý của cảnh sát.
CHRF cũng là đơn vị tổ chức 2 cuộc tuần hành lớn liên tiếp vào hồi đầu tháng 6, với số người biểu tình lên đến hàng triệu (dù cảnh sát đưa ra con số nhỏ hơn).
Dự kiến, đám đông ngày 8/12 sẽ đi qua trung tâm đảo Hong Kong và tới đường Charter tại quận Trung Hoàn. Các nhà tổ chức đã cam kết cuộc tuần hành sẽ diễn ra ôn hòa, với 200 cộng tác viên có nhiệm vụ xử lý mọi xung đột tiềm tàng giữa người biểu tình và cảnh sát.
Hàng chục nghìn người dân Hong Kong xuống đường tuần hành gây nhằm tiếp tục gây áp lực với chính quyền đặc khu hôm 8/12. Ảnh: Reuters.
"Đây là cơ hội cuối cùng mà người dân dành cho bà Carrie Lam", Jimmy Sham, người phụ trách của nhóm CHRF, cho biết hôm 6/12.
CHRF đã kêu gọi Trưởng đặc khu Carrie Lam đáp ứng các yêu cầu của phong trào biểu tình, bao gồm một cuộc điều tra độc lập về các hành vi bạo lực của cảnh sát, cũng như việc tái khởi động quá trình cải cách chính trị, cho phép phổ thông đầu phiếu đối với quá trình bầu cử trưởng đặc khu và các nhà lập pháp của nghị viện Hong Kong.
Vài tiếng trước khi cuộc biểu tình bắt đầu, cảnh sát công bố một số vũ khí, bao gồm cả s.úng ngắn và dao mà họ thu thập được trong các cuộc đột kích vào đêm 7/12. Một số vụ bắt giữ đã được thực hiện.
"Chúng tôi tin rằng nhóm này lên kế hoạch sử dụng vũ khí để kích động bạo lực trong cuộc tuần hành hôm nay và xúc phạm cảnh sát", ông Lee Kwai Wa, giám đốc văn phòng tội phạm có tổ chức của thành phố, chia sẻ với phóng viên.
Ngày 11/12 sẽ đ.ánh dấu quãng thời gian 6 tháng kể từ khi phong trào biểu tình nổ ra, ban đầu là để phản đối dự luật dẫn độ tới Trung Quốc đại lục. Khoảng 6.000 người đã bị bắt giữ và hàng trăm người khác bị thương.
Cuộc bầu cử hội đồng cấp quận ở Hong Kong hai tuần trước chứng kiến chiến thắng quan trọng của phong trào biểu tình khi phe dân chủ dành chiến thắng áp đảo. Mặc dù chiến thắng này không mang lại quyền lực, nhưng nó làm vô hiệu tuyên bố của chính quyền đặc khu rằng có một "phần lớn người dân thầm lặng" phản đối phong trào biểu tình.
Dù vậy, không có dấu hiệu nào cho thấy bà Lam hay chính quyền đặc khu sẵn sàng đáp ứng các yêu sách của người biểu tình, dẫn tới sự lo ngại về bạo lực tiếp diễn trong thời gian tới.
Kể từ khi cuộc bầu cử địa phương diễn ra, bà Lam vẫn kiên định từ chối những nhượng bộ tiếp theo, ngay cả khi mức tín nhiệm dành cho trưởng đặc khu đang ở mức thấp kỷ lục.
Danh tiếng của lực lượng cảnh sát Hong Kong cũng đã bị ảnh hưởng nặng nề. Cảnh sát bảo vệ cách tiếp cận của họ đối với các cuộc biểu tình và cho rằng họ đã ứng xử hợp lý trước sự leo thang bạo lực của những người biểu tình cực đoan.
Theo Zing
Thông điệp ông Trump gửi người Hong Kong sau chiến thắng vang dội của phe dân chủ Tổng thống Trump khẳng định sẽ sát cánh cùng người Hong Kong, đồng thời nhấn mạnh ông vẫn đang duy trì quan hệ tốt đẹp với Chủ tịch Tập Cận Bình. Trong một sự kiện tại Phòng Bầu dục hôm 26/11, khi được hỏi về thông điệp muốn gửi gắm tới người dân Hong Kong sau cuộc bầu cử Hội đồng quận mới...